Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Maria Małek - Bujak (spr.)
Sędziowie	SSA Krystyna Merker SSA Jolanta Ansion
Protokolant	Elżbieta Szewczyk

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2016r. w Katowicach

sprawy z odwołania K. P. (K. P.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach z dnia 8 czerwca 2016r. sygn. akt X U 2172/15

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. na rzecz ubezpieczonego K. P. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym.

/-/SSA K. Merker /-/SSA M. Małek - Bujak /-/SSA J. Ansion

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1593/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 listopada 2015 roku organ rentowy odmówił odwołującemu prawa
do emerytury górniczej, bowiem stwierdził, że udowodnił on jedynie okres 17 lat, 1 miesiąca
i 18 dni pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
o której mowa w art. 50c ustawy emerytalnej.

W odwołaniu do Sądu ubezpieczony wniósł o zmianę decyzji organu rentowego podnosząc, że organ rentowy nieprawidłowo zastosował przeliczniki górnicze, a w związku
z tym staż jego pracy został zaniżony.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 28 grudnia 2015 roku organ rentowy wskazał, że prawidłowo ustalił staż pracy odwołującego kwalifikujący go do emerytury górniczej. Stwierdził, że żądanie odwołującego zaliczenia przelicznikiem 1,5 okresu pracy górniczej na prawo do emerytury jest niezgodne z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z FUS. Organ rentowy wskazał, że przy ustaleniu uprawnień do emerytury można brać pod uwagę jedynie przelicznik 1,8, który powoduje zwiększenie stażu pracy świadczenia, powołując przepis art. 51 ust. 1 i art. 50d ustawy.

Decyzją z dnia 11 grudnia 2015 roku, w związku z przedłożonymi przez odwołującego nowymi dowodami, organ rentowy ponownie odmówił prawa do emerytury górniczej, bowiem ustalił, że odwołujący wykazał jedynie 17 lat, 3 miesiące i 10 dni okresu pracy górniczej oraz 3 lata, 6 miesięcy i 16 dni pracy wymienionej w art. 50d ustawy emerytalnej. Łącznie stwierdził, że staż pracy górniczej odwołującego wynosi 20 lat, 9 miesięcy i 29 dni.
W decyzji, która została wydana 11 grudnia 2015 roku organ rentowy w oparciu
o zaświadczenia o dniówkach przodkowych doliczył do stażu pracy dniówki przodkowe, przeliczył okres pracy górniczej według przelicznika 1,5 i ustalił łączny staż pracy górniczej na 20 lat, 9 miesięcy i 29 dni. W odwołaniu z kolei od tej decyzji odwołujący wniósł
o zaliczenie do stażu pracy innych prac, o których mowa w art. 50c ust. 2 pkt 2 podnosząc,
że prace te podjął w związku z likwidacją kopalń, w której to kopalni nie mógł dopracować do emerytury.

Wyrokiem z dnia 8 czerwca 2016r., sygn. akt X U 2172/15 Sąd Okręgowy
w Katowicach w punkcie 1 oddalił odwołanie od decyzji z dnia 5 listopada 2015 roku,
w punkcie 2 zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 11 grudnia 2015 roku i przyznał odwołującemu prawo do emerytury górniczej od daty wniosku, a w punkcie 3 zasądził od organ rentowego na rzecz odwołującego kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony w dniu 22 października 2015 roku wystąpił
z wnioskiem o ustalenie uprawnień do emerytury, a organ rentowy w sprawie uprawnień odwołującego do emerytury wydał dwie decyzje: jedną z 5 listopada 2015 roku, drugą
z 11 grudnia 2015 roku. Pierwsza decyzja dotyczyła kwestii ustalenia stażu pracy górniczej,
a na podstawie ustaleń organu rentowego został udowodniony jedynie okres 17 lat,
1 miesiąca i 18 dni pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
pod ziemią.

Oceniając decyzję organu rentowego z 5 listopada 2015 roku Sąd Okręgowy uznał, że powołane w odpowiedzi na odwołanie przepisy, które pozwalają zaliczyć na prawo do świadczenia według przelicznika 1,8 określone prace górnicze, jak również przepisy, które pozwalają jedynie zaliczyć przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur i zastosować określone przeliczniki zostały przez organ rentowy powołane prawidłowo i w związku z tym decyzja ta jest prawidłowa.

Odnośnie decyzji z 11 grudnia 2015 roku Sąd Okręgowy, na podstawie świadectwa pracy z dnia 30 września 1998 roku ustalił, że odwołujący zatrudniony był w (...) S.A. w K. w okresie od 1 lutego 1994 roku do 30 września 1998 roku; rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło za wypowiedzeniem przez zakład pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy – likwidacja (adnotacja w świadectwie pracy z dnia 30 września 1998 roku, znajdującego się na karcie 59 akt ZUS). Po zakończeniu zatrudnienia odwołujący podjął pracę od 2 listopada 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku na podstawie umowy o pracę zawartej na okres próbny w Hurtowni (...) s.c. K. F., B. K., na stanowisku kierowcy inkasenta. Po wygaśnięciu umowy na okres próbny pracodawca nie przedłużył z ubezpieczonym umowy z uwagi na fakt braku środków na pokrywanie jego wynagrodzenia. W dniu 7 maja 1999 roku odwołujący zarejestrował się w Urzędzie Pracy w K. i 15 maja 1999 roku otrzymał z Urzędu Pracy zasiłek dla bezrobotnych. Od 9 lutego 2000 roku został zatrudniony w firmie (...) Spółka z o.o. i w firmie tej (pomimo przekształceń) pracuje do dzisiaj, przy czym od
9 lutego 2000 roku do 30 września 2003 roku jako strażnik ochrony mienia na pełnym etacie w firmie (...) Spółka z o.o. w W., a od 1 października 2003 roku do 18 maja
2004 roku był zatrudniony jako pracownik ochrony na pełnym etacie w firmie (...) Spółka z o.o. w K., później, od 20 maja 2004 roku do 5 stycznia 2008 roku jako pracownik ochrony w pełnym etacie w firmie G4S (...) Spółka Akcyjna
w W..

Sporną kwestią w sprawie było, czy pracę odwołującego po zwolnieniu
z (...) S.A. w K. można zaliczyć odwołującemu do pracy górniczej.

Odwołując się do art. 50c ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z FUS Sąd wskazał, że za pracę równorzędną z pracą górniczą uważa się zatrudnienie przy innych pracach nie dłuższe niż 5 lat, do których pracownicy wykonujący prace określone w ustępie 1 i w punkcie 1 i 2 przeszli w związku z likwidacją kopalń, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o którym mowa w ustępie 1 punkt 1 do 4.

Oceniając stan faktyczny sprawy Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że okres zatrudnienia odwołującego po zwolnieniu z (...) Spółka Akcyjna można odwołującemu zaliczyć do stażu pracy górniczej, albowiem przepis ten nie zawiera wymagania bezpośredniego przejścia z utraconego górniczego zatrudnienia do pracy u innego nie górniczego pracodawcy, ani żadnego innego normatywnego rygoru, wystąpienia precyzyjnie określonego czasowego związku pomiędzy wymienionymi okresami zatrudnienia.

W związku z tym ograniczenie dotyczy jedynie tylko okresu zatrudnienia, to jest można zaliczyć do stażu pracy jako pracę równorzędną jedynie tylko 5 lat.

Z powołanej regulacji wynika, że intencją ustawodawcy było umożliwienie między innymi górnikom, których kopalnia uległa likwidacji dopracowania okresu nie dłuższego niż 5 lat w innych dowolnych podmiotach, nawet zupełnie niezwiązanych z górnictwem
i w konsekwencji uwzględnienia tego dodatkowego okresu zatrudnienia przy ustaleniu prawa do emerytury górniczej jako okresu równorzędnego z pracą górniczą.

Stąd Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podzielił argumenty zaprezentowane
w przytoczonych w swym uzasadnieniu wyrokach i uznał, że odwołującemu pracę wykonywaną od 9 lutego 2000 roku, a nawet ten okres wcześniejszy, krótki od 2 listopada 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku oraz okres, kiedy pobierał zasiłek dla bezrobotnych, można zaliczyć do stażu pracy górniczej i w związku z tym zmienił w punkcie 2 wyroku zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 11 grudnia 2015 roku i przyznał odwołującemu prawo do emerytury od daty wniosku.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy.

Zaskarżając wyrok w części, w punkcie 2 i 3 orzeczenia zarzucił mu:

1. naruszenie przepisów postępowania - art. 233 § 1 w zw. z art. 227 ustawy z dnia
17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przejawiające się wyciągnięciem wniosków, które nie znajdują uzasadnienia w zebranym materiale dowodowym, w szczególności przyjęcie, iż okresy pracy zatrudnienia odwołującego się w Hurtowni (...) s.c. w K. od 2 listopada 1998r. do 31 grudnia 1998r., a także w (...) Sp. z o.o. od 9 lutego 2000r. do 30 września 2003r. oraz w K. od 1 października 2003r. do 18 maja 2004r., a także w G4S (...) S.A. od 20 maja 2004r. do
30 czerwca 2005r. w wymiarze 1/1 etatu oraz od 1 lipca 2005r. do 5 stycznia 2008r.
w wymiarze 3/4 etatu dają podstawę do przyznania emerytury górniczej;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 50c ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 748 t.j.) poprzez ich niewłaściwą wykładnię i uznanie za równorzędne z pracą górniczą jakiegokolwiek zatrudnienia podjętego przez pracownika zwolnionego z likwidowanego przedsiębiorstwa górniczego, a w konsekwencji przyjęcie, że ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury górniczej, w sytuacji niespełnienia ustawowego warunku, wymaganego do przyznania prawa do tego świadczenia, tj. posiadania co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej,

- art 50a ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej.

W oparciu o podniesione zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było prawo wnioskodawcy do emerytury górniczej, o której mowa w art. 50a ust. 1
i 2 ustawy emerytalnej. Natomiast w świetle art. 50c ust. l ustawy emerytalnej zatrudnienie ubezpieczonego w Hurtowni (...), (...) Sp. z o.o. oraz w K., a także
w G4S (...) S.A. nie stanowi pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. l ustawy emerytalnej. W myśl art. 50c ust. 2 pkt 2 w/w ustawy o emeryturach i rentach natomiast za pracę równorzędną z pracą górniczą uważa się m.in. zatrudnienie przy innych pracach, nie dłuższe niż 5 lat, do których pracownicy wykonujący prace określone w ust. 1
i w pkt 1 i 2 art. 50c przeszli w związku z likwidacją kopalni, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4.

Odwołując się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2013 roku, sygn. akt I UK 117/12 organ rentowy podniósł, że zaliczenie innego zatrudnienia (w wymiarze 5 lat), podjętego "w związku z likwidacją kopalni, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4", nie musi wynikać z jednego kolejnego stosunku pracy. Co do zasady z poglądem tym należy zgodzić się, pod warunkiem jednakże, że to kolejne (drugie i następne) zatrudnienie "niegórnicze" pozostaje w związku funkcjonalnym
z utratą pracy górniczej. Przejście do pracy u kolejnego "niegórniczego" pracodawcy powinno być - analogicznie jak przy przejściu do pierwszego "niegórniczego" zatrudnienia - związane z niezależną od pracownika niemożliwością dopracowania wymaganego stażu emerytalnego.

W komentowanym przepisie wymieniono też pracowników wykonujących prace określone w pkt 2 ust. 2 art. 50c, z czego wynika, że przejście do kolejnego "niegórniczego" zatrudnienia także musi pozostawać "w związku z likwidacją kopalni, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4". Taki zaś związek zostaje zachowany wtedy, kiedy pracownik traci swoje pierwsze "niegórnicze" zatrudnienie
z przyczyn od niego niezależnych.

Natomiast Sąd I instancji uznał bez żadnych warunków, że każde kolejne
zatrudnienie ubezpieczonego po przejściu z utraconego górniczego zatrudnienia
w (...) S.A., w którym pracował do 30 września 1998 roku można zaliczyć do stażu pracy górniczej.

Tymczasem przepisy dotyczące emerytur górniczych przewidują szczególne warunki, które należy spełnić do powstania prawa do takiej emerytury i muszą być one interpretowane ściśle, nie zaś rozszerzająco.

Apelujący podniósł, że okres zatrudnienia wnioskodawcy u pierwszego pracodawcy Hurtowni (...) s.c. w K. od 2 listopada 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku
nie uzupełnia stażu emerytalnego do wymaganych w art. 50a ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 25 lat okresu pracy górniczej i równorzędnej.
Zgodnie bowiem ze świadectwem pracy z dnia 6 stycznia 1999 roku umowa była zawarta na czas próbny i stosunek pracy ustał w wyniku wygaśnięcia tej umowy a nie w związku
z likwidacją pracodawcy. Nie można zatem w żadnym wypadku uznać, że ubezpieczony stracił to pierwsze „niegórnicze” zatrudnienie z przyczyn od niego niezależnych.

Brak jest też podstaw pozwalających na zaliczenie do okresu pracy równorzędnej
z górniczą dalszych okresów pracy, gdyż zatrudnienia te ustały za porozumieniem stron.

Ponadto, praca odwołującego wykonywana była w (...) (...) S.A., od
1 czerwca 2008 roku do 31 grudnia 2014 roku wymiarze 3/4 etatu na podstawie umowy na czas określony, tak jak aktualne zatrudnienie od 1 stycznia 2015 roku do nadal w (...) Sp. z o.o. w W..

Podnieść należy także, iż przepis art. 50c ust. 2 pkt 2 dopuszcza jedynie wyjątkowo
i w ograniczonym zakresie możliwość uzupełnienia stażu ubezpieczeniowego wymaganego do uzyskania prawa do emerytury górniczej w zakresie możliwości uznania za pracę równorzędną z pracą górniczą zatrudnienia przy innych pracach, do 5 lat. Przepis ten powinien być interpretowany i stosowany w sposób restryktywny.

Tymczasem Sąd I instancji stanął na stanowisku, że cały okres zatrudnienia odwołującego po zwolnieniu z (...) Spółka Akcyjna można zaliczyć do stażu pracy górniczej.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik ubezpieczonego w osobie radcy prawnego wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych, podtrzymując stanowisko Sądu I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego podlega oddaleniu.

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 387 § 2 ¹ k.p.c. jeżeli
sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji, a w apelacji nie zgłoszono zarzutów dotyczących tych ustaleń, uzasadnienie wyroku może zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku
z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd drugiej instancji nie przeprowadził zatem postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji z uwagi na brak podstaw ku temu, dokonując jedynie oceny stanu faktycznego ustalonego przed Sądem I instancji oraz prawidłowości subsumpcji, albowiem apelujący nie kwestionował ustaleń.

Stąd kwestią sporną była jedynie ocena zgromadzonego i niekwestionowanego przez organ rentowy materiału dowodowego.

W tym zakresie Sąd Apelacyjny w całości podzielił ustalenia oraz stanowisko
zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, a to wobec trafności ustaleń oraz oceny dokonanych przez Sąd I instancji, zawartych w obszernym i precyzyjnym pisemnym uzasadnieniu wskazując jednakże, że zgodnie z powołanym przepisem art. 50c ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS doliczenie to nie może przekraczać 5 lat dla żądanego prawa.

Przedstawione przez apelujący organ rentowy argumenty nie wnoszą do sprawy żadnych nowych okoliczności faktycznych ani prawnych, mogących stanowić podstawę zmiany zaskarżonego orzeczenia, a stanowią wyłącznie polemikę z dokonaną przez Sąd I instancji w ramach swobodnej oceny dowodów interpretacją przepisów ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c. orzekł
o oddaleniu apelacji jako bezzasadnej.

O kosztach postępowania Sąd Apelacyjny orzekł w punkcie 2 wyroku na mocy
art. 98 k.p.c. i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji, przy uwzględnieniu § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2016.1667).

/-/SSA K. Merker /-/SSA M. Małek - Bujak /-/SSA J. Ansion

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP