Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Małgorzata Woźnowska-Gallos (spr.)
Sędziowie	SSA Krystyna Merker SSO del. Ewelina Kocurek - Grabowska
Protokolant	Aneta Szafruga

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania D. K. (D. K. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o zapłatę zaległych składek na ubezpieczenie społeczne

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 25 kwietnia 2012r. sygn. akt VIII U 497/11

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

/-/ SSO del. E. Kocurek-Grabowska /-/ SSA M. Woźnowska-Gallos /-/ SSA K. Merker

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1568/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 stycznia 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. stwierdził, że zaległości z opłatą składek na poszczególne fundusze ubezpieczonej D. K. wynoszą: ubezpieczenie społeczne własne w okresach od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku w wysokości: 1.466,50 zł, 3.651,00 zł oraz dalsze odsetki liczone do dnia zapłaty włącznie.

Uzasadniając zajęte w niniejszej sprawie stanowisko organ rentowy podniósł, iż na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 roku o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą i ich rodzin (Dz. U. z 1986 roku nr 46 poz. 250
ze zm.) ubezpieczona jako płatnik była zobowiązana do opłacania co miesiąc do organu rentowego kwoty należnych składek ubezpieczenia. Tego ustawowego obowiązku wynikającego z wskazanych przepisów ubezpieczona nie dopełniła i w następstwie tego powstała zaległość. Od nieopłaconych w terminie składek naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 23 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w wysokości i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 19997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 roku nr 8 poz. 60). Wskazano, że powyższą decyzję organ rentowy wydaje w celu określenia należności z tytułu nieopłaconych składek.

Odwołanie od przedstawionej decyzji wniósł pełnomocnik ubezpieczonej zarzucając skarżonej decyzji sprzeczność z rzeczywistym stanem rzeczy oraz błąd w ustaleniach faktycznych wpływających na treść zaskarżonej decyzji w zakresie ustalenia istnienia
i wysokości rzekomych zaległości ubezpieczonej z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. W oparciu o przedstawiony zarzut pełnomocnik ubezpieczonej wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że ubezpieczona nie posiada zaległości za okres objęty zaskarżoną decyzją.

Skarżący w pierwszej kolejności podniósł zarzut przedawnienia roszczenia organu rentowego. Argumentował, że zaskarżona decyzja odnosi się do okresu od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku, kiedy rzekomo zaległe składki stały się wymagalne. Zdaniem odwołującego zgodnie z przepisami ustawy systemowej minął 5-letni a nawet 10-letni okres przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. Podniesiono, iż organ rentowy od momentu wymagalności tychże składek nie podjął żadnych działań zmierzających do ściągnięcia należności, jak również nie doszło do przerwania biegu przedawnienia. Niezależnie od powyższego wskazano, że składki na ubezpieczenie społeczne za okres wskazany w zaskarżonej decyzji został przez odwołującą opłacone terminowo i nie posiadała ona w tym czasie żądanych zaległości.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Odnosząc się do zarzutu przedawnienia składek Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wyjaśnił, że zgodnie z art. 24 ust. 4 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 roku należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat od dnia
w którym stały się wymagalne. Powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 20068 roku sygn. akt II UZP 5/08 /OSNP 2009/1-2/17/ stwierdził, że dziesięcioletni okres przedawnienia znajduje zastosowanie do należności z tytułu składek, które stały się wymagalne przed dniem 1 stycznia 2003 roku, jeżeli do tej daty nie uległy przedawnieniu według przepisów dotychczasowych. Nadto według organu rentowego w tym przypadku nie można mówić o przedawnieniu zaległości składkowych ubezpieczonej, gdyż postępowanie egzekucyjne nie zostało do dnia dzisiejszego ukończone. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w G. zwrócił do Oddziału tytuły wykonawcze w dniu 31 stycznia 2006 roku celem ustalenia aktualnego miejsca pobytu ubezpieczonej, bowiem pod adresem G. ul. (...) nie mieszka ona od około dwóch lat, jednak organ rentowy w ramach egzekucji w dniu 8 marca 2011 roku zajął konto bankowe ubezpieczonej.

Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2012 roku sygn. akt VIIIU 497/11 Sąd Okręgowy
w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 18 stycznia 2011 roku i stwierdził brak obowiązku uregulowania przez odwołująca składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej za okres od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku wraz
z odsetkami.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji na dzień wydania zaskarżonej decyzji składki
za miesiąc od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku przedawniły się albowiem nie doszło ani do przerwania, ani do zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Według Sądu I instancji waloru takiego nie ma doręczenie zobowiązanej upomnienia egzekucyjnego z dnia 8 września 2000 roku, gdyż do tego doręczenia doszło z naruszeniem art. 44 k.p.a. oraz doręczenie
w dniu 7 sierpnia 2001 roku tytułów wykonawczych o numerach od (...) do (...) szwagrowi odwołującej - E. K., albowiem nie był on domownikiem skarżącej w latach 2003-2006. Nadto zdaniem Sądu Okręgowego zawieszenie biegu przedawnienia na podstawie znowelizowanego art. 24 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskutek czynności egzekucyjnych dotyczy wyłącznie czynności egzekucyjnych dokonanych po dniu 1 stycznia 2003 roku. Według Sądu pierwszej instancji nie stanowią również czynności egzekucyjnych podejmowane prze organ rentowy czynności prawnej jak wniosek do Sądu o nadanie klauzuli egzekucyjnej innym zupełnie tytułom egzekucyjnym dot. roku 1996 i o nr (...), (...) i (...) z daty 10 września 2002 roku, czy wnioski o udostępnienie danych osobowych i stanu majątkowego z dnia 13 stycznia 2006 roku i z dnia 12 kwietnia 2006 roku.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Apelację od wskazanego rozstrzygnięcia wniósł organ rentowy.

Wnoszący środek odwoławczy zaskarżył opisany wyrok w całości zarzucając
w pierwszej kolejności błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że nie doszło do wszczęcia wobec zobowiązanej postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułów wykonawczych o numerach od (...) do (...) i przerwania oraz zawieszenia biegu przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za sporny okres, co skutkowało wadliwym ustalenie, że należność D. K. z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okres od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku była na dzień wydania zaskarżonej decyzji ZUS należnością przedawnioną. Zdaniem organu rentowego błąd w ustaleniach faktycznych polegał również na tym, że błędnie przyjęto, iż nie doszło do skutecznego doręczenia ubezpieczonej upomnienia egzekucyjnego pomimo, że w aktach sprawy znajduje się zwrotne potwierdzenie odbioru przesyłki poleconej zawierającej upomnienie egzekucyjne z dnia 8 września 2000 roku dotyczące zadłużenia za okres od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku. W ocenie wnoszącego apelację Sąd Okręgowy naruszył również prawo procesowe a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c.
w następstwie którego doszło do braku poczynienia wyczerpujących ustaleń i z obrazą dla przytoczonych przepisów nie wzięcia pod uwagę całości zebranego materiału dowodowego
a to:

- znajdujących się w aktach rentowych akt egzekucyjnych - tytułów wykonawczych:
nr (...) z dnia 30 kwietnia 2001 roku, nr (...) z dnia 30 kwietnia 2001,
nr (...) z dnia 30 kwietnia 2001, nr (...) z dnia 30 kwietnia 2001
nr (...) z dnia 30 kwietnia 2001r,

- znajdujących się w aktach rentowy akt egzekucyjnych protokołów o stanie majątkowych zobowiązanej z dnia 7 sierpnia 2001 roku i z dnia 25 lutego 2005 roku świadczących
o odebraniu wskazanych tytułów wykonawczych przez dorosłego domownika Pana E. K., a tym samym świadczących o wszczęciu skutecznie wobec zobowiązanej egzekucji i na skutek tego przerwaniu oraz zawieszeniu biegu przedawnienia należności
z tytułu składek za sporny okres,

- znajdującego się w aktach rentowych upomnienia egzekucyjnego z dnia 8 września 2000 roku i zwrotnego potwierdzenia jego odbioru świadczących o odebraniu przez zobowiązaną upomnienia egzekucyjnego dotyczącego zadłużenia za okres od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku a tym samym świadczących o zaistnieniu w dniu 16 września 2000 roku innej czynności zmierzającej do ściągnięcia należności, o której dłużnik został powiadomiony.

Organ rentowy zarzucił również naruszenie przepisów prawa materialnego a to:

A/ art. 35 ust. 3 i ust. 4 i art. 36 ustawy z dnia 25 listopada 1986 roku o organizacji
i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, art. 24 ust. 4 i ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym do dnia
31 grudnia 2002 roku, art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 roku, co do składek na ubezpieczenie społeczne poprzez pominięcie przy badaniu przedawnienia należności z tytułu składek okoliczności powodujących przerwanie i następnie zawieszenie biegu przedawnienia, jaką jest wszczęcie i prowadzenie egzekucji,

B/ art. 26 i art. 18 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji w związku z art. 43 k.p.a. poprzez przyjęcie, że w sprawie nie doszło do skutecznego doręczenia tytułów wykonawczych o numerach od (...) do (...)
z dnia 30 kwietnia 2001 roku pomimo doręczenia wskazanych tytułów wykonawczych dorosłemu domownikowi i wszczęcia na ich podstawie wobec zobowiązanej postępowania egzekucyjnego,

C/ art. 26 § 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji w związku z art. 13 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o zmianie ustawy
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw poprzez jego zastosowanie w brzmieniu obowiązującym od dnia 30 listopada 2001 roku pomimo, iż do doręczenia tytułów wykonawczych o numerach: od (...) do (...) dorosłemu domownikowi i wszczęcia na ich podstawie egzekucji doszło w dniu 7 sierpnia 2001 roku,

D/ art. 44 k.p.a. poprzez jego zastosowanie w sprawie przy ocenie skuteczności doręczenia przez ZUS upomnienia egzekucyjnego z dnia 8 września 2000 roku data wysyłki 12 września 2000 roku pomimo, że ma on zastosowanie jedynie w razie niemożności doręczenia pisma
w sposób wskazany w art. 42 i 43 k.p.a. a wskazane upomnienie egzekucyjne zostało doręczone zobowiązanej w trybie art. 42 k.p.a., na co też zwracał uwagę organ rentowy
w piśmie procesowym z dnia 20 czerwca 2011 roku i w załączniku do pisma z dnia
15 czerwca 2011 roku.

W oparciu o przedstawione zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Uzasadniając zajęte w niniejszej sprawie stanowisko organ rentowy argumentował,
że przy badaniu przedawnienia należności z tytułu składek za okres od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku Sąd pierwszej instancji pominął lub błędnie zinterpretował okoliczności powodujące przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia, a które to okoliczności spowodowały, że składki za wskazany okres nie były przedawnione na dzień wydania przez organ rentowy zaskarżonej decyzji, to jest na dzień 18 stycznia 2011 roku. Podniesiono,
iż z akt rentowych znajdujących się w dyspozycji Sądu Okręgowego, wynika, że pod rządami ustawy z dnia 25 listopada 1986 roku o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, która obowiązywała do 31 grudnia 1998 roku, należność z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za sporny okres nie uległy przedawnieniu, albowiem nie upłynął jeszcze 5-letni okres przedawnienia liczony od dnia w którym składka stała się wymagalna. Ponieważ składki te nie były przedawnione na dzień 1 stycznia 1999 roku to do składek tych należało stosować art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2001 roku. Następnie wskazano, że z akt rentowych znajdujących się w dyspozycji Sądu wynika, iż pod rządami ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym do dnia
31 grudnia 2002 roku, bieg przedawnienia składek został przerwany w następstwie czynności zmierzającej do ściągnięcia wskazanych należności o której dłużnik został powiadomiony, to jest w następstwie przerwania doręczenia zobowiązanej w dniu 12 września 2000 roku upomnienia egzekucyjnego. Organ rentowy nie zgodził się w tym miejscu z ustaleniem Sądu Okręgowego, iż doręczenie tego upomnienia było bezskuteczne albowiem nastąpiło
z naruszeniem art. 44 k.p.a. Zdaniem skarżącego art. 44 k.p.a. można stosować jedynie
w razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43 k.p.a..
W przedmiotowej sprawie upomnienie egzekucyjne zostało odebrane przez zobowiązaną przy zastosowaniu trybu wskazanego w k.p.a., o czym świadczy zwrotne potwierdzenie odbioru. Organ rentowy zwrócił również uwagę na okoliczność, iż prowadził czynności zmierzające do ściągnięcia wskazanych należności o której dłużnik został powiadomiony na podstawie stosownych tytułów wykonawczych odnoszących się do poszczególnych składek. Skarżący nie zgodził się z ustaleniami Sądu pierwszej instancji jakoby doręczenie wskazanych tytułów egzekucyjnych było nieskuteczne i nie prowadziło do wszczęcia egzekucji, gdyż doszło do naruszenia art. 43 i art. 44 k.p.a. Zdaniem organu rentowego okoliczność, iż E. K. był lub nie był domownikiem skarżącej pozostaje w niniejszej sprawie bez znaczenia, albowiem odbiór przez niego tytułów wykonawczych miał miejsce w dniu
7 sierpnia 2001 roku. W ocenie organu rentowego wynika, że to doręczenie należy ocenić jako doręczenie dorosłemu domownikowi. Zaznaczono, iż fakt doręczenia tytułów wykonawczych E. K. nie budził wątpliwości poborcy skarbowego.
Z poczynionych przez niego ustaleń znajdujących się w protokołach z dnia 7 sierpnia 2001 roku i z dnia 28 lutego 2002 roku wynika, że E. K. był szwagrem skarżącej czasowo opiekującym się jej mieszkaniem i tam zamieszkującym. E. K. do protokołu podał szczegółowe informacje dotyczące mieszkania, w tym informację o stanie wyposażenia i wysokości czynszu. Wskazano, że E. K. został dwukrotnie zastany w mieszkaniu E. K. (2) w dniu 7 sierpnia 2001 roku i w dniu 28 lutego 2002 roku i to o różnych godzinach to jest o godz. 19.30 i 12.30. E. K. odbierając tytuły wykonawcze za zobowiązaną poczuwał się do ich odbioru i zobowiązał się do ich doręczenia D. K.. Powołując się na postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodka Zamiejscowego w Katowicach - postanowienie z dnia 28 lutego 1996 roku S.A. (Ka 2074/95) skarżący podniósł, iż pojęciu domownik zawartemu w art. 43 k.p.a. ustawodawca nie nadał żadnego specyficznego znaczenia a zatem zgodnie z wykładnią językową należy mu przypisać takie znaczenie, jakie ma w języku potocznym, przy czym wymóg, by osoba ta prowadziła z adresatem wspólne gospodarstwo domowe nie jest uzasadniony.
W postanowieniu z dnia 13 listopada 1996 roku w sprawie o sygn. akt III RN 27/96 Sąd Najwyższy doprecyzował, że domownikami będą jedynie krewni i powinowaci adresata.

Skarżący podkreślił, iż ubezpieczona nie przedstawiła żadnych wiarygodnych dowodów poza swoimi oświadczeniami, jako strony zainteresowanej, wynikiem sporu, które przeczyłyby ustaleniom poborcy skarbowego, iż doręczenie tytułów wykonawczych nastąpiło do rąk dorosłego domownika w warunkach opisanych w trybie art. 43 k.p.a. w związku art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Zdaniem apelującego wbrew poglądowi Sądu Okręgowego tytuły wykonawcze
o numerach od (...) do (...) dotyczące spornego okresu zostały skutecznie doręczone, co spowodowało wszczęcie i prowadzenie egzekucji wobec zobowiązanej aż do 13 stycznia 2006 roku. Wówczas nastąpił zwrot wierzycielowi wskazanych tytułów wykonawczy z uwagi na bezskuteczności prowadzonych czynności egzekucyjnych wynikających z nie zamieszkiwania przez dłużniczkę od 2003 roku pod adresem wskazanym przez wierzyciela. O prowadzeniu egzekucji wobec zobowiązanej na podstawie wskazanych tytułów wykonawczych świadczy wielokrotne przydzielanie przez organ egzekucyjny tytułów wykonawczy do podjęcia czynności egzekucyjnych, jak również naliczenie przez organ egzekucyjny kosztów za prowadzenie egzekucji.

Apelujący podniósł również, iż w przedmiotowej sprawie nie było podstaw do powoływania się przez Sąd Okręgowy w Gliwicach na treść art. 26 § 5 ustawy
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w brzmieniu obowiązującym od dnia
30 listopada 2011 roku, gdyż zastosowanie przepisu art. 13 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw powoduje, że regulacja ta nie dotyczy egzekucji wszczętej przed nowelizacją. Skarżący stwierdził, że tym samym przy uwzględnieniu zapisu art. 24 ust. 4 i ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2002 roku, wobec przerwania biegu przedawnienia składek na skutek doręczenia upomnienia egzekucyjnego jak również prowadzonej egzekucji, bieg 5-letniego terminu przedawnienia składek za okres od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku uległ wydłużeniu do lat 10 licząc od dnia wymagalności składki. Ponieważ składki te nie były przedawnione na dzień 1 stycznia 2003 roku to do składek tych należy stosować art. 24 ust. 4 i ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 roku, który to przepis przewiduje 10-letni okres przedawnienia składki liczony od dnia jej wymagalności. Skarżący powołał się na analogiczne stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2008 roku sygn. akt IIUZP 5/08 oraz w wyroku z dnia 8 lipca 2008 roku sygn. akt IUZP 4/08.

Zdaniem wnoszącego środek odwoławczy istotnym dla sprawy pozostaje również okoliczność, że składki za sporny okres objęte były postępowaniem egzekucyjnym od dnia
7 sierpnia 2001 roku do dnia 13 stycznia 2006 roku. Tym samym od dnia 1 stycznia 2003 roku do dnia 13 stycznia 2006 roku egzekucja była prowadzona pod rządami nowej ustawy. Skarżący wskazał na zapis art. 24 ust. 5b ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 roku zgodnie z którym bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. Organ rentowy nie podzielił poglądu Sądu Okręgowego, że prowadzenie egzekucji nie wpłynęło na zawieszenie biegu przedawnienia. Argumentowano,
iż prowadzenie egzekucji jest procesem ciągłym, trwającym w czasie, co oznacza,
że w sytuacji egzekucji wszczętej przed 1 stycznia 2003 roku i kontynuowanej po dniu
1 stycznia 2003 roku, egzekucję tę uznać należy od dnia 1 stycznia 2003 roku za podstawę zawieszenia biegu przedawnienia. Wskazano, że do nieprzedawnionych do dnia 31 grudnia 2002 roku należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne stosuje się nie tylko nowy, wydłużony termin przedawnienia ale również wszystkie nowe przepisy dotyczące okoliczności mających wpływ na bieg tego terminu, to jest jego przerwanie i zawieszenie o ile wymienione w nowych przepisach podstawy przerwania lub zawieszenia biegu przedawnienia powstały po tej dacie.

Zdaniem skarżącego przy przyjęciu 10-letniego okresu przedawnienia składek oraz przy uwzględnieniu okresu zawieszenia biegu przedawnienia na okres trwania postępowania egzekucyjnego przy liczeniu okresu zawieszenia od dnia 1 stycznia 2003 roku do dnia
13 stycznia 2006 roku stwierdzić należy, że 10-letni okres przedawnienia składek za sporny okres został ponadto wydłużony za okres 3 lat i 13 dni co oznacza, że:

- składka za sierpień 1998 roku z terminem płatności 10 września 1998 roku przedawniałaby się z dniem 23 września 2011 roku,

- składka za wrzesień 1998 roku z terminem płatności 10 października 1998 roku przedawniałaby się z dniem 23 października 2011 roku,

- składka za październik 1998 roku z terminem płatności 10 listopada 1998 roku przedawniałaby się z dniem 23 listopada 2011 roku,

- składka za listopad 1998 roku z terminem płatności 10 grudnia 1998 roku przedawniałaby się z dniem 23 grudnia 2011 roku,

- składka za grudzień 1998 roku z terminem płatności 10 stycznia 1999 roku przedawniałaby się z dniem 23 stycznia 2012 roku.

Wobec powyższego, wbrew stanowisku Sądu, zdaniem skarżącego składki na ubezpieczenie społeczne za okres od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku na dzień wydania zaskarżonej decyzji przez organ rentowy nie były przedawnione.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik ubezpieczonej wniósł o jej oddalenie. Zdaniem pełnomocnika ubezpieczonej Sąd Okręgowy słusznie stwierdził brak obowiązku uregulowania przez odwołującą składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za okres od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku. Według wnoszącego odpowiedź na apelację u podstaw takiego stanowiska leży słuszne założenie, że na dzień wydania decyzji składki ubezpieczeniowe przedawniły się
a jednocześnie nie doszło ze strony organu rentowego ani do przerwania, ani do zawieszenia biegu terminu przedawnienia roszczeń z tego tytułu. Według pełnomocnika ubezpieczonej trafne jest ustalenie Sądu, iż doręczenie ubezpieczonej upomnienia egzekucyjnego z dnia
8 września 2000 roku nie ma waloru polegającego na przerwaniu, zawieszeniu biegu terminu przedawnienia, albowiem to nie D. K., będąca ubezpieczoną w niniejszej sprawie, odebrała korespondencję, lecz uczynił to jej szwagier E. K. który nie był domownikiem ubezpieczonej w latach 2003-2006.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest uzasadniona.

W pierwszej kolejności należy, zwrócić uwagę na okoliczność, iż w sprawach
z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego od której wniesiono odwołanie i tylko w tym zakresie podlega ona kontroli sądu zarówno pod względem jej formalnej poprawności, jak i merytorycznej zasadności (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 roku sygn. akt IIUK 275/11 LEX
nr 1215286).

W niniejszej sprawie oznacza to, że podstawową kwestią sporną było ustalenie czy
w dniu 18 stycznia 2011 roku organ rentowy prawidłowo ustalił, że zaległości ubezpieczonej z opłatą składek na ubezpieczenie społeczne wynoszą w okresach od sierpnia 1998 roku do grudnia 1998 roku w wysokości: 1.466,50 zł, 3.651,00 zł odsetki liczone do dnia zapłaty włącznie.

Przypomnieć należy, iż zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 13 października 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku nr 205 poz. 1585
ze zm.) stanowi, iż składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1-3 i 5-13, obliczają, rozliczają i przekazując co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy tych składek, którzy obliczają również część składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu.

Niejako na marginesie należy zauważyć, iż przed Sądem Apelacyjnym w Katowicach toczyła się sprawa o sygn. akt III AUa 780/11 (VIIIU 1117/09). W tymże postępowaniu ustalono, że ubezpieczona prowadziła działalność w zakresie usług transportowych, która od kwietnia 2000 roku nie był wykonywana. W dniu 23 marca 2000 roku ubezpieczona zgłosiła zawieszenie działalności gospodarczej. Tymczasem okres objęty zaskarżoną decyzją dotyczy sierpnia 1998 do grudnia 1998 roku. Skoro w tym okresie ubezpieczona prowadziła działalność gospodarczą to niewątpliwie spoczywał na niej obowiązek zapłaty składek.

Zasadniczym problemem w niniejszym postępowaniu jest zaś ustalenie, czy wskazane
w zaskarżonej decyzji składki na ubezpieczenie społeczne uległy przedawnieniu
w rozumieniu art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Odnosząc się do omawianego zagadnienia należy wskazać, iż racje ma organ rentowy podnosząc, że w dniu 1 stycznia 2003 roku omawiane należności nie uległy przedawnieniu. Wbrew ustaleniom Sądu Okręgowego stwierdzić bowiem należy, że do wszczęcia egzekucji w niniejszym postępowaniu doszło w dniu 7 sierpnia 2001 roku z chwilą odbioru tytułów wykonawczych przez dorosłego domownika ubezpieczonej E. K.. W tym miejscu należy zaznaczyć, że zasadą w postępowaniu administracyjnym jest doręczanie pism osobom fizycznym do rąk własnych (tzw. doręczenie właściwie). Wyjątkiem od tej zasady są tzw. doręczenia zastępcze uregulowane w art. 43 i 44 k.p.a. Zgodnie z art. 43 k.p.a.
w przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się za pokwitowaniem dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. W ślad za postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 16 listopada 2011 roku IIGSK 2165/11 LEX nr 11511686 należy przypomnieć,
że domownikami w rozumieniu art. 43 k.p.a. są takie osoby, dla których mieszkanie adresata jest ich aktualnym centrum życiowej działalności, ośrodkiem osobistych i majątkowych interesów. Wymogiem uznania osoby za domownika w rozumieniu art. 43 k.p.a. nie musi być jej zameldowanie w miejscu zamieszkania.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w dniu 7 sierpnia 2001 roku należy uznać, że E. K. był dorosłym domownikiem ubezpieczonej w rozumieniu art. 43 k.p.a. Skoro
z wymienionym zostały przez poborcę skarbowego spisane w dniu 7 sierpnia 2001 roku
i 28 lutego 2002 roku dwa protokoły, zastano wymienionego w mieszkaniu ubezpieczonej dwukrotnie o dwóch różnych porach, posiadał informację o wysokości czynszu i stanie wyposażenia, oznacza to, że wskazane mieszkanie było jego aktualnym centrum życiowej działalności. Nie należy zapominać, że odbierając przedmiotowe tytuły wykonawcze E. K. poczuwał się do ich oddania uprawnionej i zobowiązał się do tego.

Należy zaś zważyć, że istotnie nie ma znaczenia argumentacja, iż E. K. nie był dorosłym domownikiem ubezpieczonej od 2003-2006, skoro mowa o doręczeniu
w dniu 7 sierpnia 2001 roku.

Odmienne oświadczenie ubezpieczonej nie może prowadzić do obalenia wskazanego domniemania, nie należy bowiem zapominać, iż jest ona osobą zainteresowaną w korzystnym rozstrzygnięciu sporu. Trudno zaś uznać za wiarygodne zeznania ubezpieczonej gdzie wskazuje ona, że „Nie było sytuacji by E. K. opiekował się mieszkaniem na K. w czasie mojej nieobecności. E. K. nie zamieszkiwał w tym mieszkaniu tylko sporadycznie mnie odwiedzał” (k. 25 akt sądowych).

Skoro postępowanie egzekucyjne zostało skutecznie wszczęte w dniu 7 sierpnia 2001 roku i było prowadzone do dnia 13 stycznia 2006 roku tym samym od dnia 1 stycznia 2003 roku egzekucja była prowadzona pod rządami nowej ustawy systemowej.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że kwestia przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne została uregulowana w art. 24 ust. 4 ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku nr 205 poz. 1585 ze zm.) w myśl którego należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia w którym stały się wymagalne. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż termin 10-letni został wprowadzony ustawą z dnia 18 grudnia 2002 roku zmieniającym ustawę systemową z dnia 1 stycznia 2003 roku. Według wcześniejszego brzmienia tego przepisu obowiązującego do dnia 31 grudnia 2002 roku należności z tytułu składek ulegały przedawnieniu po upływie 5 lat, a w przypadku przerwania biegu przedawnienia, po upływie 10 lat, licząc od dnia w którym stały się wymagalne. Zaznaczenia wymaga, że nowelizacja przepisu art. 24 ust. 4 ustawy systemowej nie uregulowała kwestii intertemporalnych, w związku z czym na tym tle pojawił się problem, które przepisy należy stosować do zobowiązań powstałych przed dniem 31 grudnia 2002 roku. W niniejszej sprawie w spornym okresie obowiązywał najpierw pięcioletni termin przedawnienia według art. 24 ust. 4 ustawy systemowej a następnie od dnia 1 stycznia 2003 roku obowiązuje 10-letni okres przedawnienia należności. Skoro w niniejszej sprawie od dnia 1 stycznia 2003 roku egzekucja była prowadzona pod rządami ustawy systemowej w nowym brzmieniu to zgodnie z art. 24 ust. 5b bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek
o której dłużnik został zawiadomiony do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.

Słusznym jest zatem stanowisko organu rentowego, iż na dzień wydania zaskarżonej decyzji. to jest na dzień 18 stycznia 2011 roku. składki nie były przedawnione (składka
za sierpień 1998 roku - przedawnienie 23 września 2011 roku, składka za wrzesień 1998 roku przedawnienie 23 października 2011 roku, składka za listopad 1998 roku przedawnienie
23 grudnia 2011 roku, składka za grudzień 1998 roku przedawnienie 23 stycznia 2012 roku.).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.

/-/ SSO del. E. Kocurek-Grabowska /-/ SSA M. Woźnowska-Gallos /-/ SSA K. Merker

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JM