Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 27 lutego 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach, Wydział V Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Aleksandra Janas (spr.)

Sędziowie: SA Tomasz Pidzik

SA Olga Gornowicz-Owczarek

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2019 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z.

z udziałem Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. i (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki Komandytowej w B.

o nadanie klauzuli wykonalności

na skutek zażalenia wierzyciela

na postanowienie Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 7 listopada 2018 r., sygn. akt V GCo 64/18

postanawia:

1.  uchylić zaskarżone postanowienie w części oddalającej wniosek o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Częstochowie w dniu 26 lipca 2017 r., sygn. akt V GNc 135/17 przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej w B. i w tym zakresie przekazać sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji;

2.  oddalić zażalenie w pozostałej części.

SSA Tomasz Pidzik SSA Aleksandra Janas SSA Olga Gornowicz-Owczarek

Sygn. akt V AGz 56/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy oddalił wniosek wierzyciela
o wydanie dalszego tytułu wykonawczego przeciwko PPHU (...) Sp. z o.o. w celu prowadzenia egzekucji z nieruchomości , dla której Sąd Rejonowy w Busku Zdroju prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Sąd przyjął, że bezprzedmiotowe byłoby wydawanie dalszego tytułu egzekucyjnego celem prowadzenia egzekucji przeciwko dłużnikowi ( (...) Sp. z o.o. ), który już nie jest współwłaścicielem tejże nieruchomości, gdyż prawo własności zostało przeniesione na (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółkę komandytową w B..

Sąd Okręgowy oddalił także wniosek o wydanie tytułu wykonawczego przeciw aktualnemu właścicielowi, gdyż podstawą orzeczenia przeciwko poprzedniemu współwłaścicielowi była odpowiedzialność osobista dłużnika, o czym przekonywał fakt, że hipoteka przymusowa została wpisana dopiero na podstawie nakazu zapłaty wydanego
w sprawie V GNc 135/17. W takim stanie rzeczy, skoro podstawą odpowiedzialności PPHU nie była odpowiedzialność rzeczowa, to nie było podstaw by z tytułu egzekucyjnego przeciw niej wywodzić skutki bezpośrednie wobec nowej współwłaścicielki na podstawie art. 788 k.p.c. W ocenie Sądu, aby zatem wierzyciel mógł prowadzić egzekucję wobec dłużniczki rzeczowej, powinien uzyskać przeciw niej samodzielny tytuł egzekucyjny, a następnie wykonawczy, uwzględniający ograniczenie jej odpowiedzialności do przedmiotu zabezpieczenia rzeczowego, o czym mowa w art. 319 k.p.c. w zw. z art. 792 k.p.c.

W zażaleniu skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez wydanie dalszego tytułu wykonawczego przeciwko PPHU (...) Sp. z o.o. w celu prowadzenia egzekucji z nieruchomości wskazanej we wniosku oraz o nadanie klauzuli wykonalności na nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 lipca 2017 r., sygn. akt V GNc 135/17 przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej w B.. Zarzuciła naruszenie art. 65 ust.1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece poprzez jego niezastosowanie oraz naruszenie art. 788 k.p.c. poprzez jego błędną interpretację i uznanie, iż obciążenie nieruchomości hipoteką przymusową nie uprawnia wierzyciela do uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko nabywcy nieruchomości. Z ostrożności procesowej, w razie nieuwzględnienia powyższych zarzutów, zarzuciła naruszenie art. 109 ustawy o księgach wieczystych i hipotece poprzez jego błędną interpretację i uznanie, że hipoteka przymusowa nie powstaje ze stosunku prawnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 793 k.p.c., w razie potrzeby prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób lub przeciwko kilku osobom albo z kilku składowych części majątku tego samego dłużnika, sąd oprócz pierwszego tytułu wykonawczego może wydawać dalsze tytuły, oznaczając cel, do którego mają służyć i ich liczbę porządkową.

Cel wskazany przez skarżącą to egzekucja z nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Busku Zdroju prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Powódka przedkładając odpis zupełny księgi prowadzonej dla wskazanej wyżej nieruchomości wykazała, że jej dłużnik – PPHU (...) Sp. z o.o. w K. nie jest już współwłaścicielem tejże nieruchomości. Tym samym bezprzedmiotowe byłoby wydawanie dalszego tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi celem prowadzenia egzekucji
z nieruchomości, której nie jest współwłaścicielem. Zasadnie więc Sąd Okręgowy oddalił wniosek w tym zakresie stwierdzając brak podstaw do jego wydania, o których mowa w art. 793 k.p.c.

Trafnie natomiast zauważa skarżąca, że w celu uzyskania tytułu wykonawczego na następcę prawnego właściciela nieruchomości, będącego dłużnikiem rzeczowym, konieczne jest uzyskanie przeciw niemu samodzielnego tytułu wykonawczego, uwzględniającego ograniczenie jego odpowiedzialności do przedmiotu zabezpieczenia rzeczowego, o czym mowa w art. 319 k.p.c. w zw. z art. 792 k.p.c., nie zaś wytaczanie powództwa przeciw aktualnemu właścicielowi nieruchomości. Zbycie nieruchomości przez dłużnika nastąpiło
w trakcie postępowania egzekucyjnego, w toku którego w dniu 26 lipca 2017 r. wierzyciel ustanowił hipotekę przymusową, a przeniesienie własności nieruchomości na następcę prawnego miało miejsce w dniu 6 września 2017 r. Mając na względzie ugruntowane stanowisko orzecznictwa, w tym treść postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2015 r. w sprawie IV CZ 53/15, wskazać należało, że nabycie własności nieruchomości obciążonej hipoteką powoduje przejście odpowiedzialności rzeczowej na nabywcę (art. 79 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Odpowiada on wówczas in solidum z dłużnikiem osobistym, w zakresie wynikającym z ustanowionej hipoteki. Ta zasada odpowiedzialności nie obejmuje jednak istniejącej wcześniej odpowiedzialności rzeczowej zbywcy. W tym zakresie obowiązek przechodzi na nabywcę nieruchomości. Treść art. 788 § 1 k.p.c. nie sprzeciwia się możliwości uznania, że dotyczy on także przejścia, po powstaniu tytułu lub
w toku sprawy, przed wydaniem tytułu, obowiązku w znaczeniu odpowiedzialności rzeczowej właściciela nieruchomości obciążonej hipoteką.

Powyższe oznacza, że istniały podstawy do rozpoznania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności w trybie art. 788 k.p.c. bez potrzeby uzyskiwania przez powódkę w drodze postępowania sądowego odrębnego tytułu egzekucyjnego przeciwko nabywcy nieruchomości.

Ponieważ skarżąca wykazała przeniesienie własności nieruchomości dłużnika na następcę prawnego za pomocą oryginału dokumentu urzędowego w postaci odpisu zupełnego księgi wieczystej nr (...) (k. 10 akt), możliwe stało się stwierdzenie, że przejście obowiązku na inną osobę po powstaniu tytułu egzekucyjnego rzeczywiście nastąpiło.

Wobec spełnienia warunków przewidzianych w art. 788 k.p.c., zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku skarżącej o nadanie na jej rzecz klauzuli wykonalności przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej w B. z ograniczeniem jej odpowiedzialności do wartości udziału w nieruchomości.

W związku z powyższym, na mocy art. 795 § 2 ¹ k.p.c., Sąd drugiej instancji, uwzględniając zażalenie wierzyciela na postanowienie o odmowie nadania klauzuli wykonalności, uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał wniosek do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego (art. 108 § 2 k.p.c.), o czym orzeczono w punkcie 1 sentencji.

W pozostałym zakresie zażalenie – jako bezzasadne – oddalono na podstawie art. 385 w związku z art. 397 § 2 k.p.c. (punkt 2 sentencji).

SSA Tomasz Pidzik SSA Aleksandra Janas SSA Olga Gornowicz-Owczarek