Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 marca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. stwierdził, że w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy
od 1 kwietnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika składek (...) S.A. w K. wynosi 1,38% jej wymiaru.

W odwołaniu od tej decyzji (...) S.A. w K. działająca przez pełnomocnika będącego radcą prawnym domagała się jej zmiany poprzez ustalenie wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej za okres od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. w wysokości 1,21% oraz zasądzenia na swoją rzecz
od organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podniosła, że wskutek połączenia (...) S.A. z (...) S.A. doszło do sukcesji w zakresie składki na ubezpieczenie wypadkowe zgodnie z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 93
§ 2 Ordynacji podatkowej w związku z art. 492 § 1 ksh.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych podnosząc się na okoliczności wskazane
w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2016 r., sygn. akt X U 755/15 Sąd Okręgowy
w Katowicach zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił dla (...) S.A. w K. w okresie od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,21% oraz zasądził na rzecz odwołującej się od ZUS kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na podstawie akt organu rentowego ustalił Sąd, że w dniu 4 lutego 2015 r. płatnik składek złożył wniosek o ustalenie wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. przy uwzględnieniu, iż jest uprawniony on do stosowania stopy procentowej ustalonej dla Spółki (...) S.A. za okres od 1 kwietnia 2011 r. do 31 marca 2012 r., tj. w wysokości 1,21%.

Wskazał Sąd, że z dniem 31 sierpnia 2011 r. doszło do połączenia (...) S.A. z (...) S.A., przy jednoczesnej zmianie przez (...) S.A. nazwy na (...) S.A.

Na podstawie art. 23 ^{( 1 )}kp płatnik ten stał się nowym pracodawcą w stosunku do pracowników zatrudnionych w (...) S.A.

Sąd I instancji podał także, iż w dniu 14 marca 2011 r. organ rentowy ustalił dla Spółki wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres od 1 kwietnia
2011 r. do 31 marca 2012 r. równą 1,38% podstawy jej wymiaru i taką jej wartość stosowała odwołująca się w przekazanych dokumentach rozliczeniowych za ten okres. Z kolei dla płatnika składek (...) S.A. ustalona została na okres od 1 kwietnia
2011 r. do 31 marca 2012 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe równa 1,21%.

Sąd Okręgowy w Katowicach uznał roszczenia (...) S.A.
za zasadne. Wskazał, iż spornym pozostawała wysokość stopy procentowej składki
na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek w okresie od 31 sierpnia 2011 r.
do 31 marca 2012 r. w związku z przejęciem (...) S.A. z dniem
31 sierpnia 2011 r. i nabyciem statusu następcy prawnego spółki przejmowanej, dla której za rok składkowy od 1 kwietnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosiła 1,21%. Odwołująca się wywodziła bowiem, że wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej przewidziane w systemie ubezpieczeń społecznych,
w szczególności w uprawnienie do opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe
w wysokości uprzednio stosowanej przez spółkę przejmowaną.

Sąd I instancji odwołał się do treści art. 93 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, który z mocy art. 31 ustawy z dnia 3 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych znajduje zastosowanie do należności z tytułu składek.

W ocenie Sądu w ustalonym bezspornym pomiędzy stronami stanie faktycznym sprawy, podzielić należy stanowisko płatnika, iż nabył on prawo do stosowania składki na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej ustalonej przed przejęciem Spółki (...)S.A. z mocy przytoczonych wyżej przepisów.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż celem przepisu art. 93 Ordynacji podatkowej jest zapewnienie nowemu podmiotowi nabycia wszelkich korzyści, jakie ustawa wiąże z połączeniem, czy też inkorporacją spółek, które nabywa z mocy ustawy spółka przejmująca. Prawo do zapłaty składki w obniżonej wysokości jest prawem rodzajowo takim jak prawo do ulgi podatkowej, zatem kwalifikuje się do prawa majątkowego w rozumieniu prawa podatkowego i w myśl
art. 93 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej podlega przejęciu przez spółkę przejmującą. Spółka przejmująca – odwołująca się – jest płatnikiem składek i kontynuatorem działalności spółki przejętej. Przejęła w trybie art. 23 ^{( 1)} kp pracowników (...) S.A.
Nie uległy zmianie okoliczności związane z oceną ryzyka wypadkowego.

Odwołał się nadto Sąd do orzecznictwa Sądu Najwyższego (wyroki z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. I UK 358/11, z dnia 25 maja 2010 r., sygn. I UK 8/10 i z dnia 20 marca 2009 r., sygn.
II UK 292/08), zgodnie z którym osoba prawna powstała w wyniku połączenia przez przejęcie, przekształcenia, a także spadkobierca płatnika (art. 97 Ordynacji podatkowej) zachowują prawo do opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej obowiązującej osobę, która prowadziła zakład pracy przed przekształceniem.

Natomiast za chybione Sąd Okręgowy uznał stanowisko organu rentowego, że po upływie roku składkowego nie ma możliwości zmiany stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, jeżeli stopa ta w danym roku składkowym nie była przez płatnika kwestionowana.

W konsekwencji Sąd I instancji na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w sentencji wyroku, a o kosztach zastępstwa procesowego rozstrzygnął na podstawie art. 98 kpc w związku z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Powyższy wyrok zaskarżył organ rentowy zarzucając naruszenia prawa materialnego:

1.  art. 93 § 1 Ordynacji podatkowej w związku z art.31 ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez przyjęcie sukcesji w zakresie opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe przez wnioskodawcę, podczas gdy
z przepisów wynika zasada indywidualnego ustalania składki i jej różnicowania
w zależności od czynników ocenionych odrębnie dla każdego płatnika, co ze swej istoty nie może podlegać sukcesji,

2.  art. 28, art. 29, art. 30 i art. 33 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz §2-§8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie zróżnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków określających zasady ustalania stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe poprzez ich nieuwzględnienie,

3.  art. 32 w związku z art. 27 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, gdyż wniosek
o zmianę stopy procentowej został złożony po upływie dnia 20 kwietnia danego roku składkowego i dotyczy okresu wcześniejszego.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, a także zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego
za dwie instancje według norm przepisanych, względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

(...) S.A. wniosła o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie na swoją rzecz od ZUS kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2017 r., sygn. akt III AUa 1245/16 Sąd Apelacyjny
w Katowicach oddalił apelację oraz zasądził na rzecz (...) S.A.
od organu rentowego kwotę 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy trafnie przyjął, że (...) S.A. nabyła prawo do stosowania składki na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej ustalonej przed przejęciem dla (...) SA.
w okresie od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. Podkreślił, że stosownie do art. 93 § 1 Ordynacji podatkowej osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się: osób prawnych, osobowych spółek handlowych, osobowych i kapitałowych spółek handlowych – wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek. Z kolei zgodnie z art. 93 § 2 tej ustawy zasada sukcesji obejmuje także zobowiązania publicznoprawne. Sukcesję uniwersalną regulują również przepisy Kodeksu spółek handlowych (art.494 – połączenie lub przejęcie spółek, art. 531 – podział spółki, art. 553 – przekształcenie spółki).

Zdaniem Sądu II instancji w ustalonym stanie faktycznym stawka wypadkowa ustalona dla Spółki przejmowanej nie ulegnie zmianie, a jedynie sukcesor korzysta ze składki wypadkowej wyznaczonej dla podmiotu przejmowanego w wysokości 1,21% od dnia połączenia do dnia zakończenia roku składkowego.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 kpc oddalił apelacją, a o kosztach procesu rozstrzygnął na podstawie art. 98 kpc w związku z § 7 pkt 7 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat
za czynności radców prawnych.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości skargą kasacyjną organ rentowy.

W wyniku uwzględnienia skargi Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 13 grudnia 2018 r., sygn. I UK 370/17 uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Apelacyjnemu
w Katowicach do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy stwierdził, że ustalona na dany rok składkowy stopa procentowa składki „idzie” za ubezpieczonym przejmowanym przez nowego płatnika. W tej sytuacji nie ma podstawy do postulowanej korekty stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla spółki przejmującej z uwzględnieniem danych określonych w art. 31 ust. 3 ustawy wypadkowej, złożonych przez spółkę przejmującą i spółkę przejmowaną za trzy kolejne lata składkowe poprzedzające rok składkowy, w którym doszło do połączenia spółek. Postulat ten nie ma też oparcia w obowiązujących przepisach. Miarodajne ustalenie kategorii ryzyka, w konsekwencji wskaźnika korygującego, następuje na podstawie danych dotyczących danego płatnika
(art. 31 ust. 2 ustawy wypadkowej). Nie przewidziano w nich natomiast łączenia danych różnych płatników i wyciągania z nich uśrednionych wielkości podstawianych do algorytmu. W ocenie Sądu Najwyższego zarzut niewłaściwej wykładni art. 93 § 1 i 2 Ordynacji w związku z art. 31 ustawy systemowej okazał się zasadny, skoro Sąd II instancji przyjął, że przedmiotem przejścia na spółkę przejmującą jest ustalona dla spółki przejmowanej stopa procentowa składek w roku składkowym, w którym doszło do połączenia spółek w ujęciu abstrakcyjnym.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy przez Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 17 czerwca 2019 r., sygn. akt III AUa 261/19 zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie oraz zasądził na rzecz ZUS od (...) S.A. kwotę 26.100 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancje oraz za postępowanie kasacyjne.

Sąd II instancji odwołał się do art. 27 i 31 ustawy systemowej, podkreślając indywidualizm opłacania składek za każdego ubezpieczonego. O ile zatem stopa procentowa ustalana odrębnie dla każdego płatnika składek pozostaje taka sama dla wszystkich ubezpieczonych,
o tyle wysokość składki obliczana jest indywidualnie. Dlatego skutek z art. 93 § 1 i 2 Ordynacji jest taki, że nowy płatnik „przejmując” ubezpieczonego, przejmuje także ustaloną na dany rok składkowy stopę procentową jego składek na ubezpieczenie wypadkowe, która może być niższa lub wyższa od tej, która obowiązuje u nowego płatnika. Zatem wstąpienie nowego płatnika
w prawa i obowiązki dotychczasowego podmiotu odnosi się do zachowania w nowym roku składkowym ustalonej wysokości składek na ubezpieczenie wypadkowe tylko tych ubezpieczonych, wobec których w wyniku połączenia spółek nastąpiła zmiana płatnika. Oczywiste jest przy tym, że w drodze sukcesji uniwersalnej nie jest możliwe przejęcie praw, które nie przysługiwały poprzednikowi prawnemu.

W konsekwencji przedstawiony przez odwołującą się mechanizm ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w okresie od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r.
w wysokości 1,21% (czyli zachowania takiej stopy, jaką miała (...))
nie jest zasadny i na mocy art. 386 § 1 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu za I i II instancję oraz w postępowaniu kasacyjnym Sąd II instancji rozstrzygnął po myśli art. 98 kpc oraz § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu i § 10 ust. 1 pkt 2 i ust. 4 pkt 1 w związku z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – przy uwzględnieniu jego § 21, mając przy tym na uwadze, iż przy wartości przedmiotu sporu przewyższającej 200.000 zł stawka minimalna opłaty za czynności radcy prawnego wynosiła:
w dacie wniesienia odwołania – 7.200 zł, w dacie wniesienia apelacji – 14.400 zł (z czego 75% stanowi kwotę 10.800 zł), w dacie wniesienia skargi kasacyjnej – 10.800 zł (z czego 75% stanowi kwotę 8.100 zł), łącznie 26.100 zł.

Powyższy wyrok zaskarżył skargą kasacyjną w punkcie 1 (oddalającym odwołanie) (...) S.A. w zakresie ustalenia wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązujące u płatnika od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca
2012 r. w wysokości 1,21% wobec ubezpieczonych pracowników (...), dla których nastąpiła zmiana płatnika na skutek przejęcia (...) S.A. oraz w punkcie 2
w całości.

Jednocześnie skarżąca wskazała na naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 398 ^{( 20 )}kpc przez wydanie wyroku sprzecznego z wykładnią prawa dokonaną przez Sąd Najwyższy
w wyroku z dnia 13 grudnia 2018 r., sygn. I UK 370/17, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż Sąd Apelacyjny oddalił odwołanie w całości, mimo że zgodnie z wiążącą wykładnią powinien był zmienić zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż ustaliłby wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej odwołującej się za okres
od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. w wysokości 1,21% wobec jej ubezpieczonych pracowników, dla których nastąpiła zmiana płatnika na skutek przejęcia spółki (...) S.A. przez nią z dniem 31 sierpnia 2011 r., a tylko w pozostałym zakresie oddalić odwołanie.

Nadto skarżąca podniosła naruszenie prawa materialnego, tj. art. 93 § 1 pkt 1 w związku
z art. 93 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej i art. 31 ustawy systemowej, a także posiłkowo
art. 23 ^{( 1)} § 1 kp oraz art. 494 § 1 i 2 k.h przez ich niewłaściwe zastosowanie w stosunku
do ubezpieczonych pracowników, dla których nastąpiła zmiana płatnika składek na skutek przejścia zakładu pracy Spółki (...)S.A. na odwołującą się z dniem
31 sierpnia 2011 r., w konsekwencji czego Sąd Apelacyjny uznał, że nie doszło do sukcesji na odwołującą się wysokości składki wypadkowej, która obowiązywała w zakładzie pracy spółki (...) S.A., w stosunku do ubezpieczonych, dla których nastąpiła zmiana płatnika na skutek przejścia, mimo dokonania wykładni tej normy prawnej, wedle której nowy płatnik wstępuje w prawa i obowiązki dotychczasowego płatnika w roku składkowym,
w którym dochodzi do przejścia praw i obowiązków w zakresie ustalonej wysokości składek na ubezpieczenie wypadkowe dla tych ubezpieczonych, wobec których w wyniku połączenia spółek nastąpiła zmiana płatnika.

W oparciu o powyższe zarzuty (...) S.A. wniosła o zakresowe uchylenie wyroku odnośnie pkt 1 i w całości co do pkt 2 oraz przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Organ rentowy wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej i orzeczenie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2021 r., sygn. I USKP 60/21 Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok w punkcie 1 w części oddalającej odwołanie w zakresie ustalenia wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej odwołującą się za okres od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. w wysokości 1,21% wobec ubezpieczonych pracowników odwołującej się, dla których nastąpiła zmiana płatnika składek na skutek przejęcia Spółki (...) S.A. przez odwołującą się z dniem 31 sierpnia
2011 r. oraz uchylił pkt 2 w całości i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Katowicach pozostawiając mu rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy uznał stan faktyczny za bezsporny – w dniu 31 sierpnia 2011 r. doszło do połączenia płatnika ze Spółką (...) S.A., czyli de facto przejścia zakładu pracy na odwołującą się. Tego rodzaju konwersja z perspektywy prawa pracy promieniuje także w sferę obowiązków składkowych (w tym na ubezpieczenie wypadkowe), zwłaszcza gdy oba podmioty miały ustaloną przez ZUS różną stopę procentową składki ((...) S.A. 1,21%, zaś (...) 1,38%).

Może to prowadzić do kolizji niejednakowych obowiązków składkowych łączących się spółek w danym roku.

Sąd Najwyższy podkreślił, że w rozpoznawanej sprawie nie chodzi o prawo do określonej stopy procentowej w danym roku składkowym w ujęciu abstrakcyjnym, ale o prawo do ustalonej na dany rok wysokości obowiązku składkowego według tej stopy. Odpowiednie stosowanie
art. 93 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej do należności z tytułu składek nakazuje uwzględnić specyfikę stosunku ubezpieczeniowego, którą przedstawiono w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2014 r., sygn. II UZP 1/14 (OSNP 2014 nr 12, poz. 168). Wskazano w niej, że przepisy ustawy systemowej świadczą o indywidualnym charakterze prawnym (naturze prawnej) stosunku ubezpieczeń społecznych każdego z osobna (odrębnie) ubezpieczonego pracownika, którego pracodawca jako płatnik składek zgłasza
i ubezpiecza na podstawie imiennych deklaracji i raportów miesięcznych, a kwoty składek są wymierzane do poboru za każdego ubezpieczonego. W związku z tym na płatniku składek ciąży obowiązek składkowy o charakterze zindywidualizowanym – w odniesieniu do konkretnych ubezpieczonych.

Sąd Najwyższy stwierdził, że Sąd Apelacyjny dostrzegł i podkreślił wątek indywidualnej powinności określania obowiązków składkowych, lecz w dalszej części procedowania stracił
z pola widzenia, iż skutek działania art. 93 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej jest taki, że nowy płatnik „przejmując” ubezpieczonego, przejmuje także ustaloną na dany rok składkowy stopę procentową jego składek na ubezpieczenie wypadkowe. Oznacza to, że wstąpienie nowego płatnika w prawa i obowiązki płatnika dotychczasowego, na mocy art. 93 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej, odnosi się do zachowania w danym roku składkowym (w którym dochodzi do przejścia praw i obowiązków) ustalonej wysokości składek na ubezpieczenie wypadkowe tylko tych ubezpieczonych, wobec których w wyniku połączenia spółek (art. 492 ksh) nastąpiła zmiana płatnika (pracowników przejętych w trybie art. 23 ¹ kp). To tylko wobec nich nowy płatnik wstępuje w prawa i obowiązki swojego poprzednika. Nałożenie więc na płatnika obowiązku określenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe – w odniesieniu do przejętych pracowników na wyższym niż dotychczas poziomie – nie może mieć miejsca, bowiem pozostaje w kolizji z art. 93 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 ustawy systemowej. Skoro zatem ustalona na dany rok składkowy stopa procentowa składki „idzie” za ubezpieczonym przejmowanym przez nowego płatnika, to w takim zakresie powstaje opcja niższego określenia stopy tej składki. Miarodajne ustalenie kategorii ryzyka, w konsekwencji wskaźnika korygującego, następuje na podstawie danych dotyczących danego płatnika
(art. 31 ust. 2 ustawy wypadkowej), nie przewidziano w nich natomiast łączenia danych różnych płatników i wyciągania z nich uśrednionych wielkości podstawianych do algorytmu.

W konsekwencji Sąd Najwyższy na mocy art. 398 ¹⁵ § 1 kpc orzekł jak sentencji wyroku.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

wskazać na wstępie należy, że w związku z zakresem skargi kasacyjnej wniesionej przez (...) S.A. od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia
17 czerwca 2019 r., sygn. akt III AUa 261/19 i wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2021 r., sygn. I USKP 60/21 obecnie przedmiot sporu w postępowaniu apelacyjnym sprowadzał się wyłącznie do ustalenia wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej odwołującą się za okres od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. wobec jej ubezpieczonych pracowników, dla których nastąpiła zmiana płatnika składek na skutek przejęcia Spółki (...) S.A. przez odwołującą się z dniem 31 sierpnia
2011 r. W pozostałej bowiem części pkt 1 wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia
17 czerwca 2019 r. (w której oddalono odwołanie (...) S.A.
od decyzji ZUS Oddziału w C. z dnia 4 marca 2015 r.), wobec niezaskarżenia go skargą kasacyjną, jest prawomocny.

W tak ustalonym zakresie ponownego rozpoznania sprawy przez Sąd II instancji, apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie.

Przypomnieć należy, że stosownie do treści art. 398 ²⁰ zd. I kpc sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.

Stan faktyczny sprawy był bezsporny i został już wielokrotnie w toku całego postępowania przedstawiony przez sądy różnych instancji. Czyni to zbędnym ponowne szczegółowe prezentowanie go przez Sąd Apelacyjny w niniejszym postępowaniu.

Przypomnieć zatem jedynie należy, że w dniu 31 sierpnia 2011 r. doszło do połączenia (...) S.A. z (...) S.A., przy jednoczesnej zmianie przez (...) S.A. nazwy na (...) S.A. Na podstawie art. 23 ^{( 1 )}kp stał on się nowym pracodawcą w stosunku do pracowników zatrudnionych w (...) S.A. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe pracowników (...) S.A. wynosiła 1,38%, a (...) S.A. – 1,21%.

Z wyroków Sądu Najwyższego wydanych w rozpoznawanej sprawie (z dnia 13 grudnia 2018 r., sygn. I UK 370/17 i z dnia 25 listopada 2021 r., sygn. I USKP 60/21) oraz uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2014 r., sygn. II UZP 1/14 wynika, że przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 423) świadczą o indywidualnym charakterze prawnym (naturze prawnej) stosunku ubezpieczeń społecznych każdego z osobna (odrębnie) ubezpieczonego pracownika, którego pracodawca jako płatnik składek zgłasza i ubezpiecza na podstawie imiennych deklaracji i raportów miesięcznych, a kwoty składek są wymierzane do poboru za każdego ubezpieczonego. W związku z tym na płatniku składek ciąży obowiązek składkowy o charakterze zindywidualizowanym – w odniesieniu do konkretnych ubezpieczonych. W razie połączenia (przejścia) dwóch spółek handlowych, skutkiem działania art.93 §1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U.
z 2021 r., poz. 1540) nowy płatnik „przejmując” ubezpieczonego pracownika przejmuje także ustaloną na dany rok składkowy stopę procentową jego składek na ubezpieczenie wypadkowe. Oznacza to, że wstąpienie nowego płatnika w prawa i obowiązki płatnika dotychczasowego,
na mocy art. 93 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej, odnosi się do zachowania w danym roku składkowym (w którym dochodzi do przejścia praw i obowiązków) ustalonej wysokości
składek na ubezpieczenie wypadkowe tylko tych ubezpieczonych, wobec których w wyniku połączenia spółek (art. 492 ksh) nastąpiła zmiana płatnika (pracowników przejętych w trybie
art. 23 ¹ kp). To tylko wobec nich nowy płatnik wstępuje w prawa i obowiązki swojego poprzednika. Nałożenie więc na płatnika obowiązku określenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe – w odniesieniu do przejętych pracowników na wyższym niż dotychczas poziomie – jest bezpodstawne i sprzeczne z art. 93 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej
w związku z art.31 o systemie ubezpieczeń społecznych.

Skoro więc – w kontekście przedstawionych wywodów – ustalona na dany rok składkowy stopa procentowa składki „idzie” za ubezpieczonym pracownikiem przejmowanym przez nowego płatnika, to nie ulega wątpliwości, że wobec ubezpieczonych pracowników, dla których
nastąpiła zmiana płatnika składek na skutek przejęcia Spółki (...) S.A. przez odwołującą się z dniem 31 sierpnia 2011 r., w okresie od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r., powinna być zastosowana stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe
w wysokości ustalonej dla nich w Spółce (...) S.A. przed przejęciem.

W świetle przedstawionych okoliczności, przy uwzględnieniu nadto wskazanej przez strony
(i nie kwestionowanej przez nie oraz sądy rozstrzygające dotychczas sprawę) wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia) podanej w ich pismach procesowych, w tym w środkach odwoławczych (por. k. 44, 98 i 213 a.s.), za bezzasadne (nie mające wpływu na wyrokowanie) uznać należy zarzuty podniesione przez organ rentowy w kwestii nie przedstawienia przez (...) S.A. zestawienia dotyczącego przejętych przez nią pracowników Spółki (...) S.A. Przy uwzględnieniu dotychczasowego przebiegu postępowania, zarzut taki uznać także trzeba za spóźniony.

Mając powyższe względy na uwadze Sąd II instancji na mocy art. 385 kpc oddalił apelację organu rentowego w zakresie ustalenia wysokości stopy procentowej składki
na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej (...) S.A. za okres
od 31 sierpnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. w wysokości 1,21% wobec ubezpieczonych pracowników odwołującej się, dla których nastąpiła zmiana płatnika składek
na skutek przejęcia Spółki (...) S.A. przez odwołującą się z dniem
31 sierpnia 2011 r.

O kosztach procesu za I i II instancję oraz w postępowaniu kasacyjnym orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w związku z art. 99 oraz § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych
oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.) i § 10 ust. 1
pkt 2 i ust. 4 pkt 1 w związku z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz. U.
z 2018r., poz. 265) przy uwzględnieniu jego § 21. Przy wartości przedmiotu sporu przewyższająca 200.000 zł stawka minimalna opłaty za czynności radcy prawnego wynosiła:
w dacie wniesienia odwołania 7.200 zł, w dacie wniesienia apelacji 14.400 zł (z czego 75% stanowi kwotę 10.800 zł), a w dacie wniesienia skargi kasacyjnej 10.800 zł (z czego 75% stanowi kwotę 8.100 zł), łącznie 26.100 zł.

Sąd II instancji orzekając o kosztach procesu miał także na uwadze treść art.100 zd. II kpc, zgodnie z którym sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej
mu sumy zależało od wzajemnego rozrachunku lub oceny sądu.

Wartość przedmiotu zaskarżenia określona przez ZUS wynosiła 727.808 zł (k. 44 a.s.), a przez (...) S.A. – 25.708 zł (k.213 a.s.). Z porównania wartości w jakich obie strony wygrały sprawę wynika, że organ rentowy, w całościowym rozliczeniu, uległ jedynie co znikomej części swego żądania (wygrał w 96,47% – 702.100:727.808). Stąd też, uwzględniając ostateczny wynik sprawy, zasadnym było obciążenie (...) S.A. kosztami procesu w całości.

/-/ SSA W.Bzibziak