Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodnicząca – Sędzia Sądu Apelacyjnego Barbara Konińska

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2023 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. S.

przeciwko Gminie B.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 22 czerwca 2021 r., sygn. XIV GC 78/20

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 4.050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Barbara Konińska

Sygn. akt V AGa 106/22

UZASADNIENIE

Powódka, B. S. pozwem z dnia 12 sierpnia 2019 r. wniesionym przeciwko Gminie B. domagała się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego
w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 16 marca 2004 r., sygn. akt
V GNc 57/04 w całości. W uzasadnieniu pozwu wskazała, że roszczenie objęte tytułem wykonawczym, uległo przedawnieniu.

Pozwana Gmina B. wniosła o oddalenie powództwa. Pozwana podała, że roszczenie objęte pozwem nie uległo przedawnieniu gdyż postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie nakazu zapłaty z dnia 16 marca 2004 r. zostało wszczęte na podstawie wniosku z dnia 6 lipca 2004 r. i w dalszym ciągu się toczy.

Wyrokiem z dnia 22 czerwca 2021 r., sygn. akt XIV GC 78/20/KC Sąd Okręgowy
w Katowicach oddalił powództwo i zasądził od powódki na rzecz pozwanej 5400 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił następujące istotne fakty:

Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej w sprawie z powództwa Gminy B. przeciwko K. C. i B. S. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) spółka cywilna w B. o sygn. akt VGNc 57/04 wydał 16 marca 2004 r. nakaz zapłaty zobowiązując pozwane do zapłaty solidarnie kwoty 47 957,50 zł
z odsetkami i kosztami procesu w kwocie 2400 zł.

W dniu 9 lipca 2004 r. Gmina B. złożyła do Komornika Sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej wniosek o wszczęcie egzekucji w oparciu
o powyższy nakaz zapłaty.

Postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte pod sygn. akt I Km 2188/04, o czym komornik zawiadomił K. C. na adres B. ul. (...)
w piśmie z dnia 9 sierpnia 2004 r. oraz B. S. na adres K. ul. (...)
w piśmie z dnia 9 sierpnia 2004 r. Przesyłki nie zostały podjęte w terminie, były dwukrotnie awizowane.

Zarządzeniem z dnia 19 sierpnia 2004 r. Komornik Sądowy Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej zarządził przyłączenie sprawy o sygn. akt I KM 2188/04 do sprawy o sygn. akt I KM 1850/01 prowadzonej na rzecz innego wierzyciela, o czym zarządzono zawiadomić strony postępowania egzekucyjnego.

Postanowieniem dnia 19 sierpnia 2004 r. komornik przyznał pełnomocnikowi Gminy B. koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1500 zł. Korespondencja skierowana do dłużniczek, odpowiednio do K. C. na adres B. ul. (...) i do B. S. na adres K. ul. (...), nie zostały podjęte w terminie
i zostały dwukrotnie awizowane, w tym powtórne awizo przesyłki kierowanej do B. S. w dniu 30 sierpnia 2004 r.

W toku postępowania komornik dokonał na podstawie postanowienia z dnia 19 sierpnia 2004 r. zajęcia ruchomości dłużniczki K. C. oraz postanowieniem z dnia 19 sierpnia 2004 r. zajęcia ruchomości dłużniczki B. S..

Postępowanie toczyło się w dalszym ciągu. W dniu 19 maja 2005 r. Komornik wydał obwieszczenie o pierwszej licytacji ruchomości - samochodu osobowego dłużniczki B. S., i w dniu 17 czerwca 2005 r. obwieszczenie o drugiej licytacji ruchomości, doręczone w dniu 27 czerwca 2005 r. Oba terminy okazały się bezskuteczne.

Do 2013 r. postępowanie egzekucyjne toczyło się wobec K. C. ze składników jej majątku, w tym ruchomości w postaci samochodu osobowego
i z udziału ½ części w nieruchomości.

Z zapisku z dnia 1 kwietnia 2014 r. wynika, że co do dłużniczki B. S. ustalono, że ta nie pracuje, nie pobiera świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. W rozmowie telefonicznej B. S. zobowiązała się do ratalnej spłaty zadłużenia po około 200 zł miesięcznie od dnia 30 kwietnia 2014 r.

Postanowieniem z dnia 30 lipca 2019 r. sygn. akt I Km 2188/04 Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej R. Ł. stwierdził umorzenie z mocy prawa postępowania egzekucyjnego prowadzonego w stosunku do K. C., ponieważ Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej postanowieniem z dnia 6 marca 2019 r. ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku dłużniczki i postanowienie to stało się prawomocne.

W dniu 30 lipca 2019 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej powiadomił B. S. o zajęciu świadczeń emerytalno-rentowych i zasiłku z tytułu egzekucji roszczeń niealimentacyjnych. Z zawiadomienia wynika, że postępowanie toczy się na skutek nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej sygn. akt V GNc 57/04 z dnia 16 marca 2004 r. o zaspokojenie roszczenia Gminy B. na kwotę należności głównej w wysokości 47 957,50 zł, odsetek wyliczonych na dzień 30 lipca 2019 r. na kwotę 82 847,06 zł i kosztów procesu 23 623,34 zł.

Sąd Okręgowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Wskazał, że podstawowym zarzutem sformułowanym przez powódkę domagającą się pozbawienia wykonalności nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej sygn. akt V GNc 57/04
z dnia 16 marca 2014. r był zarzut przedawnienia roszczenia wynikającego z powyższego tytułu wykonawczego.

Sąd Okręgowy przywołał treść art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. i art. 117 k.c. Sąd Okręgowy stwierdził, że powódka stała na stanowisku, że o podstawie wszczęcia wobec niej egzekucji dowiedziała się po raz pierwszy z zawiadomienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej R. Ł. z dnia 30 lipca 2019 r., które doręczono powódce w dniu 5 sierpnia 2019 r. i wywodziła z tego, że data doręczenia tego zawiadomienia stanowi datę wszczęcia wobec niej egzekucji. Jak przytoczył Sąd Okręgowy zdaniem powódki, skoro od daty wydania tytułu wykonawczego do daty wszczęcia przeciwko powódce egzekucji upłynęło piętnaście lat uznała, że roszczenie to uległo przedawnieniu,
a komornik wszczynając wobec niej postępowanie naraża na niezasadne koszty tak wierzyciela Gminę B., jak i powódkę jako dłużniczkę. Sąd Okręgowy wskazał dalej, że na poparcie swojego stanowiska powódka przedstawiła odpis zawiadomienia komornika o zajęciu świadczeń emerytalno – rentowych z dnia 30 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy wskazał, że w oparciu o materiał zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a w szczególności dokumenty znajdujące się w aktach komornika sądowego
o sygn. akt I Km 2188/04 ustalił okoliczności przeciwne twierdzeniom powódki.

Sąd Okręgowy podkreślił, że Gmina B. już w dniu 9 lipca 2004 r. (data prezentaty), złożyła do Komornika Sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko obu wspólniczkom spółki cywilnej (...) tj. K. C. i B. S. na podstawie wydanego w sprawie
V GNc 57/04 nakazu zapłaty. Dodał, że w oparciu o przedmiotowy wniosek komornik wszczął postępowanie egzekucyjne pod sygn. akt I KM 2188/04, o czym zawiadomił powódkę B. S. pismem z dnia 09 sierpnia 2004 r., doręczonym jej prawidłowo w trybie art. 139 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy podkreślił, że z akt komorniczych wynika także, że postępowanie egzekucyjne wszczęte w 2004 r. nie zostało dotąd zakończone ani też w żaden inny sposób przerwane. Sąd Okręgowy wskazał dalej, że postępowanie to zostało umorzone jedynie co do K. C., co jednak pozostaje bez wpływu na tok egzekucji toczącej się wobec B. S..

Sąd Okręgowy przytoczył dalej treść art. 125 § 1 k.p.c., w brzmieniu obowiązującym
w dacie złożenia przez pozwanego wniosku egzekucyjnego oraz w brzmieniu zmienionym
w dniu 09 lipca 2018 r. na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r.
o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2018 r. poz. 1104).

Sąd Okręgowy wywiódł, że Gmina B. składając w dniu 09 sierpnia 2004 r. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko powódce w oparciu o nakaz zapłaty z dnia 16 marca 2004 r., opatrzony klauzulą wykonalności z dnia 09 czerwca 2004 r. uczyniła to przed upływem obowiązującego wówczas dziesięcioletniego terminu przedawnienia roszczenia. Jak wskazał dalej Sąd Okręgowy, na skutek wszczęcia postępowania egzekucyjnego bieg przedawnienia roszczenia Gminy B. uległ przerwaniu, albowiem zgodnie z art. art. 123 § 1pkt 1 k.p.c., bieg przedawnienia przerywa się m. in przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Sąd Okręgowy wywiódł dalej, że skoro wszczęte w 2014 r. postępowanie egzekucyjne nadal się toczy, to roszczenie pozwanej nie uległo przedawnieniu, albowiem zgodnie bowiem z treścią art. 124 ust 2 k.c., w razie przerwania przedawnienia przez czynność
w postępowaniu przed organem powołanym egzekwowania roszczeń, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Ponieważ powódka w żaden sposób nie wykazała, aby roszczenie objęte przedmiotowym nakazem zapłaty uległo wobec niej przedawnieniu, jak też nie wskazała żadnej innej podstawy uzasadniającej jej stanowisko brak w ocenie Sądu Okręgowego, podstaw do przyjęcia, że zaistniała jakakolwiek z przesłanek opisanych w art. 840 k.p.c.,
a które czyniłyby powództwo przeciwegzekucyjne z którym wystąpiła powódka zasadnym. Wobec powyższego Sąd Okręgowy nie uwzględnił zarzutu przedawnienia i w oparciu o art. 840 k.p.c. oddalił powództwo.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

W apelacji od powyższego wyroku powódka zaskarżyła go w całości, wyrokowi temu zarzucając naruszenie prawa procesowego to jest art. 213 § 2 k.p.c., art. 228 § 1 k.p.c. w zw.
z art. 231 k.p.c. i art. 229 k.p.c. oraz naruszenie prawa materialnego – art. 5 k.c. Podnosząc powyższe zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o jego uchylenie.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje:

Apelacja powódki podlegała oddaleniu.

Sąd Apelacyjny uznał za niezasadne postawione w apelacji zarzuty naruszenia prawa procesowego. W szczególności niezasadnym okazał się zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Wbrew zarzutom skarżącego Sąd Okręgowy dokonał oceny całokształtu materiału dowodowego przedstawionego przez strony w postępowaniu przed tym sądem oraz zgłoszonych przez nie twierdzeń. Ocena zaś dowodów dokonana przez Sąd I instancji zgodna jest z zasadami logiki a wywiedzione wnioski poprawne.

Zarzuty stawiane przez powódkę stanowią wyłącznie polemikę z prawidłowymi, uzasadnionymi poprzez odwołanie do konkretnych dowodów zgromadzonych w toku postępowania dowodowego, ustaleniami dokonanymi przez Sąd Okręgowy. Ustalenia te Sąd Apelacyjny przyjmuje w całości za własne, co czyni zbędnym ich powtarzanie.

Powódka zarzuciła Sądowi Okręgowemu uchybienie art. 213 § 2 k.p.c. Zgodnie
z treścią tego przepisu Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Tymczasem skoro powódka wniosła pozew o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego stroną, która mogłaby w wiążący sposób uznać jej powództwo była pozwana Gmina B.. Ponieważ pozwana powództwa nie uznała, przeciwnie - począwszy od złożenia odpowiedzi na pozew w toku całego postępowania konsekwentnie wnosiła
o oddalenie powództwa, zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 213 § 2 k.p.c. nie mógł zostać uwzględniony.

Niezasadnym okazał się także zarzut naruszenia art. 228 § 1 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c. a także art. 229 k.p.c., który powódka odnosiła do braku uwzględnienia przez Sąd Okręgowy przedawnienia roszczenia pozwanej.

Powódka zarzucała, iż Sąd Okręgowy ustalając stan faktyczny oparł się wyłącznie na dokumentach z akt postępowania egzekucyjnego, zarzucając, że nie są one do końca wiarygodne oraz że nie mogła się do nich odnieść. Sąd Okręgowy przeprowadził dowód
z powyższych akt na rozprawie, na której powódka się nie stawiła. Zarzuty zaś dotyczące braku wiarygodności dokumentów zgromadzonych w aktach egzekucyjnych są gołosłowne
i sprowadzają się do powtórzenia wywodów, do których Sąd Okręgowy odniósł się szczegółowo w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Sąd Apelacyjny w całości podziela tę argumentację, co czyni zbędnym jej powtarzanie. Podnoszone przez powódkę w treści apelacji zapewnienie jej przez K. C., z którą powódka wspólnie prowadziła działalność gospodarczą, że wszelkie zaległości zostaną przez nią rozliczone oraz przekonanie powódki, że tak się stało nie ma wpływu na zasadność żądania powódki wobec Gminy B.. Z akt egzekucyjnych wynika bowiem niezbicie, że postępowanie egzekucyjne przeciwko powódce zostało wszczęte, toczy się nadal mimo podnoszonego przez powódkę rzekomego braku wiedzy o jego prowadzeniu i nie doprowadziło do zaspokojenia egzekwowanego roszczenia strony pozwanej. O tym zaś, że powódka wiedziała
o prowadzeniu przeciwko niej postępowania egzekucyjnego świadczy chociażby powołanie przez nią w apelacji, że komornik poinformował ją o licytacji samochodu.

Wbrew zarzutom apelacji nie doszło do przedawnienia wierzytelności pozwanej.
W sprawie nie zachodziły przesłanki do umorzenia postępowania egzekucyjnego z mocy prawa w rozumieniu art. 823 k.p.c., który to przepis obowiązywał w czasie wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Przepis art. 823 miał dyscyplinować wierzyciela, aby wykazywał aktywność
w postępowaniu egzekucyjnym. Bezczynność wierzyciela polegająca na niepodejmowaniu
w ciągu roku czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia egzekucji lub na nieżądaniu
w tym czasie podjęcia zawieszonego postępowania skutkowała umorzeniem postępowania egzekucyjnego z mocy samego prawa. Przyjmowano, że bezczynność wierzyciela istnieje tylko wtedy, gdy jest on obowiązany do dokonania czynności niezbędnej do dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Artykuł 823 nie znajdował zastosowania w razie bezczynności komornika (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2008 r., IV CSK 16/08).

Jak ustalił dodatkowo Sąd Apelacyjny pozwana we wniosku egzekucyjnym z dnia
6 lipca 2004 r. wniosła o prowadzenie postępowania egzekucyjnego z ruchomości, nieruchomości, wierzytelności, rachunków bankowych i innych praw majątkowych obu dłużniczek /wniosek egzekucyjny – k. 1 akt komorniczych I Km 2188/04/. Pismem z dnia 14 kwietnia 2004 r. pozwana wniosła o prowadzenie egzekucji także ze świadczeń otrzymywanych przez dłużniczki z ZUS /k. 56 akt egzekucyjnych/. Druga licytacja pojazdu powódki nie doszła do skutku w dniu 15 lipca 2005 r. z powodu braku nabywców /protokół
z licytacji – k. 80 akt egzekucyjnych/. Umorzenie egzekucji co do niesprzedanego pojazdu
z uwagi na brak wniosku wierzyciela o przejęcie zajętej ruchomości postanowieniem komornika z dnia 6 czerwca 2005 r. /k. 88 akt egzekucyjnych/ nie dawało zatem podstaw do umorzenia postępowania egzekucyjnego wobec powódki w pozostałym zakresie, w związku
z szerokim określeniem zakresu egzekucji.

Jeżeli zaś chodzi o zarzucany w uzasadnieniu apelacji brak umorzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt. 3 k.p.c., należy wskazać że ocena, czy
z prowadzonej egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów postępowania egzekucyjnego należy do organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne. Powódka zresztą w toku postępowania egzekucyjnego nie składała wniosku o jego umorzenie na tej, bądź jakiejkolwiek innej podstawie. Samo zaś postępowanie egzekucyjne do czasu umorzenia go
w części przeciwko dłużniczce K. S. z uwagi na ogłoszenie jej upadłości było skuteczne wobec dokonywania systematycznych potrąceń ze świadczeń otrzymywanych
z ZUS przez tę dłużniczkę. Powódka stwierdzając, że zachodziły podstawy do umorzenia postępowania egzekucyjnego wobec niej miała możliwość złożenia w tym zakresie stosownego wniosku, a w razie braku wydania takowego rozstrzygnięcia miała możliwość złożenia skargi na ewentualną bezczynność komornika, czego nie uczyniła.

Skoro zaś nie doszło do umorzenia postępowania egzekucyjnego wobec powódki, nie może być mowy także o przedawnieniu egzekwowanej wierzytelności. Nakaz zapłaty przeciwko pozwanej wydany został w dniu 16 marca 2004 r., powyższy tytuł egzekucyjny opatrzono klauzulą wykonalności w dniu 9 czerwca 2004 r., wniosek egzekucyjny przeciwko powódce został złożony w dniu 9 sierpnia 2004 r. Skoro od tego czasu nie doszło do umorzenia postępowania egzekucyjnego ani na wniosek, ani z urzędu, ani też nie było podstaw do stwierdzenia umorzenia postępowania egzekucyjnego z mocy prawa na podstawie nieobowiązującego już aktualnie art. 823 k.p.c., w konsekwencji nie doszło do przedawnienia wierzytelności pozwanej wobec powódki.

Przepis art. 124 k.c. nie pozostawia żadnych wątpliwości co do tego, że do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego przeciwko powódce przedawnienie egzekwowanej wierzytelności nie biegło. Twierdzenia powódki, że postępowanie to winno było zostać umorzone przez komornika wiele lat temu z urzędu, co doprowadziłoby do jego zakończenia wobec powódki nie ma wpływu na to, że do tego umorzenia faktycznie nie doszło. Jak już wskazano wyżej powódka miała możliwość podjęcia stosownej aktywności w tym celu
w postępowaniu egzekucyjnym, czego nie uczyniła. W toku postępowania egzekucyjnego nie złożyła wniosku o jego umorzenie. Po ewentualnym umorzeniu postępowania egzekucyjnego pozwana mogłaby zresztą złożyć kolejny wniosek o wszczęcie egzekucji przerywając ponownie bieg terminu przedawnienia przysługującej jej wobec powódki wierzytelności. Nie można zaś uznać, że brak aktywności pozwanej w postępowaniu egzekucyjnym, czy też ewentualne podstawy do wcześniejszego umorzenia postępowania egzekucyjnego miałby stanowić o przedawnieniu wierzytelności pozwanej. Przepis art. 124 k.c. w sytuacji gdy nie doszło do umorzenia postępowania egzekucyjnego z mocy prawa uzależnia przerwę biegu przedawnienia od trwania postępowania egzekucyjnego a nie od tego, czy mogło być ono, czy nawet powinno być wcześniej zakończone.

Zarzuty stawiane zatem zaskarżonemu wyrokowi w postaci naruszenia art. 5 k.c., które powódka odnosi do zachowania komornika nie mogły wpłynąć na prawidłową ocenę dokonaną przez Sąd I instancji co do tego, że wierzytelność powódki nie uległa przedawnieniu i powództwo oparte o art. 840 § 1 pkt 2 k.c. nie może zostać wobec tego uwzględnione.

Wobec tego Sąd Apelacyjny oddalił apelację powódki w całości jako niezasadną
w świetle art. 840 k.p.c. o czym orzekł na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z w zw. z w zw.
z art. art. 15 zzs ¹ ust.1 pkt.4 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020r., poz. 1842 ze zm.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.
w zw. z § 2 pkt 6 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 265 ze zm.).

SSA Barbara Konińska