Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Maria Małek - Bujak (spr.)
Sędziowie	SSO del. Maria Pierzycka - Pająk SSA Jolanta Ansion
Protokolant	Sebastian Adamczyk

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2015 r. w Katowicach

sprawy z odwołania R. M. (R. M. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach z dnia 14 kwietnia 2014 r. sygn. akt XI U 2663/13

1. oddala apelację,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. na rzecz ubezpieczonego R. M. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/ SSO del. M.Pierzycka-Pająk /-/ SSA M.Małek-Bujak /-/ SSA J.Ansion
Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 1219/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 sierpnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. odmówił ubezpieczonemu R. M. prawa do emerytury
z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albowiem ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał 29 lat i 6 dni okresów składkowych i nieskładkowych, lecz nie udowodnił wymaganych co najmniej
15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od decyzji R. M. domagał się rozpoznania sprawy przez Sąd Okręgowy w Katowicach, wskazując, że w warunkach szczególnych pracował:

- od 1 października 1971r. do 24 października 1972r. jako drwal w (...),

- od 20 listopada 1974r. do 30 czerwca 1976r. jako zgrzewacz w (...),

- od 13 maja 1978r. do 18 sierpnia 1983r. i od 7 września 1983r. do 23 lipca 1984r. jako kierowca autobusu w (...) T.,

- od 19 sierpnia 1983r. do 6 września 1983r. jako monter w kanałach remontowych
w (...) T.,

- od 24 lipca 1984r. do 31 lipca 1985r. jako kontroler jakości w (...) T.,

- od 1 czerwca 1986r. do 30 kwietnia 1987r. jako kierowca pogotowia technicznego powyżej 3,5 tony w (...) T.,

- od 3 stycznia 1989r. do 30 września 1991r. i od 1 października 1991r. do 30 kwietnia 1992r. jako kierowca w (...),

- od 1 maja 1992r. do 1 listopada 2003r. jako operator linii automatycznej
w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych w (...).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując swoje stanowisko o braku spełnienia przez odwołującego się wszystkich warunków do nabycia prawa do emerytury.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2014r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego
w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu R. M. prawo
do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, począwszy od 16 sierpnia 2013r.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 9 lipca 2013r. R. M. złożył w organie rentowym wniosek o emeryturę. Niesporne w niniejszej sprawie pomiędzy stronami było,
iż ubezpieczony (ur. (...)) w dniu (...)ukończył 60 lat, nie pozostaje
w stosunku pracy, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, a na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał dłuższy, niż wymagany 25-letni okres składkowy i nieskładkowy.

Sporna kwestia sprowadzała się do ustalenia, czy R. M. spełnił pozostałe przesłanki do przyznania mu emerytury w niższym wieku emerytalnym przewidziane w art. 184 w związku z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. czy posiada wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach, albowiem w zaskarżonej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił ubezpieczonemu jedynie 7 miesięcy pracy w szczególnych warunkach, a w toku postępowania - w decyzji z dnia 14 października 2013r. organ rentowy uznał, że okres
ten wynosi 6 lat, 9 miesięcy i 5 dni i składa się na niego zatrudnienie:

- od 13 maja 1978r. do 18 sierpnia 1983r. (z wyłączeniem urlopu bezpłatnego)
w (...) T. na stanowisku kierowcy autobusu,

- od 19 sierpnia 1983r. do 6 września 1984r. w (...) T. na stanowisku mechanika samochodowego,

- od 7 września 1983r. do 23 lipca 1984r. w (...) T. na stanowisku kierowcy autobusu,

- od 1 października 1991r. do 30 kwietnia 1992r. w (...) na stanowisku kierowcy.

Na podstawie dokumentacji oraz zeznań świadków i przesłuchania ubezpieczonego Sąd I instancji ustalił, że ubezpieczony w spornym okresie od 1 października 1971r.
do 24 października 1972r. był zatrudniony w (...) i w tym czasie stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał obowiązki drwala, ścinając drzewa
oraz obrabiając je poprzez obcinanie gałęzi, cięcie na odpowiednią długość i układanie
w wyznaczonych miejscach, skąd drewno było zabierane przez pracowników transportowych.

Następnie od 20 listopada 1974r. do 31 grudnia 1977r. ubezpieczony pracował
w Fabryce (...) T., zajmując stanowiska:

- od 20 listopada 1974r. do 30 czerwca 1976r. montera-mechanika,

- od 1 lipca 1976r. do 13 lipca 1976r. robotnika transportowego, operatora wózka (według świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 14 grudnia 2011r. była to praca wymieniona w wykazie A dział III poz. 45 pkt 32 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 3 MHiPM- w aktach osobowych),

- od 14 lipca 1976r. do 31 grudnia 1997r. konserwatora urządzeń.

Z zebranego materiału dowodowego, w tym wiarygodnych zeznań świadków wynika, że w spornym okresie od 20 listopada 1974r. do 30 czerwca 1976r. ubezpieczony faktycznie wykonywał obowiązki zgrzewacza, zgrzewając metalowe, najczęściej tłuste (tj. pokryte smarem lub olejem) detale do samochodów. Czynności te wykonywał stale i na pełny etat
w hali Fabryki, na której znajdowały się zgrzewarki, spawarki oraz linia do malowania elementów. Były na niej wyodrębnione zespoły stanowisk pracy (tzw. gniazda) złożone
z kilku zgrzewarek i maszyn specjalistycznych (np.: pras). Przy każdym z nich
w bezpośredniej bliskości znajdowała się jedynie częściowo osłonięta kabina spawaczy.
W związku z powyższym, ubezpieczony pracował w narażeniu na dym ze spawania, opary
i hałas, a także pole magnetyczne powstałe w czasie zgrzewania.

W Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w T. R. M. był zatrudniony od 5 stycznia 1978r. do 30 kwietnia 1987r. W oparciu o świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 27 września 2013r. organ rentowy uwzględnił mu okresy pracy:

- od 13 maja 1978r. do 18 sierpnia 1983r. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15,

- od 19 sierpnia 1983r. do 6 września 1983r. na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych zatrudnionego wyłącznie w kanałach remontowych,

- od 7 września 1983r. do 23 lipca 1984r. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15.

W spornym okresie od 24 lipca 1984r. do 31 lipca 1985r. ubezpieczony zajmował stanowisko kontrolera technicznego. Z zeznań świadków i odwołującego się wynika, że praca kontrolerów technicznych polegała na sprawdzeniu stanu technicznego autobusów wyjeżdżających oraz wracających z trasy, ewentualnie na usunięciu w nich drobnych usterek (np. wyregulowaniu hamulców, dokręcaniu przewodów). Nadto wykonywali oni przegląd pojazdu po naprawie, sprawdzając czy naprawa została wykonana prawidłowo i czy pojazd jest sprawny. Czynności te były wykonywane w kanałach remontowych .

Następnie od 1 sierpnia 1985r. do 31 maja 1986r. ubezpieczony pracował jako ślusarz.

W spornym okresie od 1 czerwca 1986r. do 30 kwietnia 1987r., pomimo, że formalnie zajmował stanowisko kierowcy przetoku, ubezpieczony faktycznie wykonywał obowiązki kierowcy pogotowia technicznego, tj. przerobionego autobusu lub samochodu marki T. powyżej 3,5 tony, wyposażonego w hol giętki i sztywny, części zapasowe i narzędzia. Świadkowie zeznali, że w tym czasie ubezpieczony jako kierowca jeździł na miejsce awarii autobusu z drugim pracownikiem (mechanikiem). O ile było to możliwe, usterka była usuwana od razu przez mechanika, a w innym przypadku zepsuty pojazd odholowywano
do zajezdni.

Ubezpieczony ponownie zatrudnił się we (...) od 3 stycznia 1989r.,
a potem na mocy art. 23 ¹ k.p. od 1 maja 1998r. do 11 lutego 2013r. kontynuował pracę
w (...) S.A. T..

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 11 lutego 2013r. oraz wyjaśnieniami (...) S.A. z dnia 30 lipca 2013r., w tym okresie ubezpieczony był zatrudniony
w szczególnych warunkach wskazanych w zarządzeniu nr 3 MHiPM z dnia 30 marca 1985r.:

- od 3 stycznia 1989r. do 30 września 1991r. jako kierowca-mechanik (wykaz A
dział XIV poz. 25 pkt 1 - praca bezpośrednio przy stanowiskach, na których byli zatrudnieni pracownicy wykonujący prace wymienione w wykazie A dział VIII poz. 3 pkt 1 i dział XIV poz. 13 pkt 3 - okres nieuwzględniony przez ZUS),

- od 1 października 1991r. do 30 kwietnia 1992r. jako kierowca (wykaz A dział XIV poz. 25 pkt 1 - praca bezpośrednio przy stanowiskach, na których byli zatrudnieni pracownicy wykonujący prace wymienione w wykazie A dział VIII poz. 3 pkt 1 i dział XIV poz. 13 pkt 3 - okres uwzględniony przez ZUS),

- od 1 maja 1992r. do 30 września 1993r. jako operator linii automatycznej (wykaz A dział XIV poz. 12 pkt 4 - praca w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk wymienionych w wykazie A dział XIV poz. 12 pkt 8, 13 - okres nieuwzględniony przez ZUS),

- od 1 listopada 2003r. do 31 grudnia 2008r. jako zgrzewacz (wykaz A dział XIV
poz. 12 pkt 13).

Z całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym wiarygodnych zeznań świadków, wynika, że od 3 stycznia 1989r. do 30 września 1991r. R. M. stale i na pełny etat wykonywał pracę kierowcy ciągnika, a sporadycznie także kierowcy - operatora urządzenia dźwigowego służącego do rozładunku kontenerów. Powyższe pojazdy posiadały masę powyżej 3,5 tony. Natomiast w angażu miał wpisane stanowisko kierowca - mechanik z uwagi na stawkę wynagrodzenia. Ubezpieczony pracował wówczas w wydzielonym organizacyjnie oddziale transportu wewnętrznego. Z kolei,
jako operator linii automatycznej od 1 maja 1992r. do 30 września 1993r. ubezpieczony ponownie pracował na hali, w której wśród spawarek i zgrzewarek znajdowały się dwie linie spawalniczo - zgrzewalnicze, linia lakiernicza i linia montażowa. W tym okresie znów wykonywał swoje obowiązki w bezpośredniej bliskości częściowo osłoniętych stanowisk spawaczy.

W oparciu o dokonane ustalenia Sąd Okręgowy uznał odwołanie za uzasadnione.

Odwołując się do treści art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.1440 j.t.)
oraz przepisów § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze (Dz.U.83.8.43) Sąd wskazał, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (§ 2 ust. 1), nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu I instancji, ubezpieczony w okresach od 1 października 1971r.
do 24 października 1972r., od 20 listopada 1974r. do 30 czerwca 1976r., od 24 lipca 1984r.
do 31 lipca 1985r., od 1 czerwca 1986r. do 30 kwietnia 1987r., od 3 stycznia 1989r.
do 30 września 1991r. oraz od 1 maja 1992r. do 30 września 1993r. faktycznie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych, wymienioną w wykazie A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (szczegółowo wymienioną
w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji).

W konsekwencji, ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. niewątpliwie legitymował się dłuższym, niż wymagany 15-letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, ponieważ w toku postępowania sądowego wykazał, że w warunkach szczególnych pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres ponad 19 lat, licząc do 1 stycznia 1999r.

Ostatnią przesłankę ubezpieczony spełnił z dniem (...) (ukończył 60 lat) i tym samym, spełnił wszystkie przesłanki niezbędne do nabycia prawa do emerytury
w niższym wieku emerytalnym, począwszy od tej daty.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy.

Zaskarżając w całości wyrok Sądu Okręgowego, apelujący zarzucił temu wyrokowi naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 184 i art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS w zw. z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, poprzez błędne przyjęcie, że ubezpieczony spełnia warunki do przyznania wcześniejszej emerytury, a w szczególności, że posiada wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W oparciu o podniesione zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy zakwestionował zaliczenie przez Sąd
I instancji do okresu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach jego zatrudnienia
w (...) T. na stanowisku kontrolera technicznego autobusów w okresie od 24 lipca 1984r. do 31 lipca 1985r., ponieważ w ocenie apelującego, nie była to praca w warunkach szczególnych. W poprawionym świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych pracodawca ubezpieczonego pominął ten okres, a ubezpieczony nie wykazał, że w tym okresie wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego podlega oddaleniu.

Sporną kwestią w postępowaniu apelacyjnym było, czy ubezpieczony pracując
w (...) T. na stanowisku kontrolera technicznego autobusów w okresie od 24 lipca 1984r. do 31 lipca 1985r., wykonywał pracę w warunkach szczególnych i w rezultacie,
czy na skutek odmowy zaliczenia tego okresu do pracy w warunkach szczególnych, ubezpieczony nabył prawo do emerytury w niższym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Odnosząc tę tezę do ustalonego przez Sąd I instancji i niekwestionowanego stanu faktycznego (za wyjątkiem powołanego okresu od 24 lipca 1984r. do 31 lipca 1985r.), stwierdzić należało, że przy tak sformułowanym zarzucie apelacyjnym, brak jest podstaw
do uwzględnienia apelacji.

Przy zaliczeniu pozostałego, niekwestionowanego okresu (znacznie ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych), odliczenie okresu spornego wskazanego w apelacji (jeden rok
i siedem dni), nie zmienia podstawy do przyznania świadczenia emerytalnego z tytułu pracy w szczególnych warunkach, albowiem nawet wtedy ubezpieczony posiada wypracowany
staż pracy w warunkach szczególnych, przekraczający 15 lat, co jest wystarczającą
i ostateczną przesłanką do przyznania mu wnioskowanego świadczenia.

Dlatego też Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł
o oddaleniu apelacji, jako oczywiście bezzasadnej.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Apelacyjny orzekł w oparciu o § 11
ust. 2 oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
(t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 490.).

/-/ SSO del. M.Pierzycka-Pająk /-/ SSA M.Małek-Bujak /-/ SSA J.Ansion
Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JR