Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Irena Goik (spr.)
Sędziowie	SSA Tadeusz Szweda SSA Antonina Grymel
Protokolant	Beata Przewoźny

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2015r. w Katowicach

sprawy z odwołania J. T. (J. T. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do emerytury nauczycielskiej

na skutek apelacji ubezpieczonego J. T.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej

z dnia 22 listopada 2013r. sygn. akt VI U 1447/13

oddala apelację.

/-/SSA T. Szweda /-/SSA I. Goik /-/SSA A. Grymel

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 345/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 września 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu J. T. prawa do emerytury nauczycielskiej.

Organ rentowy odmówił ubezpieczonemu J. T. prawa do emerytury nauczycielskiej przyjmując, iż nie spełnił on podstawowego warunku jej przyznania nie wykazując się 20-letnim okresem pracy nauczycielskiej.

Na podstawie przedłożonej dokumentacji na dzień 31 grudnia 2008 r. ubezpieczony udowodnił łączny staż pracy nauczycielskiej 18 lat, 8 miesięcy i 14 dni.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, iż z przepisu art. 1 ustawy
z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela oraz art. 1A wynika, że ustawie nie podlegają osoby pracujące w ZHP. Ponadto przepis art. 95 ustawy Karta Nauczyciela został uchylony.

Odwołanie od decyzji wniósł ubezpieczony zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę decyzji, mogących mieć wpływ na jej treść,
a przejawiający się w nieprawidłowej ocenie długości okresu wykonywania przez ubezpieczonego pracy, co skutkowało uznaniem, że ubezpieczony nie spełnia kryteriów określonych w art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Ubezpieczony zakwestionował wyliczenie stażu pracy nauczycielskiej. Podał, że okres zatrudnienia w ZHP od dnia 15 września 1981 r. do dnia
26 października 1984 r. na stanowisku komendanta Hufca ZHP w Ż. i od dnia
21 października 1984 r. do dnia 28 lutego 1987 r. na stanowisku zastępcy komendanta Hufca (...)ZHP w B. winien zostać potraktowany jako okres pracy nauczycielskiej w imię ochrony praw nabytych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 22 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że ubezpieczony dnia 31 sierpnia 2012 r. wystąpił do organu emerytalnego z żądaniem przyznania emerytury nauczycielskiej. Organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury nauczycielskiej przyjmując, że ubezpieczony wykazał jedynie 18 lat, 8 miesięcy i 14 dni pracy nauczycielskiej. Od dnia 15 września 1981 r. do dnia 26 października 1984 r. ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy w Komendzie (...) w ZHP na stanowisku komendanta Hufca ZHP w Ż. w pełnym wymiarze czasu pracy.
W okresie od dnia 21 października 1984 r. do dnia 28 lutego 1987 r. ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy z (...) ZHP w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zastępcy komendanta (...)ZHP w B..

Oceniając wskazane dwa okresy zatrudnienia ubezpieczonego, Sąd pierwszej instancji nie uznał ich za pracę nauczycielską. Odnosząc się do art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 19 poz. 239) Sąd uznał, że w dacie wejścia w życie tego przepisu ubezpieczony nie był nauczycielem, o którym mówi wskazany przepis.
Nie spełniał zatem warunków do otrzymania emerytury. Sąd Okręgowy miał również na uwadze, iż art. 95 ustawy Karta Nauczyciela został skreślony. W stosunku do wskazywanej przez ubezpieczonego kwestii ochrony praw nabytych, Sąd podniósł,
iż tylko osoby, które przed wejściem w życie nowych przepisów spełniły wszystkie warunki do nabycia prawa do świadczenia mogły zasadnie układać swe plany życiowe w zaufaniu do obowiązującego prawa zakładając, że będą mogły skorzystać
z przyznanych uprawnień. Sąd pierwszej instancji argumentował przy tym,
iż ustawodawca może zasadnie ingerować w ekspektatywy, które nie mają charakteru prawnie ukształtowanych pod warunkiem, że nie naruszy prawa z zabezpieczenia społecznego, co wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 czerwca
1990 r. sygn. akt K 5/99, OTK 2000 Nr 5 poz. 100.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Apelację od wyroku wniósł pełnomocnik ubezpieczonego.

Apelujący zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, mogący mieć wpływ na jego treść, a przejawiający się w nieprawidłowej ocenie długości okresu wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnym charakterze, co skutkowało uznaniem, iż ubezpieczony nie spełnia kryteriów określonych w art. 88 ust. 1 ustawy
z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela,

- naruszenie prawa materialnego a w szczególności art. 88 ust. 1 wskazanej ustawy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące błędnym uznaniem,
iż ubezpieczony nie spełnia kryteriów określonych w art. 88 ust. 1 wskazanej ustawy, tj. nie spełnia wymogu posiadania 20-letniego okresu wykonywania pracy
w szczególnym charakterze i w związku z tym nie przysługuje mu prawo do emerytury nauczycielskiej,

- naruszenie zasady bezpieczeństwa prawnego, zaufania do państwa i prawa, ochrony praw nabytych, prawa do zabezpieczenia społecznego przewidzianych w art. 2 w zw.
z art. 67 Konstytucji RP, a także zasady równości wobec prawa, przewidzianej
w art. 32, art. 67 Konstytucji RP, poprzez ich błędną wykładnię skutkującą wadliwym przyjęciem, iż podlegają one pewnym ograniczeniom i nie mają zastosowania
w niniejszej sprawie.

Powołując się na wskazane zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku
i przyznanie prawa do emerytury nauczycielskiej ubezpieczonemu ewentualnie
o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Zdaniem skarżącego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy winien doprowadzić Sąd I instancji do ustalenia, że w okresie pracy na stanowisku Zastępcy Komendanta (...) ZHP w B. a przede wszystkim w Komendzie Hufca ZHP w Ż., ubezpieczony wykonywał czynności analogiczne do tych jakie wykonywałby, gdyby pracował jako nauczyciel w Zespole Szkół (...) w Ż.. Według apelującego ubezpieczony w okresie pracy na stanowisku Zastępcy Komendanta (...) ZHP w B., a przede wszystkim w Komendzie Hufca ZHP w Ż., pracował faktycznie jako nauczyciel, co uzasadnia zaliczenie mu powyższych okresów do okresu pracy nauczycielskiej. Nadto zdaniem ubezpieczonego należy przyjąć, że jego praca w Związku Harcerstwa Polskiego winna być kwalifikowana w chwili świadczenia pracy przepisem art. 95 Karty Nauczyciela. Skoro w czasie pracy ubezpieczonego w ZHP okres ten wliczał się do czasu pracy nauczycielskiej w rozumieniu powyższych przepisów, brak jest podstaw do odmówienia mu wliczenia tego okresu na obecnym etapie.

Według apelującego Sąd Okręgowy naruszył zasadę bezpieczeństwa prawnego, zaufania państwa i prawa, ochrony praw nabytych, prawa do zabezpieczenia społecznego przewidzianą w art. 2 w zw. z art. 67 Konstytucji RP, a także zasadę równości wobec prawa przewidzianą w art. 32 Konstytucji RP poprzez ich błędną wykładnię skutkującą wadliwym przyjęciem, iż podlegają one pewnym ograniczeniom i nie mają zastosowania w niniejszej sprawie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona.

Zdaniem Sądu Odwoławczego nie budzi wątpliwości prawidłowe ustalenie Sądu Okręgowego, że ubezpieczony nie spełnił warunków do przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia. Ubezpieczony nie udowodnił 20 lat pracy
w nauczycielstwie.

W sprawie uprawnień ubezpieczonego spór dotyczył ustalenia, czy okres od dnia 15 września 1981 r. do dnia 26 października 1984 r. kiedy ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy w Komendzie (...) w ZHP na stanowisku komendanta Hufca ZHP w Ż. i od dnia 21 października 1984 r. do dnia 28 lutego 1987 r. kiedy pozostawał w stosunku pracy z (...) ZHP na stanowisku zastępcy komendanta może zostać zaliczony do 20-letniego stażu pracy nauczycielskiej ubezpieczonego.

Ten okres zatrudnienia ubezpieczonego mógłby zostać zaliczony tylko na podstawie art. 95 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Wskazany przepis uprawniał nauczycieli mianowanych, przechodzących do pracy
w organizacjach społecznych oraz związkach zawodowych na stanowiska wymagające kwalifikacji pedagogicznych do emerytury i renty na warunkach określonych
w art. 86-91 ustawy. Powyższy artykuł został skreślony z ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 18 lutego
2000 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 19 poz. 239) nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie ustawy
w organizacjach społecznych na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych zachowują do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy dotychczasowe uprawnienia o ile karta nauczyciela takie uprawnienia przewiduje.

Odniesienie powyższych rozważań do okoliczności sprawy prowadzi do wniosku, że ubezpieczony tylko wtedy miałby prawo do świadczenia gdyby
do momentu utraty mocy omówionego przepisu pracował we wskazanych wyżej organizacjach. Skoro ubezpieczony w dacie utraty mocy wskazanego przepisu art. 95 Karty Nauczyciela (art. 1 pkt 54 ustawy z dnia 14 czerwca 1996 r. - Dz. U. 1996.87. 396 zmieniającego ustawę z dniem 7 sierpnia 1996 r.) nie pracował w powyższych organizacjach, to nie przysługuje mu prawo do świadczenia.

Podobne stanowisko wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2013 r. sygn. akt I UK 576/12 LEX nr 1383253, zgodnie z którym zmianę wprowadzoną przez art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 19
poz. 239) należy rozumieć w ten sposób, że nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia
w życie ustawy zmieniającej z 2000 r., w niepublicznych placówkach artystycznych umożliwiających rozwijanie zainteresowań i uzdolnień artystycznych, określanych do dnia 5 kwietnia 2000 r. jako placówki kształcenia artystycznego dzieci i młodzieży prowadzone przez instytucje i organizacje społeczne, które działalność oświatowo- wychowawczą i kształcenie artystyczne prowadzą na podstawie statutu, zachowują po dniu 5 kwietnia 2000 r. - na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy zmieniającej
z 2000 r. - prawa i obowiązki określone Kartą Nauczyciele, z tym, że do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy przysługują im one w dotychczasowym (pełnym) zakresie o ile Karta nadal je przewiduje, a po tym dniu w zakresie określonym tą ustawą, tj. ustalonym w art. 91b ust. 2 pkt 3 Karty Nauczyciela. Oznacza to, że mogą oni skorzystać z prawa do emerytury z art. 88 Karty Nauczyciela, ponieważ prawo to zachowują także na podstawie przepisów obowiązujących po dniu 5 kwietnia 2000 r.

Odniesienie tej zasady do okoliczności faktycznych niniejszej sprawy powoduje przyjęcie, że ubezpieczony nie mógł nabyć prawa do świadczenia. Ubezpieczony
w dniu utraty mocy obowiązującej przepisu art. 95 ust. 1 Karty Nauczyciela nie pracował we wskazanych wyżej organizacjach, w związku z czym nie mógł spełnić warunków określonych w art. 88 Karty Nauczyciela.

Niezrozumiałe są zarzuty skarżącego odnoszące się do uregulowań Konstytucyjnych, a przede wszystkim do ochrony zaufania obywateli do państwa
i stanowionego przez nie prawa. Należy bowiem zaznaczyć, iż rzeczywiście obywatel ma prawo do tego, aby prawo było co do zasady niezmienne, jednak musi się liczyć
z tym, że takie zmiany będą mogły nastąpić. Ustawodawca zachowuje w tym względzie swobodę odnośnie uregulowań prawnych, nie ograniczoną swoistą „ekspektatywą skuteczną wobec ustawodawcy” (wyrok Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 3 lipca 2006 r. sygn. akt SK 56/05 OTK-A 2006 nr 7 poz. 77).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

/-/SSA T. Szweda /-/SSA I. Goik /-/SSA A. Grymel

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek