Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2021r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Irena Piotrowska
Sędziowie:	SA Dariusz Chrapoński SA Katarzyna Żymełka (spr.)
Protokolant:	Diana Pantuchowicz

po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2021r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Zarządcy Masy Sanacyjnej Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowo-Produkcyjnego (...) A. B., J. B. Spółki jawnej w restrukturyzacji w G.

przeciwko Bankowi Spółdzielczemu w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 24 września 2020r., sygn. akt X GC 353/19

1.  oddala apelację;

2.  oddala wniosek pozwanej o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Dariusz Chrapoński

SSA Irena Piotrowska

SSA Katarzyna Żymełka

Sygn. akt V AGa 394/20

UZASADNIENIE

Powód Zarządca Masy Sanacyjnej Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowo – Produkcyjnego (...) A. B., J. B.Spółki jawnej w restrukturyzacji w G. (dalej: Zarządca) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) w G. (dalej: Bank) kwoty 4 677 678,42 zł, stanowiąca równowartość kwot, które wpłynęły na rachunek bankowy Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowo – Produkcyjnego (...) A. B., J. B. Spółki jawnej (dalej: (...)) w okresie zajęcia tego rachunku, tj. od 12 stycznia 2017 r. do 30 kwietnia 2018 r., a których Bank nie przekazał komornikowi, wraz z ustawowymi odsetkami od 4 stycznia 2019 r. oraz kosztów procesu.

Pozwany, w odpowiedzi na pozew, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Wyrokiem z 24 września 2020 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił powództwo (punkt 1) i zasądził od powoda na rzecz pozwanego 15 034 zł z tytułu kosztów procesu (punkt 2).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny. 31 października 2016 r. (...) zawarła z Bankiem umowę kredytu w rachunku bieżącym, przewidującą udostępnienie na rachunku bieżącym środków w kwocie nieprzekraczającej 800 000 zł z przeznaczeniem na działalność gospodarczą. Termin spłaty kredytu oznaczono na 30 października 2017 r., a aneksem nr (...) przedłużono do 30 kwietnia 2018 r. (...) upoważnia Bank do pobierania z rachunku należnych odsetek i innych należności w terminie ich płatności (wymagalności) z pierwszeństwem przed innymi dyspozycjami kredytobiorcy, z wyjątkiem tytułów wykonawczych. Do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Katowice-Wschód w Katowicach – M. C. w dniu 9 maja 2016 r. wpłynął wniosek Syndyka masy upadłości (...) Spółki z o.o. w likwidacji w upadłości likwidacyjnej o wszczęcie postępowania zabezpieczającego przeciwko (...) i zabezpieczenie roszczenia do łącznej wysokości 8 mln zł, na podstawie wykonalnego postanowienia Sądu Okręgowego w Katowicach z 20 kwietnia 2016 r., sygn. akt II C 876/15 poprzez zajęcie wierzytelności z tytułu prowadzonych rachunków bankowych. Komornik zawiadomił banki, w których pozostali obowiązani posiadali rachunki, o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego. Postanowieniem z 7 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Katowicach udzielił dodatkowego zabezpieczenia roszczenia Syndyka masy upadłości (...) Spółki z o.o. poprzez zajęcie środków pieniężnych na wszystkich rachunkach bankowych dłużnika (...). 12 stycznia 2017 r. Komornik wysłał zawiadomienie o zajęciu wierzytelności na rachunku bankowym do Banku Spółdzielczego w S.. Komornik wezwał Bank, aby nie dokonywał wypłat z zajętych rachunków bez jego zgody do wysokości zajętej wierzytelności i przekazywał zajętą kwotę bezzwłocznie na rachunek bankowy Komornika. W piśmie z 13 stycznia 2017 r. Komornik sprostował poprzednie pismo w ten sposób, że w miejsce wezwania do przekazywania kwoty zabezpieczenia na rachunek bankowy Komornika, wezwał bank, aby nie dokonywał wypłat z zajętych rachunków bez jego zgody do wysokości zajętej wierzytelności oraz zabezpieczył wierzytelność obowiązanego na rachunku bankowym, wskazując 6 204 901,74 zł jako kwotę zabezpieczenia. Na rachunek (...) w Banku przekazywane były należności. Pismem z 17 stycznia 2017 r. Bank poinformował Komornika, że zajęcie nie może zostać zrealizowane ze względu na brak środków. 14 kwietnia 2017 r. Komornik wezwał bank do niezwłocznego wskazania aktualnego salda zajętych rachunków bankowych i przesłania historii zajętego rachunku od dnia dokonania zajęcia, a 28 kwietnia 2017 r. wezwał do niezwłocznego przekazania zajętej kwoty albo zawiadomienia o przeszkodzie w jej przekazaniu. Bank ponownie 2 maja 2017 r. odpowiedział, że dłużnik nie posiada środków na realizację zajęcia. Komornik zażądał kolejny raz historii zajętego rachunku bankowego. O braku żądanej informacji Komornik 22 maja 2017 r. zawiadomił Komisję Nadzoru Finansowego, wnosząc o podjęcie działań nadzorczych. W odpowiedzi Komisja stwierdziła brak podstaw do wystąpienia do Banku w oparciu o przedstawiony przez Komornika stan faktyczny. Podobnej odpowiedzi udzieliła 1 sierpnia 2017 r. w piśmie do Syndyka masy upadłości (...). W dniu 26 maja i 3 sierpnia 2017 r. Bank przesłał Komornikowi historię rachunku. Bank poinformował, że (...) nie przysługują wierzytelności, na które rozciąga się zajęcie, a Bank nie prowadzi rachunku bankowego dla A. B. i J. B.. Postanowieniem z 11 września 2017 r. Postanowieniem z 27 września 2018 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach otworzył postępowanie sanacyjne (...), wyznaczył zarządcę w osobie M. K., odebrał zarząd własny (...) i wstrzymał rozpoznanie wniosków wierzycieli o ogłoszenie upadłości dłużnika do czasu zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego lub jego prawomocnego umorzenia. Postępowanie sanacyjne toczy się pod sygn. akt XII GRs 3/18. Postanowieniem z 17 października 2018 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach stwierdził zawieszenie m.in. postępowania prowadzonego w sprawie KM 448/16 przez Komornika M. C. i uchylił zajęcia dokonane przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego, w tym rachunków bankowych (...) w Banku. Komisja Nadzoru Finansowego nie wyraziła akceptacji działań Banku, stwierdzając w swych pismach, że w ramach swych uprawnień nie jest umocowana do ich oceny.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy oddalił powództwo. Wskazał, że zarządca nie wykazał wszystkich przesłanek uzasadniających odpowiedzialność Banku na podstawie art. 415 k.c., z którego to przepisu wywodził swoje roszczenie. Sąd Okręgowy wskazał, że postępowanie Banku, który pomimo zajęcia przez komornika rachunku bankowego (...) umożliwił bez zgody organu egzekucyjnego dokonywanie wypłat z tego rachunku było sprzeczne z przepisem art. 889 k.p.c. Z chwilą otrzymania zawiadomienia o zajęciu rachunku, Bank miał obowiązek przekazania wszystkich tych środków organowi egzekucyjnemu, chyba że zajdzie przeszkoda do ich przekazania. Bank nie miał możliwości zaliczenia środków na koncie (...) ani na spłatę kredytu ani też na należne mu opłaty i prowizje, czy też inne zobowiązania posiadacza rachunku wobec Banku. Zarządca nie wykazał powstania po stronie powoda szkody. Postępowanie Banku mogło narazić go na odpowiedzialność odszkodowawczą wobec wierzyciela egzekucyjnego, tj. (...) Spółki z o.o. Sprawa z powództwa Syndyka masy upadłości tej spółki nie jest zakończona, aktualne pozostaje postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia, tyle że wobec wszczęcia postępowania sanacyjnego wobec (...) postępowanie w tym zakresie pozostaje zawieszone. Zarządca nie występuje w niniejszym procesie na rzecz wierzycieli postępowania sanacyjnego, lecz na rzecz dłużnika (...), który nie poniósł szkody na skutek działań Banku. Żądanie zwrotu do majątku (...) kwot stanowiących spłatę na rachunek dłużnika jego kredytu w rachunku bieżącym doprowadziłoby do nieuzasadnionego wzbogacenia (...). O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na mocy art. 98 k.p.c.

Apelację od wyroku złożył powód, który zarzucił:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na nieprawidłowym przyjęciu braku szkody masy sanacyjnej w następstwie naruszenia przez Bank obowiązków wynikających z zajęcia rachunku bankowego (...) i odmowy przekazywania Komornikowi Sądowemu środków z zajętego rachunku (...), w sytuacji gdy szkody wystąpiła, ponieważ gdyby Bank działał zgodnie z prawem, to po otwarciu postępowania sanacyjnego (...) zabezpieczone środki z rachunku bankowego zasiliłyby masę sanacyjną zgodnie z art. 312 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne w związku z art. 743 § 1 k.p.c., co z winy Banku nie nastąpiło;

2)  naruszenie art. 415 k.c. w związku z art. 3 ust. 1 i 6 ustawy Prawo restrukturyzacyjne oraz art. 294 w związku z art. 312 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne w związku z art. 743 § 1 k.p.c. poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie, polegające na nieprawidłowym przyjęciu, że naruszenie przez Bank obowiązków wynikających z zajęcia rachunku bankowego (...) i zaliczanie wpłat na poczet zadłużenia (...) z tytułu kredytu nie spowodowało szkody po stronie masy sanacyjnej, w sytuacji gdy celem postępowania sanacyjnego jest także zabezpieczenie słusznych praw wierzycieli, na rzecz których zarządca podejmuje działania, w taki sposób aby ich roszczenia w ramach układu zostały zaspokojone na optymalnych warunkach i w tym celu zarządca korzysta z mechanizmów przewidzianych przez ustawę Prawo restrukturyzacyjne;

3)  naruszenie art. 405 k.c. w związku z art. 312 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne w związku z art. 743 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwe ich zastosowanie i nieprawidłowe uznanie, że uwzględnienie powództwa doprowadziłoby do nieuzasadnionego wzbogacenia (...), w sytuacji gdy obowiązek zwrotu do masy sanacyjnej zajętych środków wynika z przepisów ustawy Prawo restrukturyzacyjne i nie jest zależny od innych zdarzeń prawnych, w tym od tego w jaki sposób środki na własny użytek zakwalifikował Bank;

4)  naruszenie art. 405 k.c. poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie wskutek niezasadnego przyjęcia, że uwzględnienie powództwa doprowadziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia (...), z uwagi na fakt, że działanie Banku prowadziło jednocześnie do umorzenia zobowiązania (...) z tytułu kredytu, w sytuacji gdy przedmiotem żądania jest 4 677 678,42 zł, kilkukrotnie przewyższające limit kredytowy (...) wynoszący 800 tyś. zł, a zatem zaspokojona wierzytelność nie mogła skonsumować całości środków, które wpłynęły na zajęty rachunek bankowy;

5)  naruszenie art. 415 k.c. w związku z art. 361 § 1 k.c. w związku z art. 405 k.c. poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie wyrażające się bezzasadnym uznaniem braku szkody po stronie masy sanacyjnej (...), w sytuacji gdy prawidłowa ich wykładnia i zastosowanie powinny prowadzić do wniosku, że jeżeli Bank przekazywałby wpływające na rachunek bankowy środki komornikowi i nie zaliczał ich na spłatę kredytu, wówczas kredyt nie myłby się odnowić, a zatem (...) nie mógłby łącznie pobrać w ramach kredytu środków niepozostających do wykorzystania na dzień dokonania zajęcia, a wobec czego Bank nie miałby podstaw do zatrzymywania dalszych wpływających na rachunek (...) środków, co powodowałoby przerwanie ciągu przyczynowego, który doprowadził do powstania szkody masy sanacyjnej – rozumianej jako naruszenie interesów wierzycieli uczestniczących w postępowaniu restrukturyzacyjnym – w rozmiarze 4 677 678,42 zł.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na jego rzecz 4 677 678,42 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 4 stycznia 2019 r. oraz kosztów procesu, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Skarżący wniósł o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Pozwany, w odpowiedzi na apelację, wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny rozpoznając sprawę na skutek apelacji powoda, w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów, zważył co następuje.

Apelacja okazała się niezasadna.

(...) i Bank łączyła umowa o kredyt w rachunku bieżącym. Zawarcie umowy kredytu w rachunku bankowym powoduje, że posiadacz rachunku bankowego uzyskuje możliwość dokonania wypłat gotówkowych lub rozliczeń pieniężnych ponad stan środków zgromadzonych na rachunku. W oparciu o tytuł wykonawczy – postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach opatrzone klauzulą wykonalności Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Katowice-Wschód w Katowicach zawiadomił Bank o zajęciu wierzytelności z wszystkich rachunków bankowych (...) do wysokości 8 020 963,01 zł.

Zgodnie z art. 890 § 1 k.p.c. zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego jest dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o zakazie wypłat z tego rachunku i obejmuje również kwoty, których nie było na rachunku w chwili zajęcia, a zostaną wpłacone na rachunek po dokonaniu zajęcia. Zgodnie z art. 889 k.p.c. z chwilą doręczenia zawiadomienia o zajęciu bank obowiązuje ustawowy zakaz dokonywania wypłat z rachunku do wysokości zajętej wierzytelności. Zakaz wypłat dotyczy również i tych kwot, które zdaniem banku nie należą się posiadaczowi rachunku (por. wyrok SA w Warszawie z 20 kwietnia 2001 r., sygn. akt I ACa 1367/00, OSA 2002, Nr 12, poz. 56). Jeśli na rachunku znajdują się środki, które należą się bankowi, np. z tytułu umowy kredytu, wówczas bank nie może znajdować się w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do innych wierzycieli i wypłacać środków na swoją rzecz, a powinien – tak jak wierzyciel egzekwujący – uzyskać tytuł wykonawczy i przyłączyć się do egzekucji. Postanowienia umowy kredytu zawartej między bankiem a dłużnikiem pozwalające bankowi zaliczyć wpływające środki na rachunek na poczet spłaty kredytu w chwili zajęcia muszą ustąpić pierwszeństwa przepisom kodeksu postępowania cywilnego o przekazywaniu wpływów na rachunek komornikowi. Ponadto należy wskazać, że nawet jeśli na rachunku istnieje saldo debetowe przez okres zajęcia rachunku, to wszelkie wpłaty na rachunek, które nastąpiły po dokonaniu zajęcia rachunku (co miało miejsce w niniejszej sprawie) również stanowią w chwili wpływu na rachunek aktywa (wartość dodatnią). Natomiast środki wpłacone po zawiadomieniu Banku o zajęciu rachunku bankowego zostały, z naruszeniem przepisów o zajęciu wierzytelności, z rachunku przeniesione przez Bank na poczet pasywów, tj. przez zaliczenie na poczet ujemnego salda debetowego, co powodowało zmniejszenie salda debetowego, a w rezultacie doprowadziło do odnowienia się kredytu i wielokrotnego wykorzystania w ramach kwoty limitu przyznanej (...) na podstawie umowy kredytowej. Bank nie respektował zakazu wypłat kwot z zajętego rachunku i nie przekazał wpłat komornikowi. Należy także nadmienić, że umowa o kredyt w rachunku bieżącym w § 7 ust. 3 wskazywała na pierwszeństwo tytułów wykonawczych przed pobieraniem przez Bank należności wynikających z tej umowy. Nie był także słuszny zarzut Banku, że wierzyciel powinien uzyskać odrębne zajęcie co do wierzytelności stanowiących wpływy na rachunek bankowy w przypadku debetu, by zająć kwoty wpływające na taki rachunek przy saldzie ujemnym. Stanowisko takie nie znajduje oparcia we wskazanych powyżej przepisach skoro zajęcie dotyczy nie tylko kwot, które na dzień zajęcia faktycznie były na rachunku, ale także kwot, które wpłyną po dacie zajęcia. Zakaz dowolnej wypłaty kwot wpływających na rachunek po dniu zajęcia nie zależny od tego, czy na rachunku jest saldo dodatnie czy ujemne (por. wyrok SA w Gdańsku z 7 lutego 2013 r., V ACa 1044/12, wyrok SA w Krakowie z 30 stycznia 2019 r., I AGa 257/18). Bank naruszył zatem przepisy art. 889 i 890 k.p.c., bowiem miał obowiązek przekazywania komornikowi wszystkich wpływających środków bez względu na stan środków na rachunku.

Istota sprawy, na etapie postępowania apelacyjnego, sprowadza się do tego, czy powód będący Zarządcą masy sanacyjnej (...) może dochodzić równowartości kwot, które wpłynęły na rachunek bankowy (...) w okresie zajęcia tego rachunku, a których Bank nie przekazał komornikowi.

W uzasadnieniu pozwu oraz w zarzutach apelacji powód wskazywał na odpowiedzialność odszkodowawczą Banku. Jako podstawę prawną tej odpowiedzialności powołał art. 415 k.c.

Niewątpliwie odpowiedzialność cywilna banku, za szkodę wyrządzoną wierzycielowi w związku z naruszeniem przepisów dotyczących obowiązków tego banku w zakresie egzekucji z rachunków bankowych, oparta jest na przepisach o czynach niedozwolonych (art. 415 i n. k.c.), jednakże Zarządca nie doznał na skutek zachowania Banku szkody. Zarządca nie jest zatem uprawniony do dochodzenia szkody powstałej na skutek nieprzekazania środków pieniężnych komornikowi, na skutek dokonanego zajęcia rachunku bankowego (...).

Art. 311 ustawy Prawo restrukturyzacyjne dotyczy wszelkich postępowań, których przedmiotem są prawa majątkowe przysługujące dłużnikowi bądź skierowane przeciwko dłużnikowi. Zarządca jako zastępca pośredni dłużnika występuje w procesie dotyczącym masy sanacyjnej w imieniu własnym dochodząc prawa podmiotowego dłużnika lub przeciwstawiając się żądaniom skierowanym do dłużnika. Zarządca realizuje więc w procesie prawa dłużnika.

Art. 311 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne kreuje podstawienie procesowe zarządcy w miejsce dłużnika w sprawach dotyczących masy sanacyjnej. Nieprzekazaniem przez Bank komornikowi środków wpływających na zajęty rachunek bankowy dłużnika nie została wyrządzona szkoda dłużnikowi ( (...)), a zatem (...), a z mocy art. 311 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne zarządcy, nie przysługuje uprawnienie do występowania w charakterze strony w niniejszym procesie, co oznacza że nie ma on legitymacji procesowej, której podstawą jest podstawienie procesowe, a którego źródłem jest art. 311 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Legitymacja procesowa zarządcy ma charakter materialnoprawny, co oznacza, że stwierdzenie jej braku prowadzić będzie do oddalenia powództwa.

Niezależnie od powyższego należy zwrócić uwagę, że wyłączną legitymację zarządcy przewiduje art. 306 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Ta legitymacja zarządcy ma charakter legitymacji formalnej bezwzględnej i wyłącza legitymację poszczególnych wierzycieli (por. wyrok SN z 24 maja 2002 r., III CKN 998/99, LEX nr 738173; wyrok SN z 5 lipca 2007 r., II CSK 118/07, LEX nr 496379; wyrok SA w Katowicach z 11 września 2008 r., V ACa 295/08, LEX nr 508540). Zarządca działa w procesie w imieniu własnym, lecz na rzecz wszystkich wierzycieli. Wyłączność zarządcy obejmuje sprawy: a) o uznanie bezskuteczności czynności na podstawie art. 527 k.c. (skarga pauliańska), b) o ustalenie bezskuteczności ex lege zabezpieczeń na podstawie art. 304 ust. 3 i 4 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, w tym w związku z art. 304 ust. 5 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, c) o ustalenie bezskuteczności ex lege czynności prawnej rozporządzającej na podstawie art. 304 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Powyższe prowadzi do uznania, że w sprawie o zapłatę należności nieprzekazanych komornikowi na podstawie dokonanego zajęcia to nie zarządca, działający na rzecz i w imieniu dłużnika, posiada legitymację, a jedynie wierzyciel dłużnika ( (...)).

Brak jest także podstaw do dochodzenia należności na podstawie art. 67 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. W przepisie tym ustawodawca wprowadził zasadę, że spełnienie świadczenia do rąk dłużnika pozbawionego prawa zarządu, dokonane po obwieszczeniu o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, nie zwalnia z obowiązku spełnienia świadczenia do rąk zarządcy, chyba że równowartość świadczenia wpłynęła do masy układowej albo sanacyjnej. Zgodnie z powyższą regulacją po otwarciu restrukturyzacji świadczenia przysługujące dłużnikowi należy spełniać do rąk zarządcy. W niniejszej sprawie Bank umożliwił (...) dokonywanie wypłat środków, które wpłynęły na rachunek (...) po dokonaniu zajęcia przez komornika, jednakże sytuacja ta miała miejsce przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego. Dlatego przepis art. 67 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne nie znajduje zastosowania w niniejszym procesie.

Dodatkowo należy wskazać, że – zgodnie z art. 67 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne – spełnienie takiego świadczenia (po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego) nie będzie rodziło po stronie osoby, która je spełniła – co do zasady – skutku w postaci zwolnienia się ze zobowiązania. Jeżeli świadczenie to nie zasili masy układowej albo sanacyjnej, to dłużnik będzie nadal zobowiązany do spełnienia świadczenia na rzecz zarządcy. Natomiast w przypadku, gdy dłużnik nie przekaże do masy sanacyjnej świadczenia, do jakiego odnosi się 67 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, wówczas sąd mógłby, po uprzednim wezwaniu dłużnika przez sędziego-komisarza do zwrotu świadczenia do masy sanacyjnej, rozważyć zastosowanie regulacji zawartej w art. 325 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne i postępowanie restrukturyzacyjne umorzyć (por. Anetta Malmuk-Cieplak Komentarz do art. 67 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, LEX).

Przepis art. 67 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne jest w zasadzie powtórzeniem regulacji zawartej w art. 452 k.c. zgodnie, z którym dłużnik doprowadzi do wygaśnięcia zobowiązania, jeśli spełni świadczenie do rąk wierzyciela albo innej osoby uprawnionej. Osobą uprawnioną do odbioru świadczenia jest wierzyciel lub ktoś, kto działa w jego imieniu na podstawie stosownego upoważnienia. W stanie faktycznym niniejszej sprawy podmiotem uprawnionym do odbioru dłużnego świadczenia, na mocy szczególnych kompetencji ustawowych, był komornik. Spełnienia świadczenia do rąk nieuprawnionej osoby, tj. (...) nastąpiło przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego. Brak zatem podstaw do tego, aby Zarządca opierał swoje żądanie na art. 452 k.c. Trudno bowiem uznać, że po pierwsze przepis ten znajduje zastosowanie również do przyszłych wierzycieli, a po wtóre, że Zarządcy w miejsce dłużnika (...) (który otrzymał świadczenie jako osoba nieuprawniona) przysługuje legitymacja procesowa.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację.

Pomimo zawarcia w odpowiedzi na apelację wniosku o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego Sąd Apelacyjny wniosek ten oddalił, z uwagi na to, że pozwany nie wykazał, na etapie postępowania apelacyjnego, aby korzystał z pomocy profesjonalnego pełnomocnika procesowego oraz, że poniósł koszty celowe w związku z reprezentowaniem go przez profesjonalnego pełnomocnika. Z pism znajdujących się w aktach sprawy (k. 1477) wynika, że pozwany formalnie nie wypowiadając pełnomocnictwa adwokatom, zrezygnował z reprezentowania go w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Dariusz Chrapoński SSA Irena Piotrowska SSA Katarzyna Żymełka