Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Ewa Piotrowska (spr.)
Sędziowie	SSA Jolanta Ansion SSA Marek Żurecki
Protokolant	Sebastian Adamczyk

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2012 r. w Katowicach

sprawy z odwołania A. M. (A. M. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych

na skutek apelacji ubezpieczonego A. M.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach

z dnia 7 listopada 2011 r. sygn. akt X U 1612/11

oddala apelację.

/-/ SSA J. Ansion /-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA M. Żurecki

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 247/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 listopada 2011 roku Sąd Okręgowy - Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach oddalił odwołanie ubezpieczonego A. M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. z dnia
29 czerwca 2011 roku odmawiającej ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku, albowiem ustalono, że ubezpieczony nie spełnia warunku przepracowania 15 lat
w warunkach szczególnych.

Odwołanie od decyzji wniósł ubezpieczony.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony ukończył 60 lat w dniu (...), od 13 grudnia 1997 roku otrzymuje rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, która to renta została przyznana na stałe.

Ubezpieczony od 1 września 1965 roku do czasu uzyskania prawa do renty pracował w Fabryce (...) S.A. w S., na stanowisku tokarza.

Ubezpieczony wyjaśnił, że pracował na wydziale montażowym, szlifował i polerował profile stalowe i żeliwne.

Pracodawca ubezpieczonego odmówił wydania świadectwa pracy w warunkach szczególnych, albowiem stanowisko jakie zajmował ubezpieczony nie jest wymienione
w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników (…), ani w Zarządzeniu Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia
12 sierpnia 1983 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w szczególnych warunkach.

Sąd I instancji ustalił, w oparciu o pismo Państwowego Inspektora Pracy skierowane do ubezpieczonego po przeprowadzeniu kontroli, iż Inspektor Pracy stwierdził,
że pracodawca w oparciu o obowiązujące przepisy nie był zobowiązany do zamieszczenia
w świadectwie pracy z dnia 13 grudnia 1997 roku zapisu o pracy w warunkach szczególnych. Natomiast ubezpieczony nigdy nie występował o sprostowanie świadectwa pracy z dnia
13 grudnia 1997 roku.

Sąd I instancji powołując się na art. 116 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
i rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze podkreślił, że okresy pracy w warunkach szczególnych winny być stwierdzone
w sporządzonym przez pracodawcę świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub od 1996 roku w świadectwie pracy winna znajdować się adnotacja
o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych.

Pracodawca ubezpieczonego odmówił wydania mu świadectwa wykonywania pracy
w warunkach szczególnych, nie odnotował również aby ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych w świadectwie pracy, albowiem stanowisko tokarza jakie zajmował nie znajduje się w wykazie stanowisk, na których wykonywana jest praca w takich warunkach.

Równocześnie akta osobowe ubezpieczonego nie dają podstaw do ustalenia, aby wykonywał on inną pracę niż praca tokarza.

W oparciu o dokonane ustalenia Sąd Okręgowy uznał, że skoro ubezpieczony stale pracował jako tokarz, a stanowisko to nie jest wymienione jako stanowisko pracy
w warunkach szczególnych w przepisach powszechnie obowiązujących rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, ani w przepisach branżowych, tj. w Zarządzeniu Nr 17 MGiE z dnia 12 sierpnia 1983 roku i pracodawca nie wydał ubezpieczonemu stosownego świadectwa pracy, to brak jest podstaw do uznania, że ubezpieczony spełnił warunki do uzyskania emerytury w obniżonym wieku w oparciu o art. 184 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS.

Sąd I instancji wskazał, że ubezpieczony nie podnosił, aby wykonywał inną pracę, natomiast podnoszone przez niego okoliczności, że tokarze na innych wydziałach uzyskali uprawnienia wynikające z pracy w warunkach szczególnych nie może stanowić argumentu przemawiającego za ustaleniem takich uprawnień dla ubezpieczonego.

Apelację od wyroku wniósł ubezpieczony.

W apelacji podniósł, że do kategorii prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się: szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne, a te właśnie prace były przez ubezpieczonego wykonywane w ramach pracy tokarza w latach 1969 - 1985. W latach 1969 - 1972 ubezpieczony zajmował się polerowaniem wałków metalowych na tokarce a w latach 1969 - 1985 szlifowaniem i ostrzeniem narzędzi skrawających takich jak noże tokarskie i wiertła, szlifowaniem ręcznym dużych odlewów metalowych i żeliwnych, które nie dały się zamocować w uchwycie tokarki. Dopiero w 1986 roku zmieniono technologię.

Ubezpieczony wskazał, że kończąc szkołę zawodową jako tokarz posiadał drugi zawód - szlifierza ręcznego, co nie zostało odnotowane w dokumentach.

Ponadto zarzucił, że pracował w warunkach szkodliwych a w jego ocenie praca
w warunkach szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia niewiele różni się od pracy
w warunkach szczególnych, która stanowi o uprawnieniach do wcześniejszej emerytury.

Celem uzupełnienia postępowania dowodowego na wniosek ubezpieczonego Sąd Apelacyjny dopuścił dowody z zeznań świadków wskazanych przez ubezpieczonego na okoliczność charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w spornym okresie.

Świadek J. P., ślusarz, zeznał, że pracował w Fabryce (...) S.A. w S. od 1962 roku do 2002 roku na wydziale montażu maszyn górniczych na jednym wydziale z ubezpieczonym, przy czym świadek pracował w brygadzie ślusarzy a ubezpieczony na maszynie - tokarce karuzelowej. Tokarka karuzelowa służy do skrawania dużych elementów metalowych. Przeważnie były to bębny, które miały średnicę metra lub trochę powyżej. Bębny po wytoczeniu były brane do poszczególnych brygad do montażu. Ubezpieczony przez cały okres od 1965 do 1997 roku pracował przy tej maszynie jako tokarz. Odnośnie charakteru pracy ubezpieczonego świadek opisał, że bębny i elementy na tokarkę przychodziły z huty w formie odlewów, które wymagały obróbki skrawaniem.

Element taki był stawiany na maszynie i maszyna wykonywała obróbkę a operator musiał dopilnować całego cyklu, czy nie dzieje się nic nieprzewidzianego. Ubezpieczony bardzo często - kilka razy na dniówkę musiał chodzić do szlifierki i szlifować samemu noże do skrawania, które były częścią maszyny na której pracował i po wyszlifowaniu montował je z powrotem do tokarki. Ubezpieczony był także instruktorem w przyzakładowej szkole zawodowej.

Świadek Z. D., starszy inspektor kontroli jakości, zeznał, że pracował
w Fabryce (...) S.A. w S. od 1971 roku do 2000 roku, najpierw pracował jako spawacz a potem jako kontroler jakości - od 1979 roku i na tym stanowisku kontrolował każdy wyrób pojedynczy, który potem szedł do montażu oraz elementy które wychodziły z maszyn: tokarek, frezarek, szlifierek itp.

Wyjaśnił, że ubezpieczony zajmował stanowisko tokarza w wydziale montażowym, pracował na tokarce karuzelowej, czyli toczył najczęściej okrągłe elementy - odlewy przychodzące z huty sezonowane niekiedy po 2 - 3 lata, zardzewiałe, wymagające obróbki na tokarce. Jakość tych elementów wymagała częstej wymiany noży na tokarce do obróbki skrawaniem i tokarz musiał sam na szlifierce te noże regenerować i z powrotem zakładać.

Na wydziale znajdowały się szlifierki do regeneracji narzędzi oraz duże maszyny szlifierki około czterometrowe do szlifowania elementów do produkcji, przeważnie wałów różnej średnicy, które wymagały wygładzenia i wypolerowania. Wymagało to bardzo precyzyjnej pracy. Ubezpieczony musiał umieć obsługiwać taką dużą szlifierkę i zastępować nieobecnego szlifierza. Frezarka kształtowała elementy metalowe do wyrobu maszyn górniczych. Najczęściej części do produkcji maszyn nie wymagały polerowania więc
w wydziale była jedna polerka na mokro. Świadek nie pamiętał, czy ubezpieczony obsługiwał tę maszynę.

Podkreślił, że nie otrzymał świadectwa pracy w warunkach szczególnych za okres pracy kontrolera jakości, chociaż otrzymywał dodatki za pracę szkodliwą, natomiast otrzymał świadectwo pracy w warunkach szczególnych za okres pracy spawacza.

Ubezpieczony oświadczył, że miał szlifierkę małą stołową, na której ostrzył noże do swojej tokarki a oprócz tego w wydziale były duże szlifierki, które wymagały innej obsługi
i był to osobny zawód, którego ubezpieczony nie wykonywał.

Oświadczył również, że niektóre elementy musiał przygotowywać do zamocowania na tokarce zeszlifowując ręcznie nadrosty na odlewach.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego okazała się nieuzasadniona. Dowody przeprowadzone przez Sąd Apelacyjny potwierdziły trafność oceny zebranego przez Sąd I instancji materiału dowodowego i prawidłowe zastosowanie przez ten Sąd obowiązujących przepisów prawa.

Ubezpieczony nie wykazał, że spełnił wszystkie przesłanki nabycia emerytury w wieku obniżonym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych przewidzianej
w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2009/153/1227 ze zm.) w zw. z art. 32 tej ustawy i przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. 8/43). Mające w sprawie zastosowanie przepisy wymagają spełnienia przesłanki wieku 60 lat, co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych na stanowiskach wymienionych w Wykazie A załącznika do powołanego rozporządzenia Rady Ministrów, przy czym przesłanki te muszą zostać spełnione, oprócz wieku, do dnia 1.01.1999 r. Zastosowanie przepisów resortowych jest uprawnione tylko wówczas, gdy powołane tam stanowiska pracy w warunkach szczególnych można odnieść do konkretnych stanowisk w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r.

Ani pracodawca, ani Państwowy Inspektor Pracy nie uznali, że ubezpieczony wykonywał na swoim stanowisku tokarza pracę w warunkach szczególnych. Twierdzenie ubezpieczonego, że jako tokarz musiał ostrzyc swoje narzędzia pracy - noże tokarskie na maszynie do obróbki skrawaniem, nie zmienia oceny, że jego stanowisko było stanowiskiem tokarza, które nie figuruje w załączniku do powołanego rozporządzenia. Powołani przez ubezpieczonego świadkowie, których zeznania opisano wyżej, potwierdzili tezę, że ubezpieczony w okresie spornym nie wykonywał pracy mogącej zostać zakwalifikowaną do pracy w warunkach szczególnych, wbrew intencji ubezpieczonego.

Sąd Apelacyjny oceniając zebrany w obu instancjach materiał dowodowy nie znalazł podstaw do podważenia trafności i zgodności z obowiązującym prawem zaskarżonego wyroku, toteż orzekł jak w sentencji na mocy przepisu art. 385 kpc.

/-/ SSA J. Ansion /-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA M. Żurecki

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JM