Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Witold Nowakowski (spr.)
Sędziowie	SSA Alicja Kolonko SSA Maria Pierzycka - Pająk
Protokolant	Michał Eksterowicz

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2018 r. w Katowicach

sprawy z odwołania A. N. (A. N.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w drodze

z pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 4 kwietnia 2017 r. sygn. akt VIII U 1831/14

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. na rzecz ubezpieczonego A. N. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym przez radcę prawnego G. T. oraz kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu poniesionych wydatków.

/-/ SSA A.Kolonko /-/ SSA W.Nowakowski /-/ SSA M.Pierzycka-Pająk

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1208/17

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił uznanemu za częściowo, okresowo niezdolnego do pracy A. N. prawa
do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż zarówno w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku jak i przed powstaniem niezdolności do pracy, przedłużonym o okres pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, ubezpieczony nie udowodnił 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nie zaliczono zatrudnienia i zasiłków chorobowych oraz świadczeń rehabilitacyjnych począwszy od dnia 1 stycznia 2013 r., z powodu wydania decyzji odmownych, od których ubezpieczony złożył odwołanie.

W odwołaniu A. N. domagał się uchylenia zaskarżonej decyzji i przyznania prawa do stałej renty z ogólnego stanu zdrowia w związku z następstwami wypadku w drodze z pracy do domu z dnia 16 lutego 1994 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, z przyczyn, które stanowiły podstawę wydania zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił, że urodzony w dniu (...) A. N. w okresie od 1 czerwca 1998 r. do dnia 30 listopada 2003 r. był uprawniony do renty
z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w drodze z pracy (wypadek komunikacyjny) z dnia 16 lutego 1994 r., w wyniku którego doznał urazu czaszkowo-mózgowego. Na ostatni okres od grudnia 2000 r. do listopada 2003 r. świadczenie zostało przyznane wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 3 lipca 2002 r. sygn. akt VIII U 425/01.

W dniu 18 marca 2014 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik po rozpoznaniu u ubezpieczonego zaburzeń depresyjno-lękowych na tle organicznym oraz encefalopatii pourazowej stwierdził,
iż ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od dnia 3 czerwca 2013 r. do dnia
30 kwietnia 2016 r.

Ostatni uwzględniony przez organ rentowy okres ubezpieczenia przypadał
od 1 sierpnia 2009 r. do 31 grudnia 2012 r.

W piśmie procesowym z 6 października 2014 r. organ rentowy wskazał,
iż ubezpieczony nabyłby prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyby jego niezdolność powstała na dzień 5 października 2011 r. Wówczas udowodniłby „5 lat pracy”,
a ewentualna niezdolność do pracy powstałaby w czasie zatrudnienia.

Ubezpieczony uzyskał wykształcenie wyższe - ukończył wydział energetyczny Politechniki (...), w 1991 r. studia (...) w Szkole Głównej Handlowej w W.,
w 2005 r. studia doktoranckie. Pracował na kierowniczych stanowiskach, a ostatnio przez
5 lat jako likwidator.

W ocenie biegłego neurologa A. N. częściowa niezdolność
do pracy nie powstała u ubezpieczonego do dnia 5 października 2011 r. i nie jest skutkiem wypadku w drodze z pracy do domu z dnia 16 lutego 1994 r. U ubezpieczonego wprawdzie istnieją zmiany organiczne będące następstwem urazu czaszkowo-mózgowego jaki miał miejsce w 1994 r., nie mają one jednak charakteru narastającego. Uszkodzenie pourazowe mózgu przez kilka lat powodowało niezdolność do pracy, obecnie jednak po okresie adaptacji, rehabilitacji, długotrwałym okresie powrotu do aktywności zawodowej po urazie, nie sposób przyjąć, aby przyczyną niezdolności do pracy były zmiany pourazowe.

Biegli: psychiatra M. J. i psycholog A. S. rozpoznali
u ubezpieczonego zespół psychoorganiczny pourazowy przejawiający się zaburzeniami nastroju oraz postępującymi zaburzeniami sprawności funkcji poznawczych i stwierdzili,
iż częściowa niezdolność ubezpieczonego do pracy spowodowana jest skutkami wypadku
w drodze z pracy z 1994 r., gdy dotychczasowe leczenie nie przyniosło pełnej remisji
i stabilizacji stanu psychicznego. Wobec progresji zmian organicznych w obrębie ośrodkowego układu nerwowego można wnioskować o trwałej częściowej niezdolności do pracy.

W ocenie biegłych: psychiatry A. R. i psychologa A. B.
u ubezpieczonego rozpoznaje się ubezpieczonego łagodne zaburzenia poznawcze oraz inne uporczywe zaburzenia nastroju pod postacią objawów lękowych i depresyjnych. Częściowa niezdolność do pracy ubezpieczonego stwierdzona u niego orzeczeniem lekarza orzecznika
z 5 maja 2014 r. nie jest wyłącznie skutkiem wypadku w drodze z pracy z dnia 16 lutego
1994 r. Wypadek ten jest współprzyczyną niezdolności do pracy, bo wraz z innymi chorobami somatycznymi obniżył funkcjonowanie poznawcze ubezpieczonego. Na objawy lękowe
i depresyjne w ich przebiegu wpływa także i w dużej mierze sytuacja ubezpieczonego - problemy prawne, finansowe, małżeńskie, zdrowotne. Zdaniem biegłych niezdolność ubezpieczonego do pracy jest okresowa, bo objawy te mogą ustąpić w wyniku leczenia lub zmiany sytuacji ubezpieczonego. Częściowa niezdolność do pracy ma charakter okresowy,
na dwa lata od daty badania (od lipca 2016 r.).

Organ rentowy kwestionował opinię psychiatry M. J. i psychologa A. S. w zakresie istnienia u ubezpieczonego niezdolności do pracy przed dniem
5 października 2011 r. wskazując, iż wcześniejsza opinia biegłej neurolog, a także wydane
w sprawie ubezpieczonego na przestrzeni lat orzeczenia komisji lekarskiej ZUS, w tym
z 2011 r., badania psychologiczne, linia życiowa ubezpieczonego (podnoszenie kwalifikacji zawodowych, praca na kierowniczych stanowiskach przez ponad 20 lat) przeczą istnieniu
u niego niezdolności do pracy przed dniem 5 października 2011 r. Nadto fakt zatrudnienia ubezpieczonego nie potwierdza trwałego charakteru orzeczonej częściowej niezdolności
do pracy, a jedynie okresową.

Sąd Okręgowy podzielił wnioski opinii biegłego neurologa A. N., a także generalnie wnioski opinii zespołu biegłych psychiatry A. R.
i psychologa A. B.. Jak wskazał biegły A. N.,
z przyczyn neurologicznych ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Powodem niezdolności w sensie rentowym są dolegliwości psychiatryczno-psychologiczne. Jak wynika z opinii tych biegłych zasadniczym powodem stwierdzonej u ubezpieczonego częściowej niezdolności do pracy istniejącej od czerwca 2013 r. są uporczywe zaburzenia nastroju
w postaci objawów lękowych i depresyjnych, na które wpływa w dużej mierze sytuacja ubezpieczonego – problemy prawne, finansowe, małżeńskie, zdrowotne. Współprzyczyną tej niezdolności, a więc jednym z jej czynników, są skutki wypadku w drodze z pracy do domu jakiemu ubezpieczony uległ w dniu 16 lutego 1994 r., które wpłynęły na obniżenie funkcji poznawczych odwołującego. Sąd Okręgowy miał na uwadze fakt, iż także kolejni biegli z tej samej dziedziny - psychiatra M. J. i psycholog A. S. stwierdzili,
iż ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy, a niezdolność ta została wywołana skutkami wypadku z lutego 1994 r., przy czym Sąd Okręgowy nie podzielił tejże opinii w tym zakresie, że trudności w funkcjonowaniu ubezpieczonego są spowodowane wyłącznie zmianami organicznymi wywołanymi wypadkiem z lutego 1994 r. oraz, że niezdolność ubezpieczonego ma charakter trwały, a to wobec okoliczności powołanych przez biegłych A. R. i A. B., a także mając na względzie, że ich opinia została wydana w oparciu rozszerzone badania ubezpieczonego i stąd zdaniem Sądu w tym zakresie jest bardziej wiarygodna. W ślad za opinią zespołu biegłych A. R. i A. B. Sąd Okręgowy uznał, iż zasadnym jest przyjęcie w stosunku
do ubezpieczonego okresowej niezdolności do pracy.

Wreszcie, Sąd Okręgowy miał na uwadze fakt, iż organ rentowy w żadnym zakresie nie kwestionował opinii biegłych A. R. oraz A. B., a także względem opinii M. J. i A. S. nie zgłaszał żadnych merytorycznych zastrzeżeń, co do tego, że niezdolność ubezpieczonego do pracy jest spowodowana skutkami wypadku z 1994 r.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy wskazał dyspozycje: art. 57 ust. 1, art. 57a, art. 12 ust. 1 i 2, art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz.887)
i stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia,
czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia.

A. N. orzeczeniem lekarza orzecznika z 5 maja 2014 r. został uznany
za osobę częściowo niezdolną do pracy na okres od 3 czerwca 2013 r. do 30 kwietnia 2016 r., przy czym organ rentowy odmówił mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż ubezpieczony nie spełnił kolejnego warunku prawa do świadczenia w postaci posiadania wymaganego 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego w ostatnim dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy lub przed złożeniem wniosku.

Jak wynika z pisma procesowego organu rentowego z 16 października 2014 r. ubezpieczony spełniłby ten warunek, gdyby jego niezdolność do pracy powstała na dzień
5 października 2011 r.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, a mianowicie opinie biegłych, w szczególności opinia neurologa A. N. oraz opinia zespołu biegłych psychiatry A. R. i psychologa A. B., których w żadnym zakresie ubezpieczony nie kwestionował wykazały, iż brak podstaw do przyjęcia u ubezpieczonego wcześniejszej daty powstania niezdolności do pracy, aniżeli przyjął to organ rentowy (zwłaszcza że ubezpieczony po ustaniu prawa do renty w 2003 r. pracował zawodowo i to na odpowiedzialnych stanowiskach, podnosił też kwalifikacje zawodowe,). A skoro tak to ubezpieczonemu nie przysługuje dochodzone świadczenie na podstawie art.57 ust.1 ustawy, bo nie spełnia on wszystkich koniecznych przesłanek do jego przyznania wymienionych
w tym przepisie.

Jednocześnie wyniki postępowania pozwoliły na przyjęcie, iż ubezpieczony spełnia przesłanki prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie art. 57a omawianej ustawy, który przewiduje możliwość przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności
do pracy ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy na skutek wypadku w drodze
do pracy lub z pracy, przy czym dla uzyskania prawa do renty ubezpieczony nie musi legitymować się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym w rozumieniu art. 57 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 58 ust. 1 i 2 ustawy. Jest zobowiązany tylko wykazać, oprócz niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, że niezdolność ta powstała w okresach, o jakich mowa w art.57 ust. 1 pkt 3 ustawy.

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy,
a w szczególności opinia zespołu biegłych psychiatry A. R. i psychologa A. B., a także częściowo korespondująca z nimi opinia kolejnych biegłych
z tego zakresu M. J. i psychologa A. S., pozwalają na przyjęcie,
iż częściowa niezdolność ubezpieczonego do pracy spowodowana jest skutkami wypadku komunikacyjnego w drodze z pracy z dnia 16 lutego 1994 r., „gdy następstwa tego wypadku stanowią współprzyczynę tej niezdolności”. Niezdolność ta istniejąca od dnia 3 czerwca
2013 r. powstała w okresach wymienionych w art.57 ust.1 pkt 3 ustawy, gdy ostatni uznany przez organ rentowy okres ubezpieczenia zakończył się w dniu 31 grudnia 2012 r.

Sąd Okręgowy podkreślił, że w orzecznictwie ukształtowane jest stanowisko, iż dla ustalenia, że niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy, w drodze
do pracy lub z pracy, wystarczającym jest, aby skutki wypadku były jedną z przyczyn tej niezdolności do pracy, a więc nie jest koniecznym, by stanowiły wyłączną przyczynę niezdolności do pracy.

Z tych Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia
1 marca 2014 r., to jest od miesiąca zgłoszenia wniosku (zgodnie z art.129 ust.1 ustawy),
do dnia 30 czerwca 2018 r., czyli na dwa lata licząc od daty wydania opinii zasadniczej przez zespół biegłych A. R. i A. B..

Natomiast oddalił odwołanie w pozostałym zakresie, odnośnie przyznania prawa
do świadczenia „na stałe”. Stwierdził przy tym, że w judykaturze ugruntowane jest stanowisko, że zasadą jest orzekanie o niezdolności do pracy na okres nie dłuższy niż 5 lat - zgodnie z art. 13 ust.2 ustawy. Tylko w wyjątkowych sytuacjach, jeśli nie ma rokowań na poprawę stanu zdrowia, sąd zobowiązany jest do orzekania o niezdolności do pracy na czas dłuższy (tak - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2011 r. II UK 32/11, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 15 października 2015 r. III AUa 171/15), przy czym okoliczność taka nie zachodzi w niniejszej sprawie. Sąd Okręgowy miał tu na uwadze,
iż biegłe A. R. i A. B. wskazały, że dolegliwości ubezpieczonego w postaci zaburzeń lękowych i depresyjnych, na których przebieg wpływa również sytuacja ubezpieczonego - problemy prawne, finansowe, małżeńskie, zdrowotne, mogą ustąpić (bądź ulec złagodnieniu) w wyniku leczenia lub zmiany sytuacji ubezpieczonego. Wreszcie,
Sąd Okręgowy miał na uwadze także fakt, że ubezpieczony wcześniej również pobierał rentę
i nie była to renta stała, a po jej zakończeniu powrócił do pracy zawodowej.

Ponadto Sąd Okręgowy z odwołaniem się do art. 98 kpc w zw. z art.99 kpc i oraz § 2
i § 11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U.
z 2013 r., poz.490 z późn. zm.) zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł organ rentowy, zarzucając:

- sprzeczność z ustalonym stanem faktycznym przez niesłuszne przyjęcie, że opinie biegłych sądowych ds. psychologii i psychiatrii potwierdzają sporne w sprawie okoliczności,
że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od października 2011 r. a jego niezdolność do pracy wynika z wypadku w drodze do pracy, któremu ubezpieczony uległ
w 1994 r.; gdy tymczasem niezdolność do pracy ubezpieczonego wynika z innych powodów niż wypadek w drodze do pracy i brak jest związku przyczynowego z wypadkiem z 1994 r., gdyż ubezpieczony po tej dacie był uznawany za osobę zdolną do pracy i faktycznie pracował;

- naruszenie prawa materialnego, a to art. 12, 13, 57 ust.l i 57a ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 887) przez przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1 marca 2014 r. do 30 czerwca 2018 r.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania przy przyznaniu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję według norm przepisanych, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu przy uwzględnieniu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu odwoławczym.

Na uzasadnienie organ rentowy podniósł, że z poglądem Sądu Okręgowego nie można się zgodzić. „Opinia tych biegłych” jest rzeczywiście najbardziej logicznie spójna, ale dla ubezpieczonego niekorzystna. Świadczą o tym następujące jej fragmenty:

„Źródła dolegliwości prezentowanych przez ubezpieczonego tj. objawy lękowe
i depresyjne upatrujemy głównie w jego sytuacji - problemy prawne, finansowe, małżeńskie
i zdrowotne, bez których - w naszej ocenie - trudności prezentowane przez opiniowanego
nie wystąpiły by w takim nasileniu (...). Niezdolność do pracy określiłybyśmy jako okresową
i przewidywaną na dwa lata od daty badania - albowiem objawy depresyjne mogą w tym czasie ustąpić, być może na skutek leczenia lub zmiany sytuacji ubezpieczonego. Z tego powodu nie zgadzamy się z kategoryczną opinią biegłego psychologa A. S. (...), który trudności w funkcjonowaniu ubezpieczonego upatrywał głównie w zmianach organicznych wywołanych wypadkiem (...). Uważamy, że opisane przez nas w opinii zmienne mają znaczenie w genezie zaburzeń A. N. i wykluczamy, aby obecne objawy miały źródło wyłącznie w obrażeniach związanych z wypadkiem.

Wywody te słusznie biorą pod uwagę fakt, że wypadek jednorazowo spowodował ubytek komórek nerwowych w mózgu ubezpieczonego, ale nie powoduje dalszych uszczupleń wynikających chociażby ze starzenia się organizmu. Po wypadku odwołujący się pracował i dokształcał się.

Według organu rentowego opinia na którą powołał się Sąd nie daje podstaw
do przyjęcia że skutki wypadku z 1994 r. powodują obecną niezdolność do pracy ubezpieczonego, a zatem obowiązuje go warunek posiadania okresów składkowych
i nieskładkowych art.57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Tych okresów - co jest bezsporne - ubezpieczony nie wykazał, z powyżej opisanych powodów apelacja zasługuje na rozstrzygnięcie.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik ubezpieczonego z urzędu wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz pełnomocnika odwołującego zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu
w postępowaniu odwoławczym wg norm prawem przepisanych powiększonej o należny podatek od towarów i usług, oświadczając jednocześnie, że należne pełnomocnikowi powoda wynagrodzenie nie zostało zapłacone w całości ani nawet w części.

Na uzasadnienie podniósł, że w odwołującego wyrok Sądu I Instancji jest słuszny,
zaś apelacja organu rentowego winna ulec oddaleniu. Sąd Orzekający prawidłowo ustalił stan faktyczny i wyciągnął z niego słusznie wnioski dokonując prawidłowej subsumpcji przepisów prawa.

Sąd I Instancji w sposób w pełni prawidłowy uznał, iż odwołujący spełnia przesłanki prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie art. 57 lit. a ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W tym bowiem wypadku nie jest wymagane od ubezpieczonego spełnienie warunku określonego
w art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy - posiadania wymaganych okresów składkowych
i nieskładkowych, jeśli tylko niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.

Z uwagi na fakt, iż bezspornym pozostawał fakt niezdolności odwołującego do pracy ustalenia wymagała okoliczność, czy niezdolność ta pozostaje w związku z doznanym przez odwołującego wypadkiem w dniu 16 lutego 1994 r. oraz czy powstała w okresach wskazanych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Pozytywną była odpowiedź na drugie z tych pytań, co wprost wynikało
ze zgromadzonej dokumentacji organu rentowego. Odnośnie zaś pierwszej ze wskazanych okoliczności spornych słusznie Sąd Orzekający wskazał, iż wystarczającym jest aby skutki wypadku były choćby jedną z przyczyn niezdolności do pracy, jedną ze współprzyczyn,
a nie jest wymagane by stanowiły wyłączną przyczynę tej niezdolności.

Na fakt. iż doznany przez odwołującego wypadek w drodze z pracy był jedną
z przyczyn jego niezdolności do pracy wskazują w istocie kolejne opinie biegłych sądowych, których opinie dopuszczono w przedmiotowej sprawie. W opinii z 21 lipca 2016 r. biegła psychiatra A. R. i biegła psycholog A. B. stwierdziły,
iż „częściowa niezdolność do pracy ubezpieczonego (...) nie jest wyłącznie skutkiem wypadku w drodze z pracy” (pkt 2 wniosków opinii). Stwierdzenie to zostało potwierdzone również w opinii uzupełniającej z dnia 17 listopada 2016 r. oraz 7 marca 2017 r., gdzie wprost biegłe wskazały, iż „wypadek w drodze do pracy z 1994 r. jest współprzyczyną niezdolności do pracy, poczynając od dnia 1 maja 2014 r.” (str. 2 opinii).

Fakt ten został potwierdzony jednoznacznie również przez biegłego psychologa A. S., który stwierdził, iż ..częściowa niezdolność do pracy jest skutkiem wypadku w drodze z pracy którego badany doznał w dniu 16 lutego 1994 r.” oraz biegłą psychiatrę M. J. w opinii z dnia 16 listopada 2015 r.

Tym samym w sposób prawidłowy Sąd Orzekający uznał, iż co najmniej jedną
z przyczyn powodujących niezdolność odwołującego do pracy jest doznany przez niego wypadek w drodze z pracy. Z tych też względów słusznie Sąd meriti stwierdził, iż odwołujący spełnia przesłanki z art. 57a ustawy i należna mu jest renta z tzw. ogólnego stanu zdrowia.

Zdaniem odwołującego nie jest możliwym rzeczowe odniesienie się do zarzutów apelacji, a to wobec braku ich właściwego uzasadnienia. Jak bowiem wyżej wskazano odwołujący nie był zobligowany do spełnienia warunku legitymowania się odpowiednimi okresami składkowymi i nieskładkowymi, a to wobec precyzyjnego i nie budzącego wątpliwości ustalenia, iż doznany przez niego wypadek w drodze z pracy był jedną
z przyczyn niezdolności do pracy.

Uwzględniając wyniki uzupełniającego postępowania dowodowego Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja jest bezzasadna.

W kolejnej opinii uzupełniającej z 13 listopada 2017 r. (vide k.284-285 a.s.) biegli: psychiatra A. R. i psycholog A. B. stwierdzili, że skutki wypadku w drodze
z pracy, któremu ubezpieczony uległ 16 lutego 1994 r., nie są istotną przyczyną jego częściowej niezdolności do pracy oraz że nie można uznać, iż bez wynikającego z tego wypadku uszczerbku na zdrowiu, niezdolność do pracy nie wystąpiłaby.

Pełnomocnik ubezpieczonego kwestionował wnioski tej opinii podnosząc, że biegły psycholog A. S. uznał, że stwierdzona u ubezpieczonego częściowa niezdolność
do pracy jest skutkiem wypadku w drodze z pracy oraz, że można uznać, że encefalopatia urazowa jest bezpośrednio związana z wypadkiem i ma charakter trwały. Ponadto psychiatra M. J. stwierdziła, że specyfika schorzenia wskazuje na jego pourazowy charakter, częściowa niezdolność do pracy jest skutkiem doznanego wypadku w drodze z pracy.
Wniósł o dopuszczenie dowodu z zespołu kolejnych biegłych o specjalności neurologii, psychologii i psychiatrii.

Jednak w ocenie Sądu Apelacyjnego okoliczności sporne zostały w niniejszej sprawie dostatecznie wyjaśnione w rozumieniu art.217 § 3 kpc.

W istocie bowiem oba zespoły biegłych specjalistów z zakresu psychiatrii
i psychologii, pozostają zgodne co do tego, że mimo upływu znacznego okresu czasu, nadal istnieje związek przyczynowy pomiędzy skutkami wypadku w drodze z pracy, któremu uległ ubezpieczony w dniu 16 lutego 1994 r., a jego obecną częściową niezdolnością do pracy. Opinia biegłego neurologa nie stoi przy tym na przeszkodzie takim ustaleniom, bowiem została wydana w ramach innej specjalizacji medycznej.

Należy podkreślić, że biegli: psychiatra M. J. i psycholog A. S. swoje stanowisko wyrazili stanowczo (vide opinie k. k.148-152 i 153-157 a.s.). Natomiast stanowisko biegłych: psychiatry A. R. i psychologa A. B. nie było tak wyraziste i ewoluowało. Początkowo biegli ci stwierdzili, że częściowa niezdolność
do pracy ubezpieczonego stwierdzona u niego orzeczeniem lekarza orzecznika z 5 maja
2014 r. nie jest wyłącznie skutkiem wypadku w drodze z pracy z dnia 16 lutego 1994 r. (vide k. 185-194 a.s.). Następnie wykluczyli, aby obecne objawy miały źródło wyłącznie
w obrażeniach związanych z wypadkiem (k.k. 216-218 a.s.). W kolejnej opinii uzupełniającej (k. 239-241 a.s.) stwierdzili, że wypadek w drodze z pracy z 16 lutego 1994 r. jest współprzyczyną niezdolności do pracy, poczynając od 1 maja 2014 r., należy jednak podkreślić że jest to jeden z czynników składających się na niezdolność do pracy i to czynnik pomniejszy. Wreszcie, w postępowaniu apelacyjnym biegli A. R. i A. B. wyrazili stanowisko już wcześniej przytoczone.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, skoro jednak oba zespoły biegłych zgodnie stwierdziły istnienie związku przyczynowego pomiędzy skutkami wypadku w drodze z pracy, któremu ubezpieczony uległ 16 lutego 1994 r., stąd też zebrany w sprawie materiał dowodowy winien stać się podstawą stanowczego ustalenia, że A. N. wypełnił przesłanki prawa
do spornego świadczenia, według art. 57a w zw. z art. 12 ust. 1 i 3, art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Skoro zatem nie zachodzą zarzucane apelacją: sprzeczność z ustalonym stanem faktycznym oraz naruszenie prawa materialnego, po myśli art. 385 kpc orzeczono,
jak w punkcie 1 sentencji.

O zwrocie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono z mocy art. 108 § 1 kpc oraz - co do opłaty - § 16 ust. 1 pkt 2
w zw. z § 15 ust. 2, a w zakresie niezbędnych wydatków - § 2 pkt 2 - rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2016 r. poz. 1714).

Sąd Apelacyjny miał przy tym na uwadze pogląd Sądu Najwyższego wyrażony
w uchwale z dnia 29 czerwca 2016 r. sygn. akt III CZP 26/16 (OSNC Nr 5 z 2017 r. poz. 54), w szczególności iż powołane przez pełnomocnika z urzędu rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do kosztów służbowych samochodów osobowych, motocykli
i motorowerów niebędących walnością pracodawcy (Dz. U. Nr 26 z 2002 r. poz.271 z późn. zm.) pozostaje na obszarze prawa pracy i dotyczy wyłącznie stron stosunku pracy,
a - co oczywiste - niedopuszczalne jest stosowanie bez wyraźnej podstawy prawnej przepisów dotyczących pracowników do osób niemających takiego statusu. Poza tym, w związku
z unormowaniem zawartym w art. 85 ust. 1 oraz art. 88, 90 i 91 u.k.s.c., stosowanie tych przepisów do radców prawnych i adwokatów prowadziłoby do ich uprzywilejowania
w stosunku do innych uczestników postępowania, w tym także do stron.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny przyznał zwrot niezbędnych wydatków biorąc pod uwagę odległość pomiędzy G. a K. oraz notoryjnie znane ceny paliwa
i rozmiar jego zużycia.

/-/ SSA A.Kolonko /-/ SSA W.Nowakowski /-/ SSA M.Pierzycka-Pająk

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek