Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Wojciech Bzibziak (spr.)
Sędziowie	SSA Witold Nowakowski SSA Alicja Kolonko
Protokolant	Michał Eksterowicz

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2017 r. w Katowicach

sprawy z odwołania E. Ł. (E. Ł.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o ustalenie właściwego ustawodawstwa

na skutek apelacji ubezpieczonej E. Ł.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku

z dnia 3 marca 2016 r. sygn. akt IX U 274/15

oddala apelację.

/-/ SSA W. Nowakowski /-/ SSA W. Bzibziak /-/ SSA A. Kolonko

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 934/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 stycznia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. stwierdził, że wobec ubezpieczonej E. Ł. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej ma zastosowanie od 1 kwietnia 2010r. ustawodawstwo polskie.

Organ rentowy wskazał, iż ubezpieczona złożyła dowody, które nie potwierdziły rzeczywistego i efektywnego świadczenia pracy na terenie Wielkiej Brytanii oraz Słowacji.
O dokonanych ustaleniach w zakresie właściwego ustawodawstwa poinformowano brytyjską oraz słowacką instytucję ubezpieczeniową, które nie wniosły zastrzeżeń w tym zakresie.
W związku z tym praca wykonywana w tych krajach nie mogła być brana pod uwagę przy ustalaniu mającego zastosowania ustawodawstwa, a tym samym brak było podstaw do ustalenia ustawodawstwa brytyjskiego i słowackiego jako właściwego.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczona działająca przez pełnomocnika będącego adwokatem domagała się jej zmiany poprzez stwierdzenie, że od 1 kwietnia 2010r.
nie podlega ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych w związku
z wykonywaniem pracy najemnej na terenie Wielkiej Brytanii, a następnie Słowacji oraz
o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zarzuciła naruszenie przepisów art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
art. 6 kpa w związku z art. 11 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, art. 9 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 7 w związku z art. 75 § 1 kpa, art. 77 kpa w związku z art. 3 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz art. 9 kpa.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podnosząc okoliczności wskazane
w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 3 marca 2016r., sygn. akt IX U 274/15 Sąd Okręgowy – Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku oddalił odwołanie E. Ł..

Na podstawie akt organu rentowego oraz przesłuchania ubezpieczonej w charakterze strony (k. 44 i 45 a.s.) ustalił Sąd, że odwołująca się prowadzi na terenie Polski pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie organizowania kursów edukacyjno-rozwojowych.

W dniu 1 kwietnia 2010r. poinformowała organ rentowy o podjęciu pracy najemnej na terenie Wielkiej Brytanii. Przedłożyła dokumenty mające potwierdzić zatrudnienie w firmie (...) Ltd.”. Pismem z 4 stycznia 2011r. ZUS stwierdził, że od 1 kwietnia 2010r. podlega ona ustawodawstwu brytyjskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych.

E. Ł. miała następnie pracować na terenie Wielkiej Brytanii w firmach (...) Ltd.

Z kolei w dniu 14 stycznia 2014r. ubezpieczona złożyła wniosek o ustalenie właściwego ustawodawstwa w związku z podjęciem zatrudnienia na terenie Słowacji w firmie (...) s.r.o. od 1 grudnia 2013r. W związku z odmową przedstawienia dokumentacji potwierdzającej osobiste wykonywanie pracy na Słowacji organ rentowy pismem
z 10 marca 2014r. ustalił dla niej jako właściwe ustawodawstwo polskie. Słowacka instytucja ubezpieczeniowa nie wniosła zastrzeżeń do tego ustalenia.

Natomiast brytyjska instytucja ubezpieczeniowa pismem z dnia 22 kwietnia 2014r. podała,
że nie może potwierdzić wcześniejszego okresu zatrudnienia odwołującej się na terenie Wielkiej Brytanii. Wobec powyższego ZUS powiadomił E. Ł., że unieważnia pismo z 4 stycznia 2011r., a następnie wydał zaskarżoną decyzję.

Podał także Sąd, że słowacka instytucja ubezpieczeniowa w dniu 10 listopada 2015r., poinformowała organ rentowy, że decyzja w kwestii podlegania przez odwołującą się ubezpieczeniom z tytułu pracy na rzecz (...) s.r.o. została zakwestionowana – nie jest prawomocna. Nie został wydany formularz PD A1.

Ubezpieczona podała, że w ramach zatrudnienia w firmach brytyjskich wykonywała
pracę polegającą na poszukiwaniu pracowników spełniających kryteria wskazane
przez pracodawcę. Czynności te wykonywała w Polsce, kontaktując się z pracodawcami telefonicznie. W okresie od 2010r. do 2014r. zaledwie kilka razy przebywała w Wielkiej Brytanii. Z tytułu wykonanej pracy otrzymywała wynagrodzenie w wysokości około
600 funtów miesięcznie. Odbierała je osobiście w trakcie pobytów w Anglii, np. w czasie spotkania w kawiarni. Wykonywanie pracy na terenie Słowacji miało mieć podobny charakter, z tym, że częściej osobiście udawała się do siedziby firmy.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Okręgowy w Gliwicach przytoczył treść art. 11
ust. 3 lit. a i art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
oraz art. 16 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004, a także art. 6 ust. 1 pkt 5
i art. 13 pkt 4 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych
i stwierdził, że E. Ł. nie wykazała w toku postępowania, że faktycznie wykonywała pracę najemną na terenie Wielkiej Brytanii oraz Słowacji na podstawie zawartych umów
o pracę.

Instytucje ubezpieczeniowe tych państw nie potwierdziły wykonywania przez nią pracy najemnej, a instytucja brytyjska wprost stwierdziła, że firma zatrudniająca ubezpieczoną nie prowadziła działalności handlowej na terenie Wielkiej Brytanii.

W takiej sytuacji, przy bezspornym prowadzeniu przez odwołującą się działalności gospodarczej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, ma wobec niej zastosowanie ustawodawstwo polskie.

Stwierdził Sąd, że ZUS ustalając to ustawodawstwo prawidłowo zastosował obowiązujące
w tym zakresie przepisy i procedury wynikające ze wskazanych przepisów.

Podał nadto Sąd I instancji, że nie zachodziła konieczność zwrócenia się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym wskazanym przez pełnomocnika ubezpieczonej i oddalił jego wniosek w tym zakresie.

Wskazał Sąd, że nawet jeżeli istnieją wątpliwości dotyczące podlegania odpowiedniemu ustawodawstwu osoby prowadzącej na terenie jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej działalność gospodarczą oraz wykonującej pracę najemną na terenie innego państwa członkowskiego, to w przypadku E. Ł. nie ma to znaczenia. Nie wykazała bowiem, że wykonywała pracę najemną na terenie Wielkiej Brytanii i Słowacji na podstawie umów o pracę. Odpowiednie instytucje ubezpieczeniowe tych państw zakwestionowały wykonywanie przez nią pracy, a jej wyjaśnienia były lakoniczne, nieprzekonywujące i nic nie wniosły do sprawy.

W konsekwencji Sąd Okręgowy w Gliwicach na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 oddalił odwołanie.

Powyższy wyrok zaskarżyła ubezpieczona działająca przez pełnomocnika będącego adwokatem zarzucając mu:

1)  naruszenie prawa materialnego, mające wpływ na wynik sprawy, mianowicie:

a)  art. 11 oraz art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego poprzez jego niezastosowanie przez Sąd I instancji,
na skutek czego została niezasadnie objęta obowiązkiem ubezpieczenia na terenie Polski mimo tego, że osoby, do których stosuje się to rozporządzenie podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego, a zatem wykluczone
jest nakładanie przez państwa członkowskie obowiązków na osoby, do których
ma zastosowanie rozporządzenie 883/2004, jeżeli na podstawie przepisów rozporządzenia podlegają systemowi zabezpieczenia społecznego innego państwa członkowskiego – i przez to nierozpoznanie istoty sprawy,

b)  art. 16 ust. 1-3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 987/2009 z 16 września 2009r. dotyczące wykonywania rozporządzenia
nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na mylnym przyjęciu,
jakoby odmienna opinia brytyjskiej instytucji ubezpieczeń społecznych ( (...)) stanowiła podstawę dla organu rentowego do odmowy uznania podlegania przez nią brytyjskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych,

2)  naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, mianowicie:

a)  art. 267 zd. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE z 2012r.,

nr C 326/01) poprzez jego niezastosowanie, pomimo umotywowanego wniosku ubezpieczonej (z dnia 23 lutego 2016r.) o wystąpienie przez Sąd Okręgowy
w Gliwicach do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wydanie orzeczenia przez Trybunał w trybie prejudycjalnym, polegające na niezwróceniu się przez Sąd z pytaniem prejudycjalnym wyszczególnionym w treści wniosku,

b)  art. 233 § 1 i 2 kpc poprzez dowolną ocenę dowodu z jej przesłuchania
jako lakonicznego i nieprzekonywującego oraz stwierdzenie, jakoby podlegała ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych mimo braku podstaw do takiej oceny w związku z przedstawieniem przez nią dowodów
w postaci dokumentów dołączonych do akt sprawy,

c)  art. 233 § 1 i 2 kpc poprzez dowolne, sprzeczne z zasadą wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i z zasadami doświadczenia życiowego uznanie, jakoby nie wykazała podlegania pod brytyjski system ubezpieczeń społecznych, podczas gdy ze stanu faktycznego i z załączonych do akt sprawy dowodów wynikają wnioski odmienne.

W oparciu o powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania w całości i orzeczenie, że nie podlega polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca działalność gospodarczą w okresie od
1 kwietnia 2010r. oraz o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gliwicach.

W uzasadnieniu apelacji pełnomocnik skarżącej odwołał się nadto do wyroków Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2013r., sygn. II UK 333/12 i z dnia 23 sierpnia 2007r., sygn.
I UK 68/07 oraz wyroków sądów powszechnych.

Podniósł nadto, że Sąd I instancji błędnie przyjął, iż odmowa uznania przez
brytyjską instytucję ubezpieczeniową podlegania ustawodawstwu tego kraju, powodowała automatyczną konieczność wydania identycznej decyzji ze strony instytucji polskiej.

W świetle art. 16 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 987/2009 brak jest podstaw do przyjęcia, że decyzja w tym względzie instytucji brytyjskiej jest w jakikolwiek sposób wiążąca dla ZUS.

Pełnomocnik ubezpieczonej zarzucił również brak dokonania przez Sąd I instancji oceny całości materiału dowodowego. Sąd nie odniósł się do dowodów z dokumentów poprzez analizę ich treści i ich wpływu na stwierdzenie podlegania (bądź niepodlegania) określonemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych, przez co uniemożliwiona została Sądowi Apelacyjnemu w tym zakresie kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku.
Tym bardziej, że organ rentowy – bez racjonalnego uzasadnienia – zakwestionował
złożone przez ubezpieczoną dowody w postaci umów o pracę, a także raportów określających składniki i wysokość uzyskanego wynagrodzenia oraz rozliczeń podatkowych. Dokumenty
te potwierdzają realne wykonywanie przez nią pracy na terenie Wielkiej Brytanii i Słowacji.

E. Ł. wykonywała działalność samodzielnie na własny rachunek. W jej ramach kontaktowała się z wieloma osobami przez niedługi czas, a zatem z obiektywnych
przyczyn nie ma możliwości złożenia wniosku dowodowego o przesłuchanie świadków na te okoliczności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna.

Spór w rozstrzyganej sprawie sprowadzał się do oceny, jakie ustawodawstwo jest właściwe w okresie od 1 kwietnia 2010r. w związku z prowadzeniem przez ubezpieczoną E. Ł. działalności gospodarczej na terenie Polski oraz wykonywaniem pracy najemnej w Wielkiej Brytanii (w okresie od 1 kwietnia 2010r. do 31 grudnia 2013r.) oraz na terenie Republiki Słowackiej od 1 grudnia 2013r. w ramach umów o pracę zawartych przez nią z brytyjskimi
i słowackimi pracodawcami.

Sąd Okręgowy w Gliwicach prawidłowo ustalił okoliczności faktyczne oraz trafnie zastosował i zinterpretował właściwe przepisy mające zastosowanie w rozstrzyganej sprawie.

Stanowisko to w pełni podziela Sąd Apelacyjny.

Z ustaleń tych wynika, że skarżąca weszła w stosunki ubezpieczenia społecznego
o charakterze transgranicznym poprzez jednoczesne wykonywanie działalności gospodarczej
i pracy najemnej w różnych państwach Unii Europejskiej.

Przypomnieć jedynie należy, że zaskarżoną decyzją organ rentowy stwierdził, iż od
1 kwietnia 2010r. E. Ł. podlega ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Wcześniej – pismem z 4 stycznia 2011r. – ZUS poinformował ubezpieczoną, że od tej
daty podlega ustawodawstwu brytyjskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych zastrzegając, że ustalenie to ma charakter tymczasowy i może zostać unieważnione, jeżeli nastąpią istotne zmiany w zakresie jej aktywności zawodowej lub instytucja ubezpieczeniowa miejsca wykonywania pracy będzie miała istotne zastrzeżenia odnośnie ustalonego ustawodawstwa.

Ustalenie ustawodawstwa brytyjskiego zostało ostatecznie unieważnione pismem organu rentowego z 30 maja 2014r. po uzyskaniu stanowiska brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej i stwierdzono, że w wypadku skarżącej ma zastosowanie ustawodawstwo polskie w związku
z prowadzoną w Polsce działalnością gospodarczą.

W piśmie z 22 kwietnia 2014r. brytyjska instytucja ubezpieczeniowa poinformowała
bowiem ZUS, że brak jest wystarczających dowodów potwierdzających wykonywanie przez E. Ł. pracy na terenie Wielkiej Brytanii, działalność firmy, jak i jej zamieszkiwania na terenie tego państwa pod podanym przez nią adresem. W związku z tym nie zostanie wydane zaświadczenie na formularzu E101/A1 potwierdzające zastosowanie ustawodawstwa brytyjskiego.

Z kolei pismem z 10 marca 2014r. organ rentowy stwierdził, że od 1 grudnia 2013r.
skarżąca podlega ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych w
związku z zawarciem umowy o pracę w dniu 1 grudnia 2013r. z (...) s.r.o. w C.
i jednoczesnym prowadzeniem działalności gospodarczej na terenie Polski, gdyż poza
umową nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających wykonywanie pracy na terenie Słowacji, przebywania w tym kraju i otrzymywania wynagrodzenia. Ustalenie polskiego ustawodawstwa miało charakter tymczasowy. Poinformowano o nim również słowacką instytucję ubezpieczeniową, która nie zajęła stanowiska w tej sprawie w terminie 2 miesięcy od otrzymania informacji.

W rozstrzyganej sprawie miały więc zastosowanie – jak słusznie przyjął Sąd I instancji – przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE.L 2004,
Nr 166, poz. 1 – zwane dalej rozporządzeniem podstawowym) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 987/2009 z 16 września 2009r. dotyczące wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE.L 2009, Nr 284, poz. 1 – zwane dalej rozporządzeniem wykonawczym).

Zgodnie z art. 13 ust. 3 rozporządzenia podstawowego osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonywana jest praca najemna. Wyłączona jest tym samym możliwość ustalania prawa właściwego dla tego stosunku prawnego w inny sposób niż wskazany w tym przepisie. W utrwalonym orzecznictwie
Sądu Najwyższego przyjmuje się, że w sprawach dotyczących koordynacji systemów zabezpieczania społecznego stosunek prawny, na podstawie którego powstaje tytuł ubezpieczenia społecznego i stosunek ubezpieczenia społecznego, to dwie niezależne
więzi prawne, które mogą podlegać prawu różnych państw członkowskich, przy czym stosownie do generalnej reguły wspólnotowej koordynacji ubezpieczeń społecznych,
stosunek ubezpieczenia społecznego podlega prawu wykonywania pracy. Temu też prawu przyporządkowane jest zakwalifikowanie pracownika, jako zatrudnionego w rozumieniu rozporządzenia podstawowego. Nie ma zatem definicji pracy najemnej jako pojęcia prawa unijnego. Definicje tytułu ubezpieczenia społecznego przyjęte w krajowych systemach zabezpieczenia społecznego miejsca wykonywania pracy najemnej, do którego należy pracownik migrujący, mogą różnić się od tych zawartych w prawie pracy, ale muszą być utrzymane jako jedyne właściwe, tak jak rozumiane są przy stosowaniu ustawodawstwa
z dziedziny zabezpieczenia społecznego danego państwa członkowskiego, na terytorium którego praca jest wykonywana.

Zauważyć nadto należy, że zgodnie z ugruntowanym już orzecznictwem Sądu Najwyższego istnienie tytułu ubezpieczenia społecznego za granicą wyklucza dokonywanie ustaleń przeciwko dowodowi ubezpieczenia społecznego w innym państwie, a nadto określenie ustawodawstwa właściwego wskazującego na instytucje miejsca świadczenia pracy najemnej wyłącza ocenę przez instytucję miejsca zamieszkania, czy stosunek prawny będący podstawą objęcia ubezpieczeniem społecznym w kraju świadczenia pracy jest ważny według prawa miejsca zamieszkania ubezpieczonego.

Oczywistym przy tym jest, że właściwa instytucja miejsca zamieszkania osoby ubiegającej
się o ustalenie ubezpieczenia społecznego w innym państwie może powziąć wątpliwości
co do określenia ustawodawstwa mającego zastosowanie do zainteresowanego, z uwzględnieniem art. 13 rozporządzenia podstawowego i odpowiednich przepisów art. 14 rozporządzenia wykonawczego, czyli niepewności co do tego, czy osoba ta jest
objęta systemem zabezpieczenia społecznego w więcej niż jednym państwie członkowskim. Wątpliwości tych instytucja miejsca zamieszkania wnioskodawcy nie może sama rozstrzygać lecz musi dostosować się do trybu rozwiązywania sporów odnośnie ustalenia ustawodawstwa właściwego wskazanego w szczególności w oparciu o art. 6, art. 15 oraz art. 16 rozporządzenia wykonawczego. Nakazują one zwrócenie się – w przypadku istnienia wątpliwości bądź rozbieżności – do instytucji innego państwa członkowskiego.
Instytucje niezwłocznie dostarczają lub wymieniają między sobą wszystkie dane niezbędne dla ustanowienia i określenia praw i obowiązków osób, do których ma zastosowanie rozporządzenie podstawowe. Przekazywanie tych danych odbywa się bezpośrednio pomiędzy samymi instytucjami lub za pośrednictwem instytucji łącznikowych. Zastosowanie znajduje również decyzja nr A1 Komisji Administracyjnej w sprawie ustanowienia procedury dialogu
i koncyliacji w zakresie ważności dokumentów, określenia ustawodawstwa właściwego
oraz udzielania świadczeń na mocy rozporządzenia nr 883/2004 (Dz. U. C 106 z 24 kwietnia 2010r.).

Poinformowanie zatem przez osobę wykonującą pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich, instytucji wyznaczonej przez właściwą władzę państwa członkowskiego,
w którym ma ona miejsce zamieszkania, o tym fakcie wymaga – ze względu na
zaistnienie czynnika ponadkrajowego w ubezpieczeniu społecznym – zastosowania
procedury przestrzegającej właściwości i kompetencji instytucji ubezpieczeń społecznych, przewidzianej w przepisach art. 16 rozporządzenia wykonawczego. Informacja ta jest podstawą do niezwłocznego, lecz tylko wstępnego i tymczasowego ustalenia dla niej ustawodawstwa właściwego, stosownie do zasad kolizyjnych ustalonych w art. 13 rozporządzenia podstawowego.

Współdziałanie i opieranie się na porozumieniu instytucji właściwych ze względu na
miejsce zamieszkania ubezpieczonego i ze względu na miejsce wykonywania przez niego pracy najemnej oznacza, że do instytucji właściwych, w tym również do sądu krajowego należy przede wszystkim ustalanie, czy osoba żądająca ustalenia właściwego ustawodawstwa podlega ubezpieczeniu społecznemu w każdym ze wskazanych przez nią państw i postąpienie w celu ustalenia stanu zgodnego z art. 11 ust. 1 rozporządzenia podstawowego.

Podkreślić należy, że organ rentowy, ani sąd nie mogą spowodować sytuacji, w której osoba prowadząca działalność i wykonująca pracę najemną w różnych państwach Unii nie będzie podlegała żadnemu ustawodawstwu lub że będzie podlegała ustawodawstwu więcej niż jednego państwa.

W ocenie Sądu Apelacyjnego organ rentowy prawidłowo, z zachowaniem wskazanych przepisów ustalił, jakie ustawodawstwo jest właściwe w wypadku ubezpieczonej.

ZUS po zgłoszeniu przez E. Ł. wniosków o ustalenie ustawodawstwa właściwego wobec zamieszkiwania przez nią i prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce przy jednoczesnym wykonywaniu umów o pracę na terytorium Wielkiej Brytanii i Słowacji wdrożył procedurę wyjaśniającą w oparciu o przepisy rozporządzenia wykonawczego.

Jak wynika z akt organu rentowego przesłał on instytucjom ubezpieczeniowym tych państw odpis pism zawierających informację o tymczasowym określeniu właściwego ustawodawstwa wobec skarżącej. Instytucja brytyjska w sposób jednoznaczny wyraziła swoje stanowisko
o niemożności zaakceptowania ustalenia ustawodawstwa brytyjskiego, a instytucja słowacka nie zajęła stanowiska wobec ustalenia ustawodawstwa polskiego jako właściwego wobec ubezpieczonej.

Tymczasowe określenie ustawodawstwa polskiego jako właściwego stało się ostateczne
po upływie 2 miesięcy od poinformowania o nim słowackiej instytucji ubezpieczeniowej
(por. art. 16 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego).

Podkreślić należy, że zarówno organ rentowy, jak i Sąd Okręgowy w Gliwicach nie dokonywali przy tym oceny, czy stosunek prawny będący podstawą objęcia ubezpieczeniem społecznym skarżącej w kraju świadczenia pracy jest ważny według prawa miejsca zamieszkania ubezpieczonej.

Zauważyć nadto należy, że instytucja słowacka ostatecznie wydała decyzją wyłączającą
E. Ł. z ubezpieczenia na terenie Słowacji z tytułu zatrudnienia w (...) s.r.o. od 1 grudnia 2013r. oraz anulowała wcześniej wydany formularz E 101 (v. pismo
z 30 czerwca 2016r. i z 24 sierpnia 2016r., k. 90-92 a.s.).

Ewentualna zmiana stanowiska wskutek zaskarżenia tej decyzji, może stanowić podstawę
do ponownego ustalenia ustawodawstwa właściwego w zakresie ubezpieczeń społecznych
z tytułu pracy najemnej wykonywanej na terenie Republiki Słowackiej w trybie art. 83a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2016r., poz. 963 ze zm.). Zaznaczyć przy tym należy, że do daty wydania wyroku przez
Sąd Apelacyjny, ubezpieczona nie przedstawiła jakiegokolwiek orzeczenia pozwalającego
na przyjęcie, iż decyzja wyłączająca ją w spornym okresie z ubezpieczenia społecznego na terenie Słowacji została uchylona.

Podnieść również należy, iż skarżąca nie uzyskała potwierdzenia podlegania ubezpieczeniu
na terenie Wielkiej Brytanii (formularz E101/A1) pomimo podjęcia osobistych starań w tym zakresie.

Nie zasługuje także na uwzględnienie zarzut nie wystąpienia przez Sąd Okręgowy
w Gliwicach w trybie przewidzianym w art. 267 traktatu o Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C
z 2012r., Nr 326, str. 1) do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wydanie orzeczenia o charakterze prejudycjalnym.

Zgodnie z tym przepisem wystąpienie z pytaniem do Trybunału zostało pozostawione
uznaniu Sądu, który samodzielnie ocenia, czy decyzja w rozstrzyganej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku.

Sąd I instancji trafnie przyjął, iż taka potrzeba nie zachodziła. Wbrew bowiem stanowisku ubezpieczonej, poglądy doktryny i orzecznictwa Sądu Najwyższego w zakresie objętym rozpoznaniem w niniejszej sprawie są zgodne i utrwalone.

W świetle przedstawionych okoliczności uznać zatem należało, że organ rentowy prawidłowo ustalił, że E. Ł. od 1 kwietnia 2010r. podlegała ustawodawstwu polskiemu
w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Mając powyższe względy na uwadze, skoro apelacja okazała się bezzasadna,
Sąd II instancji na mocy art. 385 kpc oddalił ją.

/-/ SSA W. Nowakowski /-/ SSA W. Bzibziak /-/ SSA A. Kolonko

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP