Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 4 maja 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że M. K. (1) jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia
u płatnika składek (...) Sp. z o.o. sp. k. w Ż. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 16 marca 2020 roku do 20 marca 2020 roku,
z uzasadnieniem, że podleganie ubezpieczeniom obejmuje tylko okres faktycznego wykonywania umowy zlecenia, gdyż umowa zlecenia, której zleceniobiorca faktycznie nie wykonuje i nie otrzymał wynagrodzenia, nie stanowi tytułu do ubezpieczeń.

M. K. (1) domagała się zmiany decyzji i objęcia jej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi w okresie od 16 marca 2020 roku do 12 czerwca 2020 roku czyli do rozwiązania umowy zlecenia.

Organ rentowy podtrzymał stanowisko wyrażone w decyzji.

Inna osoba, tj. Spółka przychyliła się do stanowiska odwołującej M. K. (1).

Wyrokiem z 4 października 2021 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż M. K. (2) jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w Ż. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od 21 marca 2020 roku do 12 czerwca 2020 roku. Sąd Okręgowy ustalił, że Spółka posiada w B. zakład produkcyjny, tj. rozlewnię wód i tam też jest prowadzona obsługa administracyjna Spółki. Zapotrzebowanie na wodę ma charakter sezonowy - trwa od marca do sierpnia. Spółka zawiera wtedy umowy zlecenia z osobami, które w razie potrzeby pracują w rozlewni na drugą zmianę. Na początku marca 2020 roku Spółka otrzymała dodatkowe zamówienia na wodę, wobec czego zawarła umowy zlecenia z 5 osobami, w tym z ubezpieczoną. Umowa została zawarta na okres od 16 marca 2020 roku do 31 sierpnia 2020 roku. Przedmiotem umowy było „pakowanie do wcześniej przygotowanych rozłożonych kartonów butelkowanej wody w zgrzewkach wyprodukowanej na linii rozlewniczej, a następnie ułożenie ich na palecie EPAL w czterech warstwach po 10 kartonów na każdej warstwie, dbałość o należyty porządek w miejscu wykonywania czynności wynikających z umowy zlecenia”. Ubezpieczona wykonywała tę pracę przez 5 dni - od 16 do 20 marca 2020 roku, po 8 godzin dziennie, a następnie otrzymała informację, że z uwagi na małą liczbę zleceń ma nie przychodzić do pracy w kolejnym dniu i czekać na informacje. W kwietniu 202l roku Spółka ograniczyła produkcję i zamknęła rozlewnię na 2 tygodnie i do czerwca 202l roku nie uruchamiała drugiej zmiany. W dniu 8 kwietnia 2020 roku ubezpieczona otrzymała wynagrodzenie za przepracowane godziny. Z dniem 12 czerwca 2020 roku ubezpieczona rozwiązała umowę zlecenia.

W tak ustalonym stanie sprawy, powołując się na treść art.6 ust. l pkt 4, art. 12 ust. l
i art.13 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych
(t.j. Dz.U. 2021r., poz. 423), Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie. Sąd podkreślił, że ubezpieczona i Spółka zawarły umowę zlecenia na okres od 16 marca 2020 roku do 31 sierpnia 2020 roku i realizowały ją od 16 marca 2020 roku. Wskazał, że art.13 pkt 2 ustawy systemowej wyraźnie przewiduje objęcie ubezpieczeniami od dnia wskazanego jako rozpoczęcie pracy do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia umowy.

Umowa została zawarta w sposób ważny - ubezpieczona została zatrudniona
z rzeczywistej potrzeby Spółki, w przewidywaniu wzrostu ilości zamówień na wodę od wiosny do końca sierpnia i z uwagi na uruchomienie drugiej zmiany na produkcji. Okoliczność, że ubezpieczona nie świadczyła umówionej pracy po 20 marca 2020 roku była spowodowana ograniczeniem ilości zamówień z uwagi na stan pandemii. Ubezpieczona pozostawała jednak
w tym czasie w gotowości do podjęcia pracy. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że przy przyjęciu koncepcji organu rentowego i obejmowania obowiązkowymi ubezpieczeniami osób wyłącznie za faktyczny okres wykonywania czynności wynikających z umowy, gdy zaprzestanie wykonywania przez nie pracy było skutkiem wprowadzenia stanu pandemii, osoby takie nie mogłyby ubiegać się o świadczenie postojowe. Zatem przepisy ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID -19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz.374 ze zm.) przewidujące możliwość przyznania świadczenia postojowego zleceniobiorcom, u których nastąpiło ograniczenie wykonywania umowy zlecenia wskutek przestoju zleceniodawcy, okazałyby się w rzeczywistości martwe. Byłoby to sprzeczne z intencją ustawodawcy, który przez wprowadzenie takich uregulowań zamierzał również zleceniobiorcom zapewnić pewną rekompensatę szkód spowodowanych ograniczeniem wykonywania umowy na skutek wprowadzenia stanu pandemii. W konsekwencji powyższego stanowiska Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, stwierdzając, że M. K. (1) jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w Ż. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresie od 21 marca 2020 roku do 12 czerwca 2020 roku.

Apelację wniósł organ rentowy, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie art.13 pkt 2 ustawy systemowej poprzez uznanie, że w spornym okresie M. K. (1) jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) sp. z o.o. sp. kom w Ż. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresie od 21 marca 2020 roku
do 12 czerwca 2020 roku.

Z tych względów organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości
i oddalenie odwołania oraz orzeczenie o kosztach postępowania poprzez zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych; względnie o uchylenie zaskrzonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd pierwszej instancji i pozostawienie temu sądowi orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Uzasadniając zarzuty i wnioski apelujący wskazał, że umowa zlecenia, której zleceniobiorca faktycznie nie wykonuje i nie otrzymuje wynagrodzenia, nie stanowi tytułu do ubezpieczeń w okresie, w którym nie jest wykonywana.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom zawartym w apelacji, Sąd pierwszej instancji nie naruszył
powołanych w niej przepisów prawa materialnego.

Umknęło uwadze organu rentowego, że zgodnie z art. 13 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, okres podlegania obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i rentowego osób wykonujących pracę nakładczą oraz zleceniobiorców został określony jednoznacznie - trwa od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania umowy do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Powołane w apelacji orzeczenia Sądu Najwyższego nie mają zastosowania w rozpatrywanej sprawie, ponieważ odnoszą się do innych ustaleń faktycznych – do umowy o dzieło i do zawarcia umowy zlecenia dla pozoru. W niniejszej sprawie umowa zlecenia nie została zawarta dla pozoru. Organ rentowy nie podnosił takiego zarzutu, a z przeprowadzonych dowodów także nie wynikają żadne okoliczności pozwalające na dokonanie takich ustaleń. Umowa została zawarta, ponieważ ubezpieczona poszukiwała źródła dochodu, a Spółka poszukiwała osób, które w okresie zwiększonego zapotrzebowania na wodę będą pracowały w rozlewni wód na drugiej zmianie. Bezsporne jest także, że strony przystąpiły do realizacji umowy i wykonywały ją – ubezpieczona pakowała butelkowaną wodę i otrzymywała za to zapłatę. Specyfika umowy zlecenia polega na tym, że zleceniobiorca w pewnym okresie (ustalonym w umowie) wykonuje na rzecz zleceniodawcy określone prace, za co otrzymuje zapłatę. Realizacja takiej umowy, odmiennie niż w przypadku umowy o pracę, nie polega na codziennym wykonywaniu pracy przez ustaloną ilość godzin. Przedmiot umowy zlecenia może być realizowany przez cały okres trwania umowy, także z przerwami pomiędzy poszczególnymi czynnościami. Tym samym Spółka, zawierając umowę zlecenia, zapewniała sobie możliwość korzystania z pracy ubezpieczonej od 16 marca 2020
roku do 31 sierpnia 2020 roku, w dniach czy tygodniach kiedy potrzebna była produkcja na drugiej zmianie. A mogła korzystać z pracy ubezpieczonej tylko z tej przyczyny, że wiązała je umowa zlecenia. W przeciwnym razie strony musiałyby zawierać umowy zlecenia na poszczególne dni, kiedy praca ubezpieczonej była potrzebna Spółce.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma racji organ rentowy podnosząc w apelacji, że ubezpieczona podlega obowiązkowym ubezpieczeniom z tytułu zawartej umowy jedynie za okres faktycznie wykonywanej pracy, tj. od 16 marca 2020 roku do 20 marca 2020 roku. Stanowisko takie nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż ubezpieczona rozwiązała umowę zlecenia dopiero 12 czerwca 2020 roku, a w okresie od 21 marca 2020 roku do 12 czerwca 2020 roku pozostawała w gotowości do realizacji zleconej pracy. Bez znaczenia jest, że umowa zlecenia została pierwotnie zawarta od 16 marca 2020 roku do 31 sierpnia 2020 roku, skoro została rozwiązana z datą wcześniejszą. Powyższych ustaleń faktycznych organ rentowy także nie kwestionował w apelacji.

Uwzględniając powyższe okres od 21 marca 2020 roku do 12 czerwca 2020 roku także należało uznać za okres podlegania M. K. (1) obowiązkowym ubezpieczeniom emertytalnemu, rentowym, wypadkowemu.

Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego jako bezzasadną.

/-/ SSA Dorota Wydmańska-Cichy