Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Maria Małek-Bujak (spr.)
Sędziowie	SSA Jolanta Ansion SSA Tadeusz Szweda
Protokolant	Sebastian Adamczyk

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2017 r. w Katowicach

sprawy z odwołania Z. K. (Z. K. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Częstochowie

z dnia 18 listopada 2016 r. sygn. akt IV U 959/16

oddala apelację.

/-/SSA J. Ansion /-/SSA M. Małek-Bujak /-/SSA T. Szweda

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 217/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił ubezpieczonemu Z. K. prawa do emerytury.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy podniósł, iż ubezpieczony nie spełnia warunków wymaganych art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999r. uznał za udowodnione okresy składkowe
i nieskładkowe w wymiarze 24 lat, 11 miesięcy i 11 dni. ZUS wskazał, iż nie uznał za pracę
w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia w Fabryce (...) Sp. z o.o.
w okresie od 5 kwietnia 1979r. do 9 września 1985r. na stanowisku robotnika transportowego, od 10 września 1985r. do 31 grudnia 1988r. na stanowisku ścierakowego, operatora urządzeń ścieralni, nakładacza drewna, od 24 maja 1989r. do 13 lutego 1995r. oraz od 16 marca 1995r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku murarza pieców, z uwagi na niezgodność zajmowanych stanowisk z resortowym wykazem.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony, domagając się jej zmiany
i przyznania prawa do emerytury oraz uwzględnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów pracy w Fabryce (...) Sp. z o.o. argumentując, że wówczas pracował w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia. Podnosił, że legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych oraz 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2015r., sygn. akt IVU 676/15 Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie oddalił odwołanie.

Sąd I instancji ustalił, że ZUS nie uznał ubezpieczonemu żadnego okresu pracy
za wykonywany w warunkach szczególnych, uznał jedynie za udowodnione na dzień
1 stycznia 1999r. okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 24 lat, 11 miesięcy i 11 dni. Ubezpieczony nie legitymuje się innymi okresami składkowymi, nieskładkowymi lub uzupełniającymi niż uwzględnione przez organ rentowy.

Sąd Okręgowy stwierdził, że organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu wszystkie okresy zatrudnienia zgodnie z przedłożoną dokumentacją. Wyjaśniał, że istotnie z przedłożonego przez ubezpieczonego świadectwa pracy z dnia 31 stycznia 2014r. wydanego przez Fabrykę (...) Sp. z o.o. w M. wynika okres zatrudnienia od
14 stycznia 1976r. do 31 stycznia 2014r. W dokumencie tym zaznaczono odbywanie zasadniczej służby wojskowej w okresie od 17 lutego 1976r. do 14 grudnia 1977r., nie określając daty powrotu do pracy, po służbie wojskowej. Organ rentowy od pracodawcy ubezpieczonego uzyskał informację, że odwołujący powrócił do pracy od dnia 5 stycznia 1978r. Informacja ta znajduje potwierdzenie w aktach osobowych ubezpieczonego.
Okres przerwy między odbyciem służby wojskowej, a ponownym podjęciem pracy został zatem prawidłowo nie uznany przez ZUS.

Odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego Sąd Okręgowy wskazywał, że
o ile nie ma wątpliwości co do konieczności uwzględnienia do okresów składkowych okresu służby wojskowej, o czym stanowi art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS,
o tyle okres wspomnianej przerwy nie jest ani okresem składkowym, ani okresem nieskładkowym w rozumieniu przepisów emerytalno-rentowych. W orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że okres takiej przerwy jest zbliżony swym charakterem do urlopu bezpłatnego (art. 174 § 1 k.p.) z uwagi na swoją funkcję gwarancyjną i tak jak okres urlopu bezpłatnego nie jest ani okresem składkowym, ani nieskładkowym w rozumieniu obowiązujących przepisów. W tych okolicznościach Sąd I instancji uznał, że brak było podstaw do uwzględnienia okresu od 15 grudnia 1977r. do 4 stycznia 1978r. (tj. 21 dni) do ogólnego stażu ubezpieczeniowego odwołującego. Ponieważ ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie legitymuje się wymaganym 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowych, oznacza to, że nie spełnia on warunków koniecznych do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury.

W związku z powyższym Sąd nie przeprowadzał szerszego postępowania dowodowego w celu ustalenia charakteru pracy ubezpieczonego zatrudnienia w Fabryce (...) w M..

Apelację od wyroku wniósł ubezpieczony.

Zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego w całości zarzucił mu:

- naruszenie przepisów prawa materialnego przez niezastosowanie art. 6 ust. 2 pkt la ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 80, art. 81 i art. 172 Kodeksu pracy i w konsekwencji uznanie, że okres po zakończeniu służby wojskowej od 15 grudnia 1977r. do
4 stycznia 1978r. (21 dni) nie był okresem składkowym w rozumieniu w/w przepisów i nie mógł zostać zaliczony do ogólnego stażu pracy;

- naruszenie przepisów postępowania (art. 227 k.p.c.) polegające na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności mających wpływ na rozstrzygnięcie sprawy poprzez nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego w części dotyczącej szczególnego charakteru pracy w okresach zatrudnienia w Fabryce (...) Sp. z o.o. wskazanych w świadectwie pracy w szczególnych warunkach wystawionym w dniu 21 marca 2014r.: od 5 kwietnia 1979r. do 31 grudnia 1988r., od 24 maja 1989r. do
13 lutego 1995r., od 16 marca 1995r. do 9 sierpnia 1999r.

W oparciu o podniesione zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i przyznanie mu prawa do emerytury od (...)., tj. od ukończenia 60 roku życia
z uwagi na spełnienie wszystkich warunków niezbędnych do przyznania prawa do emerytury, a w szczególności dotyczących ogólnego stażu pracy (25 lat) oraz stażu pracy w szczególnych warunkach (15 lat), ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji w celu wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności mających wpływ na rozstrzygnięcie sprawy a zwłaszcza w celu ponownego przesłuchania odwołującego na okoliczność ustalenia gotowości do pracy i pozostawania przez niego w zatrudnieniu w Fabryce (...) Sp. z o.o. w okresie od 15 grudnia 1977r. do 4 stycznia 1978r., a także na okoliczność wykonywania przez niego pracy
w szczególnych warunkach w okresach zatrudnienia wskazanych w świadectwie pracy
w szczególnych warunkach z dnia 21 marca 2014r.

Apelujący podniósł, że Sąd I instancji nie uwzględnił, iż odwołujący bezpośrednio
po powrocie ze służby wojskowej już następnego dnia, tj. 15 grudnia 1977r. udał się do
działu kadr ówczesnego pracodawcy zgłaszając gotowość do podjęcia pracy. W dziale kadr poinformowano go, że przysługuje mu zaległy urlop wypoczynkowy, który od razu wykorzystał, a który ze względu na okres świąteczny potrwał właściwie do końca roku. Następnie po zakończeniu urlopu odwołujący oczekiwał na orzeczenie przez lekarza zdolności do pracy, a pracę podjął natychmiast po jego otrzymaniu - od 5 stycznia 1978r. Informacje te powinny znajdować się w aktach osobowych potwierdzając kontynuowanie zatrudnienia w okresie od 15 grudnia 1977r. do 4 stycznia 1978r., a nie okres przerwy. Odwołując się do orzecznictwa podnosił, że dopuszczana jest możliwość uznania jako okresu składkowego okresu zatrudnienia od momentu zgłoszenia gotowości do pracy po opuszczeniu jednostki wojskowej do dnia faktycznego podjęcia pracy u dotychczasowego pracodawcy, nawet w przypadku gdy pracodawca nie wypłacił pracownikowi wynagrodzenia i nie zgłosił pracownika za ten okres do ubezpieczenia społecznego.

Wyrokiem z dnia 17 maja 2016r., sygn. akt III AUa 1952/15 Sąd Apelacyjny
- Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach uchylił zaskarżony wyrok
i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Częstochowie.

Sąd II instancji wskazał, że przede wszystkim jego wątpliwości budziło ustalenie okresu stażu pracy w świetle złożonych przez ubezpieczonego wniosków i zastrzeżeń zawartych w apelacji, wskazujących na zasadność stanowiska, bowiem w aktach osobowych ubezpieczonego znajduje się pismo datowane na dzień 2 stycznia 1978r. (k. 7 części B a.o.), zawierające oświadczenie o przeszkoleniu BHP, które potwierdzałoby, że ubezpieczony niezwłocznie po powrocie z wojska zgłosił się do pracodawcy co najmniej od 2 stycznia 1978r. Ponadto, w aktach osobowych (k. 8) znajduje się pismo z dnia 25 stycznia 1978r. wskazujące, że ubezpieczonemu przyznano nową stawkę wynagrodzenia począwszy od dnia
5 stycznia 1978r., a pozostałe warunki umowy o pracę pozostają bez zmian. Stąd też
w świetle informacji i oświadczenia o wykorzystaniu zaległego urlopu zasadnym
jest przeprowadzenie postępowania dowodowego w celu wyjaśnienia, jak przebiegało zatrudnienie ubezpieczonego, a to, kiedy zgłosił się z wojska, czy korzystał z zaległego urlopu wypoczynkowego, czy świadczył gotowość do pracy, albowiem brak jest w aktach osobowych tych dokumentów, również przez przesłuchanie świadków, w tym m.in. B. P., która – wedle oświadczeń odwołującego – wypełniała dokumentację związaną
z powołaniem ubezpieczonego do służby wojskowej jak i kwestie przeszkolenia BHP, gotowości do pracy czy urlopu po odbyciu służby i zgłoszenia się niezwłocznie po jej odbyciu.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że wobec uznania przez Sąd I instancji, iż nie jest spełniona jedna z kumulatywnych przesłanek (25 lat stażu pracy) Sąd I instancji nie badał
już kwestii okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych, zatem kwestia ta nie może być
w całości przedmiotem postępowania uzupełniającego przez Sąd Apelacyjny. Dlatego Sąd I instancji winien przeprowadzić w całości postępowanie dowodowe w tym zakresie, o ile
w toku ponownego postępowania ubezpieczonemu zostanie zaliczony sporny okres do okresu 25 lat stażu pracy.

Wyrokiem z dnia 18 listopada 2016r., sygn. akt IV U 959/16 Sąd Okręgowy
w Częstochowie zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu Z. K. prawo do emerytury poczynając od 18 kwietnia 2015r.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy ustalił, że Z. K.
(ur. (...)) wniosek o emeryturę zgłosił w dniu 14 kwietnia 2015r. Ubezpieczony nie jest członkiem OFE. ZUS nie uznał ubezpieczonemu żadnego okresu pracy za wykonywany w warunkach szczególnych. Organ rentowy uznał za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999r. okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 24 lat, 11 miesięcy i 11 dni. Na okresy te składały się okresy składkowe i nieskładkowe: od 21 listopada 1973r. do
30 listopada 1975r. z tytułu zatrudnienia w Zakładach (...)
w M., od 14 stycznia 1976r. do 16 lutego 1976r. z tytułu zatrudnienia w Fabryce (...) w M., od 17 lutego 1976r. do 14 grudnia 1977r. z tytułu zasadniczej służby wojskowej, od 5 stycznia 1978r. do 13 lutego 1995r. i od 16 marca 1995r. do 31 grudnia 1998r. z tytułu zatrudnienia w Fabryce (...) w M. (w tym okresy nieskładkowe od 26 do 29 listopada 1991r., 6 kwietnia 1992r., od 13 do 30 kwietnia 1992r., od 27 maja 1992r. do 6 czerwca 1992r., od 3 do 6 kwietnia 1996r. oraz od 15 do 31 października 1998r), a także od 14 lutego 1995r. do 15 marca 1995r. z tytułu zatrudnienia w Wojewódzkiej Dyrekcji Dróg Miejskich w C. (w okresie urlopu bezpłatnego w Fabryce (...) w M.).

Ubezpieczony od 14 stycznia 1976r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Fabryce (...) Sp. z o.o. w M. i pracę wykonywał do 16 lutego 1976r. Następnie w okresie od 17 lutego 1976r. do 14 grudnia 1977r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. W dniu 15 grudnia 1977r. ubezpieczony zgłosił do zakładu pracy gotowość podjęcia pracy i został poinformowany, że należy mu się urlop niewykorzystany i z tego urlopu skorzystał. U tego pracodawcy gdy pracownik zgłosił się po wojsku to zachowywano zawsze ciągłość. Ewentualne przerwy mogły wynikać z urlopu, bowiem mogło być tak,
że stanowisko nie było jeszcze gotowe, gdy ktoś je zajmował i wówczas taki pracownik powracający z wojska dostawał urlop. Jeśli miał urlop niewykorzystany sprzed wojska to taki urlop dostawał od razu. Jeżeli nie miał już urlopu, to mógł mieć urlop przyznany a konto następnego roku. Ostatecznie ubezpieczony po przeszkoleniu w zakresie bhp i ppoż. oraz potwierdzeniu zdolności do pracy przez lekarza zakładowego pracę podjął od dnia 5 stycznia 1978r. Odwołujący u tego pracodawcy w okresie od 5 kwietnia 1979r. do 9 września 1985r. pracował na stanowisku robotnika transportowego: wykonywał pracę na rampie, gdzie zajmował się ładowaniem papieru na samochody i na wagony z wózka transportowego, którym operował. Następnie w okresie od 10 września 1985r. do 31 grudnia 1988r. odwołujący wykonywał pracę na stanowisku ścierakowego. Był określany również jako operator urządzeń ścieralni, nakładacz drewna. Jego praca polegała na operowaniu urządzeniem ścierakowym, tj. rodzaj młyna, gdzie dochodziło do ścierania drewna.
Do jego zadań należało czyszczenie kamienia ścierakowego, który ścierał drewno. Prace
w tym zakresie odbywały się na samym dole, gdzie bardzo uciążliwym czynnikiem była para. W związku z obsługą tego urządzenia wrzucał także klocki do ścieraka. Następnie od
1 stycznia 1989r. na ścieralni pracował jako kierowca wózka. W okresie od 24 maja 1989r.
do 31 grudnia 1998r. ubezpieczony pracował na stanowisku murarza pieców w Oddziale Energetycznym. Odwołujący obsługiwał wówczas piece, które służyły do uzyskania pary do pracy maszyn na zakładzie. Ubezpieczony był jednym z dwóch pracowników zatrudnionych w tym charakterze. Piece były opalane miałem, a temperatura w nich dochodziła do 300-400 stopni. Naprawy przy piecach wykonywano przy działających piecach. Ruszty były ruchome
i gdy wchodził do pieca to automatycznie te ruszty były zwalniane do takiego tempa aby
tylko był ten płomień żeby go całkowicie nie wygasić, bo wygaszenie takiego pieca
i później rozpalenie tego pieca trwało 84 godziny. Ubezpieczony musiał wejść na górę, na podgrzewacz żeliwny i usunąć awarię. Jeśli sklepienie przednie pękło, musiał wykonać prace murarskie. Z uwagi na znaczą temperaturę przebywanie w piecu trwało 10-15 minut, po czym do pracy w piecu przystępował drugi pracownik. W okresie od 14 lutego 1995r. do 15 marca 1995r. korzystał z urlopu bezpłatnego.

W oparciu o dokonane ustalenia Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego
w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

1)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia
do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których
mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Ust. 2 art. 32
ustawy stanowi, iż za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa
się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. W ust. 4 powołanego art. 32 ustawy wskazano, iż wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzny okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat (§ 3). Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn
60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych (§ 4 ust. 2). Praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (§ 2 ust. 1).

Bezsporne jest, iż ubezpieczony w dniu (...) ukończył 60 lat oraz nie jest członkiem OFE. Sporne było natomiast czy ubezpieczony do dnia 1 stycznia 1999r. wykazał ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz czy na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

ZUS uznał ubezpieczonemu za udowodnione 24 lata, 11 miesięcy i 11 dni
okresów składkowych i nieskładkowych na dzień 1 stycznia 1999r. Sąd Apelacyjny przekazując tamt. Sądowi sprawę do ponownego rozpoznania wskazał na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w celu wyjaśnienia, jak przebiegało zatrudnienie ubezpieczonego, a to, kiedy zgłosił się z wojska, czy korzystał z zaległego urlopu wypoczynkowego, czy świadczył gotowość do pracy. Miało to na celu ustalenie
czy istnieją podstawy do uwzględnienia okresu od 15 grudnia 1977r. do 4 stycznia 1978r.
(tj. 21 dni) do ogólnego stażu ubezpieczeniowego odwołującego.

Jeżeli fakt pozostawania w zatrudnieniu i zgłoszenia gotowości do podjęcia pracy
po zakończeniu służby wojskowej został udowodniony, okres tego zatrudnienia od dnia zgłoszenia gotowości do podjęcia pracy po opuszczeniu jednostki wojskowej do dnia faktycznego podjęcia pracy u dotychczasowego pracodawcy jest okresem składkowym - nawet w przypadku, gdy pracodawca nie wypłacił pracownikowi wynagrodzenia za ten okres i nie zgłosił pracownika do ubezpieczenia art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w zw. z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada
1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 44, poz. 220 ze zm.) .

Z przeprowadzonego w tym zakresie postępowania dowodowego wynika, że ubezpieczony pod obyciu w dniu 14 grudnia 1977r. zasadniczej służby wojskowej w dniu
15 grudnia 1977r. zgłosił się do zakładu pracy i zgłosił gotowość do podjęcia pracy. Wówczas został poinformowany, że należy mu się urlop niewykorzystany i z tego urlopu skorzystał. Jednocześnie u tego pracodawcy gdy pracownik zgłosił się po wojsku to zachowywano zawsze ciągłość. Ewentualne przerwy mogły wynikać z urlopu, bowiem mogło być tak, że stanowisko nie było jeszcze gotowe, bo ktoś je zajmował. W takiej sytuacji pracownik dostawał urlop. Jeśli miał urlop niewykorzystany sprzed wojska to taki urlop dostawał od razu. Jeżeli nie miał już urlopu, to mógł mieć urlop przyznany a konto następnego roku. Ostatecznie ubezpieczony po przeszkoleniu w zakresie bhp i ppoż. oraz potwierdzeniu zdolności do pracy przez lekarza zakładowego pracę podjął od dnia 5 stycznia 1978r. Powyższe okoliczności zostały potwierdzone wiarygodnymi wyjaśnieniami ubezpieczonego oraz zeznaniami świadka B. P. - w spornym okresie pracowała ona
u pracodawcy ubezpieczonego w charakterze kierownika działu kadr. Nie ulega zatem wątpliwości konieczność zaliczenia tego okresu do ogólnego stażu pracy. Przy jego uwzględnieniu ubezpieczony legitymuje się wymaganym 25-letnim okresem składkowym
i nieskładkowym.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że ubezpieczony w okresie pracy w Fabryce (...) Sp. z o.o. w M. od 5 kwietnia 1979r. do
9 września 1985r. na stanowisku robotnika transportowego, od 10 września 1985r. do
31 grudnia 1988r. na stanowisku ścierakowego, operatora urządzeń ścieralni, nakładacza drewna, od 24 maja 1989r. do 13 lutego 1995r. oraz od 16 marca 1995r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku murarza pieców (łącznie 19 lat, 3 miesiące i 3 dni) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace odpowiednio ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe
oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących
w transporcie; polegające na obsłudze urządzeń do mechanicznego rozdrabniania drewna (produkcja rębków) oraz przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń cieplnej. Te rodzaje prac wymieniony są w dziale VIII
poz. 1, w dziale VI poz. 3 oraz w dziale II wykazu A załącznika do rozporządzenia z dnia
7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Odwołujący co do tego okresu pracy przedłożył świadectwo pracy, w którym
podano, że wykonywał prace opisane wyżej. Organ rentowy nie kwestionował charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego, lecz jedynie niezgodność podanego w nim stanowiska z wykazem resortowym. W obecnym stanie prawnym zarządzenia resortowe zawierające uściślenia dokonane w innym okresie przez właściwych ministrów, polegające na ustaleniu wykazów stanowisk, powołane w świadectwach wykonywania prac w warunkach szczególnych nie mają jednak wartości normatywnych, lecz jedynie informacyjne.
„W państwie prawnym nie jest dopuszczalne zamieszczanie w rozporządzeniu jako
akcie wykonawczym upoważnienia do podejmowania określonych działań przez inny podmiot i wyposażanie go w kompetencje wykonawcze. W świetle Konstytucji z 1997r. rozporządzenie jako akt wykonawczy oparty na ustawie nie może zawierać subdelegacji.

W konsekwencji, przedmiotem wykładni są wyłącznie przepisy ustawy i wydane na jej podstawie akty wykonawcze. (…). W rezultacie zatem o spełnieniu przesłanki
„praca w szczególnych warunkach” przesądza wykonywanie pracy wymienionej
w załącznikach „A” i „B” do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r., które stanowią integralną część rozporządzenia jako aktu wykonawczego, (...)” (por. glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 1999r., III RN 25/99, T. Bińczyckiej – Majewskiej, OSP 2002/4/48 t.2).

Zgodnie z utrwalonym w tej mierze orzecznictwem dla oceny czy pracownik w danym okresie wykonywał prace w warunkach szczególnych istotny jest charakter jego pracy
i wykonywane czynności, a nie precyzyjna nazwa zajmowanego stanowiska. Postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszym procesie potwierdza, iż ubezpieczony
we wskazanych okresach wykonywał wyłącznie prace, które mieściły się w pracach wymienionych w ramach cytowanych działów i pozycji wykazu A. Tylko takie ustalenie
ma znaczenie prawne. Natomiast wskazane stanowisko pracy ma charakter wyłącznie pomocniczy i nie może stanowić podstawy odmowy fakt, iż podane stanowisko pracy nie jest zgodne z wykazem zawartym w akcie, który nie ma mocy prawnej. Tym niemniej nie
może ulegać wątpliwości, że praca na stanowiskach zajmowanych przez ubezpieczonego odpowiadała wymienionej w zarządzeniu nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego
z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz.Urz.MG.1987.4.7) pracy robotnika przeładunkowego (transportowego) – pkt 2 poz. 1 działu VIII; operatora urządzeń ścieralni drewna – pkt 4 poz. 3 działu VI; murarza kotłów energetycznych – pkt 48 działu II.

Ubezpieczony spełnia zatem wszystkie powołane wyżej warunki do uzyskania prawa do emerytury, bowiem do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął okres pracy w wymiarze ponad
25 lat, w tym ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz w dniu (...) ukończył 60 lat. Ponadto odwołujący nie jest członkiem OFE.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy.

Zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego w całości apelujący zarzucił mu naruszenie przepisów:

1. prawa procesowego, tj. art. 233 ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 1822 ze zmianami) poprzez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału oraz

2. przepisów prawa materialnego, tj. art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 887 ze zm.) powołanej ustawy poprzez przyznanie ubezpieczonemu Z. K. prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, mimo niespełnienia przesłanek do takiego rozstrzygnięcia.

W oparciu o podniesione zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania ubezpieczonego oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy podniósł, że nie zgadza się z wyrokiem
Sądu I instancji oraz argumentacją Sądu zawartą w uzasadnieniu tego orzeczenia. Zdaniem organu rentowego ubezpieczony nie wykazał, że legitymuje się okresem składkowym
i nieskładkowym w wymiarze 25 lat, jak również nie wykazał, że legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym co najmniej 15 lat.

W ocenie skarżącego dowody zgromadzone w sprawie nie dają podstaw do zaliczenia ubezpieczonemu okresu od 15 grudnia 1977r. do 4 stycznia 1978r. (po odbyciu służby wojskowej) do ogólnego stażu pracy. Ubezpieczony w niedługim czasie po podjęciu zatrudnienia w Fabryce (...) Sp. z o.o. w M. odbywał służbę wojskową. Pracę podjął 14 stycznia 1976r., a służbę wojskową rozpoczął już 17 lutego 1976r., a zatem nie był wówczas pracownikiem z wieloletnim stażem. Słuchany w niniejszej sprawie świadek B. P. wskazała, że w zakładzie była taka praktyka, że osoba która wracała z wojska musiała wykorzystać zaległy urlop o ile taki posiadała. Po zgłoszeniu się do pracy pracownik otrzymywał skierowanie na szkolenie BHP. Jednakże świadek nie posiadała wiedzy jak było w przypadku ubezpieczonego, zatem nie zostało potwierdzone,
że po odbyciu służby wojskowej ubezpieczony faktycznie przebywał na urlopie.
W aktach osobowych brak jest natomiast dokumentu, który potwierdzałby fakt udzielenia ubezpieczonemu urlopu po ukończeniu służby wojskowej.

Zdaniem apelującego organu rentowego dokumenty znajdujące się w aktach osobowych, tj. pismo datowane na dzień 2 stycznia 1978r. zawierające oświadczenie
o przeszkoleniu BHP, czy pismo z dnia 25 stycznia 1978r. wskazujące, że ubezpieczonemu przyznano nową stawkę wynagrodzenia począwszy od dnia 5 stycznia 1978r., a pozostałe warunki umowy o pracę pozostają bez zmian, w żadnym razie nie potwierdzają, że ubezpieczony zgłosił się do pracy niezwłocznie po odbyciu służby wojskowej. Przedmiotowe dokumenty potwierdzają niewątpliwie, że ubezpieczony podjął pracę w dniu 5 stycznia 1978r., bądź 2 stycznia 1978r. Organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu do stażu ogólnego okres zatrudnienia począwszy od 5 stycznia 1978r., natomiast nawet doliczenie okresu od 2 stycznia do 4 stycznia nie pozwoli ubezpieczonemu legitymować się wymaganym ustawowo stażem sumarycznym w wymiarze 25 lat.

Organ rentowy podkreślił, że zaliczenie nieudokumentowanych spornych okresów składkowych z przebiegu ubezpieczenia do stażu ubezpieczeniowego na podstawie zeznań świadków lub przesłuchania strony zainteresowanej jest dopuszczalne tylko w przypadkach niebudzących żadnych wątpliwości co do spójnego i precyzyjnego - rodzajowego oraz czasowego potwierdzenia się udowadnianych okoliczności. O ile zatem strona pragnie uzyskać korzystne dla siebie rozstrzygnięcie, musi na okoliczność twierdzeń przedstawić sądowi dowody. Natomiast ani zeznania powołanego w sprawie świadka, ani dokumenty znajdujące się w aktach osobowych ubezpieczonego nie potwierdzają, że niezwłocznie po

zakończeniu służby wojskowej ubezpieczony podjął zatrudnienie. A zatem ubezpieczony nie wykazał wymaganego ustawowo stażu zatrudnienia w wymiarze 25 lat.

Zdaniem organu rentowego materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie potwierdza również w sposób niebudzący wątpliwości, że ubezpieczony legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat.

W szczególności nie sposób zgodzić się z ustaleniami Sądu, że ubezpieczony w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) Sp. z o.o. w M. od 5 kwietnia 1979r. do 9 września 1985r. na stanowisku robotnika transportowego, od 10 września 1985r. do 31 grudnia 1988r, na stanowisku ścierakowego, operatora urządzeń ścieralni, nakładacza drewna, od 24 maja 1989r. do 13 lutego 1995r. oraz od 16 marca 1995r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku murarza pieców ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace odpowiednio ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie; polegające na obsłudze urządzeń do mechanicznego rozdrabniania drewna oraz przy wytwarzaniu
i przesyłaniu energii cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń cieplnej.

Dowody zgromadzone w sprawie nie potwierdzają pracy ubezpieczonego
w transporcie, czy przesyłaniu energii cieplnej.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie potwierdza, że ubezpieczony Z. K. niewątpliwie nie świadczył pracy w transporcie czy przy przesyłani energii cieplnej, a Sąd Okręgowy ustalając staż pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych oparł się wyłącznie na wyjaśnieniach ubezpieczonego oraz treści złożonego do akt
sprawy świadectwa pracy w warunkach szczególnych, które zostało przez organ rentowy zakwestionowane.

Odwołujący wniósł o oddalenie apelacji organu rentowego.

Podniósł, że przedstawił w Sądzie Okręgowym świadectwo pracy w warunkach szczególnych i na tej podstawie oraz na podstawie jego zeznań zaliczono mu pracę
w warunkach szczególnych, podtrzymując wcześniejszą argumentację.

Wskazał, że zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, iż w okresie pracy w Fabryce (...) Sp. z o.o. w M. odwołujący pracował:

- od 5 kwietnia 1979r. do 9 września 1959r. na stanowisku robotnika transportowego,

- od 10 września 1985r. do 31 grudnia 1988r. na stanowisku ścierakowego, operatora urządzeń ścieralni, nakładacza drewna,

- od 24 maja 1989r. do 13 lutego 1995r. na stanowisku murarza pieców,

- od 16 marca 1995r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku murarza pieców,

tj. łącznie 19 lat, 3 miesiące i 3 dni; wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy odpowiednio ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie polegających na obsłudze urządzeń do mechanicznego rozdrabniania drewna, produkcji oraz przy wywarzaniu i przesyłaniu energii cieplnej oraz przy montażu i eksploatacji urządzeń.

Organ rentowy nie kwestionował charakteru wykonywanej przez niego pracy
a jedynie niezgodność podanego w świadectwie pracy stanowiska z wykazem resortowym.

Organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999r. uznał za udowodnione okresy składkowe
i nieskładkowe w wymiarze 24 lat, 11 miesięcy i 11 dni, nie uznając za pracę w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia w Fabryce (...) Sp. z o.o. w okresie:

- od 5 kwietnia 1979r. do 9 września 1985r. na stanowisku robotnika transportowego,

- od 10 września 1985r. do 31 grudnia 1988r. na stanowisku ścierakowego, operatora urządzeń ścieralni, nakładacza drewna,

- od 24 maja 1989r. do 13 lutego 1995r. na stanowisku murarza pieców,

- od 16 marca 1995r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku murarza pieców.

Odwołujący podniósł, że domaga się zaliczenia tych okresów z uwagi na fakt,
że zgodnie ze świadectwem pracy w szczególnych warunkach z dnia 21 marca 2014r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze prace w warunkach szczególnych na stanowisku ścierakowy, operator urządzeń ścieralni oraz jako murarz przy naprawie na gorąco pieców przemysłowych (kotłów energetycznych) dział XIV poz. 10 w narażeniu na wysoką temperaturę oraz jako robotnik transportowy.

Podkreślił, że pracodawca prawidłowo nie wyłączył okresu od 15 grudnia 1977r.
do 4 stycznia 1978r. z okresów składkowych i uznał w całości ten okres za okres zatrudnienia co wynika ze świadectwa pracy z dnia 31 stycznia 2014r. W okresie
urlopu wypoczynkowego zgodnie z art. 172 ówczesnego Kodeksu Pracy, pracownik zachowywał prawo do wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy: „za czas urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie jakie by otrzymał gdyby
w tym czasie pracował”. W związku z tym okres urlopu wypoczynkowego za który przysługiwało wynagrodzenie był okresem zatrudnienia za który pracodawca miał obowiązek opłacić składkę na ubezpieczenie społeczne i który powinien zostać wliczony do stażu pracy jako okres składkowy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 387 § 2 ¹ k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji, a w apelacji nie zgłoszono zarzutów dotyczących tych ustaleń, uzasadnienie wyroku może zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku
z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd drugiej instancji nie przeprowadził zatem postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji z uwagi na brak podstaw ku temu, dokonując jedynie oceny stanu faktycznego ustalonego przed Sądem I instancji oraz prawidłowości subsumpcji, albowiem apelujący nie kwestionował ustaleń.

Stąd kwestią sporną była jedynie ocena zgromadzonego i niekwestionowanego przez organ rentowy materiału dowodowego.

W tym zakresie Sąd Apelacyjny w całości podzielił ustalenia oraz stanowisko
zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, a to wobec trafności ustaleń oraz oceny dokonanych przez Sąd I instancji, zawartych w obszernym i precyzyjnym pisemnym uzasadnieniu.

Przedstawione przez apelujący organ rentowy argumenty nie wnoszą do sprawy żadnych nowych okoliczności faktycznych ani prawnych, mogących stanowić podstawę zmiany zaskarżonego orzeczenia, a stanowią wyłącznie polemikę z dokonaną przez
Sąd I instancji w ramach swobodnej oceny dowodów interpretacją przepisów ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c. orzekł
o oddaleniu apelacji jako bezzasadnej.

/-/SSA J. Ansion /-/SSA M. Małek-Bujak /-/SSA T. Szweda

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP