Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Marek Procek (spr.)
Sędziowie	SSA Marek Żurecki SSA Zbigniew Gwizdak
Protokolant	Ewa Bury

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania Z. S. (Z. S. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego Z. S.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 31 maja 2012r. sygn. akt VIII U 1971/11

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu – Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach do ponownego rozpoznania.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA M.Procek /-/SSA Z.Gwizdak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1934/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 maja 2012 roku Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach oddalił odwołanie ubezpieczonego Z. S. od decyzji organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. z dnia
16 sierpnia 2011 roku odmawiającej ubezpieczonemu prawa do emerytury za pracę
w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy ustalił, że Z. S. (ur. (...)) w dniu 12 lipca 2011r. złożył wniosek o przyznanie mu emerytury z tytułu wykonywania pracy
w warunkach szczególnych i przedłożył zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. Sąd ten wskazał, że na podstawie przedłożonej dokumentacji organ rentowy ustalił,
iż ubezpieczony w dniu (...) ukończył wiek 60 lat, a na dzień 31 grudnia 1998r. legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym. Przy czym organ rentowy zastrzegł jednocześnie, że ubezpieczony nie udowodnił 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, a jedynie 3 lata, 7 miesięcy i 28 dni. Do pracy
w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu okres pracy: od
20 października 1969 roku do 9 maja 1970 roku w G. Stoczni (...) na stanowisku montera maszyn i urządzeń okrętowych, od 1 czerwca 1975 roku do
30 kwietnia 1976 roku w Przedsiębiorstwie (...) we W. na stanowisku ubojowiec, od 1 marca 1978 roku do 30 września 1978 roku we (...) Kombinacie Budowlanym we W. na stanowisku betoniarza, od 1 sierpnia 1995 roku do 24 czerwca 1997 roku w Zakładach (...) w G. na stanowisku spawacza, od 1 lipca 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku w Zakładach (...) w G. na stanowisku spawacza (z wyłączeniem okresów pobierania zasiłków chorobowych).

Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył natomiast ubezpieczonemu okresu pracy we (...) Kombinacie Budowlanym we W. od 25 czerwca 1976r. do 28 lutego 1978r. Według ustaleń Sądu Okręgowego ubezpieczony
w powyższym przedsiębiorstwie był zatrudniony od 25 czerwca 1976r. do 30 września 1978r. i zgodnie z świadectwem pracy z dnia 30 września 1978r., zajmował stanowiska robotnika budowy 25 czerwca 1976 roku, robotnika budowy-hakowego 1 października 1976 roku
i betoniarza 1 marca 1978 roku. Nadto do pracy w szczególnych warunkach - według ustaleń Sądu I instancji - nie zaliczono również okresu zatrudnienia w Stoczni (...) w G. w okresie od 17 października 1978r. do 31 października 1984r. na stanowisku montera maszyn i urządzeń okrętowych. Sąd ten wskazał, że w świadectwie pracy z dnia 30 października 1984r. pracodawca potwierdził zatrudnienie w I kategorii, ale bez powołania się na odpowiedni wykaz, dział i pozycję.

Dokonując rozważań prawnych Sąd Okręgowy powołał się na art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2009, Nr 153,
poz. 1227) oraz § 2 ust. 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) uznał, że ubezpieczony nie spełnia jednego warunku niezbędnego do przyznania mu prawa do wnioskowanego świadczenia,
tj. 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Motywując swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy wskazał, że zaliczenie spornych okresów od 25 czerwca 1976r. do 28 lutego 1978r. oraz od 17 października 1978r. do
31 października 1984r. do pracy w szczególnych warunkach nie ma wpływu na treść decyzji odmownej, bowiem ubezpieczony nadal nie udowodnił 15-letniego okresu zatrudnienia
w szczególnych warunkach, a zatem odmowa przyznania mu prawa do emerytury z tego tytułu zdaniem tego Sądu jest zasadna.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy w myśl art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

W apelacji od przedstawionego wyroku ubezpieczony podniósł, że nie zgadza się
z nim, gdyż organ rentowy nie wskazał na jakich świadectwach pracy oparł się ustalając mu staż pracy w szczególnych warunkach na 3 lata, 7 miesięcy i 29 dni. Ubezpieczony wskazał, że w zarządzeniu nr 19 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 6 sierpnia 1983r.
w dziale VII pkt 4 poz.7/tkacz, poz. 48/ praca na stanowisku nastawiacza maszyn i urządzeń zaliczona jest do pracy w szczególnych warunkach. Wobec tego według ubezpieczonego, zarówno organ rentowy jak i Sąd pierwszej instancji powinien zaliczyć okres pracy wykonywany na tym stanowisku.

Zdaniem ubezpieczonego, do pracy w warunkach szczególnych powinna zostać zaliczona praca w Przedsiębiorstwie (...) we W., we (...) Kombinacie Budowlanym we W. oraz w Stoczni (...). Podniósł, że w świadectwie z (...) G. wskazano bowiem, iż wykonywał pracę na stanowisku montera maszyn i urządzeń okrętowych, a poza tym ma kopie list płac, na których jest wypłata za pracę w warunkach szkodliwych. Dalej ubezpieczony wskazał,
że według niego do pracy w warunkach szczególnych powinna zostać zaliczona również praca w Zakładach (...) w G. w okresie kiedy były produkowane czołgi i sprzęt specjalny.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie ubezpieczony Z. S. domaga się przyznania prawa do świadczenia emerytalnego opisanego treścią art. 184 o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 t.j.). Zatem należy stwierdzić, że bezspornie ubezpieczony: osiągnął wiek przewidziany w art. 32 cyt. ustawy,
w dniu wejścia w życie ustawy osiągnął okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa
w art. 27 cyt. ustawy i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Spór zaś dotyczył przesłanki w postaci okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganym
w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym 65 lat - dla mężczyzn.

Tak więc, należy wskazać, że art. 32 cyt. ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. stanowi,
iż ubezpieczonym zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ust. 4 cyt. przepisu stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Owe przepisy dotychczasowe to powołane przez Sąd Okręgowy rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Trzeba zatem wskazać, że przepis § 4 tegoż rozporządzenia Rady Ministrów stanowi,
iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące przesłanki:

1) osiągnął wiek 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, tj. 25 lat pracy, w tym co najmniej 15 lat pracy wymienionej w Wykazie A.

Zgodnie zaś z normą § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zatem warunkiem koniecznym jest wykazanie przez ubezpieczonego, że w okresie
co najmniej 15 lat wykonywał pracę - stale i pełnym wymiarze czasu pracy - na stanowisku pracy wymienionym w wykazie A.

Dodać przy tym wypada, że stosownie do art. 32 ust. 1a pkt 1 cyt. ustawy
o emeryturach i rentach z FUS (dodanego przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 121, poz. 1264, która weszła w życie z dniem 1 lipca 2004 r.), przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa.

Zdaniem tutejszego Sądu Apelacyjnego na gruncie niniejszej sprawy Sąd Okręgowy nie przeprowadził w istocie żadnego postępowania dowodowego. Ubezpieczony bowiem
w toku postępowania przed tym Sądem złożył jedynie oświadczenie co do pracy w Zakładach (...) na określonych stanowiskach. Natomiast w pozostałym zakresie twierdzenia ubezpieczonego o tym, iż dysponuje co najmniej 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych, nie zostały skonfrontowane przez Sąd pierwszej instancji ani
z dokumentami, ani nie został wysłuchany ubezpieczony aby wyjaśnić zachodzące
w rozpoznawanej sprawie wątpliwości. Między innymi Sąd ten nie ustalił w jakim okresie oraz czy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ubezpieczony pracował w Zakładach (...) na stanowisku suwnicowego, co jest niezbędne aby móc zaliczyć okres takiej pracy do pracy w warunkach szczególnych zgodnie z powołanym wyżej Wykazem A działem III poz. 86.

Nadto wskazać należy, że Sąd Okręgowy nie zbadał na czym polegała praca wykonywana przez ubezpieczonego w Stoczni (...) w G. na stanowisku montera maszyn i urządzeń okrętowych w okresie od 17 października 1978 roku do 31 października 1984 roku. Biorąc bowiem pod uwagę treść świadectwa pracy z dnia
30 października 1984 roku, w którym to stwierdzono świadczenie przez ubezpieczonego pracy na wskazanym wyżej stanowisku - choć bez powołania się na odpowiedni wykaz, dział i pozycje - oraz treść świadectwa pracy z dnia 9 grudnia 1992 roku, gdzie pracodawca (...)Stocznia (...) w G. również stwierdza, iż ubezpieczony pracował
w charakterze montera maszyn i urządzeń okrętowych w okresie od 20 października 1969 roku do 9 maja 1970 roku - choć w tym przypadku z powołaniem się na wykaz A dział III poz. 90 - to należało zbadać czy nie są to prace tożsame w rozumieniu powołanego już Wykazu A działu III, poz. 90.

Nie wyjaśnił, czy istotnie ubezpieczony pracował w okresie od dnia 25 czerwca 1976r. do dnia 30 września 1978r. stale w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku betoniarza (Wykaz A, dział V, poz. 4) we (...) Kombinacie Budowlanym we W.. Ubezpieczony przedstawił w tym zakresie sprzeczne z sobą dokumenty w postaci świadectwa pracy i świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach.

W końcu, nie wyjaśnił na jakich warunkach zatrudniony był ubezpieczony w okresie od dnia 29 czerwca 1970r. do 10 października 1973r. w G. Zakładach (...) w G..

Wobec powyższego, konieczne jest precyzyjne ustalenie - w drodze postępowania dowodowego opartego głównie o materiały zgromadzone w aktach osobowych ubezpieczonego z opisanych okresów zatrudnienia oraz innych dowodów zaproponowanych przez strony - poszczególnych okresów zatrudnienia ubezpieczonego, z wyróżnieniem miejsc pracy, rodzaju wykonywanych czynności oraz przyporządkowania ich do właściwego wykazu (odpowiedniej pozycji) prac w szczególnych warunkach, zawartego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

Jednocześnie jednak, skoro wydanie wyroku co do istoty sprawy wymagałoby przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, Sąd drugiej instancji, na mocy
art. 386 § 4 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

/-/SSA M. Żurecki /-/SSA M. Procek /-/SSA Z. Gwizdak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JM