Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia SA Dariusz Chrapoński
Sędziowie:	SA Wiesława Namirska SA Barbara Konińska (spr.)
Protokolant:	Barbara Franielczyk

po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2023 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko J. N.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 28 czerwca 2021 r., sygn. akt XIII GC 6/20,

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Wiesława Namirska

SSA Dariusz Chrapoński

SSA Barbara Konińska

Sygn. akt V AGa 467/21

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka Akcyjna w W. domagała się zasądzenia od pozwanego J. N.kwoty 182 639,48 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28 maja 2019 r. i zwrotu kosztów procesu. Uzasadniając podała, że zawarła z pozwanym umowę kredytu w rachunku bieżącym i pozwany nie dokonał spłaty zadłużenia w łącznej kwocie 182 639,48 zł, na którą składają się należność główna w wysokości
149 008,35 zł, odsetki umowne za okres od 1 stycznia 2017 r. do 25 maja 2017 r.
w wysokości 7457,47 zł, odsetki karne za okres od 26 maja 2017 r. do 27 maja 2019 r.
w kwocie 22 161,26 zł oraz opłaty i koszty w kwocie 4012,40 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości
i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Zarzucił, że powódka nie wykazała że strony są związane Regulaminem otwierania i prowadzenia rachunków bieżących w (...), że przedstawione zestawienie operacji jest zupełne i dotyczy wszystkich wpływów i obciążeń
w latach 2005-2018, że nastąpiły okoliczności uzasadniające wypowiedzenie umowy, że wszystkie postanowienia umowy i aneksu nr (...) są ważne, że wyciąg z ksiąg banku został sporządzony prawidłowo. Nadto pozwany wskazał, że brak spłaty związany był
z wstąpieniem nadzwyczajnej okoliczności w postaci całkowitego braku realizacji płatności przez jednego z jego kontrahentów, czego nie mógł przewidzieć. Zarzucił, że wypowiedzenie umowy jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Podniósł także zarzut przedawnienia oraz wniósł o rozłożenie na raty dochodzonego świadczenia.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 czerwca 2021r., sygn. akt XIII GC 6/20/H Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 182 639,48 zł
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 maja 2019 r. i kwotę 14 549 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił następujące istotne fakty:

W dniu 22 lutego 2005 r. powodowy bank działający wówczas pod (...) Bank Spółka Akcyjna w W. zawarł z pozwanym jako kredytobiorcą umowę nr (...) kredytu w rachunku bieżącym. Zgodnie z § 1 ust.1 bank, na wniosek pozwanego, udzielił mu kredytu w rachunku bieżącym w złotych polskich w kwocie 61 000 zł z przeznaczeniem na finansowanie prowadzonej działalności gospodarczej/wykonywanie wolnego zawodu. Termin spłaty kredytu wynosił 12 miesięcy od dnia postawienia go do dyspozycji kredytobiorcy (ust. 3). W myśl § 2 ust.2 umowa kredytu była automatyczne przedłużana o kolejne 12 miesięcy, przy zachowaniu dotychczasowej wysokości kredytu, pod warunkami wskazanymi w pkt a-d. Kredytobiorca mógł zrezygnować z automatycznego przedłużenia umowy o kolejne 12 miesięcy powiadamiając bank o swej decyzji, w okresie 30 dni przed upływem czasu obowiązywania umowy (§ 2 ust. 3). Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 11,85%
w stosunku rocznym (§ 5 ust. 1). Bank naliczał odsetki od wykorzystanej kwoty kredytu za każdy dzień według stóp procentowych obowiązujących w czasie jej trwania (§ 6 ust. 1). Ustalono w umowie, iż w wypadku niespłacania należności w umówionym terminie należność ta stawała się wymagalna i powód wzywa kredytobiorcę do natychmiastowej spłaty (§ 9 ust. 1). Postanowiono też, iż od kwoty kapitału kredytu niespłaconego w terminie od dnia następnego po terminie spłaty powód nalicza odsetki w wysokości określonej w (...) dla należności przeterminowanych, której wysokość stanowi dwukrotność aktualnie obowiązującego oprocentowania nominalnego. W dniu zawarcia umowy stopa procentowa odsetek od należności przeterminowanych wynosiła 23,70%
w stosunku rocznym (§ 9 ust. 2). Powodowy bank mógł wypowiedzieć umowę lub nie odnowić na kolejny okres, w całości lub w części, oraz podjąć wszelkie działania zmierzające do odzyskania wymagalnych należności m.in. w przypadku niespełnienia przez kredytobiorcę warunków udzielenia/odnowienia kredytu. Okres wypowiedzenia umowy wnosił 30 dni
i liczony był od dnia doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy. Następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia bądź nieodnowienia na kolejny okres 12 miesięcy kredytu, wszelkie zobowiązania kredytobiorcy wynikające z umowy stawały się wymagalne. Do kwoty niespłaconego kredytu powódka doliczała kwotę niespłaconych odsetek i od tak określonej należności naliczać miała odsetki według zmiennej stopy procentowej wynikającej z aktualnej (...) dla należności przeterminowanych. W dniu zawarcia umowy stopa procentowa odsetek od należności przeterminowanych wynosiła 23,70 % w stosunku rocznym (§ 10 ust.1, ust.2, ust.3). Integralną część umowy stanowił „Regulamin udzielania kredytu w rachunku bieżącym dla Posiadaczy MultiKonta” (§ 20 ust.1).

W dniu 21 marca 2008 r. umowa na wniosek pozwanego została aneksowana. Na wniosek pozwanego doszło do podwyższenia udzielonego mu kredytu w rachunku bieżącym o kwotę 100 000 zł do łącznego limitu kredytu w wysokości161 000 zł.

W dniu 22 listopada 2013 r. powódka zmieniła nazwę na (...) Spółka Akcyjna.

Pozwany wywiązywał się z warunków umowy kredytu w rachunku bieżącym aż do 2017 r., kiedy to zaprzestał dokonywania spłaty istniejącego zadłużenia. W okresie od 27 stycznia 2017 r. do 22 grudnia 2017 r. pozwany nie dokonał na poczet zadłużenia żadnych wpłat. Związane było to z trudną sytuacją finansową pozwanego, która zaczęła się pogarszać na przełomie 2012/2013 r., gdy pozwany nie otrzymał wynagrodzenia za wykonane prace.

W dniu 28 marca 2017 r. w związku z zaprzestaniem spłaty zadłużenia, które na dzień sporządzenia pisma wynosiło 3636,52 zł powódka wezwała pozwanego do dokonania zapłaty w terminie 14 dni roboczych od otrzymania wezwania. Jednocześnie powódka poinformowała pozwanego o możliwości dokonania zmiany warunków spłaty lub restrukturyzacji zobowiązania, prosząc o kontakt w tej sprawie w terminie 14 dni. Pozwany nie ustosunkował się do powyższego wezwania.

W dniu 25 maja 2017 r. powódka skierowała do pozwanego oświadczenie
o wypowiedzeniu umowy kredytu w związku z brakiem spłaty zobowiązania zgodnie
z warunkami umowy, z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Na dzień sporządzenia oświadczenia zobowiązanie pozostałe do spłaty wynosiło 166 700,88 zł. Niespłacona w ustalonym terminie kwota wymagalnego zadłużenia oprocentowana była według zmiennej stopy procentowej dla zadłużenia przeterminowanego, która wynosiła wówczas 10 % w skali rocznej. Pismo to doręczono pozwanemu w dniu 9 czerwca 2017 r.

W dniu 20 grudnia 2017 r. powodowy bank skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty na kwotę 174 845,16 zł, wyznaczając dodatkowy termin zapłaty do 27 grudnia 2017 r.

W dniu 2 lipca 2018 r. przez umocowanego pracownika wystawiony został wyciąg
z ksiąg banku opisujący zadłużenie pozwanego: należność główna w kwocie 151 353,00 zł, odsetki umowne naliczone od kapitału w kwocie 151 353,00 zł za okres od 1 stycznia 2017 r. do 25 maja 2017 r. w kwocie 7457,47 zł, odsetki karne umowne naliczane za okres od 26 maja 2017 r. do 2 lipca 2018 r. w kwocie 12 736,55 zł, koszty, opłaty i prowizje w kwocie 1844,40 zł.

Według stanu na dzień wniesienia pozwu, tj. 28 maja 2019 r., wymagalne
i niespłacone zadłużenie pozwanego z tytułu kredytu w rachunku bieżącym wynosiło:
149 008,35 zł z tytułu kapitału, 29 733,04 zł z tytułu odsetek (odsetki umowne
i umowne odsetki karne) oraz 4012,40 zł z tytułu opłat i prowizji.

Sąd Okręgowy oddalił wniosek pozwanego o zobowiązanie powoda do ujawnienia statystyk, ponieważ ocenił, że nie dotyczył on faktów istotnych dla rozpoznania sprawy.

Sąd Okręgowy uznał, iż roszczenie powódki zasługuje na uwzględnienie w całości. Przywołał treść art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, w brzmieniu właściwym ze względu na datę zawarcia umowy i wskazał, że roszczenie powódki zostało wykazane tak co do zasady, jak i co do wysokości.

Sąd Okręgowy wskazał dalej, że zawarta przez strony umowa kredytu odnawialnego
w rachunku bieżącym jest ważna. Wywiódł, że rzeczywiście zawarta przez strony umowa ulegała automatycznemu przedłużeniu o kolejne 12 miesięcy (§ 2 ust. 2), przy czym następowało to pod określonymi w niej warunkami, w tym dotyczącymi należytego wywiązywania się przez kredytobiorcę z warunków umowy w poprzednim okresie kredytowania. Sąd I instancji ocenił, że nie jest tak jak podnosił pozwany, że powódka mogła doprowadzić do pogorszenia sytuacji niewypłacalnego kredytobiorcy poprzez samoistne wydłużanie czasu obowiązywania umowy, z czym wiązało się powiększenie jego wierzytelności, skoro automatyczne przedłużenie umowy uzależnione było od spełniania przez kredytobiorcę jej warunków, w tym terminowego spłacania zadłużenia. Jednocześnie pozwanemu jako kredytobiorcy przyznanie zostało uprawnienie do rezygnacji
z automatycznego przedłużenia umowy o kolejne 12 miesięcy. Powyższe wymagało jedynie powiadomienia banku o takiej decyzji na 30 dni przed upływem czasu obowiązywania umowy (§ 2 ust. 3). Tymczasem jak wykazało przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe pozwany, którego sytuacja finansowa ulegała systematycznemu pogorszeniu nie skorzystał z tego uprawnienia, korzystając tym samym w dalszym ciągu ze środków udostępnianych mu przez powoda, powiększając tym samym należność podlegającą spłacie. Jednocześnie w sytuacji niewywiązywania się przez kredytobiorcę z warunków umowy powodowy bank mógł wypowiedzieć umowę lub nie odnowić jej na kolejny okres w całości lub w części. Pozwany do 2017 r. spełniał warunki kredytowania, stąd następowało wydłużenie obowiązywania umowy, co pozostawało wówczas zgodne z interesem obu stron skoro pozwany regularnie korzystał ze środków. W świetle powyższego nie sposób uznać,
w ocenie Sądu I instancji, że łącząca strony umowa obarczona jest sankcją nieważności
z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

Sąd Okręgowy wskazał dalej, że bezzasadne okazały się także zarzuty pozwanego konstruowane wokół faktu zwiększenia limitu kredytowego, co w ocenie pozwanego pozostawało sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Sąd I instancji podkreślił, iż zawarcie w dniu 23 marca 2008 r. aneksu do umowy dotyczącego zwiększenia limitu kredytowego o 100 000 zł, a więc do łącznej kwoty 160 000 zł, nastąpiło z inicjatywy i na wniosek pozwanego oraz odpowiadało jego ówczesnym interesom. Okoliczność, iż w latach następnych pozwany popadł w trudności finansowe, lecz jednocześnie nie podjął działań zmierzających do zakończenia kredytowania obciąża pozwanego, który to nadal korzystał
z finansowania, powiększając tym samym swe zadłużenie względem banku. Pozwany jako przedsiębiorca zawierając umowę kredytu winien się liczyć z obowiązkiem jego spłaty, nawet w sytuacji pogorszenia kondycji finansowej, jak i z konsekwencjami zaprzestania spłaty,
w tym możliwością wypowiedzenia umowy przez bank i postawieniem w stan wymagalności powstałego zadłużenia. Sąd I instancji dodał, że pozwany, który w procesie każdorazowo powoływał się na swą trudną sytuację finansową, nie podjął z powódka prób polubownego zakończenia sporu. Pozwany pomimo skierowania do niego w dniu 28 marca 2017 r. wezwania do zapłaty z informacją o możliwości restrukturyzacji zadłużenia w żaden sposób nie ustosunkował się do jego treści, nie dokonał jakiejkolwiek wpłaty na poczet zadłużenia, ani nie przystąpił nawet do rozmów z powódką w celu renegocjacji warunków spłaty. Tym samym pozwany uniemożliwił powódce podjęcie jakichkolwiek działań zmierzających do polubownego rozwiązania sprawy, nie wykazując woli współpracy.

Sąd Okręgowy wskazał także, że postawa pozwanego, który zaprzestał spłaty zadłużenia, jak i nie podjął żadnych działań celem wypracowania zmodyfikowanych warunków spłaty, doprowadziła powodowy bank do konieczności wypowiedzenia łączącej strony umowy zgodnie z jej § 10. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu
w rachunku bieżącym bez wątpienia było skuteczne, gdyż nastąpiło zgodnie z warunkami przewidzianymi w umowie, które pozwany zaakceptował. Zważając na bierność pozwanego oświadczenia tego bez wątpienia nie sposób było także uznać za przedwczesne, jak zarzucał pozwany, ani sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nie stanowiło ono nadużycia prawa.

Sąd Okręgowy stwierdził dalej, że na uwzględnienie nie zasługuje podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia. Wskazał, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało pozwanemu skutecznie doręczone w dniu 9 czerwca 2017 r., a zatem od tej daty bieg rozpoczął 30-dniowy okres wypowiedzenia, który jak wykazało przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe upłynął bezskutecznie. Z dniem 9 lipca 2017 r. umowa została skutecznie wypowiedzenia i od tej daty wierzytelność powoda stała się w całości wymagalna, a zatem dopiero od tego momentu rozpoczął bieg 3 – letni termin przedawnienia roszczenia (art. 118 k.c.). Tymczasem pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 28 maja 2019 r., a więc przed upływem terminu przedawnienia.

Jak ocenił to Sąd Okręgowy, w świetle zgromadzonej w sprawie dokumentacji, bezzasadne okazały się zarzuty pozwanego odnośnie niewykazania przez powoda dochodzonego roszczenia co do wysokości. Powód w procesie przedłożył bowiem obszerną dokumentację w postaci wydruków i wyciągów z rachunku bankowego, które jednoznacznie wykazują wysokość niespłaconej należności głównej, której zapłaty obecnie powód dochodzi od pozwanego na drodze sądowej. Należność ta powiększona została o należne zgodnie
z umową odsetki, których wysokość i sposób wyliczenia powód również należycie udokumentował. Pozwany po zapoznaniu się z powyższymi wyliczeniami nie zakwestionował ich, jak i nie zażądał dalszych wyjaśnień. Wobec podniesienia zarzutu niewykazania roszczenia co do wysokości to na pozwanym spoczywał stosownie do obowiązku wynikającego z art. 6 k.c. ciężar dowodu w zakresie wykazania ewentualnych błędów w wyliczeniach przedstawionych przez stronę powodową. Tymczasem pozwany nie sprostał temu obowiązkowi, gdyż nie przedłożył żadnej dokumentacji ani nawet nie przedstawił własnych wyliczeń, z których wynikałoby, że obliczenia powoda są niepoprawne, ograniczając się do ogólnikowego zaprzeczenia wysokości dochodzonego roszczenia. Nie można zgodzić się z pozwanym, że strona powodowa nie udowodniła, że dołączone elektroniczne zestawienia operacji są zupełne i zawierają informacje o wszystkich wpływach
i obciążaniach w latach 2005-2018. Pozwany bowiem także i w tym przypadku nie twierdził nawet, że przedstawione przez powoda wydruki są niepełne, jak i nie przedłożył własnych dowodów, na podstawie których można byłoby uznać, że złożona przez powoda dokumentacja nie odzwierciedla rzeczywistych wpływów i obciążeń na rachunku kredytowym.

W odniesieniu do zarzutów pozwanego konstruowanych wokół sprzeczności działań powódki z zasadami współżycia Sąd Okręgowy dodał także, obie strony korzystają ze statusu przedsiębiorcy. Wskazał, że pozwany mógł nie godzić się na automatyczne przedłużenie obowiązywania umowy w kolejnych latach, jak również nie wnioskować o zwiększenie limitu kredytowego, a skoro na powyższe się godził i wnioskował o zwiększenie limitu kredytowego, to należy uznać, że bez wątpienia znał warunki kredytowania, które odpowiadały jego ówczesnym interesom. Rozpatrywanie zatem obecnie faktu udzielenia pozwanemu kredytu odnawialnego, faktu automatycznego przedłużania umowy w latach 2005-2017, faktu udzielenia pozwanemu zwiększonego limitu kredytowego, jak również faktu wypowiedzenia umowy kredytu z uwagi na zaprzestanie jego spłaty
w kategorii sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, a tym samym nadużycia prawa (art. 5 k.c.), pozostaje nieuzasadnione. Jak wskazał dalej Sąd Okręgowy, nie sposób uznać, że w sytuacji zaprzestania spłaty kredytu przez kredytobiorcę wypowiedzenie umowy prowadziło do pokrzywdzenia pozwanego. Zarzuty pozwanego jakoby powodowy bank wypowiedział umowę kredytu wyłącznie w celu skorzystania z ustanowionych przez niego zabezpieczeń są bezzasadne, jak i nie zostały wykazane.

Sąd Okręgowy wskazał również, iż nie ma racji pozwany, że powódka nie wykazała, że strony były związane Regulaminem otwierania i prowadzenia rachunków bieżących
w (...), gdyż fakt ten wynika wprost z umowy (§ 20 ust. 1). Podobnie na uwzględnienie nie zasługuje zarzut niewykazania przez powódkę, że przedstawiony
w procesie wyciąg z ksiąg banku został sporządzony prawidłowo, jego treść koresponduje bowiem ze złożoną w procesie dokumentacją, jak również został on podpisany przez osobę do tego umocowaną, co wynika z przedłożonego pełnomocnictwa.

Sąd Okręgowy uznał za niezasadny wniosek pozwanego o rozłożenie należności na raty oceniając że pozwany nie wykazał, że posiada możliwości ratalnego spełniania świadczenia w określonej wysokości. W tej sytuacji, skoro wywiązanie się przez pozwanego z obowiązku ratalnej spłaty zasądzonego świadczenia jest niepewne, uwzględnienie wniosku pozwanego z art. 320 k.p.c. wiązałoby się z rażącym pokrzywdzeniem powódki.

O odsetkach Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c. a o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c.

Pozwany w apelacji od powyższego wyroku zaskarżył go w całości i zarzucił mu naruszenie: art. 5 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 Prawa bankowego poprzez jego niezastosowanie; art. 58 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie że umowa jest ważna; art. 6 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że na pozwanym spoczywa ciężar dowodu
w zakresie wykazania ewentualnych błędów w wyliczeniach przedstawionych przez stronę powodową; art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego; błąd
w ustaleniach faktycznych dokonanych przez Sąd I instancji, skutkujących uznaniem, że umowa kredytu odnawialnego była ważna w części dotyczącej warunków wypowiedzenia
i zasad odnowienia kredytu, a jej treść nie miała charakteru sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, działania powoda w zakresie wypowiedzenia umowy kredytu były prawidłowe i nie stanowiły naruszenia prawa podmiotowego przez powoda, dla powoda korzystniejszą byłaby sytuacja, w której pozwany dobrowolnie i terminowo spłacałby zadłużenie, bez konieczności korzystania z ustanowionych w tym celu zabezpieczeń. Pozwany zarzucił także naruszenie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. poprzez bezpodstawne oddalenie przez Sąd I instancji wniosku pozwanego o zobowiązanie powoda do ujawnienia statystyk w zakresie zawieranych przez powoda i jego poprzednika prawnego umów kredytu odnawialnego zawieranego z przedsiębiorcami.

W związku z powyższymi zarzutami pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, rozpoznanie przez Sąd II instancji wniosku pozwanego o zobowiązanie powoda do ujawnienia statystyk w zakresie zawieranych przez powoda i jego poprzednika prawnego umów kredytu odnawialnego zawieranego
z przedsiębiorcami, w których zabezpieczenie udzielanego kredytu stanowiła hipoteka oraz weksel, wraz z okresem ich trwania i informacją ile z nich zakończyło się wypowiedzeniem przez powoda i egzekucją z majątku dłużnika za okres 10 lat, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz o ponowne rozstrzygnięcie o kosztach procesu za I instancję. Ewentualnie, z daleko posuniętej ostrożności, pomimo całkowitego przekonania o zasadności argumentacji zawartej w apelacji pozwanego, w przypadku braku uwzględnienia apelacji, na podstawie art. 320 k.p.c. wniósł o rozłożenie zasądzonej kwoty pieniężnej na comiesięczne raty w częściach równych, poczynając od stycznia 2022 r. przez okres 36 miesięcy.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie mogła odnieść oczekiwanego przez niego skutku.

Wbrew zarzutom pozwanego, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń w zakresie stosunku prawnego łączącego strony, które to ustalenia były najistotniejsze dla rozstrzygnięcia o żądaniach pozwu w oparciu o cały zebrany w sprawie przed tymże Sądem materiał dowodowy. Sąd Apelacyjny przyjął za własne ustalenia Sądu Okręgowego, co czyni zbędnym ich powtarzanie.

W efekcie nie można uznać za zasadny zarzutu naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 233 § 1 k.p.c. Skarżący podnosząc ów zarzut zmierzał do wykazania, że Sąd
I instancji naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów i dokonał oceny w sposób sprzeczny
z doświadczeniem życiowym. Jednakże wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy nie naruszył powyższego przepisu gdyż dokonał wszechstronnego rozważenia całości dostarczonego mu przez strony materiału dowodowego a rozważaniom tym nie można zarzucić naruszenia zasad logiki i doświadczenia życiowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podnosi się, iż „dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie można poprzestać na stwierdzeniu, że dokonane ustalenia faktyczne są wadliwe, odnosząc się do stanu faktycznego, który
w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Niezbędne jest wskazanie przyczyn, które dyskwalifikują postępowanie sądu w zakresie ustaleń. Skarżący powinien zwłaszcza wskazać, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając” (zob. postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, Lex nr 52753; wyrok SN z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, Lex nr 180925). Ponadto Sąd Najwyższy wielokrotnie w swoim orzecznictwie wskazywał, że „jeżeli wnioski wyprowadzone przez sąd orzekający z zebranego materiału dowodowego są logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, ocena tego sądu nie narusza przepisu art. 233 § 1 k.p.c. i musi się ostać, choćby z materiału tego dawały się wysnuć również wnioski odmienne. Tylko wówczas, gdy brakuje logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych związków przyczynowo-skutkowych, przeprowadzona przez sąd orzekający ocena dowodów może być skutecznie podważona” (zob. m.in. wyrok SN z 7 października 2005 r., IV CK 122/05, LEX nr 187124).

W ocenie Sądu Apelacyjnego zarzuty powoda mające podważyć wywody Sądu Okręgowego nie mają merytorycznego uzasadnienia, a jedynie charakter polemiki z oceną dokonaną przez Sąd I instancji. Sąd Okręgowy dokonał bowiem wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie i właściwie go ocenił uwzględniając przy tym zasady logiki i doświadczenia życiowego wydając zasadne rozstrzygnięcie na gruncie stanu faktycznego niniejszej sprawy.

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił fakty niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy
a pozwany zarzucając, iż Sąd Okręgowy miał dokonać nielogicznej oceny treści umowy
i uznać, że umowa kredytu odnawialnego była ważna w części dotyczącej warunków wypowiedzenia i zasad odnowienia kredytu, a jej treść nie miała charakteru sprzecznego
z zasadami współżycia społecznego. Apelacja pozwanego w rzeczywistości w tej części zarzuca obrazę prawa materialnego. Nie dopuścił się także Sąd Okręgowy zarzucanego mu błędu w ustaleniach faktycznych, które również sprowadzają się nie do zakwestionowania przez skarżącego jakichkolwiek faktów ustalonych przez Sąd Okręgowy, lecz do ich oceny prawnej.

Niezasadnymi okazały się także zarzuty naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 235 ^{( 2)} §1 pkt 2 k.p.c. mające polegać na bezpodstawnym oddaleniu przez Sąd I instancji wniosku pozwanego o zobowiązanie powódki do ujawnienia statystyk w zakresie zawieranych przez powoda i jej poprzednika prawnego, tj. (...) BANK umów kredytu odnawialnego zawieranego z przedsiębiorcami, w których zabezpieczenie udzielanego kredytu stanowiła hipoteka oraz weksel, wraz z okresem ich trwania i informacją ile z nich zakończyło się wypowiedzeniem przez powoda i egzekucją z majątku dłużnika za okres 10 lat.

Prawidłowo Sąd Okręgowy stwierdził, iż powyższy wniosek nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, której istotą nie jest możliwość zaspokojenia się powódki z poszczególnych składników majątkowych kredytobiorcy, lecz to czy pozwany winien zwrócić powódce kwotę dochodzoną pozwem. Statystyki w zakresie zawieranych przez powódkę i jej poprzednika prawnego, umów kredytu odnawialnego zawieranego
z przedsiębiorcami, w których zabezpieczenie udzielanego kredytu stanowiła hipoteka oraz weksel, wraz z okresem ich trwania i informacja ile z nich zakończyło się wypowiedzeniem przez powoda i egzekucją z majątku dłużnika za okres 10 lat są nieprzydatne dla orzeczenia
o zasadności żądania pozwu i obrony przed tym żądaniem pozwanego.

Nie zasługiwał na uwzględnienie także zarzut pozwanego dotyczący rzekomego naruszenia art. 6 k.c.

W postępowaniu cywilnym obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( art. 6 k.c.). Samo zaś twierdzenie strony nie jest dowodem a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r. I PKN 660/00 Wokanda 2002/7-8/44). W związku zaś z ogólną regułą o rozkładzie ciężaru dowodu wynikającą z art. 6 k.c. rozróżnia się wymagające udowodnienia fakty prawotwórcze (np. fakt zawarcia umowy, wyrządzenia szkody), fakty tamujące powstanie prawa (np. brak jednego z warunków ważności czynności prawnej) i fakty niweczące prawo (przedawnienia, prekluzja).

W konsekwencji zadaniem pozwanego jest udowodnienie faktów tamujących lub niweczących. Natomiast rolą powoda jest udowodnienie wszystkich faktów prawotwórczych w tym w niniejszym przypadku zasadności żądania co do wysokości. Ciężar dowodu spoczywa bowiem na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne, a to pozwany twierdził, że powódka domaga się wynagrodzenia w niewłaściwie określonej wysokości. Powódka przedstawiła dowody wskazujące na zasadność swego żądania nie tylko co do zasady ale
i także co do wysokości. Pozwany twierdząc, że wyliczenia te nie obejmują wszystkich dokonanych przez niego spłat, czy z innych przyczyn są błędne powinien na tę okoliczność zgłosić stosowne wnioski dowodowe, czego jednakże nie uczynił.

Prawidłowo Sąd Okręgowy stwierdził, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało pozwanemu skutecznie doręczone w dniu 9 czerwca 2017 r. oraz że od tej daty bieg rozpoczął 30-dniowy okres wypowiedzenia, który jak wykazało przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe upłynął bezskutecznie. Prawidłowo Sąd Okręgowy uznał także, że
z dniem 9 lipca 2017 r. umowa została skutecznie wypowiedzenia i od tej daty wierzytelność powódki stała się w całości wymagalna. W efekcie prawidłowo także Sąd Okręgowy wskazał, że dopiero od tego momentu rozpoczął bieg 3 – letni termin przedawnienia roszczenia (art. 118 k.c.). Ponieważ pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 28 maja 2019 r., nastąpiło to przed upływem terminu przedawnienia.

Na podzielenie nie zasługiwał także zarzut naruszenia art. 5 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 Prawa bankowego. Zawarta przez strony umowa spełnia wymogi przewidziane w ustawie
z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2021r., poz. 2439). Skarżący zaś zarzucał, wykonanie przez kredytodawcę uprawnienia kształtującego w postaci wypowiedzenia umowy kredytowej stanowiło nadużycie prawa podmiotowego w rozumieniu art. 5 k.c. Podnosił, że wypowiedzenie kredytu nie może być czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet, jeżeli istnieją podstawy do jego dokonania zgodnie z treścią umowy. Wbrew zarzutom pozwanego wypowiedzenie umowy kredytu nie było czynnością nagłą, lecz poprzedzone zostało procedurą przewidzianą art. 75 c ustawy Prawo bankowe.

Zgodnie z tym przepisem jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania
z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych a nadto w wezwaniu, tym informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku
o restrukturyzację zadłużenia. Przepis ten został wprowadzony ustawą z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1854 z dnia 12 listopada 2015 r., dalej – ustawa zmieniająca). Ustawa zmieniająca weszła w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia, a zatem w dniu 27 listopada 2015 r. Zgodnie zaś z art. 12 ustawy zmieniającej na banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie tej ustawy został nałożony obowiązek dostosowania swojej działalności do wymagań określonych w art. 75c ustawy zmienianej w art. 1, czyli do art. 75c Prawa bankowego, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą. Obowiązek ten dotyczył zatem wszystkich przyszłych ale także i wcześniej zawartych a dalej wykonywanych umów kredytowych.

Powódka przed złożeniem pozwanemu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu wdrożyła prawidłowo procedurę wynikającą z przepisu art. 75c Prawa bankowego, czyniąc zadość obowiązkowi nałożonemu na nią ustawą. W efekcie wypowiedzenie umowy nie było dokonane w sposób nagły, czy nieuzasadniony. Nie mogło też być zaskakującym dla pozwanego jako kredytobiorcy.

Nie mógł zostać uwzględniony także zarzut naruszenia art. 58 § 2 k.c. mający polegać na niezastosowaniu tego przepisu. Prawidłowo Sad Okręgowy uznał, że umowa stron zawierała ważne postanowienia dotyczące warunków prolongaty kredytu umowy oraz warunków wypowiedzenia umowy. Zarzuty pozwanego podnoszone w tym zakresie były już zbadane przez Sąd Okręgowy i stanowią ponowienie jego argumentacji prezentowanej w toku procesu. W tym zakresie Sąd Apelacyjny w całości podziela argumentację prawną Sądu Okręgowego, co czyni zbędnym jej powtarzanie. Pozwany zarzucał brak czytelnych zasad przedłużania kredytu przy czym z takiej możliwości wcześniej sam korzystał i co więcej zwiększył swe zadłużenie zawierając aneks do umowy. Zarzuty co do ważności umowy pojawiły się z jego strony dopiero przy pogorszeniu jego sytuacji materialnej, co nastąpiło bez żadnego związku z działaniem powódki. W tej sytuacji prawidłowo Sąd I instancji stwierdził, iż umowa zawarta przez strony jest ważna a zarzuty stawiane umowie ocenił jako niezasadne.

Nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek pozwanego o rozłożenie należności zasądzonej przez Sąd Okręgowy na raty na podstawie art. 320 k.p.c. Sąd Apelacyjny podziela w całości argumentację Sądu I instancji co do braku podstaw do zastosowania powyższego przepisu w niniejszym przypadku, co czyni zbędnym jej powtarzanie. Pozwany w toku postępowania apelacyjnego wnosił o zwolnienie od opłaty od apelacji uzyskując częściowe zwolnienie od tejże opłaty. Pozwany nie wykazał jednakże, by jego sytuacja materialna uległa poprawie w taki sposób, by mógł uiszczać aktualnie zasądzone świadczenie na raty (art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c.). Przy tym nic nie stało na przeszkodzie by pozwany chcąc dowieść swoich możliwości finansowych spłacał w toku postępowania apelacyjnego swoje zobowiązanie wobec powódki w częściach, co mogłoby świadczyć o tym, iż realnie może dokonać ratalnej spłaty zadłużenia, czego jednakże nie uczynił.

Wobec tego Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanego w całości o czym orzekł na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. art. 15 zzs ¹ ust.1 pkt.4 zd. 2 ustawy z dnia 2 marca
2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem
i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1842 ze zm.).

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 2 pkt. 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.
z 2018r., poz. 265 ze zm.).

SSA Wiesława Namirska SSA Dariusz Chrapoński SSA Barbara Konińska