Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 28 maja 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2021 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi (...) w H. w Niemczech

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w Ż.

o uchylenie wyroku sądu polubownego – Sądu Arbitrażowego (...) w W. z dnia 20 sierpnia 2020 r., sygn. akt SA 90/19,

postanawia:

odrzucić skargę.

Sygn. akt V AGa 429/20

UZASADNIENIE

W skardze (...) w H. w Niemczech wniosła między innymi, po pierwsze, o uchylenie wyroku Sądu Polubownego – Sądu Arbitrażowego (...) w W. z dnia 20 sierpnia 2020 r., sygn. akt SA 90/19
w sprawie z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w Ż. przeciwko
(...) w H. w Niemczech o zapłatę, którym uwzględniono powództwo w zakresie kwoty 1.471.324 € z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
w transakcjach handlowych od wyszczególnionych w treści sentencji wyroku kwot i dat oraz kosztami procesu, po drugie, o zwolnienie od kosztów sądowych w niniejszej sprawie.
Skargę wnieśli pełnomocnicy będący adwokatami.

Regulacja zawarta w art. 1207 § 1 k.p.c. stanowi, że do skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego stosuje się odpowiednio przepis art. 368 k.p.c., a jeśli przepisy tytułu VII „ Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego” części piątej „ Sąd polubownym (arbitrażowy)” Kodeksu postępowania cywilnego nie stanowią inaczej, do postępowania
ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego przepisy o apelacji stosuje się odpowiednio (art. 1207 § 2 k.p.c.).

Zarządzeniem z dnia 14 stycznia 2021 r. zobowiązano skarżącą do: przedłożenia oryginału lub uwierzytelnionego pełnomocnictwa do reprezentowania skarżącej
(wraz z odpisem dla strony przeciwnej), zgodnie z zasadami ujawnionymi w rejestrze handlowym skarżącej; wskazania adresu poczty elektronicznej skarżącej albo
do oświadczenia, że skarżąca nie posiada takiego adresu, określenia wartości przedmiotu zaskarżenia w polskich złotych – w terminie tygodniowym – pod rygorem odrzucenia skargi
o uchylenie wyroku sądu polubownego. Ponadto skarżącą wezwano do wyjaśnienia aktualnej sytuacji majątkowej i finansowej poprzez złożenie przetłumaczonych na język polski dokumentów w postaci: deklaracji podatkowej za 2019 r. i 2020 r.; bilansu rocznego, sprawozdań finansowych za 2019 r. i 2020 r.; raportów kasowych za ostatnie trzy miesiące; wyciągów ze wszystkich posiadanych rachunków bankowych za ostatnie trzy miesiące, obrazujących wszelkie operacje na tych rachunkach oraz zobligowano do wykazania dokumentami, że jedyny wspólnik skarżącej nie ma dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki – w terminie tygodniowym – pod rygorem uznania odmowy przedstawienia dokumentów (karta 68). Doręczenie rzeczonego zarządzenia nastąpiło dnia 20 stycznia 2021 r. (karta 70). Skarżąca pismem procesowym z dnia
27 stycznia 2021 r. uzupełniła braki formalne skargi oraz wystosowała wniosek
o przedłużenie do dnia 17 lutego 2021 r. terminu sądowego wyznaczonego celem przedłożenia dokumentów mających na celu wyjaśnienie aktualnej sytuacji majątkowej
i finansowej skarżącej oraz jej jedynego wspólnika. Wniosek ten skarżąca umotywowała kilkukrotnymi hospitalizacjami i zwolnieniami lekarskimi prezesa zarządu skarżącej, obostrzeniami związanymi z pandemią koronawirusa, a także koniecznością dokonania tłumaczeń przysięgłych żądanych dokumentów (karta 71-72). Dnia 12 lutego 2021 r. wydano zarządzenie, którym uwzględniono powyższy wniosek (karta 117). Doręczenie nastąpiło dnia 16 lutego 2021 r. (karta 119). Pismem procesowym z dnia 17 lutego 2021 r. skarżąca przedstawiła: oświadczenie wspólnika o braku posiadania dostatecznych środków pozwalających na zwiększenie majątku spółki lub na udzielenie jej pożyczki wraz
z informacją o rozliczeniu rachunku bankowego z jej tłumaczeniem; raporty kasowe
za ostatnie trzy miesiące wraz z tłumaczeniem; wyciągi z rachunku bankowego skarżącej
za ostatnie trzy miesiące wraz z tłumaczeniem oraz zaświadczenie o braku sporządzenia sprawozdań finansowych skarżącej za 2019 r. i 2020 r. wraz z tłumaczeniem (karta 120).

Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowieniem z dnia 5 marca 2021 r. zwolnił skarżącą od kosztów sądowych w zakresie opłaty sądowej od skargi w części ponad kwotę 50.000 zł, a w pozostałym zakresie wniosek skarżącej oddalił (karta 166).
Odpis tego postanowienia został doręczony zawodowemu pełnomocnikowi skarżącej dnia
9 marca 2021 r. (karta 169).

W myśl art. 391 § 1 k.p.c., który z uwagi na treść art. 1207 § 2 k.p.c., ma odpowiednie zastosowanie w sprawie ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, jeżeli nie ma szczególnych przepisów o postępowaniu przed sądem drugiej instancji, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji.
Zgodnie z art. 357 § 2 ¹ k.p.c., który – ze względu na art. 1207 § 2 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. – ma odpowiednie zastosowanie w niniejszym postępowaniu, postanowienie wydane
na posiedzeniu niejawnym sąd uzasadnia tylko wtedy, gdy podlega ono zaskarżeniu, i tylko na żądanie strony zgłoszone w terminie tygodniowym od dnia doręczenia postanowienia. Trzeba więc zaakcentować, że nie przysługuje zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji, którego przedmiotem jest odmowa zwolnienia od kosztów sądowych, ponieważ postanowienie w tym przedmiocie nie zostało wskazane w art. 394 ² k.p.c.
Zatem postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 marca 2021 r. nie podlega uzasadnieniu w zakresie oddalającym wniosek skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych (art. 357 § 2 ¹ w zw. z art. 391 § 1 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c.). Dlatego wniosek o jego uzasadnienie, jako niedopuszczalny, podlega odrzuceniu na podstawie art. 328 § 4 w zw.
z art. 391 § 1 k.p.c., co też Sąd Apelacyjny w Katowicach uczynił postanowieniem z dnia
19 marca 2021 r. (karta 173). Nadmienić należy, że na tożsamej podstawie prawnej
Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2021 r. odrzucił niedopuszczalny wniosek skarżącej o uzasadnienie postanowienia z dnia 19 marca 2021 r.
w przedmiocie odrzucenia jej wniosku o uzasadnienie (karta 183).

Po doręczeniu pełnomocnikowi procesowemu postanowienia, którym częściowo zwolniono skarżącą od opłaty sądowej od skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, skarżąca nie uiściła opłaty sądowej od skargi. W myśl art. 112 § 3 u.k.s.c., jeżeli pismo, które podlega opłaceniu w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego
i wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym, co nastąpiło w dniu
9 marca 2021 r., jak o tym była mowa. Zgodnie z art. 101 ust. 3 u.k.s.c., strona częściowo zwolniona od kosztów sądowych obowiązana jest uiścić opłaty oraz ponieść wydatki w takiej wysokości, jaka nie jest objęta zwolnieniem przyznanym przez sąd. Tym samym tygodniowy termin do uiszczenia opłaty od skargi upłynął bezskutecznie z dniem 16 marca 2021 r.

Zachodzi jeszcze konieczność uzupełnienia wywodu uzasadnienia postanowienia
o odrzuceniu skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego o motywy odmowy zwolnienia skarżącej od opłaty od tejże skargi w zakresie, w którym nie przyznano jej zwolnienia.
Ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia, tj. 6.273.300 zł, opłata stosunkowa od skargi wynosi 200.000 zł (art. 3 ust. 2 pkt 8 lit. b i art. 13 ust. 2 u.k.s.c.). Postępowanie przed sądem polubownym toczyło się od 2019 r. i dotyczyło roszczeń związanych z działalnością gospodarczą skarżącej. Skarżąca wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w całości argumentowała brakiem dostatecznych środków na ich poniesienie. Podała, że na dzień
30 września 2020 r. spółka odniosła stratę w kwocie 1.326,14 € i nie ma możliwości opłacenia skargi. Wskazała także, że jedyny wspólnik spółkiM. L. nie ma środków
na dokapitalizowanie spółki lub udzielenie spółce pożyczki. Do wniosku skarżąca załączyła dokumenty m. in.: zaświadczenie do przedłożenia w sądzie, z którego wynika, że spółka
na dzień 30 września 2020 r. posiadała deficyt, który nie został pokryty z kapitału własnego
w wysokości 1.326,14 €, a także, że spółka ostatni bilans roczny sporządziła za 2016 r.,
zaś w 2020 r. nie wykazano obrotów w bieżącej działalności gospodarczej; pismo Urzędu Skarbowego H. z dnia 28.11.2018 r., z którego wynika decyzja o przeniesieniu pozostałej straty w podatku dochodowym od osób prawnych na dzień 31.12.2016 r.; wyciąg z rachunku bankowego aktualny na dzień 30.11.2020 r., który wskazuje, że na rachunku spółki jest limit w wysokości 150.000 €, z którego wykorzystano już kwotę 149.898,08 €.
Dodatkowo skarżąca na wezwanie Sądu Apelacyjnego załączyła: oświadczenie wspólnika spółki, że ten nie posiada dostatecznych środków pozwalających na zwiększenie majątku tej spółki lub na udzielenie jej pożyczki; wyciąg z rachunku bankowego wspólnika spółki,
z którego na dzień 31.12.2020 r. wynika saldo w kwocie 466,29 €; wyciągi z rachunków bankowych spółki za okres trzech miesięcy, z których wynika, że na koncie skarżącej odnotowano istotne wpływy w tym okresie na kwotę 46.000 €, co przy kursie tej waluty
na dzień wniesienia skargi, daje kwotę w 196.153,20 zł; raporty kasowe za ostatnie trzy miesiące, z których wynika, że nie odnotowano żadnych wpłat, choć na koniec grudnia
2020 r. spółka posiadała w kasie kwotę 4.999,96 €; pisma z dnia 16 lutego 2021 r. pochodzącego od doradcy podatkowego skarżącej, z którego wynika, że nie sporządzono dla spółki rozliczeń rocznych za 2019 r. i 2020 r. Choć skarżąca spółka nie osiągnęła żadnych obrotów w 2019 r. i 2020 r., na jej rachunku odnotowywane są wpływy pochodzące od spółki (...), z którą skarżąca spółka ma powiązania osobowe.
Skarżąca dokonuje również wielorakich transakcji na rzecz podmiotów trzecich.
Uznania, które trafiają na konto skarżącej wykorzystywane są w celu prowadzenia bieżącej działalności spółki. Strona nie przedłożyła bilansów, ani sprawozdań finansowych spółki, wskazując, że takowe nie zostały sporządzone na 2019 r., ani na 2020 r.
Wysokość środków, którymi spółka rozporządzała w okresie trzech miesięcy uzasadnia jej zwolnienie od kosztów na mocy art. 101 ust. 1 u.k.s.c., w części w kwocie ponad 50.000 zł. Należy mieć bowiem na uwadze, że skarżąca spółka nie odnotowuje obrotów, co uzasadnia nieobciążanie jej tymi kosztami w całości. Jednakże, skoro skarżąca wydatkowała posiadane środki, nie uwzględniając przy tym kosztów sądowych, które nie ustępują innym wydatkom, zobligowana była częściowo zabezpieczyć środki na pokrycie opłaty sądowej od wnoszonej skargi. Spółka dysponowała w ciągu trzech miesięcy kwotą około 200.000 zł, a zatem była
w stanie zagospodarować ^{( 1)}/4 część wymaganej kwoty na opłatę od skargi. Jednocześnie nie sposób uznać, że wyciąg z konta jedynego wspólnika spółki stanowi dostateczne wykazanie, iż nie dysponuje on środkami na dokapitalizowanie spółki lub udzielenie pożyczki.
Stan tego wyciągu obrazuje jedynie saldo na ostatni dzień roku, nie uwzględnia on transakcji, jakie były dokonywane na tym rachunku w okresie trzech miesięcy, do czego zobligowano skarżącą.

Ponieważ opłata od skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego nie została uiszczona, mimo upływu tygodniowego terminu od dnia doręczenia postanowienia z dnia
5 marca 2021 r., o którym była mowa, skarga podlegała odrzuceniu na podstawie art. 373 § 1 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c., jako nieopłacona.