Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Ewa Piotrowska (spr.)
Sędziowie	SSA Maria Małek - Bujak SSA Jolanta Ansion
Protokolant	Sebastian Adamczyk

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2014 r. w Katowicach

sprawy z odwołania J. R. (J. R. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Gliwicach

z dnia 17 kwietnia 2013 r. sygn. akt VIII U 1858/12

oddala apelację.

/-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA J. Ansion

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 2503/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 kwietnia 2013 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. z dnia
19 marca 2012 roku w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu J. R. prawo do emerytury górniczej począwszy od dnia 1 listopada 2011 roku.

Po przeprowadzeniu rozprawy Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. R., ur. (...), od 24 sierpnia 1982r. do nadal jest zatrudniony w Kopalni (...).

W czasie zatrudnienia wykonywał pracę na następujących stanowiskach:

- zbrojarz od 24 sierpnia 1982r. do 30 listopada 1988r.,

- zbrojarz - betoniarz od 1 grudnia 1988r. do 12 czerwca 1989r.,

- betoniarz od 3 stycznia 1990r. do 30 listopada 1993r.,

- kierowca ciągnika od 1 grudnia 1993r. do 16 listopada 2006r.,

- operator sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce od 17 listopada 2006r. do 30 kwietnia 2007r.,

- operator spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce od 1 maja 2007r. do nadal.

Zakład pracy w świadectwie wykonywania pracy górniczej z dnia 22 listopada 2011r. stwierdził, że ubezpieczony w okresie od 24 sierpnia 1982r. do nadal wykonywał pracę górniczą:

- od 1 grudnia 1985r. do 12 czerwca 1989r. i od 3 stycznia 1990r. do 30 listopada 1993r. na stanowisku rzemieślnik - mechanik zatrudniony stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowo - konserwacyjnych i remontowych,

- od 1 grudnia 1993r. do 30 kwietnia 2007r. na stanowisku operatora sprzętu pomocniczego
i technologicznego na odkrywce,

- od 1 maja 2007r. do nadal jako operator spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej stwierdzając, że nie udowodnił on co najmniej 25 lat okresów pracy górniczej. Organ rentowy uznał za pracę górniczą, pracę wykonywaną przez ubezpieczonego w okresie:

- od 3 stycznia 1990r. do 30 listopada 1993r. uznając, że wykonywał on pracę rzemieślnika lub mechanika stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych - rozporządzenie MPiPS z 23 grudnia 1994r. zał. nr 2,
poz. 23,

- od 1 maja 2007r. do 22 listopada 2011r. jako operator spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce - rozporządzenie MPiPS z 23 grudnia 1994r. zał. nr 3, Dz. III, poz. 4.

Sporne pozostawały okresy zatrudnienia ubezpieczonego od:

- 1 grudnia 1985r. do 12 czerwca 1989r.,

- 1 grudnia 1993r. do 30 kwietnia 2007r.

W okresie od 1 grudnia 1985r. do 30 listopada 1993r. ubezpieczony wykonywał roboty montażowe, konserwacyjne i remontowe przy koparce wielonaczyniowej i na stacjach przenośnikowych. Pracował na oddziale (...). Zajmował się wymianą łożysk, wykonywał smarowania, spawanie. Wymieniał klatki (...), które służyły jako podesty. Nadto zakładał podesty, kratki, barierki. Zajmował się wymianą oleju. Uczestniczył też w stawianiu
i montowaniu przepompowni. Dokonywał remontu członów. W tym czasie było 7 koparek wielonaczyniowych, a każda z nich jest poddawana remontowi co 9 miesięcy. Ubezpieczony pracował przy użyciu szlifierki. Oddział (...) zajmował się wszystkimi pracami jako Zakład (...). Kapitalny remont koparki wielonaczyniowej wykonuje oddział mechaniczny, natomiast oddział (...) wykonywał bieżące naprawy na koparce, na stacjach przenośnikowych. Taki rodzaj pracy ubezpieczony wykonywał niezmiennie od 1 grudnia 1985r. do 12 czerwca 1989r. i od 3 stycznia 1990r. do 30 listopada 1993r.

Z końcem 1993 roku ubezpieczony rozpoczął pracę jako operator sprzętu - ciągnika
z napędem na 4 koła. Był to ciągnik kołowy, przystosowany do pracy we wkopie.

Ubezpieczony był kierowcą tego ciągnika i jego praca polegała na przywiezieniu do wkopu, np. cysterny z olejem, agregatu spawalniczego, butli gazowych, przyczepy naciągnikowej. Ciągnik służył też do montażu przenośnika na koparkę wielonaczyniową. Po przywiezieniu tych urządzeń ubezpieczony pracował razem z brygadą przy remontach przepompowni. Wtedy pracował w oddziale mechanicznym (...) - zajmującym się remontami koparki wielonaczyniowej i stacji przenośnikowej. Ubezpieczony pracował
w pełnym wymiarze czasu pracy. Po zakończeniu pracy - ubezpieczony odwoził używany sprzęt ciągnikiem.

Z charakterystyki zatrudnienia wydanej przez Kierownika Wydziału (...) wynika,
że ubezpieczony, mimo posiadania angaży na stanowisko zbrojarz, zbrojarz - betoniarz, betoniarz, kierowca ciągnika - faktycznie wykonywał pracę bezpośrednio na odkrywce, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, która swoim zakresem obowiązków odpowiadała pracy na stanowiskach: rzemieślnik - mechanik zatrudniony stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych (rozporządzenie MPiPS z 23 grudnia 1994r. Zał. nr 2, poz. 32), a w okresie późniejszym jako operator sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce - rozporządzenie MPiPS
z 23 grudnia 1994r. Zał. nr 2, poz. 22, co zostało stwierdzone w Protokołach Komisji Weryfikacyjnych z 15 grudnia 2009r. i 11 stycznia 2010r.

Zarządzeniem Prezesa Zarządu - Dyrektora Generalnego (...) S.A. Nr (...) z 28 grudnia 2006r. zostały w Spółce określone stanowiska, na których pracę zalicza się do pracy górniczej.

Dostosowanie nazewnictwa stanowisk pracy występujących
w Oddziale Kopalni (...) do pracy faktycznie wykonywanej przez pracowników umożliwiło właściwą weryfikację pracy górniczej byłym i obecnym pracownikom oddziału zgodnie z normami stanowisk zawartych w Rozporządzeniu MPiPS
z 23 grudnia 1994r.

W oparciu o dokonane ustalenia Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Odwołując się do przesłanek nabycia prawa do emerytury górniczej, określonych ustawą z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (art. 50a) Sąd wskazał,
że posiadanie wymaganego 25-letniego okresu pracy górniczej stanowi przedmiot sporu
w niniejszej sprawie, bowiem organ rentowy ostatecznie przyjął, że ubezpieczony legitymuje się pracą górniczą w rozmiarze 8 lat i 7 miesięcy.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony ukończył 50 lat życia oraz, że razem z wnioskiem emerytalnym zgłosił wniosek o wykreślenie go z członków otwartego funduszu emerytalnego i przekazanie do budżetu państwa zgromadzonych tam środków, w związku
z zamiarem przejścia na emeryturę.

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy skarżący legitymuje się wymaganym okresem pracy górniczej, który - wobec jego wieku - dla przyznania prawa do emerytury górniczej musiałby wynosić co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym
co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c, ust. 1. powołanej ustawy.

Sąd Okręgowy wskazał, że rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczalnej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995r., Nr 2 poz.8 ) w załączniku nr 2, zawierającym wykaz stanowisk pracy, na których praca uważana jest za pracę górniczą - pod pozycją 22 wymienia operatora sprzętu pomocniczego na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego, a pod poz. 32 - rzemieślnika mechanika zatrudnionego stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych.

Kwestia sporna w niniejszej sprawie sprowadza się do tego, czy okres pracy odwołującego w Kopalni (...) S.A. w R.,
a w szczególności w okresach od dnia 1 grudnia 1985r. do 12 czerwca 1989r., od 1 grudnia 1993r. do 30 kwietnia 2007r., zgodnie z ustalonym stanem faktycznym i obowiązującymi przepisami, powinien być uznany za pracę górniczą czy też - zgodnie z interpretacją organu rentowego - nie można go za taki uznać.

Zdaniem Sądu w pierwszym spornym okresie, tj. od 1 grudnia 1985r. do 12 czerwca 1989r. ubezpieczony faktycznie wykonywał pracę na odkrywce w charakterze rzemieślnika, mechanika, dokonując bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych. Zajmował się bowiem wykonywaniem remontów przy koparce wielonaczyniowej i stacjach przenośnikowych. Wykonywał prace montażowe, konserwacyjne, ślusarskie takie jak: smarowanie, spawanie, naprawy barierek, podestów. Sąd Okręgowy podkreślił,
że ubezpieczony taką samą pracę wykonywał niezmiennie od 1 grudnia 1985r. do
12 czerwca 1989r. i od 3 stycznia 1990r. do 30 listopada 1993r., a organ rentowy zaliczył do pracy górniczej tylko okres od 3 stycznia 1990r. do 30 listopada 1993r.

Stanowisko to wymienione jest pod poz. 32 Zał. Nr 2 do wspomnianego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 23 grudnia 1994r.

W ocenie Sądu Okręgowego ustalony stan faktyczny poparty zgromadzonym materiałem dowodowym wskazuje, że praca odwołującego w drugim spornym okresie wykonywana również na odkrywce węgla brunatnego, powinna być zakwalifikowana jako praca górnicza.

Należy bowiem podkreślić, że odwołujący w tym okresie był zatrudniony w Kopalni (...) S.A. jako operator sprzętu pomocniczego
i technologicznego na odkrywce, tj. kierowca ciągnika, w tym z zamontowanym różnego rodzaju sprzętem (agregatami), które również obsługiwał, a swe obowiązki realizował wyłącznie na odkrywce i nie miał żadnych zadań do wykonania poza odkrywką.

To stanowisko jest wymienione pod pozycją 22 Załącznika Nr 2 do wspominanego już wyżej Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.
w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczalnej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty. Wymieniony Załącznik Nr 2 zawiera wykaz stanowisk, na których zatrudnienie m.in. na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą.

Ustalenie więc, że odwołujący w spornych okresach wykonywał faktycznie obowiązki kierowcy ciągnika oraz obsługiwał zamontowane do niego specjalistyczne wyposażenie, daje podstawę do uznania tego okresu zatrudnienia za pracę górniczą.

Nie można również pominąć i tego, że ubezpieczony w momentach gdy nie zajmował się obsługą ciągnika i agregatów, wykonywał prace takie same jak inni pracownicy brygad, które przywiózł, w szczególności przy remontach i naprawach przenośników. Zatem również i te czynności należałoby uznać za pracę górniczą.

Podkreślić należy, że organ rentowy w żaden sposób nie wykazał, iż praca ubezpieczonego nie była pracą górniczą, kwestionując nazewnictwo stanowiska pracy ubezpieczonego podczas gdy - zgodnie z poglądem utrwalonym w orzecznictwie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984r., III UZP 6/84, publ. LEX nr 14625) -
w postępowaniu przed sądem fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia mogą być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami, a do sądu należy ocena ich wiarygodności
i poczynienie własnych ustaleń faktycznych.

Dlatego Sąd I instancji przyjął, że uznany przez organ rentowy okres pracy górniczej
i równorzędnej ubezpieczonego winien być uzupełniony o okresy pracy górniczej w (...) S.A. od 1 grudnia 1984r. do 12 czerwca 1989r. i od 1 grudnia 1993r. do
30 kwietnia 2007r., co w konsekwencji po przeliczeniu stażu pracy odwołującego powoduje, że odwołujący spełnia wymóg posiadania 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym
co najmniej 15 lat pracy górniczej, określonej w art. 50c ust. 1 ustawy, a to wobec spełnienia pozostałych koniecznych przesłanek.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy.

Zaskarżając w całości wyrok Sądu I instancji apelujący zarzucił temu wyrokowi:

- naruszenie przepisów prawa procesowego: art. 233 § 1 kpc, poprzez przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów i błędne zaliczenie odwołującemu okresu pracy górniczej w (...) S.A. od 1 grudnia 1984r. do 12 czerwca 1989r.
i od 1 grudnia 1993r. do 30 kwietnia 2007r.,

- naruszenie przepisów prawa materialnego: art. 50a oraz art. 50 c ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS poprzez błędne przyznanie odwołującemu prawa do emerytury górniczej począwszy od 1 listopada 2011 roku.

W oparciu o podniesione zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
w całości i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, że nie zaliczył odwołującemu do pracy górniczej okresu zatrudnienia od 1 grudnia 1985r. do 12 czerwca 1989r., od 1 grudnia 1993r. do 30 kwietnia 2007r. i od 1 maja 2007r., uznając, że z przedłożonej dokumentacji wynikają rozbieżności co do zajmowanych stanowisk.

Zdaniem organu rentowego nie ma podstaw do zaliczenia do pracy górniczej okresów zatrudnienia odwołującego na stanowisku zbrojarza, zbrojarz - betoniarz oraz kierowca ciągnika, gdyż stanowiska te nie figurują w zał. nr 2 do rozporządzenia MPiPS z dnia
23 grudnia 1994r.

Ponadto praca odwołującego w spornych okresach nie wyczerpuje definicji pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 4 cytowanej wyżej ustawy, bowiem odwołujący nie był zatrudniony przy ręcznym lub mechanicznym urabianiu ładowaniu oraz przewozie nakładu i złoża przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych i nie ma znaczenia, czy praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze na odkrywce.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego podlega oddaleniu.

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że podstawą apelacji organu rentowego był zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i dopiero konsekwencją tego naruszenia było - w ocenie apelującego - naruszenie art. 50a oraz 50c
ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS.

Organ rentowy w apelacji nie kwestionował w żadnym stopniu postępowania dowodowego, w tym dowodów z zeznań świadków czy dokumentów, a jedynie poprzestał na stwierdzeniu, że zapis w dokumentach w zakresie nazewnictwa wykonywanej przez ubezpieczonego pracy w żaden sposób nie odpowiada zakresowi prac górniczych wymienionych w rozporządzeniu.

Tymczasem przedmiotem sporu było, czy ubezpieczony wykonywał w spornych okresach pracę górniczą, a nie, czy nazewnictwo wykonywanej pracy ma odniesienie do przepisów rozporządzenia.

Dokonując zatem oceny materiału dowodowego zgromadzonego przez Sąd I instancji Sąd Apelacyjny w całości podzielił tę ocenę.

Sąd prawidłowo zebrał zeznania świadków, które nie zostały w żaden sposób zakwestionowane przez organ rentowy w toku postępowania dowodowego, a następnie prawidłowo przyporządkował sporne okresy pracy do pracy faktycznie wykonywanej oraz również prawidłowo dokonał subsumpcji stanu faktycznego do przepisów rozporządzenia.

W ocenie Sądu Apelacyjnego - po przeprowadzeniu postępowania dowodowego - oczywistym jest, że ubezpieczony nie wykonywał pracy zbrojarza betoniarza, co zostało bardzo dokładnie wyjaśnione.

Odnośnie wykonywania przez ubezpieczonego pracy kierowcy ciągnika wskazać należy, że brak jest podstawy do odmowy uznania wiarygodności zeznań świadków, są one bowiem spójne i logiczne, nie powodują powzięcia przez Sąd II instancji wątpliwości co do ich rzetelności i faktycznego zakresu wykonywanych przez ubezpieczonego prac.

Niezależnie od powyższego operator ciągników i ładowarek samojezdnych na odkrywce oraz w kopalni otworowej znajduje się pod pkt 16 załącznika nr 1 do rozporządzenia MPiPS z dnia 23 grudnia 1994r., w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995, nr 2 poz. 8) w wykazach pracy na odkrywce uznawanej za pracę górniczą. Za pracę górniczą - zgodnie z pkt 29 załącznika nr 1 do powołanego rozporządzenia - zalicza się pracę, którą wykonują rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych, a świadkowie zeznali (czego organ rentowy nie kwestionował), że pracował w takiej brygadzie.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny uznał, że wobec braku naruszenia art. 233 § 1 nie doszło do naruszenia prawa materialnego - art. 50a i art. 50c ust. 4 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS i na mocy art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji jako bezzasadnej.

/-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA J. Ansion

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JM