Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 14 września 2022r. Sąd Okręgowy w Katowicach:

1.zasądził od pozwanej M. J. (1) na rzecz powoda (...) Spółki z o.o. w S. kwotę 45.000zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 28 listopada 2020r. do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 990zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd pierwszej instancji ustalił:

M. J. (1) pozostawała w zatrudnieniu w (...) Spółka z o.o. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku: doradcy technicznego handlowca w okresie 5 kwietnia 2011r. - 31 lipca 2013r., inżyniera sprzedaży w okresie 1 sierpnia 2013r. - 29 lutego 2016r., dyrektora Oddziału w O. w okresie 1 marca 2016r. - 2 kwietnia 2018r., menagera sprzedaży w okresie
3 kwietnia 2018r. - 30 czerwca 2020r. Do zakresu obowiązków pozwanej należało m.in. nawiązywanie kontaktu z potencjalnymi odbiorcami, negocjowanie warunków umów, budowanie sieci odbiorców dla produktów z oferty powoda, sporządzanie ofert handlowych i cenników dla odbiorców powoda, budowanie komputerowej bazy danych o rynku inwestycyjnym oraz wykonawczym.

W dniu 1 kwietnia 2014r. pozwana podpisała aneks do umowy o pracę
z 31 sierpnia 2012r. Zgodnie z § 2 ust. 1 aneksu, w czasie trwania niniejszej umowy,
a także w okresie trzech lat od dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia pracownik zobowiązuje się zachować w ścisłej tajemnicy wszelkie informacje handlowe, organizacyjne, finansowe i prawne pracodawcy, nie ujawnione do wiadomości publicznej (tajemnica przedsiębiorstwa). W szczególności pracownik ma pełną świadomość, iż tajemnicę przedsiębiorstwa pracodawcy stanowi przekazana mu baza klientów pracodawcy, stosowanych cen za usługi oraz warunki szczegółowe na których wykonywane są usługi ochrony osób i mienia oraz inne usługi świadczone przez pracodawcę i z tego tytułu podlega ona ochronie prawnej. Jakiekolwiek przekazywanie, ujawnianie, wykorzystywanie, zbywanie albo oferowanie tajemnicy przedsiębiorstwa jest dopuszczalne tylko za uprzednim pisemnym, wyraźnym zezwoleniem pracodawcy. Na mocy § 3 ust. 2 z tytułu naruszenia zakazu ujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa lub rozpowszechniania nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości
o pracodawcy, pracownik zapłaci na rzecz pracodawcy karę umowną w wysokości 50.000zł za każdy przypadek takiego naruszenia.

Do zakresu obowiązków pozwanej należało m. in. nawiązywanie osobistego kontaktu z potencjalnymi odbiorcami w celu nawiązania współpracy, prowadzenie rejestru firm handlowych, wykonawców i inwestorów z terenu działania potencjalnych odbiorców firmy, budowanie komputerowej bazy danych o rynku inwestycyjnym oraz wykonawczym, systematyczne uzupełnianie bazy danych o aktualne informacje na temat inwestycji i etapów realizacji.

Zgodnie z art. 6 § 1 Regulaminu Pracy (...), ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych jest: (ust. 1) naruszenie tajemnicy państwowej, służbowej, lub tajemnicy przedsiębiorstwa i w zakresie ochrony danych osobowych lub niedbalstwo w ochronie tych tajemnic oraz (ust. 5) prowadzenie innej działalności, a w szczególności konkurencyjnej wobec pracodawcy, bez zgody pracodawcy.

Na podstawie porozumienia z 26 czerwca 2020r. strony rozwiązały łączącą ich umowę o pracę na czas nieokreślony z dniem 30 czerwca 2020r.

Pozwana w dniu 8 czerwca 2016r. z adresu (...) przesłała na adres (...) - pracownika (...) Spółki z o.o. - wiadomość
e-mail, która zawierała cennik materiałów budowlanych przedstawionych w ofercie kontrahentowi powoda .

Dnia 25 czerwca 2020r. pozwana pobrała kontakty telefoniczne i mailowe klientów (...) i dokonała transferu bazy danych za pośrednictwem poczty
e-mail, przesyłając bazę danych z adresu e-mail: (...) na adres
e-mail: (...), po czym plik z kontaktami usunęła z komputera. E-mail zawierał załącznik (...) obejmujący bazę danych klientów
(...) .

W dniu 26 czerwca 2020r. pozwana dokonała transferu danych o wolumenach sprzedaży i wysokości marży za pośrednictwem poczty email przesyłając bazę danych
z adresu (...) na adres (...), należący do Z. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...). E-mail zawierał załącznik (...). Ponadto pozwana przesłała na w/w adres wiadomość e-mail wraz z załącznikiem (...), który zawierał zestawienie szacowanych zamówień oraz ceny .

Dnia 1 lipca 2020r. pozwana rozpoczęła pracę w (...) spółka z o.o. z siedzibą
w K. (ul. (...), (...)) KRS: (...), która prowadzi działalność konkurencyjną w stosunku do (...). Obydwie spółki prowadzą działalność w podobnej branży, a przedmiot działalności obydwu spółek ujawniony
w Krajowym Rejestrze Przedsiębiorców, jest w wielu miejscach zbieżny (np. 43.29.Z wykonywanie pozostałych instalacji budowlanych).

Dnia 3 lipca 2020r. pozwana wysłała wiadomość e-mail z adresu: (...) na liczne adresy z bazy klientów (...), w którym wskazała, że od 1 lipca 2020r. jest pracownikiem (...), a także zaprosiła bazę klientów (...) do współpracy z jej nowym pracodawcą.

Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków J. K. (1), A. K., R. K., M. R., M. Ł., G. L. (1) oraz P. L. na okoliczności jak we wniosku powoda zawartym w pozwie a także z zeznań świadków M. J. (2) i D. H. na okoliczności jak we wniosku zawartym w pozwie i w odpowiedzi na pozew jak również z zeznań świadków M. T. i P. P. (1) na okoliczności jak we wniosku zawartym
w odpowiedzi na pozew.

Odnośnie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd wskazał,
iż M. R. zeznał, że osoba trzecia nie byłaby w stanie stworzyć bez dostępu do baz danych identycznej bazy danych, każdy pracownik posiada indywidulane konto, (...) Spółka z o.o. stanowi firmę konkurencyjną. Wysokość marży poszczególnych firm sprzedażowych nie jest powszechnie znana, pracownicy nie są o nich informowani.

Z zeznań świadka wynikało, że 1 lipca 2020r. pozwana będąc na spotkaniu
w (...) była w powyższej firmie już wcześniej na spotkaniu i reprezentowała (...) Spółkę z o.o. Pozwana kontraktowała się z firmami (...), (...), (...), (...) próbując tam sprzedać towar.

R. K. zeznał, że pozwana w (...) Spółce z o.o. była wiceprezesem dyrektora technicznego, od 1 lipca 2020r. W dniu 13 października 2020r. pozwana nakłoniła pracownika formy (...) do sporządzenia zdjęć dokumentów sprzedażowych(...) (faktur) i przesłania za pośrednictwem komunikatora internetowego; świadek zaopatrywał się w materiały izolacyjne w (...) i (...).

Świadek G. L. (1) zeznał, że dane marży są szczególnie chronione
a pozwana nakłaniała kontrahentów (...) do zaprzestania współpracy i nawiązania współpracy z (...), wysokość marży w poszczególnych firm jest poufna; wg świadka
5 podmiotów zerwało współpracę z (...) po 30 czerwca 2020r., a wielu zaczęło kupować mniej. Firma (...) poinformowała świadka, że nie będzie kontynuować współpracy z (...) ze względu na bliskie relacje z pozwaną.

Świadek M. Ł. zeznał, że osoba trzecia nie jest w stanie odtworzyć identycznej bazy danych takiej jak w systemie pozwana wysyłała maile do większości klientów (...) nie ukrywając odbiorców, jedna z firm próbowała wycofać zamówienie i zadeklarowała chęć zakupu towaru w (...).

Świadek D. H. zeznał, że pozwana nie nakłaniała go do zaprzestania współpracy z (...), nie ujawniała wysokości marży, po 1 lipca 2020r., pozwana nie oferowała świadkowi towaru z (...) po cenach korzystniejszych ani nie nakłaniała
do zerwania współpracy z (...), świadek dalej zaopatrywał się w(...).

Świadek M. T. zeznał, że pozwana nie nakłaniała do zaprzestania współpracy z (...) i rozwinięcia współpracy z (...), a wartość zakupów z (...)
po 1 lipca 2020r. nie spadła, współpracował też z (...) przed lipcem 2020r.

J. K. (1) - bezpośredni przełożony pozwanej - zeznał, że dane odnoście sprzedaży i marży wypracowanej widoczne były tylko dla tego handlowca, nie były one znane pracownikom firm konkurencyjnych, sprzedaż w 2020r. była niższa o 17,7%
w stosunku do roku 2019r. Baza klientów (...) liczy ok. 1000 a pozwana pozyskała ok. 100.

M. J. (2) uczestniczył po 1 lipca 2020r. w spotkaniu gdzie pozwana
i P. P. (2) omawiali współpracę handlową z (...), pozwana nie nakłaniała świadka do zaprzestania współpracy z (...).

Świadek P. P. (2) zeznał, że cała branża jak i kontrahenci znają mniej więcej ceny towarów.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd pierwszej instancji uznał,
że powództwo częściowo należy uwzględnić.

Zdaniem powoda pozwana naruszyła zakazy trzykrotnie poprzez dokonanie transferu bazy danych kontaktowych klientów, bazy danych o wolumenach sprzedaży
i wysokości marży, a także oferty cenowe i szacunkowe dane zamówieniowe stanowiących „inne informacje posiadające wartość gospodarczą”.

Sąd wskazał, że zgodnie z ustawą z 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy
lub klienta. Sąd powołał art. 11 i 18 wskazanej ustawy.

Zgodnie z art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:

Dalej Sąd pierwszej instancji wskazał, że w dniu 4 września 2018r. weszła
w życie ustawa z 5 lipca 2018r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz niektórych innych ustaw. Po nowelizacji zmianie uległo m.in. brzmienie art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – przede wszystkim w zakresie samej definicji tajemnicy przedsiębiorstwa i przesłanek czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa. Z ustawy wykreślony został także przepis ust. 2 art. 11 przewidujący, że czyn nieuczciwej konkurencji polegający na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa stosuje się również do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego – przez okres trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy.

Sąd stwierdził, że jednak w aneksie do umowy o pracę z 1 kwietnia 2014r. wskazano, iż z tytułu naruszenia zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej
w stosunku do działalności pracodawcy pracownik zapłaci karę umowna w wysokości 20.000zł (§ 3 pkt 1). Natomiast z tytułu naruszenia zakazu ujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa pracownik winien zapłacić karę umowną w wysokości 50.000zł za każdy przypadek takiego naruszenia (§ 3 pkt 2). Zgodnie z § 2 aneksu zakaz ujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa obowiązuje w okresie trwania umowy o pracę oraz
w okresie 3 lat od daty jej rozwiązania.

Wskazane został, iż dwa z powoływanych naruszeń miały miejsce jeszcze
w okresie zatrudnienia pozwanej u powoda, natomiast ostatnie z 3 lipca po ustaniu zatrudnienia, jednak zgodnie z powyższym zapisem podlega ono regulacji dotyczącej kary umownej.

Zdaniem Sądu powyższy zapis jest podstawą odpowiedzialności pozwanej wobec powoda, jakkolwiek uznać należy, iż żądana kwota (łącznie 150.000zł) powinna być uznana za wygórowaną. Stwierdził tutaj Sąd, że w przypadku roszczenia odszkodowawczego zachodzi konieczność badania winy, uszczerbku oraz związku przyczynowego pomiędzy popełnionym czynem nieuczciwej konkurencji a powstałą szkodę i uznał, iż w okolicznościach sprawy zastrzeżona kara umowna przewidziana
w umowie o zakazie konkurencji jest nadmiernie wygórowana.

Materiał dowodowy potwierdza, że pozwana dokonała zarzucanych transferów. Fakt, że dostęp do bazy danych był mocno ograniczony i posiadali je tylko pracownicy powoda potwierdzili wszyscy powołani w sprawie świadkowie. Stanowiło to naruszenie zachowania w tajemnicy wszelkich informacji handlowych (tajemnica przedsiębiorstwa). Baza danych o wolumenach sprzedaży i wysokości marży stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa, co do której pozwana zobowiązana była na mocy aneksu do umowy, zachować w tajemnicy, a obowiązek ten wynikał również z regulaminu pracy (rozdział II art. 5 § 2 pkt 7). Powód dołożył starań by w/w bazy danych były dostępne tylko dla jego pracowników.

Materiał dowodowy pozwolił także na ustalenie, że Spółka (...) prowadziła działalność zbieżną z zakresem działalności powoda. Nadto, dotyczyła podobnego obszaru i grupy klientów. Część klientów powoda zaopatrywała się jednocześnie
w spółkach sprzedających materiały izolacyjne. Z zeznań świadków G. L. oraz
J. K. wynikało, że działalność pozwanej zmniejszyła ilość klientów współpracujących z powodem. Powód nie przedstawił jednak danych pozwalających na ustalenie faktycznie poniesionej szkody. W tych okolicznościach, w ocenie Sądu Okręgowego - uwzględniając okoliczności sprawy in extenso - kara w wysokości dwukrotności wynagrodzenia za każde naruszenie - powinna być uznana za uzasadnioną. Wynagrodzenie pozwanej wynosiło 7.500zł. Wyliczenie jest następujące: 7.500 x 2 = 15.000 x 3 = 45.000zł z odsetkami ustawowymi od następnego od dnia doręczenia odpisu pozwu, co nastąpiło 27 listopada 2020r.

Sąd zauważył, iż w pozwie powód błędnie powołał się na nieistniejący w dacie wytaczania powództwa przepis art. 11 ust. 2. Z uwagi na zmiany jakie nastąpiły
w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Sąd pominął regulację tej ustawy
i oparł rozstrzygnięcie na wyżej przywołanym aneksie do umowy o pracę.
W konsekwencji Sąd oddalił roszczenia oparte na art. 18 tej ustawy.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 100 k.p.c. i § 2 pkt 6 w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. o opłatach
za czynności radców prawnych.

Apelację od punktu 1 i 3 wyroku wniosła pozwana zarzucając:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, polegający na dokonaniu przez Sąd pierwszej instancji ustaleń niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy i błędnym przyjęciu, że pozwana dokonała ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa powódki poprzez:

• transfer bazy danych kontaktowych klientów przez jej przesłanie z adresu e-mail (...) na adres e-mail (...) oraz bazy zawierającej dane o sprzedaży powódki z lat 2015 i 2016 przez przesłanie jej z adresu e-mail (...) na adres (...) pomimo iż, jak zeznała pozwana, wysłała obie bazy na adres mailowy z którego to adresu osobiście odebrała przesłane pliki a następnie usunęła je ze skrzynek nadawczych i odbiorczych
  i wobec braku jakichkolwiek dowodów w sprawie wskazujących, że doszło do ujawnienia osobom nieupoważnionym danych z w/w baz;

• wysłanie przez pozwaną w 3 lipca 2020r. z adresu (...)zaproszeń do współpracy;

naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób w sprzeczny
z zasadami doświadczenia życiowego, poprzez przyjęcie, że baza zawierająca dane
o sprzedaży z 2015r. i 2016r. stanowi na dzień 26 czerwca 2020r. tajemnicę przedsiębiorstwa, w sytuacji częstych zmian cen i w konsekwencji przyjęcie,
że pozwana przesyłając bazę danych o wolumenach wysokości marży poprzez przesłanie tych baz z adresu e-mail (...) na adres (...)ujawniła tajemnicę przedsiębiorstwa powódki, co maiło istotny wpływ na wynik sprawy;

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 18 § 1 k.p. poprzez jego niezastosowanie jak również art. 300 k.p. w zw. z art. 483 § 1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, iż pracodawca może zastrzec w umowie o pracę obowiązek pracownika zapłaty kary umownej na wypadek niewykonania bądź nienależytego wykonania umowy o pracę i w konsekwencji uznanie, że pozwana obowiązana jest zapłacić na rzecz powódki karę umowną z tytułu rzekomego naruszenia zakazu ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa powódki w trakcie trwania stosunku pracy;

naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 101 ² § 1 i 2 k.p. w zw. z art. 483
§ 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż umowa o zakazie konkurencji obowiązywała pozwaną po ustaniu stosunku pracy z powódką pomimo niewypłacania pozwanej przez powódkę odszkodowania o którym mowa a art. 101 ² § 1, 2 i 3 k.p. jak, również przyjęcie, że ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa objęte jest zakazem konkurencji przewidzianym w art. 101 ² § 1 k.p.

Apelująca wniosła o zmianę wyroku Sądu pierwszej instancji w zaskarżonej części, poprzez oddalenie w tym zakresie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania przed Sądem pierwszej instancji oraz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji przy pozostawieniu temu Sądowi rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wg norm prawem przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez stronę pozwaną zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Powódka domagała się zapłaty od pozwanej kary umownej przewidzianej w § 3 ust. 2 zawartego przez strony aneksu do umowy o pracę z 1 kwietnia 2014r. Wskazane przez stronę powodową działania pozwanej, stanowiące naruszenie zapisów § 2 ust. 1 powołanego aneksu, dotyczyły zarówno okresu kiedy strony wiązała umowa o pracę
i miały miejsce w dniach 8, 25 i 26 czerwca 2020r. jak i dotyczyły okresu
po rozwiązaniu umowy o pracę – w dniu 3 lipca 2020r.

W zawartym aneksie pozwana zobowiązała się w czasie trwania łączącej ją
z powódką umowy o pracę, a także w okresie trzech lat od dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia zachować w ścisłej tajemnicy wszelkie informacje handlowe, organizacyjne, finansowe i prawne pracodawcy, nie ujawnione do wiadomości publicznej (tajemnica przedsiębiorstwa).

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 100 § 2 pkt 4 i 5 k.p. pracownik jest obowiązany w szczególności dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach. Z cytowanej normy prawnej wynika, że obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa jest obowiązkiem każdego pracownika. Dotyczy to także tajemnicy przedsiębiorstwa zdefiniowanej w art. 11 ust. 2 ustawy z 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j.: Dz.U. z 2022r., poz. 1233) – dalej jako ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Były pracownik również ma obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa na podstawie przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a po zmianie z wprowadzonej ustawą z 5 lipca 2018r. o zmianie ustawy
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018r., poz. 1637) został nawet zniesiony, przewidziany wcześniej, w art. 11 ust. 2 tej ustawy, limit czasowy dotyczący zobowiązania pracownika/byłego pracownika do ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa. W wyroku z 25 września 2017r., III CSK 217/17 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, dokonana ustawą z 5 lipca 2018r., stanowiła jeden z elementów wypełnienia obowiązku przewidzianego w art. 19 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/43 z 8 czerwca 2016r., w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem oraz stanowiła zapewnienie szerszej ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, czego efektem była eliminacja przepisu art. 11
ust. 2, który w odniesieniu do pracowników ograniczał ustawowo, pod względem czasowym, ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa byłego pracodawcy. Obecnie więc pracownik lub były pracownik, podobnie jak każda inna osoba, będzie odpowiadał
za czyn nieuczciwej konkurencji określony w art. 11 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Wyjaśnić przy tym należy, że konieczność przestrzegania przez byłego pracownika przepisów ustawy z 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie jest równoznaczna z zakazem konkurencji po ustaniu stosunku pracy,
o którym mowa w art. 101 ² § 1 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 sierpnia 2007r., II PK 45/07).

Zakaz konkurencji w przypadku pozwanej po ustaniu stosunku pracy - został przewidziany w § 1 aneksu z 1 kwietnia 2014r., przy czym przedmiotem niniejszego postępowania nie były roszczenia pracodawcy związane z naruszeniem zakazu konkurencji.

W powołanym wyroku z 8 sierpnia 2007r. wskazane zostało również,
że odpowiedzialność z tytułu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji wynika
z samej ustawy, bez potrzeby zawierania dodatkowych umów w tym zakresie
i spoczywa na każdej osobie objętej jej zakresem podmiotowym, również pracowniku, niezależnie od woli pracodawcy. Zawarcie jednak przez strony stosunku pracy umowy zobowiązującej do zachowania, po rozwiązaniu stosunku pracy tajemnicy przedsiębiorstwa, która przewiduje karę umowną za naruszenie tego obowiązku jest dopuszczalne.

Działania pozwanej mające miejsce w trakcie trwania stosunku pracy
i polegające na przesyłaniu w dniach 8, 25 i 26 czerwca 2020r. danych na zewnętrzne (obce dla pracodawcy) adresy e-mailowe stanowiło niewątpliwie niewykonanie obowiązków pracowniczych określonych w aneksie z 1 kwietnia 2014r. - obowiązku zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa. Był to też czyn nieuczciwej konkurencji polegający na ujawnieniu poza przedsiębiorstwo powódki informacji stanowiących tajemnice przedsiębiorstwa powódki. Nie przesądza to jednak automatycznie
o zasadności powództwa o zapłatę kary umownej za naruszenie, w trakcie trwania stosunku pracy, obowiązków określonych w powołanym aneksie.

Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Natomiast stosownie do treści art. 484 § 1 zdanie 1 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 8 stycznia 2008r., II PK 120/08 wyjaśnił, że naprawienie szkody wyrządzonej pracodawcy przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych odbywa się według zasad określonych w przepisach rozdziału I w dziale piątym Kodeksu pracy. Przewidziane Kodeksem pracy zasady odpowiedzialności pracowników za szkodę wyrządzoną pracodawcy wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych stanowią odrębną od przewidzianej w Kodeksie cywilnym regulację skutków niewykonania tego rodzaju zobowiązania, która w zakresie dotyczącym reguł naprawiania szkody wyrządzonej pracodawcy przez pracownika ma charakter wyczerpujący, co czyni niedopuszczalnym stosowanie w tym przedmiocie przepisów Kodeksu cywilnego, w tym art. 483 k.c., przewidującego możliwość zastrzeżenia kary umownej. Zgodnie z art. 300 k.p., do stosunku pracy stosuje się bowiem odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, ale tylko w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy, do których nie można zaliczyć odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych. Podkreślono w powołanym orzeczeniu, że pogląd taki nie jest sprzeczny z dotychczasowym stanowiskiem judykatury, dopuszczającym zastrzeżenie kary umownej w umowie
o zakazie konkurencji, łączącej strony po ustaniu stosunku pracy. W uzasadnieniu wyroku z 10 października 2003r., I PK 528/02 Sąd Najwyższy wyraźnie bowiem stwierdził, że przez zawarcie umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy (art. 101 ¹ k.p.) powstaje, objęty treścią stosunku pracy, pracowniczy obowiązek powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy oraz świadczenia pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Za naruszenie tego obowiązku pracownik ponosi odpowiedzialność na zasadach przewidzianych w Kodeksie pracy. Zgodnie
z art. 101 ¹ § 2 k.p., pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji może dochodzić jej naprawienia na zasadach określonych w przepisach rozdziału pierwszego działu piątego, tj. na podstawie
art. 114-122 k.p. Do umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (klauzuli konkurencyjnej) stosuje się odpowiednio art. 101 ¹ § 1. Wobec tego - a contrario - nie stosuje się art. 101 ¹ § 2 k.p. Odpowiedzialność pracownika za naruszenie zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy (także odszkodowawcza) nie została przewidziana i określona w Kodeksie pracy. W świetle art. 1 k.p., zgodnie z którym Kodeks pracy „określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców”, jest to uzasadnione. Zakaz konkurencji po ustaniu zatrudnienia nie dotyczy wszak pracownika, lecz byłego pracownika. Klauzula konkurencyjna nie jest umową prawa cywilnego, lecz umową prawa pracy. Pozostaje w bezpośrednim podmiotowym i przedmiotowym powiązaniu ze stosunkiem pracy. Zawierana jest przez podmioty stosunku pracy,
a zakaz konkurencji wynika z rodzaju świadczonej przez pracownika pracy. Mają więc do klauzuli konkurencyjnej zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego, ale nie wprost, lecz odpowiednio. Dlatego trzeba się opowiedzieć za dopuszczalnością zastrzeżenia
w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy kary umownej na rzecz byłego pracodawcy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez byłego pracownika obowiązku powstrzymania się od działalności konkurencyjnej (art. 483 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Z przytoczonego fragmentu motywów orzeczenia Sądu Najwyższego wynika, że Sąd ten wyraźnie oddzielił odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez pracownika na skutek naruszenia zakazu konkurencji przewidzianego w umowie zawartej na czas trwania stosunku pracy od szkody wyrządzonej przez byłego pracownika w związku z naruszeniem postanowień umowy o zakazie konkurencji, łączącej strony po rozwiązaniu stosunku pracy i opowiedział się w sposób stanowczy za tym, że w pierwszym przypadku wyrównanie szkody następuje na zasadach określonych w Kodeksie pracy, zaś możliwość odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu cywilnego do drugiej sytuacji uzasadnił brakiem przepisów prawa pracy regulujących odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez byłego pracownika byłemu pracodawcy, a więc powstałej w relacjach pomiędzy osobami (podmiotami), których nie łączy już stosunek pracy. Teza tego wyroku, według której w umowie
o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na rzecz byłego pracodawcy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez byłego pracownika obowiązku powstrzymania się od działalności konkurencyjnej (art. 483 k.c. w związku z art. 300 k.p.), precyzyjnie odzwierciedla zatem pogląd Sądu Najwyższego co do dopuszczalności stosowania przepisu art. 483 k.c. jedynie w umowie łączącej byłe strony stosunku pracy i nie może być traktowana jako interpretująca w ten sposób również zasady odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy w trakcie trwania stosunku pracy. Podobne rozważania trzeba odnieść do możliwości zastrzeżenia kary umownej w przypadku naruszenia przez pracownika obowiązku zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa.

Podsumowując powyższe należy wskazać, że zastrzeżenie kary umownej było możliwe wyłącznie w związku z naruszeniem przez pozwaną, zawartego w aneksie
z 1 kwietnia 2014r., zobowiązania do zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa po ustaniu stosunku pracy. W przypadku natomiast naruszenia obowiązku zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa w trakcie trwania stosunku pracy - pozwana może ponieść jedynie odpowiedzialność przewidzianą w rozdziale I w dziale piątym Kodeksu pracy - nie mają tutaj zastosowania, poprzez art. 300 k.p., przepisy Kodeksu cywilnego, a więc również przepis dotyczący kary umownej.

Oznacza to, że roszczenie powódki (pracodawcy) o zapłatę kary umownej
w związku z niewykonaniem przez pozwaną (pracownika) obowiązku zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa w trakcie trwania stosunku pracy nie mogło zostać uwzględnione.

Wskazać jednocześnie należy, że strona powodowa w pozwie domagała się jednoznacznie zapłaty od pozwanej kary umownej za naruszenie obowiązków pracowniczych w trakcie trwania stosunku pracy. Nie można w związku z tym przyjąć aby powódka domagała się zapłaty odszkodowania przewidzianego w Kodeksie pracy w przepisach dotyczących odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną pracodawcy.
Kara umowna i odszkodowanie przewidziane w przepisach działu piątego rozdziału I Kodeksu pracy są to dwa odrębne roszczenia. Jak wynika z brzmienia art. 187
§ 1 k.p.c., na roszczenie zawarte w pozwie składa się jego dokładne określenie
i uzasadniające je okoliczności faktyczne. Nie sposób przyjąć tożsamości roszczenia
o zasądzenie kary umownej i odszkodowania z Kodeksu pracy. Są to bowiem rodzajowo odmienne żądania. W szczególności, w wypadku kary umownej, nie ma konieczności wykazania szkody po stronie wierzyciela (tak zasada prawna - uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 6 listopada 2003r., III CZP 61/03), a jest ona podstawową przesłanką zasądzenia odszkodowania od pracownika – art. 115 i 116 k.p. Podkreślić też należy, że w art. 18 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przewidziane zostało, iż w razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych. W przypadku pracownika, który dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy - zasady ogólne naprawienia wyrządzonej szkody zostały całościowo uregulowane
w przepisach Kodeksu pracy.

Prawidłowo jest natomiast stanowisko Sądu pierwszej instancji dotyczące zasądzenia od pozwanej kwoty 15.000zł jako kary umownej w związku z działaniem M. J. (1) podjętym po rozwiązaniu stosunku pracy i stanowiącym naruszenie obowiązku przewidzianego w § 2 ust. 1 aneksu z 1 kwietnia 2014r.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że pozwana w dniu 3 lipca 2020r., czyli po rozwiązaniu już łączącego ją z powódką stosunku pracy, wysłała wiadomość e-mail z adresu: (...)na liczne adresy z bazy klientów powódki, w którym wskazała, że od 1 lipca 2020r. jest pracownikiem (...), a także zaprosiła bazę klientów powódki do współpracy z jej nowym pracodawcą. Każda z osób, która otrzymała wskazaną wiadomość mogła zobaczyć również informację na jakie inne adresy e-mailowe pozwana przesłała taką samą wiadomość. W bardzo wielu przypadkach te adresy e-mailowe zawierały nazwisko osoby, z którą kontaktowała się pozwana i nazwę zakładu pracy. W ten sposób pozwana niewątpliwie przekazała klientom powódki informację o podmiotach gospodarczych z którym powódka współpracuje wraz z informacją o konkretnych danych (adres e-mail) kontaktowych związanych z tą współpracą. Treść wskazanej wiadomości nie pozostawia wątpliwości, że została skierowana do odbiorców z którymi dotychczas współpracowała pozwana u poprzedniego pracodawcy czyli (...) Spółka z o.o. w S.. Pozwana wykorzystała
i ujawniła w ten sposób cudze informacje stanowiące tajemnice przedsiębiorstwa. Informację dotyczącą bazy klientów zawierającą adresy e-mailowe do kontaktu pozwana uzyskała dokonując wcześniej, jeszcze w trakcie trwania stosunku pracy, transferu bazy danych na zewnętrzne (obce dla pozwanej) adresy e-mailowe. Jednocześnie wskazania wymaga, że uzyskanie powyższych informacji tj. zbiorowej informacji o podmiotach gospodarczych z którymi powódka współpracuje wraz
z informacją o konkretnych danych (adres e-mail) kontaktowych związanych z tą współpracą, każdy odbiorca wskazanej wiadomości e-mailowej nie miał możliwości uzyskania w zwykłej i dozwolonej drodze. Nie były to dane, związane z działalnością powódki, dostępne publicznie. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika aby pozwana wykazała, iż ujawniony przez nią w wiadomości z 3 lipca 2020r., zbiór adresów e-mailowych klientów powódki był dostępny publicznie – tzn. istniała możliwość uzyskania przez każdego informacji o klientach pozwanej wraz z adresem
e-mailowym używanym do kontaktu z danym klientem. Baza klientów i potencjalnych klientów podmiotu gospodarczego, jak podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 11 września 2014r., II PK 49/14, stanowi informację handlową o wymiernej wartości ekonomicznej. Jej wartość wynika z tego, że zawiera ona wyselekcjonowane grono podmiotów (kontrahentów), które rzeczywiście uczestniczą w obrocie ściśle określonymi towarami i usługami i które pozostają w stałych kontaktach handlowych
z danym przedsiębiorcą oraz podmiotów, z którymi ten przedsiębiorca zamierza wejść w relacje gospodarcze, a których ustalenie jest poprzedzone choćby wstępnym rozeznaniem dotyczącym rynku zbytu określonych towarów i usług. Powstaje ona latami, jest uzupełniana o nowych klientów i usuwa się z niej nieaktualnych. Nie jest to więc zbiór dostępnych powszechnie w Internecie danych teleadresowych firm, ale szczegółowa informacja o rynku zbytu towarów i usług danego przedsiębiorcy i planach jego rozszerzenia, a więc informacja o doniosłym znaczeniu z punktu widzenia prowadzonej działalności gospodarczej.

Powódka podjęła też niezbędne działania celem utrzymania poufności informacji dotyczącej bazy klientów. W tym celu zawarto z pozwaną aneks do umowy o pracę
z 1 kwietnia 2014r. gdzie wyraźnie przewidziane zostało zobowiązanie do zachowania w ścisłej tajemnicy informacji stanowiących tajemnice przedsiębiorstwa za którą uznano m.in. bazę klientów. Dostęp u powódki do bazy klientów był bardzo ograniczony, dane posiadali tylko pracownicy Działu Handlowego i dostęp był zabezpieczony loginem i hasłem. W Regulaminie pracy w art. 5 § 2 pkt 6 i 7 wskazane też zostało, że pracownik ma obowiązek m.in. zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, a ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych jest naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa.

Informacje dotyczące bazy klientów, jak wskazano powyżej, pozwana uzyskała jeszcze w trakcie trwania stosunku pracy dokonując transferu bazy danych na zewnętrzne (obce dla pozwanej) adresy e-mailowe, a więc na skutek swojego bezprawnego działania. Takie działanie - transferowanie danych pracodawcy na obcą pocztę elektroniczną (nawet prywatną pocztę pracownika) - w trakcie trwania stosunku pracy orzecznictwo kwalifikuje jako naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i naruszenie obowiązku zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa
(por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2017r., II PK 334/17; wyrok Sądu Najwyższego z 11 września 2014r., II PK 49/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 24 czerwca 2021r., III APa 17/20). Natomiast po rozwiązaniu stosunku pracy pozwana dysponowała danymi (posiadała dane) stanowiącymi tajemnice przedsiębiorstwa jako osoba nieuprawniona.

Orzecznictwo dopuszcza zawarcie dodatkowej umowy dotyczącej klauzuli poufności na podstawie której pracodawca może się domagać od byłego pracownika zapłaty kary umownej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 marca 2019r., II PK 311/17; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 23 września 2021r., III APa 5/21).

Kara umowna to rodzaj zryczałtowanego odszkodowania. Treścią zastrzeżenia kary umownej, jest zobowiązanie się dłużnika do zapłaty wierzycielowi określonej kwoty pieniężnej w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Powódka wykazała w rozpoznawanej sprawie naruszenie przez pozwaną obowiązku zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa po rozwiązaniu stosunku pracy. Było to opisane powyżej działanie pozwanej polegające na wysłaniu w dniu 3 lipca 2020r. wiadomości e-mailowej na adresy poczty elektronicznej z bazy danych klientów powódki. Uzasadnione jest wiec żądanie zapłaty kary umownej za to naruszenie obowiązku przewidzianego w § 2 ust. 1 aneksu z 1 kwietnia 2014r. Podkreślenia przy tym wymaga, że wskazana kara umowna nie jest, jak twierdzi apelacja, karą
za naruszenie zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał przy tym za zasadne zmniejszenie zobowiązania z tytułu kary umownej na podstawie art. 484 § 2 k.c. albowiem przewidziana w § 3 pkt 2 aneksu z 1 kwietnia 2014r. kara umowna jest rażąco wygórowana. Przesłanką miarkowania kary umownej dochodzonej przez pracodawcę po ustaniu stosunku pracy jest zgłoszenie w postępowaniu sądowym wyraźnego żądania przez byłego pracownika. Pozwana w trakcie postępowania podnosiła zarzuty związane z rażącym wygórowaniem kary umownej już w odpowiedzi na pozew.

Sąd drugiej instancji zgadza się z przyjęciem, tak jak to zrobił Sąd pierwszej instancji, za uzasadnioną kary umownej w wysokości dwukrotności wynagrodzenia pozwanej tj. kwoty 15.000zł za każde naruszenie obowiązku przewidzianego w powołanym aneksie. Porównanie wysokości kary umownej do wartości wynagrodzenia umownego pozwala bowiem na przyjęcie, czy kara ta jest wygórowana (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 12 czerwca 2018r., I AGa 241/18).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego, dotyczącym co prawda klauzuli konkurencyjnej, też zwraca się uwagę na ocenę rażącego wygórowania kary umownej
w odniesieniu do świadczenia należnego byłemu pracownikowi (por. wyroki Sądu Najwyższego z 4 lipca 2007r., II PK 359/06 i z 27 stycznia 2004r., I PK 222/03).

Sąd Apelacyjny oceniając dokonane przez Sąd pierwszej instancji miarkowanie kary umownej miał ponadto na uwadze, że powódka nie przedstawiła danych pozwalających na ustalenie rzeczywistej wysokości poniesionej szkody. Chociaż
w wypadku zastrzeżenia kary umownej wierzyciel nie ma obowiązku wykazania faktu szkody i jej wysokości - zobligowany jest jedynie udowodnić, że kara umowna została skutecznie zastrzeżona oraz, że doszło do nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania. Zagadnienie wysokości szkody może mieć jednak znaczenie w świetle art. 484 § 2 k.c., dla miarkowania kary umownej. Jeżeli podniesiono zarzut miarkowania kary, trzeba niewątpliwie wziąć pod uwagę istnienie szkody oraz jej rozmiar, zwłaszcza że przesłanka „rażącego wygórowania” implikuje istnienie znacznej dysproporcji między poniesioną szkodą, a żądaną wysokością kary. Kara umowna jest bowiem surogatem odszkodowania zastrzeżonym w określonej wysokości i nie może prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia wierzyciela (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 marca 2017r., I ACa 767/16). Zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty nawet w razie wykazania, że wierzyciel nie doznał szkody. Oceniając wysokość kary umownej w związku z podniesieniem zarzutu jej miarkowania, należy jednak brać pod uwagę istnienie szkody oraz jej rozmiar. Brak szkody lub jej nieznaczna wysokość - którą należy oceniać w stosunku do odszkodowania należnego wierzycielowi na zasadach ogólnych - może tworzyć odpowiednie kryterium redukowania kary umownej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2023r., I CSK 3624/22).

Mając powyższe na uwadze Sąd drugiej instancji, na podstawie art. 386
§ 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 zasądzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 15.000zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 28 listopada 2020r. do dnia zapłaty oraz oddalając powództwo w pozostałym zakresie. W dalszym zakresie, na podstawie art. 385 k.p.c., apelacja została oddalona jako bezzasadna.

Na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd drugiej instancji zmienił również zaskarżony wyrok w punkcie 3 orzekając o kosztach zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem pierwszej instancji na zasadzie art. 100 k.p.c. Powódka przegrała bowiem proces przed Sądem Okręgowym w znaczniej części. Powódka domagała się zapłaty roszczeń pieniężnych w wysokości 150.000zł, a ostatecznie uwzględnione zostało powództwo w kwocie 15.000zł, a więc tylko w 10%. Ponadto powódka zgłosiła
w pozwie roszczenia o nakazanie pozwanej wykonania 4 rodzajów określonych czynności i w tym zakresie prawomocnie powództwo zostało oddalone przez Sąd pierwszej instancji. Zatem uzasadnione jest twierdzenie, że pozwana w postępowaniu pierwszoinstancyjnym uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania i w związku z tym Sąd może włożyć na drugą stronę (powódkę) obowiązek zwrotu wszystkich kosztów (art. 100 k.p.c.).

Pozwana przed Sądem pierwszej instancji poniosła koszty zastępstwa procesowego w wysokości 4.530zł na które składa się:

- kwota 4.050zł (tj. 5.400zł x 75% = 4.050zł) ustalona na podstawie § 2 pkt 6 w związku z § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 265 ze zm.) - dalej jako rozporządzenie,

- kwota 480zł (4 x 120zł) ustalona na podstawie § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. stosując zasadę stosunkowego rozdziału tych kosztów albowiem pozwana wygrała proces przed Sądem drugiej instancji w 67%.

Powódka przed Sądem drugiej instancji poniosła koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2.025zł (tj. 3.600zł x 75% = 2.700zł x 75% = 2.025zł) - §2 pkt 5 w związku z § 9 ust. 1 pkt 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia.

Pozwana przed Sądem drugiej instancji poniosła koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2.025zł (tj. 3.600zł x 75% = 2.700zł x 75% = 2.025zł) - § 2 pkt 5 w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia. Ponadto pozwana poniosła opłatę od apelacji w wysokości 2.250zł. Łącznie koszty procesu poniesione przez pozwaną wyniosły w postępowaniu apelacyjnym 4.275zł.

Suma kosztów procesu poniesionych przez obie strony w postępowaniu apelacyjnym wyniosła 6.300zł.

Powódka powinna stosunkowo ponieść z tej kwoty 4.221zł (67%) a pozwana 2.079zł (33%). Zatem pozwanej należał się zwrot kwoty 2.196zł (4.275zł – 2.079zł = 2.196zł).

/-/ SSA Patrycja Bogacińska-Piątek /-/ SSA Małgorzata Andrzejewska /-/ SSA Beata Torbus

Sędzia Przewodniczący Sędzia