Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Tadeusz Szweda (spr.)
Sędziowie	SSA Jolanta Pietrzak SSA Marek Procek
Protokolant	Elżbieta Szewczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Gliwicach

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2019 r. w Katowicach

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. w K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale zainteresowanych J. F., R. K., M. W.

o ustalenie podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. oraz Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Gliwicach

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 27 listopada 2017 r. sygn. akt VIII U 1661/16

1.  oddala obie apelacje,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym.

/-/SSA J.Pietrzak /-/SSA T.Szweda /-/SSA M.Procek
Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 526/18

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 29 lipca 2016r. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. stwierdził, że ubezpieczone: R. K. i J. F. w okresie od 1 lipca 2012r. podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu umów zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w G..

Jednocześnie ZUS ustalił podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe oraz obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za okresy sporne (maksymalnie do września 2013r.) i stwierdził,
że płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dla zainteresowanych jest (...) Sp. z o.o.
w G..

Decyzją z dnia 29 lipca 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. ustalił dla ubezpieczonej M. W. podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za okres od 1 lipca 2012r. do września 2013r. w wysokości określonej w/w decyzją z tytułu umowy zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o.
w G..

W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, że zainteresowane zostały zgłoszone
do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia jako zleceniobiorcy przez płatników: (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. oraz (...) (...)+H.+B.+ (...) Sp. z o.o. z siedzibą
w O..

Organ rentowy zarzucił, że firmy te oferują outsourcing kadrowo - płacowy innym przedsiębiorstwom, tj. przejęcie od nich zadań nie związanych bezpośrednio z podstawową działalnością firmy.

ZUS Oddział w Z. przeprowadził postępowanie wyjaśniające, którego przedmiotem było zbadanie podlegania zainteresowanych ubezpieczeniom w związku
ze zgłoszeniem ich przez firmę outsourcingową.

W odwołaniach od powyższych decyzji (...) Sp. z o.o. wniosła o ich zmianę
i uznanie, że nie jest płatnikiem składek dla zainteresowanych R. K., J. F.
i M. W..

Odwołująca Spółka podniosła, iż w okresach spornych nie była płatnikiem składek dla zainteresowanych i nie pozostawała z nimi w jakimkolwiek stosunku prawnym. Odwołująca wskazała, iż zleciła usługi sprzątania obiektów należących do kontrahentów odwołującej
na zasadzie podwykonawstwa spółkom (...) Sp. z o.o., a następnie (...). (...)+H.+B.+ (...) Sp. z o.o. i to te firmy
są płatnikiem składek dla zainteresowanych. Odwołująca zaprzeczyła jakoby firma (...)
Sp. z o.o. zajmowała się wyłącznie obsługą kadrowo-płacową pracowników odwołującej. Nadto, podniosła zarzut naruszenia przepisów k.p.a.

ZUS wnosił o oddalenie odwołań, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Zainteresowane J. F., R. K. i M. W. nie zajęły stanowiska w sprawie.

Z kolei zainteresowany Syndyk Masy Upadłości (...) (...)+H.+B.+ (...) Sp. z o.o. poparł stanowisko ZUS. (...) Sp. z o.o. we W. nie przystąpiła do sprawy w charakterze zainteresowanego.

Zarządzeniami z dnia 8 listopada 2016r. Sąd połączył sprawy z odwołań
od poszczególnych decyzji do wspólnego rozpoznania pod sygn. VIII U 1661/16.

Prokurator Prokuratury Okręgowej w Gliwicach poparł stanowisko organu rentowego.

Wyrokiem z dnia 27 listopada 2017r. Sąd Okręgowy w Gliwicach w punkcie 1 zmienił zaskarżone decyzje i uznał, iż zainteresowana R. K. z tytułu umowy zlecenia
nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu
w okresie od dnia 1 lipca 2012r. do 30 sierpnia 2013r. u odwołującej (...) Sp. z o.o.
w G. oraz że odwołująca nie jest płatnikiem składek za powyższy okres,
w punkcie 2 - zainteresowana J. F. z tytułu umowy zlecenia nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu w okresie
od dnia 1 lipca 2012r. do 30 sierpnia 2013r. u odwołującej (...) Sp. z o.o. w G. oraz że odwołująca nie jest płatnikiem składek za powyższy okres, w punkcie 3 - odwołująca (...) Sp. z o.o. nie jest płatnikiem składek na ubezpieczenia zdrowotne zainteresowanej M. W. z tytułu umowy zlecenia w okresie od 1 lipca 2012r. do 28 lutego 2013r., Sąd Okręgowy orzekł również o kosztach zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, że odwołująca (...) Sp. z o.o. w G. została utworzona w 2004r. i zajmuje się świadczeniem usług czystościowych i stanowi kontynuację jednoosobowej działalności gospodarczej G. C.. W ramach prowadzonej działalności wykonuje usługi sprzątania dla różnych firm, w zależności od wygranych przetargów. W 2012r. Spółka zatrudniała pracowników na podstawie umów o pracę
i umów zlecenia. Na podstawie umów o pracę zatrudniano pracowników z wieloletnim stażem, a także tych posiadających orzeczenie o niepełnosprawności. Spółka zatrudniała około 200 osób. Część pracowników, która była zainteresowana jedynie dodatkowym wynagrodzeniem, bądź pracą sezonową, była zatrudniona na podstawie umów cywilnoprawnych.

Sąd ustalił, iż na podstawie umowy o świadczenie usług z dnia 1 lipca 2012r. odwołująca zleciła (...) Sp. z o.o. świadczenie usług, będących przedmiotem jej działalności, tj. czynności utrzymania czystości. W celu realizacji tych usług, spółka (...) zobowiązała się do oddelegowania osób tzw. wykonawców, to jest osób zatrudnionych u niej na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych.

Z dniem 1 lipca 2012r. odwołująca, w oparciu o zawartą z (...) Sp. z o.o.
we W. umowę, na podstawie art. 23 ¹ k.p., przekazała część swoich pracowników wymienionych w załączniku do umowy. Z tym samym dniem przekazała też do spółki (...) część swojego sprzętu do utrzymywania czystości, tj. prostych sprzętów sprzątających,
jak wiaderka, mopy, szczotki.

W dniu 31 października 2012r. zawarta została umowa-porozumienia, na mocy której (...) Sp. z o.o. przekazała część swoich pracowników do (...) (...)+H.+B.+ (...) Sp. z o.o. w O..

Natomiast w dniu 1 listopada 2012r. odwołująca (...) Sp. z o.o. zawarła z (...) (...)+H.+B.+ (...) Sp. z o.o.
w O. umowę o świadczenie usług, będących przedmiotem jej działalności,
tj. czynności utrzymania czystości. Spółka (...) zobowiązała się do wykonywania tych usług, przy pomocy pozostających w jej dyspozycji zasobów osobowych.

W oparciu o powyższe umowy, (...) Sp. z o.o., a następnie (...) (...)+H.+B.+ (...) Sp. z o.o. w O. świadczyły dla odwołującej usługi utrzymania czystości m.in. w budynkach (...) S.A. w K..

Prace te, w okresach objętych skarżonymi decyzjami, faktycznie były wykonywane przez zainteresowane, tj. R. K., J. F. i M. W. na podstawie umów zlecenia zawieranych w okresie od 1 lipca 2012r. do 31 października 2012r. z R.
Sp. z o.o., a następnie w okresie od 1 listopada 2012r. do 30 września 2013r. ze spółką (...)

W powyższych okresach Spółki te, tj. (...) Sp. z o.o. i (...)zgłosiły zainteresowane do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz wypłacały im stosowne wynagrodzenia, co ma potwierdzenie m.in. w dokumentach bankowych przedstawionych przez zainteresowane do akt sprawy.

Sąd ustalił, że zainteresowana J. F. podjęła prace w spółce (...) lat temu. Pracę wykonywała na podstawie umów zlecenia - do dnia 30 czerwca 2012r. Pracowała na terenie Urzędu Marszałkowskiego, Prokuratury Okręgowej w Katowicach oraz (...) S.A. Jej praca polegała na sprzątaniu tych obiektów. Będąc pracownikiem spółki (...), jej praca nadzorowana była przez G. S., która pełniła funkcję kierownika obiektu. W lipcu 2012r. zainteresowana zawarła umowę ze spółką (...), za namową G. S., która przekonała ją, iż zmianie ulegnie jedynie pracodawca, a warunki zatrudnienia pozostaną bez zmian. W dalszym ciągu od lipca 2012r. zainteresowana J. F. pracowała na terenie (...) S.A., ale wynagrodzenie otrzymywała ze spółki (...). Jej pracę nadal nadzorowała G. S.. Następnie zainteresowana zawarła umowę zlecenia ze spółką (...)

Zainteresowana R. K. także była pracownikiem spółki (...) przed lipcem 2012r. - zatrudniona była na podstawie umowy zlecenia do dnia 30 czerwca 2012r., sprzątała na terenie obiektu (...) S.A. Jej przełożonymi były G. S., a potem E. B.. Z dniem 1 lipca 2012r. R. K. zawarła umowę zlecenia z R.. Także przekonana co do tego przez swoją przełożoną E. B., która zapewniła ją, iż warunki zatrudnienia nie ulegną zmianie, tak jak i wynagrodzenie, tylko zmieni się pracodawca. Następnie zawarła umowę zlecenia ze spółką (...),
jak i pozostałe zainteresowane.

Zainteresowana M. W. do lipca 2012r. pracowała w spółce (...),
na podstawie umowy zlecenia. Swoje zatrudnienie kojarzyła z faktem, gdy spółka (...) wygrała przetarg na sprzątanie budynków (...) S.A. Bowiem w tych budynkach jedynie pracowała. Kiedy pracowała dla S., jej pracę nadzorowała G. S., a później E. B.. W lipcu 2012r. zainteresowana zawarła umowę ze spółką (...), ale nie pamiętała szczegółów, w swych wyjaśnienia stwierdziła,
iż jedyne co zauważyła po zmianie pracodawcy, że inna spółka wypłaca jej wynagrodzenie. Poza tym, nic nie uległo zmianie. Ani warunki zatrudnienia, ani osoby nadzorujące.

Sąd ustalił, że celem przekazania usług sprzątania firmie zewnętrznej były oszczędności finansowe i lepsza organizacja pracy, a nadto próba dążenia Spółki
do przekształcenia w zakład pracy chronionej. W związku z tym w Spółce zostały osoby, które mają orzeczony stopień niepełnosprawności. Sytuacja ta była również związana z tym, iż niektóre podmioty, które ogłaszały przetargi na usługi sprzątania ich obiektów, wymagały od oferentów wykazania, że są oni zakładem pracy chronionej, co również wiązało się
dla zamawiającego z bonusami otrzymywanymi z PFRON. Brak takiego statusu po stronie odwołującej dyskwalifikował ją już na początkowym etapie badania ofert i w związku
z tym uzyskiwała ona mniej zleceń na swoje usługi. W celu poprawy swojej sytuacji,
a w szczególności zwiększenia ilości ofert na swoje usługi, odwołująca niejako pozbyła się większości pracowników, a pozostawiła prawie wyłącznie tych, którzy mieli orzeczenia
o niepełnosprawności. Z kolei zwiększoną liczbę zleceń zamierzała obsadzić pracownikami podwykonawców, którzy częstokroć byli jej dawnymi pracownikami.

W rzeczywistości zwalniani przez odwołującą pracownicy, tj. 34 osoby, byli przejmowani przez (...) Sp. z o.o. Sytuacja taka w większości dotyczyła też około 100 osób zatrudnionych w ramach umów cywilnoprawnych. Faktycznie osoby te w dalszym ciągu wykonywały swoją pracę w tych samych obiektach co poprzednio. Zmienił się wyłącznie ich pracodawca. Z kolei odwołująca Spółka nie informowała swoich zleceniodawców o fakcie zatrudnienia osób wykonujących w tych podmiotach czynności sprzątające przez spółki (...) W większości usługobiorcy odwołującej nie interesowali się tą okolicznością. Jedynie w kilku wypadkach wymagali posiadania przez osoby sprzątające zaświadczeń
o niekaralności.

Zawierając umowy o świadczenie usług ze spółkami (...), odwołująca nie znała stanu finansowego tych Spółek oraz nie mogła przewidzieć, że nie będą one realizowały obowiązku opłacania składek za osoby zatrudnione na umowy zlecenia.
90% środków uzyskiwanych od podmiotów, w których odwołująca wykonywała usługi sprzątające przy wykorzystaniu zleceniobiorców R. i (...)., płaciła ona wskazanym Spółkom. Pozostała niewielka część zysku zostawała S..

Niezależnie od powyższego, Sąd ustalił, iż pracownicy przejmowani przez spółkę (...), a następnie (...), byli przez nie wysyłani na wstępne badania lekarskie
do lekarza medycyny pracy B. P., której płacili za wykonanie oceny zdolności tych osób do pracy. Również szkolenia w zakresie BHP prowadziła, wynajęta przez te podmioty, firma zewnętrzna. Z kolei instruktaż stanowiskowy wykonywany był przez osoby bezpośredniego dozoru, sprawujące z ramienia tych spółek, nadzór nad wykonywaną przez pracowników pracą. Zarówno pracownicy, jak i osoby wykonujące umowy zlecenia, otrzymywali wynagrodzenie płatne przelewem przez spółkę (...), a następnie (...)Pracownicy dodatkowo otrzymywali od tych podmiotów tzw. paski wynagrodzeń i druki RMUA, zaś osoby wykonujące umowy cywilnoprawne na koniec miesiąca wystawiały
dla tych Spółek rachunki do umowy zlecenia i wysyłały je do tych firm, a w zamian otrzymywały od nich odcinki zastępujące druki RMUA. Nadto, zarówno pracownicy,
jak i zleceniobiorcy od spółek tych otrzymali po zakończeniu roku podatkowego druki
PIT-11.

Sąd ustalił również, że S. nawiązywała z kontrahentami umowy na utrzymanie czystości, w treści których, bądź też związanych z ich zawarciem dokumentów, określane były warunki takie, jak poszczególne obiekty podlegające sprzątaniu, częstotliwość sprzątania, a także minimalna ilość osób do tego niezbędnych i w końcu kwota opłaty
za wykonane usługi. Odwołująca w wypadkach obiektów, na których nie była w stanie zapewnić własnej obsługi, zwracała się początkowo do spółki (...), a następnie
(...) o podwykonawstwo. W każdym takim wypadku indywidualnie określane były przez nią: zestawienie obiektów sprzątanych, częstotliwość sprzątania i kwota, która
za wykonanie tych usług zostanie podwykonawcy przekazana. Dopiero w oparciu o takie wytyczne, podwykonawcy, w zależności od położenia i rodzaju sprzątanych obiektów, dokonywali doboru osób, które finalnie winny usługi te świadczyć.

Co do wykonywania umów przez kontrahentów, środki chemiczne i technologia były narzucone przez firmę (...). Pomieszczenie gospodarcze zapewniał administrator obiektu. Natomiast spółka (...), wbrew twierdzeniom organu rentowego, nie miała wpływu
na pozostałe kwestie. Gwarancje dobrze wykonanej usługi dawały spółki (...)., jako podmioty gospodarcze.

Do nadzorowania wykonania umowy w imieniu zamawiającego była z reguły wytypowana jakaś osoba. Z ramienia (...) był wytypowany B. W., zatrudniony w Spółce najpierw jako koordynator usług, a następnie jako dyrektor. Kontaktował się
z M. C., która była pracownikiem wyznaczonym przez spółki (...), a następnie (...)Sporadycznie kontaktował się z innymi osobami, nadzorującymi pracę
w poszczególnych obiektach.

B. W. z reguły wysyłał informacje do zamawiającego, kto może wchodzić
na teren obiektu. Było imię, nazwisko i nr dowodu osobistego. Nie było tam informacji,
czy to jest pracownik S., (...) czy spółki (...). Nadto B. W. oraz prezes S. akceptowali rozliczenia przedstawione przez spółki (...) i R..

Kontrahent S., (...) S.A., nie miał świadomości, co do treści zwartych przez S. umów ze spółkami (...) Sp. z o.o., jak i (...) w zakresie podwykonawstwa. Wprawdzie umowy przewidywały możliwość zlecenia usług podwykonawcom, ale spółka (...) musiała by się o to zwrócić i uzyskać zgodę,
a nie zwróciła się. Tak więc, osoby które z ramienia (...) Grupy (...) współpracowały w ramach nadzoru nad umową ze spółką (...), nie wiedziały,
iż pracownicy sprzątający na terenie obiektu nie są pracownikami S. od lipca 2012r. Przeciwnie, byli przekonani, że są to pracownicy S., gdyż ujęci zostali na liście osób uprawnionych do wejścia na budynki, po godzinach pracy pracowników, w celu świadczenia usług sprzątania. Okoliczności te potwierdzili w swoich zeznaniach świadkowie M. K. i J. M. - pracownicy (...) S.A.

Sąd ustalił nadto, że M. C. od 2008r. do kwietnia 201lr. była zatrudniona
na podstawie umowy o pracę w spółce (...) jako specjalista do spraw kadr i zajmowała się prowadzeniem akt osobowych, wprowadzaniem danych do systemów operacyjnych oraz zgłaszaniem pracowników do ubezpieczenia. W 2011r. zwolniła się z pracy, gdyż firma utraciła dużego kontrahenta i ograniczyła jej obowiązki. Z dniem 1 lipca 2012r. zatrudniła się w (...) Sp. z o.o. we W. na tym samym stanowisku, co w poprzedniej firmie. Propozycję zatrudnienia złożyła jej ta Spółka. Jako pracownik spółki (...) zajmowała się obsługą kadrowo-płacową umowy ze spółką (...). Chodziło m.in. o nadzór nad kierownikami, serwisem, odbiór wykonanych prac, organizację sprzętu, logistykę. Jako pracownik spółki (...) nadzorowała wykonywanie umowy pomiędzy R. i S.. B. W. ze spółki (...) przedstawiał jej zlecenie na usługę, gdzie były wyszczególnione poszczególne obiekty i kwota, jaką S. jest w stanie zapłacić spółce (...) za usługę sprzątania. M. C. robiła wstępną kalkulację kosztów, tzn. ilu pracowników należy zatrudnić na dany obiekt i jaki będzie tego koszt, a także jaki będzie koszt materiałów, czyli papieru, worków, środków chemicznych, szczotek, mopów. Następnie R. wystawiała fakturę, a S. uiszczała opłatę.

Świadek M. C. organizowała pracę pracowników. Decydowała na jakim obiekcie będą wykonywali pracę. Wyznaczała kierowników koordynujących prace na danym obiekcie. Tworzyła bazę danych potencjalnych pracowników z Internetu, z urzędów pracy. Docierała do takich osób i zawierała z nimi umowy zlecenia w imieniu spółki (...), a potem (...), które dokonywały zgłoszeń do ZUS. Osoby te co miesiąc podpisywały rachunki do umowy zlecenia. Wszystkie dokumenty generował R., a potem (...)

M. C. miała umowę o pracę ze spółką (...) od 1 lipca 2012r.
do 30 października 2012r.

Następnie dostała pisemną informację, że przechodzi do firmy (...). Kontakt z pracodawcą skończył się w październiku 2013r., kiedy do firmy wkroczyła prokuratura.

We wrześniu 2013r. ponownie została zatrudniona w firmie (...), gdzie nadal pracuje. Zajmuje się osobami niepełnosprawnymi.

Sąd ustalił, że pomiędzy lipcem 2012r., a wrześniem 2013r. M. C. nie była pracownikiem S..

Ustalono, iż G. S. i E. B. były pracownikami spółki (...), zatrudnionymi na podstawie umów o pracę - do dnia 30 czerwca 2012r. Podobnie jak i zainteresowane, z dniem 1 lipca 2012r. prace podjęły w spółce (...), a następnie (...) - ale w związku z tym, iż łączyła je z S. umowa o pracę, przeszły
do spółki (...) na podstawie art. 23 ¹ k.p. Ich warunki zatrudnienia nie uległy znacznej zmianie, nadal nadzorowały te obiekty, które wcześniej nadzorowały pracując dla S.,
z tym, że środki czystości i sprzęt dostarczała pani C. M..

Sądowi z urzędu było wiadomo, iż decyzją Marszałka Województwa (...) z dnia 16 września 2013r., nr (...), wykreślono (...) z Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia, wpisanego dotychczas do tego rejestru pod numerem (...). Z uzasadnienia tej decyzji wynika, że w ramach kontroli prowadzonej
w mieszczącej się w O. siedzibie tej firmy ustalono, iż na terenie tej siedziby nie jest prowadzona żadna działalność związana z agencją zatrudnienia, nie ma w tym miejscu chociażby dokumentacji związanej z prowadzeniem takiej działalności. W wyniku tej kontroli uzyskano też informację, że wszelka korespondencja dotycząca agencji zatrudnienia jest pocztą elektroniczną kierowana do oddziału tej firmy we W..

Z kolei z protokołu kontroli przeprowadzonej w okresie od 26 września 2012r.
do 21 stycznia 2013r. w (...) Sp. z o.o. przez Państwową Inspekcję Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy we W., wynika, iż Spółka ta zawierała z różnymi podmiotami umowy - porozumienia w przedmiocie przejęcia przez (...) Sp. z o.o. pracowników danego podmiotu w trybie art. 23 ¹ k.p. (...) Sp. z o.o. zawierała z tymi podmiotami umowy o świadczenie usług, zgodnie z którymi w/w „przejęci” przez R. pracownicy świadczyli pracę na poprzednich warunkach na rzecz ich poprzednich pracodawców.
W zamian za tak opisaną usługę, (...) Sp. z o.o. otrzymywała wynagrodzenie w wysokości kosztów zatrudnienia przedmiotowych pracowników (sumy wynagrodzeń przejętych pracowników brutto oraz związanych z ich zatrudnieniem dodatkowych kosztów pracodawcy - składek ZUS i podatków PIT) pomniejszonych o przyznany rabat w wysokości np. 40% dodatkowych kosztów pracodawcy składek ZUS i podatków PIT.

Kierując się powyższymi ustaleniami, Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie zasługuje
na uwzględnienie.

Powołując treść regulacji art. 46 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Sąd I instancji wskazał,
iż zainteresowana w okresie objętym skarżoną decyzją zawarła umowy zlecenia z R.
i (...)., które to spółki dokonały jej zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych
i zdrowotnych oraz wypłacały wynagrodzenie. Stąd też, na podstawie art. 4 pkt 2a ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnikiem składek za zainteresowaną są te Spółki.

Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, zainteresowane w okresie objętym skarżonymi decyzjami zawarły umowy zlecenia kolejno ze spółkami (...)
Z treści tych umów wynika, że Spółki jako zleceniodawcy zlecają, a zainteresowane jako zleceniobiorcy przyjmują do wykonania prace polegające na dorywczych pracach porządkowo - czystościowych w ustalonym przez strony terminie i za wykonanie zlecenia otrzymają określone wynagrodzenie. Wymienione Spółki zgłosiły zainteresowane
do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz wypłacały im wynagrodzenie.
W konsekwencji - zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 2a ustawy systemowej - Spółki te są płatnikiem składek za zainteresowane.

W ocenie Sądu, brak jest podstaw do ustalenia, że stroną zawartych przez zainteresowane umów zlecenia jest faktycznie odwołująca Spółka, a w dalszej kolejności brak jest też podstaw do stwierdzenia, że płatnikiem składek w stosunku do zainteresowanych jest w okresie spornym (...) Sp. z o.o. Bezspornym bowiem jest brak jakiegokolwiek stosunku prawnego łączącego odwołującą i zainteresowane w spornym okresie. Zainteresowane bezpośrednio przed zawarciem umowy nie były pracownikami (...) Sp. z o.o., bowiem ich zatrudnienie pracownicze z tą firmą ustało w 2009r., zaś umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o. podpisały dopiero od 1 lipca 2012r.

Zdaniem Sądu okoliczność, że zainteresowane zajmowały się sprzątaniem w siedzibie podmiotów będących klientami odwołującej, nie uzasadnia stanowiska organu rentowego,
że to odwołująca jest faktycznym zleceniodawcą i płatnikiem składek zainteresowanych. Organ rentowy podnosi, że o tym kto jest pracodawcą decyduje fakt świadczenia dla niego pracy. Niewątpliwym jest, że w rozpoznawanej sprawie w ogóle nie występuje stosunek pracy. Wskazać należy, że faktycznym beneficjentem pracy zainteresowanych była (...) S.A., nie oznacza to jednak, że ten podmiot winien być płatnikami składek dla zainteresowanych. Podmioty te zleciły wykonywanie usług porządkowych odwołującej, a ta z kolei przekazała realizację tych usług następnemu podmiotowi. Fakt,
że odwołująca nie zawiadomiła tych podmiotów o zawarciu umów o podwykonawstwo
ze spółkami (...) nie ma znaczenia, gdyż umowy o sprzątanie obiektów zawarte przez odwołującą ze wskazanymi podmiotami tego nie zakazywały.

Sąd wskazuje, że obowiązujące przepisy prawa nie zakazują zlecania usług w ramach tzw. podwykonawstwa i taka sytuacja w ocenie Sądu występuje w rozpoznawanej sprawie. Odwołująca na podstawie zawartych umów o świadczenie usług zleciła ich wykonywanie spółkom(...), które miały je wykonać przy pomocy własnych zasobów osobowych. Wykonawcami usług sprzątania były zatem osoby zatrudnione w spółkach (...) na podstawie umów o pracę lub umów cywilnoprawnych. Do tych osób
w spornym okresie należały zainteresowane. W ramach swobody prowadzenia działalności gospodarczej i swobody zawierania umów, zainteresowane i wskazane Spółki mogły zawierać umowy zlecenia, a ważność tych umów nie była kwestionowana.

Tym samym przedmiotowych umów nie sposób uznać za pozorne, skoro bezsporne jest, że były one wykonywane. Nie można także uznać, że zostały zawarte w celu obejścia przepisów ustawy, tj. niepłacenia składek na ubezpieczenie społeczne, bowiem zarówno firma (...) Sp. z o.o., jak i (...) Sp. z o.o. zgłosiły zainteresowane do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego - co było bezsporne.

Sąd orzekający podkreślił, że fakt, iż odwołująca (...) Sp. z o.o. zawarła umowę
o przekazaniu części swoich pracowników w trybie art. 23 ¹ k.p. na rzecz spółki (...),
a organ rentowy kwestionuje ważność tej umowy, nie ma znaczenia w rozpoznawanej sprawie.

Sąd przypomniał, że zgodnie z tym przepisem, w razie przejścia zakładu pracy
lub jego części na innego pracodawcę, staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Przewidziana w w/w przepisie instytucja „przekazania” dotyczy tylko pracowników, a nie zleceniobiorców. Nadto, jak wskazano wyżej, zainteresowane nie były
w chwili zawarcia umów zleceń pracownikami (...) Sp. z o.o. i nie zostały przekazane
w trybie art. 23 ¹ k.p.

Bez znaczenia też pozostaje, czy faktycznie (...) Sp. z o.o. wraz ze swoimi pracownikami, przekazała na rzecz spółki (...) również niezbędny sprzęt sprzątający, jest to bowiem drobny sprzęt, jak wiaderka, miotły, mopy, który nie podlega amortyzacji, w związku z czym, brak konieczności jego formalnego przekazywania.

W powyższych okolicznościach faktycznych, Sąd uznał brak materialnoprawnych podstaw do uznania odwołującej (...) Sp. z o.o. za zleceniodawcę - płatnika składek
dla zainteresowanych.

Zdaniem tegoż Sądu, takiej ocenie nie przeczą, podnoszone przez ZUS okoliczności ustalone w decyzji Marszałka Województwa (...) nr (...) oraz w protokole Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy we W.. Mianowicie z uzasadnienia powołanej decyzji wynika, iż spółkę (...) wykreślono z Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia wyłącznie z tej przyczyny,
że taki rodzaj działalności nie był przez nią prowadzony w siedzibie w O.. Z dalszej jednak części tego uzasadnienia wynika, że wszelka korespondencja związana z takim rodzajem działalności była faktycznie przekazywana do oddziału tej firmy we W..
Z kolei z powołanego protokołu wynika, że (...) sp. z o.o. za usługi podwykonawstwa
na rzecz innych podmiotów, otrzymywała wynagrodzenie w wysokości kosztów zatrudnienia przedmiotowych pracowników (sumy wynagrodzeń przejętych pracowników brutto oraz związanych z ich zatrudnieniem dodatkowych kosztów pracodawcy - składek ZUS
i podatków PIT) pomniejszonych o przyznany rabat w wysokości np. 40% dodatkowych kosztów pracodawcy składek ZUS i podatków PIT. W materiale dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie, a w szczególności w treści umowy o współpracy, okoliczność ta nie znajduje jednak potwierdzenia. Wręcz przeciwnie, z zeznań świadka M. C., która
z ramienia spółek (...) zajmowała się koordynacją wykonywania tych usług wynika, że odwołująca przekazywała na rzecz tych Spółek kwotę otrzymaną od podmiotu zlecającego jej usługi sprzątające, pomniejszoną o około 10 %.

Z kolei, jak stwierdza Sąd Okręgowy, wyniki kontroli przeprowadzonej w spółce (...) przez Państwową Inspekcję Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy we W. wskazują na nieprawidłowości dotyczące zatrudniania przez Spółkę pracowników zatrudnianych na podstawie umów o pracę, co nie przekłada się bezpośrednio na sytuację zleceniobiorców tej Spółki.

Uwzględniając powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił przedmiotowe decyzje i orzekł, jak w sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 2
pkt 3 i 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804, ze zm.) w oparciu o wartość przedmiotu sporu wskazaną w każdej z połączonych spraw przez organ rentowy,
a nie kwestionowaną przez odwołującą.

Apelację od przedstawionego rozstrzygnięcia wywiódł organ rentowy, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1. naruszenie przepisów postępowania, gdzie uchybienie to miało istotny wpływ
na wynik sprawy, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału i przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnego uznania w wyniku pominięcia dowodów, tj.: oświadczeń instytucji, na obiektach których wykonywali usługi zainteresowani ad. 1 i ad. 2, wskazujących na fakt, że wykonywanie tych prac/usług nie mogło się odbywać w ramach umów zleceń podpisanych pomiędzy zainteresowanymi ad. 1 - ad. 3, a (...) (...)+H.+ B.+ (...) Sp. z o.o. w O., lecz jedynie w ramach wykonywania tych prac siłami własnymi (...) Sp. z o.o., co wskazuje, że wykonywanie prac/usług na wskazanych obiektach przez zainteresowanych ad. 1 i ad. 2 odbywało się
w drodze świadczenia zlecenia na rzecz (...) Sp. z o.o. per facta concludentia, oświadczeń i zeznań zainteresowanych ad. 1 - ad. 3, w których wskazali, że pomimo podpisania formalnie umów zleceń z (...) (...)+H.+B.+ (...) Sp. z o.o. w O., nadal świadczyli na obiektach obsługiwanych przez (...) Sp. z.o.o. takie same czynności, na tych samych zasadach, jak dla firmy (...) Sp. z o.o. oraz zapisów porozumienia z dnia 1 lipca 2012r. potwierdzających, iż zainteresowani ubezpieczeni w ramach usług świadczonych na obiektach obsługiwanych przez S.
Sp. z o.o. obowiązani byli do przestrzegania przepisów wewnętrznych obowiązujących
w (...) Sp. z.o.o. wykonywania usługi przy wykorzystaniu sprzętu, materiałów oraz zaplecza socjalnego (...) Sp. z. o.o., która to Spółka zastrzegła sobie zresztą
prawo do określania zleceniobiorcom szczegółowego zakresu obowiązków i nadzoru merytorycznego nad wykonywanymi przez nich usługami, co de facto oznacza w tych okolicznościach bezpośredni, a nie pośredni nadzór (...) Sp. z o.o. nad usługami wykonywanymi przez zainteresowanych ubezpieczonych;

- art. 227 k.p.c. w związku z art. 217 § 1 k.p.c. poprzez odmowę przeprowadzenia dowodów zawnioskowanych przez organ rentowy na fakty mające istotne znaczenie
w sprawie, tj. wadliwie oceniając, iż nie mają one takiego charakteru, mimo, iż organ rentowy w sposób dostateczny uzasadnił złożenie wniosków dowodowych na tym etapie postępowania wskazując, że potrzeba powołania tych wniosków dowodowych pojawiła się
po przeprowadzeniu innych dowodów w sprawie, zwłaszcza dowodu z przesłuchania świadków oraz zainteresowanych, uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów
nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy, a stopień skomplikowania sprawy oraz ukształtowane linie orzecznicze w podobnych sprawach wskazują występujące w sprawie szczególne okoliczności przy uwzględnianiu zastrzeżeń zgłoszonych przez organ rentowy
w trybie art. 162 k.p.c.;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie w sprawie art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 2 w zw. z art. 4a, a także art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 81 ust. 1 i art. 85 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych w powiązaniu z:

- błędną wykładnią z art. 734 k.c. w związku z art. 750 k.c., polegającą na pominięciu przez Sąd II instancji, iż zawarcie na piśmie umowy o zlecenie usług nie oznacza, iż umowę tę można uważać w każdym przypadku za ważną.

Prokurator Prokuratury Okręgowej w Gliwicach w złożonej apelacji zarzucił:

- obrazę prawa materialnego, a to art. 6 ust.l pkt 4, art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017, poz. 1778) i art. 66 ust 1 pkt 1 lit. e ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.

świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1938).,

- naruszenie prawa procesowego, a to art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c., poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego
i przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnego uznania w wyniku przyjęcia dowodów wskazujących na fakt, że stosunek zlecenia zawarty pomiędzy odwołującą,
a (...) Sp. z o.o. na okres od 1 lipca 2012r. do 31 października 2012r. oraz pomiędzy odwołującą, a (...) (...)+H.+B.+ (...) Sp. z o.o. w O. na okres od 1 listopada 2012r. do 30 września 2013r. został zawarty jako pozorny, zmierzający do uniknięcia zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne
i zdrowotne przez (...) Sp. z o.o. za zainteresowane R. K., J. F.
i M. W.,

-

błąd w ustaleniach faktycznych stanowiący podstawę rozstrzygnięcia, polegający
na przyjęciu, że odwołująca (...) Sp. z o.o. nie była płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne dla zainteresowanych R. K. i J. F. w okresie od 1 lipca 2012r. do 30 sierpnia 2013r. oraz M. W. na ubezpieczenia zdrowotne w okresie od 1 lipca 2012r. do 28 lutego 2013r. wobec zawarcia przez zainteresowane umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o. i (...) I (...)+H.+B.+ (...) Sp. z o.o. w O., w sytuacji gdy w rzeczywistości zainteresowane wykonywały umowę zlecenia wyłącznie na rzecz odwołującej Spółki, która faktycznie
była dla zainteresowanych zleceniodawcą, a tym samym powinna być uznana za płatnika składek.

Podnosząc powyższe zarzuty, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i jego zmianę poprzez oddalenie odwołania (...) Sp. z o.o. w G..

W odpowiedzi na apelację odwołująca się Spółka, która zmieniła nazwę - na (...) Sp. z o.o., wniosła o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Przyjmując, że w okresie objętym sporem (...) Sp. z o.o. w G. (obecnie (...) Sp. z o.o.) i R. K., M. W. i J. F. nie łączyły stosunki prawne kreujące stosunki ubezpieczenia społecznego uznał, że apelacje nie zasługują
na uwzględnienie.

Wstępnie wskazać należy, iż postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia społecznego wszczynane jest w rezultacie odwołania wniesionego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ma więc ono charakter odwoławczy. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu. Jest zatem postępowaniem kontrolnym. Badanie owej legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy.

Przedstawione rozważania opisują relację pomiędzy przedmiotem rozpoznania
w postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym (zakończonym wydaniem decyzji) oraz postępowaniem sądowym (sprowadzającym się do badania legalności
decyzji).

Odnosząc powyższe uwagi do realiów niniejszego sporu, wskazać należy, iż jego przedmiotem jest ocena legalności decyzji organu rentowego z dnia 29 lipca 2016r. stwierdzających, że ubezpieczone: R. K., J. F. w okresie od 1 lipca 2012r. podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu
i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu umów zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w G. oraz ustalenie dla ubezpieczonej M. W. podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za okres od 1 lipca 2012r. do września 2013r. w wysokości określonej w/w decyzją z tytułu umowy zlecenia
u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w G..

Przypomnieć należy, iż stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1
art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r., poz. 748 ze zm.), obowiązkowo przedmiotowym ubezpieczeniom podlegają osoby wykonujące umowę zlecenia, od dnia oznaczonego jako dzień rozpoczęcia wykonywania umowy. Ustawa systemowa nie zawiera własnej definicji pojęcia „umowa zlecenia” i jego znaczenie odczytywać należy zgodnie z treścią art. 734 i art. 750 k.c.
Na mocy art. 734 § 1 k.c., przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się
do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Natomiast, w oparciu
o art. 750 k.c., przepisy o zleceniu stosuje się do świadczenia usług, a więc czynności
o charakterze faktycznym, które nie muszą prowadzić do osiągnięcia indywidualnie oznaczonego rezultatu. Umowa zlecenia oraz umowa o świadczenie usług są umowami starannego działania, w których nie wynik, lecz starania w celu osiągnięcia tego
wyniku są elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia, czyli elementem przedmiotowo istotnym.

Podkreślić przy tym należy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych, badając istnienie tytułu do ubezpieczenia społecznego, był obowiązany do ustalenia czy w relacjach
pomiędzy J. F., R. K., M. W., a spółką (...), realizowane były cechy stosunku zlecenia, czyli do oceny istnienia tytułu do ubezpieczenia (por.
K. Ślebzak: Kontrola przez ZUS ważności umów o pracę stanowiących tytuł
do ubezpieczenia społecznego - wybrane zagadnienie, PiZS 2017r., nr 2). Przepisy
prawa wyliczają enumeratywnie kategorie podmiotów objętych przymusem
ubezpieczenia, a powstanie stosunku prawnego pomiędzy ubezpieczonym i instytucją ubezpieczeniową następuje automatycznie wskutek wypełnienia przez ubezpieczonego ustawowych przesłanek (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2017r.,
I UK 253/16).

Zatem tytułem ubezpieczeń społecznych tych osób jest wykonywanie umowy zlecenia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, iż dla włączenia
do ubezpieczenia społecznego niezbędna jest przynależność do określonej w ustawie systemowej grupy podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom
społecznym. O tym, czy strony istotnie łączył stosunek cywilnoprawny stanowiący
tytuł ubezpieczeń społecznych decyduje faktyczne i rzeczywiste realizowanie
elementów charakterystycznych dla tego stosunku, a wynikających z art. 734 w zw.
z art. 750 k.c. Mając na uwadze przedstawione wyżej założenia, ocenić należało,
czy w okresie objętym sporem zainteresowane świadczyły na rzecz płatnika składek spółki (...) usługi.

Odnosząc się do zarzutów apelacji, stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy, przyjmując, że w spornym okresie stronnie łączyły stosunki zlecenia (umowy o świadczenie usług), uczynił to w następstwie prawidłowej analizy materiału dowodowego zgromadzonego
w tej sprawie.

Z zeznań świadka M. C. wynika, że zainteresowane w okresie objętym sporem nie pozostawały w stosunkach zlecenia ze spółką (...). Nie doszło bowiem
do nawiązania lub realizowania stosunków cywilnoprawnych, za wynagrodzeniem na rzecz wymienionego wyżej hipotetycznego zleceniodawcy. Świadek ten nie reprezentował wymienionej Spółki w stosunkach zlecenia z zainteresowaną. Zeznania wymienionego świadka są jednoznaczne i spójne, znajdują potwierdzenie w treści dowodów z dokumentów zgromadzonych przez organ rentowy.

Z przedstawionych wyżej względów, Sąd Apelacyjny jest zdania, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się błędu w zakresie subsumcji ustalonego w sprawie stanu faktycznego
do art. 734 w zw. z art. 750 k.c., przyjmując, że w okresie objętym sporem zainteresowanych nie wiązały z (...) Sp. z o.o. w G. stosunki cywilnoprawne, z którymi ustawa łączy obowiązek ubezpieczenia społecznego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach
z dnia 28 czerwca 2018r., III AUa 755/17).

Jednocześnie Sąd II instancji uznał, że spółce (...) i syndykowi masy upadłości (...) (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w O. w niniejszym postępowaniu nie przysługiwał i nie przysługuje przymiot strony, w rozumieniu art. 477 ^{( 11)}
§ 2 k.p.c., gdyż zaskarżone decyzje dotyczyły tylko relacji odnoszących się do płatnika składek, którym nie były spółki (...) lub (...) (por. uzasadnienia wyroków
Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 31 sierpnia 2017r., III AUa 1675/16
oraz z dnia 20 grudnia 2017r., III AUa 930/17). Jak trafnie wskazuje Sąd Najwyższy,
o tym, czy konkretna osoba posiada status zainteresowanego ze względu na przedmiot postępowania w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, przesądza nie jej subiektywne przekonanie, ale obiektywna okoliczność, że w danym wypadku prawa lub obowiązki tej osoby „zależą” od rozstrzygnięcia sprawy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998r., III ZP 20/98).

Mając powyższe na uwadze, Sąd II instancji, na mocy art. 385 k.p.c. orzekł,
jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu w połączonych sprawach Sąd Apelacyjny orzekł, na podstawie
art. 98 k.p.c. w związku z § 2 pkt 2 w związku z § 10 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

/-/SSA J.Pietrzak /-/SSA T.Szweda /-/SSA M.Procek
Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR