Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Irena Goik (spr.)
Sędziowie	SSA Jolanta Pietrzak SSA Marek Żurecki
Protokolant	Wioletta Drobiec

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2014r. w Katowicach

sprawy z odwołania Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...)

Sp. z o.o. w J. ( Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...)

Sp. z o.o. w J. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

przy udziale zainteresowanego R. S.

o zwrot składek

na skutek apelacji odwołującego Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) Sp. z o.o. w J.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach

z dnia 23 stycznia 2013r. sygn. akt XI U 2228/12

oddala apelację.

/-/SSA J. Pietrzak /-/SSA I. Goik /-/SSA M. Żurecki

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 777/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 czerwca 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił (...) Sp. z o.o. zwrotu nienależnie opłaconych składek za okres od sierpnia 1999 roku do czerwca 2001 roku w ogólnej kwocie 18.313,17 zł, w tym na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - 14.663,39 zł, Ubezpieczenie Zdrowotne 2.645,82 zł, FPiFGŚP – 1.003,96 zł.

Uzasadniając zajęte stanowisko organ rentowy wskazał, że wyliczona kwota nienależnie opłaconych składek podlegająca zwrotowi w wysokości 60.599,13 zł została przekazana na rachunek bankowy wskazany we wniosku. Natomiast kwota 18.313,17 zł nie podlegająca zwrotowi odnosi się do wpłat dokonanych przed 20 lipca 2001 roku, do których prawo do ich zwrotu przedawniło się. Zakład pismem z dnia
14 maja 2012 roku informował o możliwości ewentualnego przeksięgowania nadpłaconych przez Spółkę składek na konto Pana R. S., po ustaleniu obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności za okres od stycznia 1999 roku.

Odwołanie od wskazanej decyzji wniosła (...) Sp. z o.o. zarzucając istotną sprzeczność pomiędzy tą decyzją a decyzją nr (...) z dnia 7 listopada 2008 roku zwłaszcza w zakresie terminów wyłączenia z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych pracownika, oraz sprzeczność istotnych ustaleń organu rentowego
z treścią dokumentów ZUS i innych organów oraz niezgodność ze stanem faktycznym. Zdaniem skarżącej w decyzji dokonano również błędnej interpretacji przepisów dotyczących terminu przedawnienia zwrotu nienależnie opłaconych składek.
Według skarżącego jest to ewidentne naruszenie art. 89 do 91 ustawy systemowej,
art. 244 k.p.c., art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 listopada 1986 roku o organizacji
i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1989 roku nr 25 poz. 137 ze zm.),
§ 21 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń
(Dz. U. z 1983 roku Nr 10 poz. 49 ze zm.). Art. 24 ust. 6d, art. 24 ust. 6g pkt 1 ustawy systemowej, art. 6, art. 7, art. 8 oraz art. 10 k.p.a.

Odwołująca domagała się jednoznacznego rozstrzygnięcia wraz
z uzasadnieniem, która z powyższych decyzji jest zgodna z prawem a która została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Domagała się zasądzenia kwoty 34.870 zł oraz odsetek następujących po upływie terminu określonego w art. 24 ust. 6d ustawy systemowej do dnia wypłaty powyższej kwoty a także zadośćuczynienia w kwocie 30.000 zł.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2013 roku Sąd Okręgowy w Katowicach w pkt 1 oddalił odwołanie w pkt 2 wniosek odwołującego o zwrot kwoty 16.557,73 zł
z odsetkami przekazał do rozpoznania organowi rentowemu.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że w dniu 3 lipca 2008 roku inspektor kontroli ZUS przeprowadził rozmowę telefoniczną z R. S. w sprawie podlegania przez niego ubezpieczeniom z tytułu zatrudnienia u płatnika (...).
z o.o. w J.. Sąd Okręgowy uznał, że była to data, w której wykonano pierwszą czynność w sprawie będąca zarazem datą wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Z dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń wynika również,
że decyzją nr (...) z dnia 7 listopada 2008 roku organ rentowy stwierdził, iż R. S. jako osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę u płatnika składek
(...) Sp. z o.o. w J. nie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu od dnia 1 lutego 1995 roku do dnia 30 kwietnia 1995 roku oraz od dnia 28 sierpnia 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 stycznia 1999 roku do nadal. Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2010 roku Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił odwołanie Spółki (...) od decyzji z dnia 7 listopada 2008 roku
a wyrokiem z dnia 11 stycznia 2011 roku Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację odwołującej od orzeczenia z dnia 26 stycznia 2010 roku. Postanowieniem
z dnia 9 stycznia 2012 roku Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej Spółki. Dalej Sąd pierwszej instancji ustalił, że w konsekwencji decyzja
z dnia 7 listopada 2008 roku stała się prawomocna w dniu 11 stycznia 2011 roku.
Z dalszych ustaleń Sądu pierwszej instancji wynika, że zawiadomieniem z dnia
30 marca 2012 roku doręczonym ubezpieczonej w dniu 2 kwietnia 2012 roku organ rentowy poinformował spółkę, że na podstawie zaewidencjonowanych dokumentów na koncie rozliczeniowym została ustalona kwota nadpłat podlegająca zwrotowi łącznie w wysokości 60.599,13 zł. Pismem z dnia 14 maja 2012 roku organ rentowy wyjaśnił, iż kwota podlegająca zwrotowi podana w zawiadomieniu z dnia 30 marca 2012 roku została ustalona na podstawie przepisów obowiązujących na dzień 20 lipca 2011 roku, a w odniesieniu do kwot nienależnie opłaconych lecz nie przedawnionych w tej dacie, okres ich dochodzenia wydłużył się o okres od dnia 3 lipca 2008 roku do dnia 11 stycznia 2011 roku. Zaskarżoną decyzją organ rentowy z powodu przedawnienia prawa do zwrotu nadpłaty z tytułu nienależnie opłaconych składek odmówił (...) Sp. z o.o. w J. zwrotu nienależnie opłaconych składek za okres od sierpnia 1999 roku do czerwca 2001 roku w łącznej kwocie 18.313,17 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie podlega oddaleniu.

Odnosząc się do stanowiska odwołującego Sąd pierwszej instancji zaznaczył,
że przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie może być wyłącznie kwestia objęta zaskarżoną decyzją z dnia 20 czerwca 2012 roku, a zatem konieczność rozstrzygnięcia czy organ rentowy prawidłowo odmówił (...) Sp. z o.o. w J. zwrotu nienależnie opłaconych składek za okres od sierpnia 1999 roku
do czerwca 2001 roku w łącznej kwocie 18.313,17 zł. Zdaniem Sądu Okręgowego powyższa okoliczność oznacza, iż pozostałe podnoszone przez skarżącą w toku postępowania kwestie zwłaszcza związane z wyłączeniem ubezpieczonego R. S. z obowiązkowych ubezpieczeń decyzją nr (...) z dnia 7 listopada 2008 roku nie mogą zostać rozpoznane w niniejszym postępowaniu przez Sąd orzekający.

Sąd pierwszej instancji argumentował, że faktem jest, iż organ rentowy poinformował skarżącą spółkę o kwocie nadpłat podlegających zwrotowi z tytułu nienależnie opłaconych składek na FUS, FUZ i FPiFGŚP dopiero zawiadomieniem
z dnia 30 marca 2012 roku. Następnie Sąd Okręgowy podniósł, że ust. 6g art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został dodany w dniu 20 lipca 2011 roku, zatem przewidziany w nim 10-letni okres przedawnienia musi się zmieścić
w granicach od dnia 20 lipca 2001 roku do dnia 20 lipca 2011 roku. W konsekwencji w przedmiotowej sprawie zdaniem Sadu orzekającego zachodzi sytuacja przewidziana w art. 24 ust.6g pkt 2 wskazanej ustawy i właśnie od daty mieszczącej się
we wskazanym przedziale czasu tj. od dnia 22 września 2001 roku należy ustalać nieprzedawnione nienależnie opłacone składki. Trzeba zaznaczyć, iż w związku
z wszczęciem postępowania wyjaśniającego w dniu 3 lipca 2008 roku
i uprawomocnieniem się decyzji z dnia 7 listopada 2008 roku w dniu 11 stycznia 2011 roku prawo do ich zwrotu uległo wydłużeniu o wskazany okres zawieszenia biegu terminu tj. do dnia 2 kwietnia 2014 roku.

Mając na uwadze ustalony wyżej stan faktyczny i prawny Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia odwołania i oddalił je. Natomiast wniosek odwołującej
o zwrot kwoty 16.557,73 zł Sąd Okręgowy przekazał organowi rentowemu do rozpoznania.

Apelację od wskazanego rozstrzygnięcia wniosło Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe (...) Sp. z o.o. Apelujący rozstrzygnięciu zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez brak rozstrzygnięcia sprzeczności między decyzjami organu rentowego z dnia 7 listopada 2008 roku a z dnia 20 czerwca 2012 roku, zwłaszcza w zakresie terminów wyłączenia z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych pracownika odwołującej, oraz sprzeczność istotnych ustaleń organu rentowego z treścią dokumentów organu rentowego i innych organów oraz niezgodność ze stanem faktycznym. Zdaniem skarżącego Sąd pierwszej instancji błędnie zinterpretował przepisy dotyczące terminu przedawnienia zwrotu nienależnie opłaconych składek. Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku a także
o jednoznaczne rozstrzygnięcie wraz z uzasadnieniem, która z decyzji organu rentowego jest zgodna z prawem, a która została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kwoty 34.870,90 zł, oraz zasądzenie ustawowych odsetek od dnia następnego po upływie terminu określonego w art. 24 ust. 6d ustawy systemowej, zasądzenie zadośćuczynienia
w kwocie 30.000 zł.

W odpowiedzi na apelację zainteresowany wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona.

Bezspornym jest, że sprawa R. S. dotycząca niepodlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę została prawomocnie rozstrzygnięta wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 11 stycznia 2011 roku (sygn. 1177/10), który to oddalił apelację Spółki (...) od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 26 stycznia 2010 roku (sygn. XI U 1243/09).

Obecnie spór dotyczy zwrotu nadpłaconych składek, stosownie do
art. 24 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2009.205.1585).

Od dnia 20 lipca 2011 roku weszła w życie ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 roku Nr 138 poz. 808) zmieniająca art. 24 ustawy systemowej
w kwestii przedawnienia składek. Zgodnie z tą ustawą prawo do zwrotu nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, oraz FP i FGŚP przedawniało się
po upływie 10 lat. Stąd prawidłowo Sąd Okręgowy stwierdził, iż okres przedawnienia w niniejszej sprawie mieści się w granicach czasowych od dnia 20 lipca 2001 roku
do dnia 20 lipca 2011 roku.

Zatem słuszne jest stanowisko, że kwota podnoszona przez ubezpieczonego,
a wskazana w decyzji z dnia 20 czerwca 2012 roku, odnosi się do wpłat przed dniem 20 lipca 2001 roku, co skutkuje stwierdzeniem, że prawo do ich zwrotu uległo przedawnieniu i wszelkie zarzuty w tej kwestii są bezzasadne.

Jednocześnie należy podkreślić, że przedawnieniu uległo prawo do zwrotu tych składek a nie same składki, które mogą zostać doliczone na składki bieżące lub przyszłe albo przeksięgowane na konto R. S. na wniosek płatnika na którego koncie figuruje niedopłata.

Ponadto, ustosunkowując się do pozostałych zarzutów apelacyjnych, należy stwierdzić, iż przedmiotem niniejszej kontroli dokonanej przez Sąd Odwoławczy mogła być tylko decyzja z dnia 20 czerwca 2012 roku, która dotyczyła kwoty 18.313,17 zł.

Natomiast odnosząc się do zarzutów apelującego skupiającego się
na wskazywanych naruszeniach Kodeksu postępowania administracyjnego przypomnieć trzeba, iż postępowanie sądowe, w tym w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. W postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, a nie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w związku z czym nie ma możliwości badania w świetle przepisów tego kodeksu prawidłowości wydanej przez organ rentowy decyzji.

Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego jako przedmiotu odwołania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia
2013 r., sygn. akt 1599/12).

Stąd kwestią sporną w niniejszej sprawie była ocena prawidłowości postępowania Sądu Okręgowego, który słusznie skupił się na ocenie decyzji z dnia
20 czerwca 2012 roku. Nie należy zapominać, że Sąd pierwszej instancji przekazał również nowy wniosek odwołującej do rozpoznania organowi rentowemu o zwrot kwoty 16.557,73 zł wraz z odsetkami.

Skoro Sąd Okręgowy przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe,
nie naruszył przepisów prawa materialnego ani postępowania w tym art. 233 § 1 k.p.c., zaś poczynione przez niego ustalenia faktyczne Sąd Odwoławczy podziela i przyjmuje za swoje, apelacja podlega oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

/-/SSA J. Pietrzak /-/SSA I. Goik /-/SSA M. Żurecki

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek