Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Maria Pierzycka - Pająk
Sędziowie:	SSA Ewelina Kocurek - Grabowska (spr.) SSO del. Beata Torbus
Protokolant:	Magdalena Bezak

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2018 r. w Katowicach

sprawy z odwołania J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o umorzenie składek

na skutek apelacji ubezpieczonej J. S.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach

z dnia 19 grudnia 2017 r. sygn. akt XI U 1447/17

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od ubezpieczonej J. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/SSO del. B.Torbus /-/SSA M.Pierzycka-Pająk /-/SSA E.Kocurek-Grabowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 369/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 czerwca 2017 roku organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C., kierując się przepisami art. 1 ust. 8 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 roku,
poz. 1551) po uwzględnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach określił,
iż według stanu na dzień 7 marca 2013 roku, umorzeniu będą podlegały należności
z tytułu składek na:

- ubezpieczenia społeczne za okres miesiąca września 2004 roku
i miesiąca czerwca 2008 roku, w łącznej kwocie 167,47 zł, w tym z tytułu składek 81,63 zł i odsetek 248 zł;

- ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc grudzień 2008 roku, w łącznej kwocie 85,84 zł;

- ubezpieczenia zdrowotne za okres miesiąca września 2004 roku, w łącznej kwocie 167,47 zł, w tym z tytułu składek 5,99 zł i odsetek 6,44 zł.

Wskazano, że warunkiem umorzenia wyżej wymienionych należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 roku nieobjęte postępowaniem o umorzenie w łącznej kwocie 11.914,80 zł i odsetki liczone na dzień wpłaty, opłatę dodatkową w kwocie 25.300 zł, koszty upomnienia w kwocie 281,60 zł, koszty egzekucyjne w kwocie 462,10 zł,
w tym:

- składki na FUS za miesiące: wrzesień 2004 roku, czerwiec 2008 roku, styczeń 2010 roku, od miesiąca czerwca 2010 roku do miesiąca stycznia 2011 roku,
od miesiąca marca do miesiąca lipca 2011 roku w wysokości 8.215,63 zł,
wraz z odsetkami, opłatą dodatkową w wysokości 20.000 zł, koszty upomnienia w kwocie 96,80 zł, koszty egzekucyjne w kwocie 298,30 zł;

- składki na FUZ za okresy miesiąca sierpnia, września 2004 roku, sierpnia, 2009 roku, od miesiąca czerwca 2010 roku do miesiąca października
2011 roku, od miesiąca marca do miesiąca lipca 2011 roku w wysokości 3.115,90 zł, wraz z odsetkami, opłatą dodatkową w wysokości 3.800 zł, koszty upomnienia w kwocie 96,80 zł, koszty egzekucyjne w kwocie 126 zł;

- składki na FP i FGRŚP za miesiące czerwiec, lipiec 2011 roku w wysokości 583,27 zł, wraz z odsetkami, opłatą dodatkową w wysokości 1.500 zł, koszty upomnienia w wysokości 88 zł, koszty egzekucyjne w kwocie 37,80 zł

należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku nr 205, poz. 1585 ze zm.) oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2008 roku nr 78, poz. 465 ze zm.) lub w wskazanym terminie, objąć je umową ratalną
lub postanowieniem o rozłożeniu na raty kosztów egzekucyjnych.

Pełnomocnik ubezpieczonej w zakreślonym prawem terminie wniósł odwołanie od wskazanej wyżej decyzji. Zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego
w postaci art. 1 ust. 1 w zw. z art. 1 ust. 6 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku
o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność poprzez ich błędną wykładnię oraz uznanie,
że nie jest możliwe samoistne umorzenie zaległości z tytułu nieopłaconych składek
na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz należnych od nich odsetek
za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, kosztów egzekucyjnych lecz dopiero umorzenie składek na ubezpieczenie społeczne skutkuje umorzeniem składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych odsetek, opłat dodatkowych z tytułu nieuiszczenia składek
na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i pochodne. Naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 1 ust. 1 i art. 6 ustawy wskazanej wyżej przez nieumorzenie należności z tytułu składek za cały okres przewidziany w przepisie. Naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 24 ust. 4 ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu nadanym od dnia 1 stycznia 2012 roku na podstawie art. 11 pkt 1 lit. a ustawy o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców z dnia 16 września 2011 roku
w związku z art. 93 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku i art. 30 ust. 2 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych
w razie niewypłacalności pracodawcy z dnia 13 lipca 2006 roku przez nieuwzględnienie przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych. W oparciu o te zarzuty, wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji w pkt 1, przez ustalenie, że umorzeniu podlegają należności wskazane w punkcie II w łącznej kwocie 11.914,80 zł
wraz z odsetkami, opłatą dodatkową w wysokości 25.300 zł, koszty upomnienia
w kwocie 281,60 zł, w tym składki na FUS za okres wrzesień 2004 roku, czerwiec 2008 roku, styczeń 2010 roku, od miesiąca czerwca 2010 roku do miesiąca stycznia 2011 roku, od marca do lipca 2011 roku w wysokości 8.215,63 zł, wraz z odsetkami, opłatą dodatkową w wysokości 20.000 zł, koszty upomnienia w kwocie 96,80 zł, koszty egzekucyjne w kwocie 298,30 zł, składki na FUZ za okres sierpnia, września 2004 roku, sierpnia 2009 roku, od czerwca 2010 roku do stycznia 2011 roku, od marca do lipca 2011 roku w wysokości 3.115,90 zł, wraz z odsetkami, opłatą dodatkową
w wysokości 3.800 zł, koszty upomnienia w kwocie 96,80 zł, koszty egzekucyjne
w kwocie 126 zł, składki na FP i FGRŚP za czerwiec, lipiec 2011 roku w wysokości 583,27 zł, wraz z odsetkami, opłatą dodatkową w wysokości 1.500 zł, koszty upomnienia w wysokości 88 zł, koszty egzekucyjne w kwocie 37,80 zł. W punkcie II przez ustalenie, ze odwołująca nie posiada należności niepodlegających umorzeniu, ewentualnie przez ustalenie w punkcie II, że odwołująca nie posiada niepodlegających umorzeniu należności z tytułu składek za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku i nie jest zobowiązana do ich uregulowania. Wnosił również o orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że błędna jest wykładnia przepisów
ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność uznająca,
że nie jest możliwe samoistne umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy oraz należnych od nich odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, opłat dodatkowych bez umorzenia składek na ubezpieczenia społeczne, a zobowiązanie z tytułu opłaty dodatkowej w wysokości 20.000 zł jest pochodną nieopłacenia składki na ubezpieczenie społeczne, a nie zdrowotne i Fundusz Pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, bowiem nie wnosi do sprawy żadnych momentów prawnych i faktycznych mających wpływ
na zmianę decyzji.

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2017 roku Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy w świetle stanu faktycznego ustalił, że ubezpieczona od dnia
15 lutego 1990 roku do dnia 8 października 2013 roku prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe (...) z siedzibą w K.. Decyzją z dnia 4 grudnia 2012 roku organ rentowy określił, iż J. S. jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na:

- ubezpieczenia społeczne za okres od kwietnia 2004 roku do lipca 2011 roku
w kwocie 8.297,46 zł + odsetki za zwłokę w wysokości 2.576 zł, opłata dodatkowa w wysokości 20.000 zł, koszty upomnienia w kwocie 96,80 zł, koszty egzekucyjne w kwocie 180,70 zł;

- ubezpieczenie zdrowotne za okres od kwietnia 2004 roku do lipca 2011 roku
w kwocie 3.121,95 zł, odsetki za zwłokę w wysokości 815 zł, opłata dodatkowa w kwocie 3.800 zł, koszty upomnienia w kwocie 96,80 zł, koszty egzekucyjne w kwocie 76,50 zł;

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od kwietnia 2004 roku do lipca 2011 roku w kwocie 583,27 zł, odsetki
za zwłokę w wysokości 142 zł, opłata dodatkowa 1.500 zł, koszty upomnienia w kwocie 88 zł, koszty egzekucyjne w kwocie 18,20 zł.

W dniu 7 marca 2013 roku ubezpieczona złożyła wniosek o umorzenie należności na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność.

Decyzją z dnia 12 czerwca 2015 roku organ rentowy określił, iż według stanu na dzień 7 marca 2013 roku, umorzeniu będą podlegały należności ubezpieczonej
z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne - za okres września 2004 roku i czerwca 2008 roku w łącznej kwocie 167,47 zł (składki - 81,63 zł, odsetki - 85,84 zł)
oraz z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres września 2004 roku,
w łącznej kwocie 12,43 zł (składki - 5,99 zł, odsetki - 6,44 zł). Warunkiem umorzenia należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu wraz z odsetkami
w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji. W zakreślonym prawem terminie odwołanie wniosła ubezpieczona. Wyrokiem z dnia 11 czerwca 2015 roku,
w sprawie XI U 1912/14 Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił odwołanie. Uzasadniając swoje stanowisko, Sąd wskazał, że wynikiem postępowania dowodowego w sprawie jest ustalenie, że na podstawie zapisów ustawy z dnia
nie ma zatem podstaw do objęcia umorzeniem wskazanych przez odwołującą opłat dodatkowych.

Apelację od tego rozstrzygnięcia wywiodła ubezpieczona, wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji organu rentowego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu, jak i orzeczenie o kosztach procesu.

Sąd Apelacyjny w Katowicach punktem 1 wyroku uchylił zaskarżony wyrok
i poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przekazał sprawę do rozpoznania organowi rentowemu. W punkcie 2 orzekł o kosztach procesu. Uzasadniając swoje stanowisko, Sąd wskazał, że apelacja jest zasadna, albowiem został przez organ rentowy naruszony przepis ust. 8 art. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku
o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, gdyż nie określono w decyzji wydanej
na podstawie wskazanego przepisu należności niepodlegających umorzeniu
i warunków, jakie spełnić musi ubezpieczony, aby w przyszłości uzyskać decyzję
o umorzeniu niezapłaconych należności. Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. wykonał wskazany wyrok. Ubezpieczona zarzuciła, że nie może się odnieść do wielkości należności podlegających umorzeniu, albowiem były dokonywane wpłaty oraz otrzymywała różne pisma z ZUS, które nie były określane jako decyzje. W zakresie należności niepodlegających umorzeniu kwestionowała fakt nałożenia obowiązku ich uiszczenia, bowiem w ocenie odwołującej, one również podlegają umorzeniu. Część należności została uregulowana i w ocenie odwołującej, jest przez ZUS ukarana, poprzez zobowiązanie do spłaty opłaty dodatkowej. Gdyby nie zostały uiszczone należności, objęte byłyby one abolicją. Sąd Okręgowy w tak ustalonym stanie faktycznym uznał, że odwołanie ubezpieczonej nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd przypomniał, że w świetle treści przepisu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia
9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegają umorzeniu należności składkowe: 1) która przed dniem 1 września 2012 roku zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji,
o której mowa w ust. 8; 2) innej, niż wymieniona w pkt 1 za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Z kolei ust. 6 wskazanego przepisu określa, że umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Ustawa zawiera ustawowy warunek umorzenia zaległości składkowych, wynikających z treści art. 1 ust. 1 i ust. 6, który został określony w ust. 10 wskazanego przepisu. Zgodnie z nim, warunkiem umorzenia jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek
na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku, do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek,
o którym mowa w ust. 2 oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego

Zdaniem Sądu, ustawa abolicyjna ma za przedmiot umorzenia składki
na ubezpieczenie społeczne za osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Natomiast należności na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy są umarzane jedynie w sytuacji równoczesnego umorzenia należności na ubezpieczenie społeczne. Wobec powyższego, nieposiadanie przez płatnika podlegających umorzeniu zaległości z tytułu należności na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, to jest za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, wyłącza możliwość zastosowania ustawy abolicyjnej do pozostałych nieopłaconych należności na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. Warunkiem umorzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy jest uprzednie umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
oraz wypadkowe i istnienie należności z tego tytułu za ten sam okres, co zaległych składek na ubezpieczenie społeczne.

Sąd podzielił pogląd pełnomocnika odwołującej, oparty na treści przepisu
art. 24 ustawy systemowej, z którego wynika, że należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Jednocześnie wskazał, iż podane w odwołaniu należności niepodlegające umorzeniu nie uległy przedawnieniu wobec treści przepisu art. 1 pkt 15 wskazującego, że bieg terminu przedawnienia należności, o których mowa w ust. 1, 6, 10 i 12, ulega zawieszeniu na okres od dnia złożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 13.

Mając na uwadze wskazane okoliczności Sąd, w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie

Apelację od wyroku wniosła ubezpieczona, skarżonemu wyrokowi zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 1 ust. 1 w zw. z art. 1 ust. 6 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U.
z 2012 roku, poz. 1551) poprzez ich błędną wykładnię i zastosowanie,
a w konsekwencji błędne uznanie, iż możliwość umorzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, oraz należnych od tych składek odsetek
za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych, naliczonych od nieuiszczonych składek powstałych w latach 1999 - 2009, zachodzi tylko w przypadku jednoczesnego umorzenia należności
z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za ten okres; będące pochodną stwierdzenia, że umorzenie tych należności następuje niejako automatycznie i ma charakter następczy i wtórny wobec umorzenia składek na ubezpieczenie społeczne;

Powołując się na powyższe zarzuty, wniesiono o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez umorzenie należności określonych
w punkcie II zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C., znak:(...), z dnia
19 czerwca 2017 roku oraz ustalenie, że J. S. nie posiada niepodlegających umorzeniu należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 roku i nie jest zobowiązana do ich uregulowania;

2.  zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.
na rzecz ubezpieczonej kosztów procesu za obydwie instancje;

ewentualnie o:

3.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji
do ponownego rozpoznania, z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu podniesiono, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była kwestia umorzenia w trybie ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 roku, poz. 1551), zwanej dalej „ustawą abolicyjną”, zaległości obciążającej wnioskodawczynię wobec organu rentowego
z tytułu:

- składek na FUS za okres 09/2004, 06/2008, 01/2010, 06/2010-01/2011, 03/2011-07/2011: składki 8.215,63 zł + % + opłata dodatkowa 20.000 zł + koszty upomnienia 98,60 zł + koszty egzekucyjne 298,30 zł;

- składek na FUZ za okres 08/2004-09/2004, 08/2009, 06/2010-01/2011, 03/2011-07/2011: składki 3.115,90 zł + % + opłata dodatkowa 3.800 zł + koszty upomnienia 96,80 zł + koszty egzekucyjne 126 zł;

- składek na FP i FGŚP za okres 06/2010-07/2011: składki 583,27 zł + % + opłata dodatkowa 1.500 zł + koszty upomnienia 88 zł + koszty egzekucyjne 37,80 zł;

Ubezpieczona nie zgodziła się z rozstrzygnięciem Sądu I instancji, bowiem wyłączenie możliwości umorzenia składek na ubezpieczenia zdrowotne i Fundusz Pracy oraz ich pochodnych nie odpowiada prawu, a w szczególności - nie było celem wprowadzonej regulacji abolicyjnej.

W ocenie apelującej, zastosowana do wskazanych należności interpretacja art. 1 ust. 1 w związku z ust. 6 ustawy, jest błędna. Sąd ocenił stan faktyczny stosując wykładnię językową i oparł się wyłącznie na literalnym brzmieniu przepisu. Doprowadziło to w konsekwencji do niczym nieuzasadnionego i nierównego traktowania ubezpieczonych. Przyjęta przez Sąd interpretacja prowadzi bowiem
do wniosku, że ustawodawca gorzej traktuje osoby wywiązujące się z zobowiązań podstawowych (składek na ubezpieczenie, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy), niż osoby, które nie opłaciły żadnej z należności (składek, odsetek od składek, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych).

Zdaniem apelującej, koniecznym stało się sięgnięcie do zasad interpretacji celowościowej, przy założeniu racjonalności ustawodawcy.

Podano, że w uzasadnieniu projektu poselskiego wskazuje się, iż proponowane zmiany mają przede wszystkim na celu zniwelowanie barier finansowych dla małych
i średnich przedsiębiorców na rynku. Wychodzą naprzeciw osobom prowadzącym pozarolniczą działalność, szczególnie tym, które znajdują się w trudnej sytuacji finansowej między innymi z powodu posiadanego zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na własne ubezpieczenia za okres do lutego 2009 roku, narastającego
w związku ze zwiększającą się kwotą odsetek oraz pozostałych należności,
powstałych w konsekwencji nieopłacenia składek. Zmiany te, poprzez umorzenie najstarszych - a więc najtrudniejszych do spłaty - zaległości, będą dużym wsparciem dla przedsiębiorców, pozwalającym na odzyskanie płynności finansowej.
W konsekwencji, w opinii skarżącej, nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem
Sądu I instancji (oraz organu rentowego), iż samoistne umorzenie składki
na gruncie ustawy abolicyjnej nie jest możliwe. Wskazano na możliwość zastosowania, oprócz wykładni językowej, także reguł systemowych.
Wykładnia funkcjonalna obejmuje zaś zbiór dyrektyw, które odwołują się
do funkcji, roli, celu, jaki ma spełnić akt normatywny podejmowany przez prawodawcę.

W przypadku - jak w rozpoznawanej sprawie - celem według apelującej, była przede wszystkim pomoc finansowa dla osób prowadzących pozarolniczą
działalność gospodarczą poprzez umorzenie składek odprowadzanych na własne ubezpieczenia. Rozstrzygnięcie Sądu I instancji i przeprowadzona przez Sąd interpretacja językowa - zdecydowanie nie znajduje uzasadnienia na gruncie ustawy abolicyjnej oraz nie odpowiada celom, które jej przyświecały.

Zdaniem apelującej, gdy dokona się wykładni systemowej przepisów ustawy abolicyjnej, w szczególności regulacji art. 1 ust. 1 w powiązaniu z art. 1 ust. 6 ustawy, skonstatować należy, iż w trybie omawianej tutaj ustawy podlegają umorzeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy, a także należne od tychże
składek odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, opłaty dodatkowe, koszty upomnienia i koszty egzekucyjne naliczone przez właściwe organy, również za okresy, za które wnioskodawczym nie posiada zaległości składkowych na ubezpieczenie społeczne.

Także skarżąca stwierdziła nieprawidłowość oceny Sądu I instancji odnośnie braku podstaw do umorzenia zadłużenia wnioskodawczyni wobec organu rentowego
z tytułu składek na FUS za okres 09/2004, 06/2008, 01/2010, 06/2010-01/2011, 03/2011-07/2011: składki 8.215,63 zł + % + opłata dodatkowa 20.000 zł +
koszty upomnienia 98,60 zł + koszty egzekucyjne 298,30 zł, wobec faktu,
że wnioskodawczyni nie posiada zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne.

Zdaniem apelującej, przytoczona przez Sąd Okręgowy argumentacja koncentruje się na interpretacji art. 1 ust. 6 ustawy abolicyjnej, z którego
to przepisu Sąd wyprowadza wniosek o niedopuszczalności umorzenia przedmiotowych należności, bez jednoczesnego umorzenia składek na ubezpieczenie społeczne. Tymczasem, nawet jeśli przyjąć wykładnię Sądu (aczkolwiek
zdaniem apelującej - z przyczyn wyżej wskazanych - nieprawidłową) - o braku
podstaw do umorzenia należności innych, niż składki na ubezpieczenie
społeczne „samodzielnie”, tj. bez składek na ubezpieczenie społeczne
za ten sam okres, to wskazać należy, iż przedmiotowa regulacja
dotyczy opłat dodatkowych od składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy.

Podkreślono, że zaskarżona w niniejszej sprawie decyzja dotyczy jednak
w analizowanym zakresie również umorzenia pochodnych, w tym opłaty dodatkowej na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Należności te stanowią opłaty związane
z obowiązkiem opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne, co sprawia,
że umorzenie tego zadłużenia następuje przy uwzględnieniu regulacji art. 1 ust. 1 ustawy abolicyjnej, a nie przepisu art. 1 ust. 6 tej ustawy.

Następnie powołano się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia
2 czerwca 2015 roku, III AUa 1341/14, Lex nr 1746332, zgodnie z którym „Należności uboczne wskazane w art. 1 ust. 1 ustawy z 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają umorzeniu nie tylko w przypadku występowania nieopłaconych składek za ten okres, lecz także w przypadku składek opłaconych (dobrowolnie lub wskutek przeprowadzonej egzekucji). Celem ustawodawcy było umorzenie nie tylko należności głównych z tytułu składek
na ubezpieczenie społeczne z objętego ustawą okresu, lecz także należności ubocznych odnoszących się do tychże składek. Użycie w ust. 1 określenia nieopłacone” odnosi się zatem tylko do składek na ubezpieczenie społeczne
(zatem tylko nieopłacone składki na ubezpieczenie społeczne podlegają
umorzeniu w trybie ustawy, czyli a contrario nie podlegają umorzeniu składki
już opłacone), zaś wymienione w tym przepisie należności uboczne dotyczą
składek na ubezpieczenie za tenże okres, ale zarówno nieopłaconych,
jak i opłaconych.”

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej jest nieuzasadniona.

Na wstępie wskazać należy, że Sąd Okręgowy poczynił w oparciu
o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, prawidłowe ustalenia faktyczne, które zostały należycie przedstawione i uzasadnione w motywach wydanego rozstrzygnięcia. Ustaleń tych zresztą nie kwestionował skarżący w złożonej apelacji.

Sąd Apelacyjny w pełni zatem podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji oraz dokonaną na ich podstawie ocenę prawną, uznając je za własne, co oznacza,
iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 roku,
sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999r., z. 24, poz. 776).

Istota sporu w rozpatrywanej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy organ rentowy decyzją dnia 13 kwietnia 2016 roku prawidłowo określił ubezpieczonej warunki umorzenia należności składkowych wydanej w trybie ustawy z dnia
9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (Dz. U.
z 2012 roku, poz. 1551) zwanej dalej ustawą abolicyjną.

W szczególności sporne pozostawało, w opinii skarżącej, określenie warunku umorzenia w postaci określenia kwot niepodlegających umorzeniu.

Mianowicie organ rentowy w decyzji z dnia 19 czerwca 2017 roku
określił, że: na należności niepodlegające umorzeniu składają się zaległości z tytułu składek na FUS za okres 09/2004, 06/2008, 01/2010, 06/2010-01/2011, 03/2011-07/2011 składki 8.215,63 zł + % + opłata dodatkowa 20.000 zł + koszty upomnienia 98,60 zł + koszty egzekucyjne 298,30 zł; - składek na FUZ za okres 08/2004-09/2004, 08/2009, 06/2010-01/2011, 03/2011-07/2011 składki 3.115,90 zł + % + opłata dodatkowa 3.800 zł + koszty upomnienia 96,80 zł + koszty egzekucyjne 126 zł;
- składek na FP i FGŚP za okres 06/2010-07/2011 składki 583,27 zł + % + opłata dodatkowa 1.500 zł + koszty upomnienia 88 zł + koszty egzekucyjne 37,80 zł;

W opinii apelującej, błędna wykładnia i zastosowanie przepisów ustawy abolicyjnej polegała na błędnym uznaniu, iż możliwość umorzenia składek
na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych, naliczonych od nieuiszczonych składek powstałych w latach 1999-2009, zachodzi tylko w przypadku jednoczesnego umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za ten okres; będące pochodną stwierdzenia, że umorzenie tych należności następuje niejako automatycznie i ma charakter następczy i wtórny wobec umorzenia składek
na ubezpieczenie społeczne;

Sąd Apelacyjny nie może zgodzić się z zawartą w apelacji argumentacją.

Przede wszystkim Sąd Apelacyjny zauważa, że z cytowanych już przez Sąd Okręgowy przepisów jednoznacznie wynika, że umorzeniu na podstawie postanowień ustawy z 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają wyłącznie nieopłacone przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność składki (i inne należności wymienione w art. 1 ust. 1) na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne
i rentowe oraz wypadkowe z tytułu prowadzenia tej działalności. Umorzeniu
nie podlegają natomiast składki za inne osoby, np. pracowników, osoby współpracujące, co wyraźnie wynika z ust. 10 i ust. 11 art. 1.

Jak wynika zaś z twierdzeń ubezpieczonej oraz złożonych dokumentów,
jej zobowiązania względem organu rentowego dotyczą nieopłaconych składek
za okres od stycznia 1999 roku do lutego 2009 roku zarówno z tytułu zatrudnienia pracowników w tym okresie, jak i z tytułu własnych ubezpieczeń. Pierwsze z tych należności nie podlegają umorzeniu.

Wskazać też należy, że ustawa z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (Dz. U. z 2012 roku, poz. 1551), zwana
ustawą abolicyjną regulując kwestię umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, przewiduje dwa postępowania prowadzone przez ZUS, które kończą się wydaniem
merytorycznych decyzji, a mianowicie postępowanie w sprawie określenia
warunków umorzenia należności oraz postępowanie w sprawie umorzenia
należności.

Konieczność wydania przez organ rentowy w toku postępowania abolicyjnego
dwóch merytorycznych decyzji wynika z treści ust. 8 art. 1 i ust. 13 art. 1 oraz ust. 16 art. 1. Zgodnie z ust. 8 art. 1 ustawy abolicyjnej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych. Przepis ten wyraźnie zatem wskazuje na dwa elementy składowe decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy, a mianowicie kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6 oraz warunki umorzenia. Warunki umorzenia, o których mowa w art. 1 ust. 8 ustawy zostały wskazane w przepisach ust. 10-12 art. 1 ustawy.

Z mocy ust. 10 art. 1 omawianej ustawy, warunkiem umorzenia należności,
o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku, do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2 oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika Urzędu Skarbowego lub komornika sądowego.

Stosownie do treści ust. 11 art. 1 ustawy abolicyjnej, niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy
od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8. Na podstawie
zaś ust. 12 art. 1, w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności,
z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących
płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty, albo zostanie odroczony termin
ich płatności, warunek, o którym mowa w ust. 10 uważa się za spełniony po ich opłaceniu.

Z art. 1 ust. 1 ustawy abolicyjnej wynika, że reguluje ona kwestie decyzji
w sprawie umorzenia nieopłaconych składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe
i wypadkowe z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8
ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych
za okres od 1 stycznia 1999 roku do 28 lutego 2009 roku oraz należnych od nich odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych,
a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Zgodnie natomiast z art. 1 ust. 6 ustawy abolicyjnej, umorzenie nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten okres oraz należnych od nich za ten sam okres odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego jest przypisanym przez ustawę skutkiem umorzenia należności, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy abolicyjnej.

Dokonując wykładni językowej powyższych regulacji, a więc art. 1 ust. 1
w powiązaniu z art. 1 ust. 6 ustawy, należy skonstatować, iż w trybie omawianej tutaj ustawy nie podlegają umorzeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy, a także należne od tychże składek odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, opłaty dodatkowe, koszty upomnienia i koszty egzekucyjne naliczone przez właściwe organy za okresy, za które wnioskodawca nie posiada zaległości składkowych
na ubezpieczenie społeczne. Umorzenie należności wymienionych w art. 1 ust. 6 ustawy abolicyjnej następuje niejako automatycznie, ale tylko jako skutek umorzenia zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności za okres mieszczący się w ramach czasowych od dnia
1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku.

Taka konstrukcja powoduje zaś, że na skutek wniosku osoby uprawnionej organ wydaje decyzję w przedmiocie łącznego umorzenia należności opisanych w ust. 1 i 6 cytowanego przepisu. Ustawa abolicyjna nie przewiduje możliwości wydania decyzji w sprawie umorzenia wyłącznie należności wymienionych ust. 1, bądź wyłącznie
w ust. 6 tego przepisu.

Tym samym, wbrew stanowisku apelującej, nie było potrzeby dokonywania wykładni celowościowej zastosowanych przepisów, skoro wykładnia językowa okazała się wystarczająca z uwagi na jej logiczne powiązania pomiędzy wskazanymi przepisami.

Wypada także podkreślić, iż w orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się,
że w państwie prawnym interpretator musi zawsze w pierwszym rzędzie brać pod uwagę językowe znaczenie tekstu prawnego. Jeżeli językowe znaczenie tekstu jest jasne, wówczas - zgodnie z zasadą clara non sunt interpretanda - nie ma potrzeby sięgania po inne, pozajęzykowe metody wykładni. W takim wypadku wykładnia pozajęzykowa może jedynie dodatkowo potwierdzać, a więc wzmacniać, wyniki wykładni językowej wykładnią systemową czy funkcjonalną. Podobnie ma się rzecz
z wykładnią tekstów prawnych, których sens językowy nie jest jednoznaczny z tego względu, że tekst prawny ma kilka możliwych znaczeń językowych, a wykładnia funkcjonalna (celowościowa) pełni rolę dyrektywy wyboru jednego z możliwych znaczeń językowych. W obu wypadkach interpretator jest związany językowym znaczeniem tekstu prawnego, a znaczenie to stanowi zawsze granicę dokonywanej przez niego wykładni. W pewnych szczególnych sytuacjach rola wykładni funkcjonalnej nie będzie jednak ograniczać się wyłącznie do roli dyrektywy wyboru jednego ze znaczeń językowych, ale może tworzyć swoiste, różne od alternatyw językowych, znaczenie tekstu prawnego. Przyjęcie takiego swoistego znaczenia tekstu prawnego, ustalonego na podstawie wykładni funkcjonalnej (celowościowej) będzie prowadziło zawsze do wykładni rozszerzającej lub zwężającej (por. np. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2000 roku, K 25/99, OTK 2000 nr 5, poz. 141 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 stycznia 1993 roku, III ARN 84/92, OSNC 1993 nr 10, poz. 183; z dnia 8 maja 1998 roku, I CKN 664/97, OSNC 1999
nr 1, poz. 7; uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 3 listopada 1997 roku, III ZP 38/97, OSNAPiUS 1998 nr 8, poz. 234; z dnia 8 lutego 2000 roku, I KZP 50/99, OSNKW 2000 nr 3-4, poz. 24 i uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
25 kwietnia 2003 roku, III CZP 8/03, OSNC 2004 nr 1, poz. 1). Sąd Najwyższy wielokrotnie zaś podkreślał, że przepisy regulujące system zabezpieczenia społecznego ze względu na swoją istotę i konstrukcję podlegają wykładni ścisłej.
Nie powinno się więc stosować do nich wykładni celowościowej, funkcjonalnej
lub aksjologicznej w opozycji do wykładni językowej, jeżeli ta ostatnia prowadzi
do jednoznacznych rezultatów interpretacyjnych, a zatem nie można ich poddawać
ani wykładni rozszerzającej, ani zwężającej, modyfikującej wyczerpująco
i kazuistycznie określone przez ustawodawcę uprawnienia do świadczeń
(por. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16 sierpnia 2005 r., I UK 378/04,
OSNP 2006 nr 13-14, poz. 218; z dnia 23 października 2006 r., I UK 128/06, OSNP 2007 nr 23-24, poz. 359; z dnia 29 stycznia 2008 roku, I UK 239/07, OSNP
2009 nr 7-8, poz. 103; z dnia 4 marca 2008 roku, II UK 129/07, OSNP 2009
nr 11-12, poz. 155; z dnia 19 maja 2009 roku, III UK 6/09, Lex nr 509028,
czy też z dnia 7 lutego 2012 roku, I UK 276/11, OSNP 2013 nr 9-10,
poz. 113).

Nie ma również racji skarżąca, podnosząc, że interpretacja spornych przepisów dokonana przez sądy jest niezgodna z podstawową wartością konstytucyjną, to jest równością wobec prawa ubezpieczonych i tym samym jest sprzeczna z regułami wykładni funkcjonalnej. Trzeba bowiem zauważyć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego odnoszącym się do art. 32 Konstytucji RP, co do zasady powinny być traktowane w taki sam sposób osoby odznaczające się tą samą istotną (relewantną) cechą, przy czym równość to także akceptacja odmiennego traktowania podmiotów, które wspólnych cech relewantnych nie mają. Jeżeli
zatem zróżnicowanie sytuacji prawnej i faktycznej adresatów norm prawnych odpowiada obiektywnie istniejącym między nimi odmiennościom, nie dochodzi
do naruszenia konstytucyjnej zasady równości (por. pośród wielu wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z dnia 23 marca 2010 roku, SK 47/08, OTK-A 2010 nr 3, poz. 25
oraz z dnia 4 lipca 2013 roku, P 7/10, OTK-A 2013 nr 6, poz. 74).

W tym miejscu przypomnieć trzeba, iż składki niepodlegające umorzeniu stanowią składki obciążające beneficjenta ustawy abolicyjnej, jako płatnika.
Ich wysokość każdej osobie prowadzącej działalność gospodarczą (płatnikowi składek) powinna być znana. Otóż bowiem, w nawiązaniu do obowiązku uiszczania danin publicznych, w tym składkowych (oznaczonego w art. 84 Konstytucji RP), stwierdzić należy, iż do zadań z zakresu ubezpieczenia emerytalnego, realizowanych przez płatników w ramach stosunku ubezpieczającego, należy zgłaszanie
do ubezpieczeń społecznych każdej osoby objętej obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym, sporządzanie imiennych raportów miesięcznych dotyczących ubezpieczonych oraz obliczanie, rozliczanie, częściowe finansowanie i przekazywanie składek do ZUS. Wskazać przy tym trzeba, iż przepis art. 46 ust. 1 ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. nr 137,
poz. 887 ze zm.) nakłada na płatnika składek obowiązek obliczania, rozliczania
i opłacania należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy, według zasad wynikających z przepisów tej ustawy. Opisany wyżej obowiązek ma bezwzględny charakter, co oznacza, iż jeżeli przy poborze składek na ubezpieczenie społeczne dojdzie do naruszenia obowiązujących przepisów także przez organ dokonujący takiego poboru, to organ ten nie ma podstaw prawnych do stosowania jakichkolwiek ulg z tego tytułu w stosunku do płatnika składek (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 27 marca 2008 roku, III AUa 172/08). Jednocześnie należy wskazać, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 sierpnia 2008 roku (II BU 42/07) słusznie stwierdził,
że podmioty zobowiązane do opłacania składek na ubezpieczenia zdrowotne powinny bez uprzedniego wezwania i bez potrzeby wydawania decyzji, opłacać i rozliczać składki na to ubezpieczenie za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianym dla składek na ubezpieczenia społeczne.

Istotne jest, że wszelkie procedury abolicyjne związane z umarzaniem należności, będąc z jednej strony ułatwieniem dla płatnika składek, z drugiej
strony muszą być ściśle rygorystycznie przestrzegane. Apelująca, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, powinna być zorientowana w zasadach płacenia składek na ubezpieczenia społeczne

Również nie można podzielić konstatacji apelującej, że przyjęta przez Sąd interpretacja prowadzi do wniosku, że ustawodawca gorzej traktuje osoby wywiązujące się ze zobowiązań podstawowych (składek na ubezpieczenie, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy), niż osoby, które nie opłaciły żadnej
z należności (składek, odsetek od składek, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych). Zobowiązany, nie płacący żadnej należności, może korzystać - w ujęciu Sądu - z umorzenia w pełnym zakresie, a płacący składki, którym pozostały do uiszczenia tylko zobowiązania pochodne - już nie.

W tym zakresie wypada podkreślić, że za ścisłym rozumieniem regulacji ocenianej ustawy przemawia jej epizodyczny charakter, o czym świadczy określony
w niej zamknięty okres, w którym mogły powstać zaległości składkowe (od dnia
1 stycznia 1999 roku do dnia 31 grudnia 2009 roku) oraz uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem o umorzenie tych zaległości tylko w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (art. 1 ust. 4),

W konsekwencji, również nie mogła ulec umorzeniu opłata dodatkowa, skoro należności składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, za nieregulowanie których została ona wymierzona, nie podlegały umorzeniu. Jak wskazała sama ubezpieczona, nie kwestionowała ona samych wysokości kwot niepodlegających umorzeniu,
a jedynie brak możliwości umorzenia należności dodatkowych.

W konsekwencji, Sąd Apelacyjny nie podzielił cytowanego w apelacji wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 czerwca 2015 roku, III AUa 1341/14,
Lex nr 1746332: iż należności uboczne wskazane w art. 1 ust. 1 ustawy z 2012 roku
o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (w odróżnieniu od należności wskazanych w ust. 6) podlegają umorzeniu nie tylko w przypadku występowania nieopłaconych składek za ten okres, lecz także w przypadku składek opłaconych (dobrowolnie lub wskutek przeprowadzonej egzekucji).

Jak wynika z uzasadnienia tego wyroku, taki pogląd został sformułowany tylko przez skład orzekający w niniejszej sprawie. Tymczasem, budzi on wątpliwości
w odniesieniu do samego zapisu art. 1 ustawy abolicyjnej, gdzie wskazano, że umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku
do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Zawarte sformułowanie stanowi ścisłe następcze powiązanie należności z tytułu opłaty z wcześniejszymi należnościami
z tytułu ubezpieczeń emerytalnych, rentowych i wypadkowych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł,
jak w sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym
Sąd II instancji rozstrzygnął po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat
za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.).

/-/SSO del. B.Torbus /-/SSA M.Pierzycka-Pająk /-/SSA E.Kocurek-Grabowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR