Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Zbigniew Gwizdak (spr.)
Sędziowie	SSA Ewelina Kocurek - Grabowska SSO del. Maria Pierzycka - Pająk
Protokolant	Beata Przewoźny

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2014r. w Katowicach

sprawy z powództwa A. W. (A. W. )

przeciwko (...) Parkowi (...) (...) S.A. w C.

o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda A. W.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy w Katowicach

z dnia 19 marca 2014r. sygn. akt IX P 148/12

1.  oddala apelację,

2.  odstępuje od obciążenia powoda kosztami zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/ SSA E.Kocurek-Grabowska /-/ SSA Z.Gwizdak /-/ SSO del. M.Pierzycka-Pająk

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III APa 37/14

UZASADNIENIE

Powód A. W. w pozwie wniesionym w dniu 29 października 2012 r., domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego, (...) Parku (...) w C., kwoty 109.704,21 zł tytułem odszkodowania oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Jako podstawę prawną żądania powód powołał art. 415 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

Uzasadniając pozew wskazał, że roszczenie swoje wywiódł ze względu na szkodę jaką poniósł poprzez utratę wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka Rady Nadzorczej pozwanej spółki do końca III kadencji. Jak podkreślił na żądaną kwotę odszkodowania składało się wynagrodzenie za okres od dnia 12 listopada 2009 r., tj. daty odwołania go z funkcji członka Rady Nadzorczej, do dnia 29 maja 2012 r., kiedy to doszło do podjęcia uchwały przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania finansowego pozwanej spółki za rok obrotowy 2011, z którą to datą wygasał mandat członka Rady Nadzorczej III kadencji.

Powód zaakcentował przy tym, że żądaną pozwem kwotę wynagrodzenia niewątpliwie uzyskałby będąc członkiem Rady Nadzorczej spółki do końca jej III kadencji, pozostając w stosunku pracy bezprawnie rozwiązanym przez pracodawcę.

Podkreślił, że dniu 28 września 2009 r. otrzymał oświadczenie pozwanego o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Jednocześnie uchwałą nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 15 października 2009 r., doszło do zmiany statutu spółki, stosownie do której członkiem Rady Nadzorczej wybranym przez pracowników mogła być jedynie osoba zatrudniona w spółce na podstawie umowy o pracę. W dalszej konsekwencji powód otrzymał pismo z dnia 12 listopada 2009 r., o odwołaniu go z funkcji członka Rady Nadzorczej spółki.

W ocenie powoda w/w czynności podjęte przez spółkę były podyktowane intencją Prezesa jej Zarządu wyeliminowania powoda jako pracownika i członka Rady Nadzorczej, za stanowisko i poglądy prezentowane w trakcie posiedzeń Rady Nadzorczej.

Tym samym powód wskazał, że gdyby nie wyżej opisane działania
z bardzo dużym prawdopodobieństwem można założyć, iż pełniłby funkcję związaną z członkostwem w Radzie Nadzorczej do końca jej III kadencji. Członkostwo to wiązałoby się z osiągnięciem przez niego wynagrodzenia
w dochodzonej wysokości, a co za tym idzie odniesiona przez niego szkoda polegała na nieuzyskaniu przez niego spodziewanej korzyści (lucrum cessans).

Zarazem zauważył, że skutek działania pozwanej w postaci w/w szkody wynikał z bezprawnego działania jej organu zarządzającego, reprezentującego ją jako pracodawca, stosownie do treści regulacji art. 3 ¹ k.p.

Jednocześnie powód przypomniał, że pozwem z dnia 5 października
2009 r., wystąpił do Sądu Rejonowego w Chorzowie z powództwem przeciwko (...) Parkowi (...)S.A.
w C. o przywrócenie go do pracy u pozwanego na poprzednich warunkach pracy i płacy. Jak zaznaczył, wyrokiem z dnia 1 lipca 2010 r. Sąd Rejonowy w Chorzowie wydanym w sprawie o sygn. akt V P 217/09 orzekł
o przywróceniu go do pracy u pozwanej na poprzednich warunkach pracy
i płacy. Od w/w orzeczenia apelację wywiódł pozwany. Na skutek apelacji Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 25 listopada 2010 r. sygn. akt IX Pa 467/10 uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. W wyniku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy w Chorzowie wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2012 r. sygn. akt V P 55/11 orzekł o przywróceniu go do pracy u pozwanej na poprzednich warunkach pracy i płacy. W dacie wniesienia powództwa w niniejszej sprawie orzeczenie to nie było prawomocne.

Już po wniesieniu pozwu w niniejszej sprawie, wyrokiem z dnia
8 stycznia 2013 r. sygn. akt IX Pa 578/12, Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił apelację pozwanej spółki od wyroku Sądu Rejonowego w Chorzowie z dnia
22 sierpnia 2012 r. sygn. akt V P 55/11. Od wyroku Sądu Okręgowego skargę kasacyjną wywiódł pozwany, jednakże postanowieniem z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt I PK 134/13 Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia jej do rozpoznania.

Wyrokiem z dnia 19 marca 2014 r. Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił powództwo, zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Ze względu na chorobę sędziego referenta Sąd I instancji nie sporządził uzasadnienia tego orzeczenia.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył w całości apelacją powód, podnosząc zarzut naruszenia prawa materialnego, a to art. 415 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez ich niezastosowanie w sytuacji, gdy pozwany ponosi wobec powoda odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez bezprawne zachowanie pozwanego, polegające na zamierzonym naruszeniu przepisów o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Powołując się na wskazany zarzut apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 109.704,21 zł wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego, za postępowanie przed Sądem I instancji. Wniósł także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego za postępowanie apelacyjne.

Uzasadniając apelację powód wskazał, że prawomocne orzeczenie
o przywróceniu go do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy potwierdziło ostatecznie, iż rozwiązanie z powodem stosunku pracy było bezprawne, zarówno z uwagi na brak uprzedniej, obligatoryjnej konsultacji zamiary rozwiązania umowy o pracę z zakładową organizacją związkową,
a także ponieważ było ono pozbawione jakichkolwiek podstaw, a przyczyny rozwiązania umowy o pracę okazały się nieprawdziwe. Przypomniał, że źródłem jego roszczeń było rozwiązanie z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia, uznane prawomocnym wyrokiem za dokonane z naruszeniem przepisów
o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie. Zarazem powód podkreślił,
że w/w rozwiązanie z nim umowy o pracę stanowiło źródło jego szkody, albowiem z jednej strony było ono zawinione, a z drugiej strony pełnienie funkcji członka Rady Nadzorczej w pozwanej spółce odbywa się za wynagrodzeniem. Odwołanie z funkcji członka Rady Nadzorczej wywołało szkodę w majątku powoda, w postaci utraconego zysku z tego tytułu za okres
od dnia 12 listopada 2009 r. do dnia 29 maja 2012 r. tj. daty podjęcia uchwały
o zatwierdzeniu sprawozdań pozwanej Spółki za rok obrotowy 2011, z którą to datą wygasał mandat członka Rady Nadzorczej III kadencji.

Apelujący zaakcentował, że stanowisko, iż odpowiedzialność pracodawcy za wszelkie szkody, jakie pracownik poniósł na skutek jego bezprawnego działania przy rozwiązywaniu umowy o pracę ograniczona jest jedynie do roszczeń pracownika określonych przez Kodeks pracy nie nadaje się do obrony, w świetle orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r.
sygn. SK 18/05, zgodnie z którym podstawą prawną uzupełniającej odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy w razie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 52 § 1 k.p.) są przepisy Kodeksu cywilnego
o odpowiedzialności deliktowej (art. 415 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Odpowiedzialność taką uzasadnia (przy spełnieniu pozostałych przesłanek) działanie pracodawcy polegające na zamierzonym (umyślnym) naruszeniu przepisów o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Pracownik obowiązany jest przy tym wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności pracodawcy wynikające z art. 415 k.c.

Nie uszło przy tym uwagi powoda, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r. sygn. SK 18/05, jest wiążący tylko w odniesieniu do
art. 58 k.p., jednakże w jego ocenie ogólne przesłanie wynikające z treści tego wyroku powinno być brane pod uwagę również w procesie wykładni
i stosowania pozostałych przepisów Kodeksu pracy dotyczących majątkowych roszczeń pracownika z tytułu bezprawnego rozwiązania z nim stosunku pracy.

We wniesionej odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie wskazując, iż roszczenie powoda może być oceniane jedynie w płaszczyźnie prawa spółek handlowych, a nie prawa pracy, a treść art. 386 § 2 k.s.h. w zw.
z art. 370 k.s.h. w powiązaniu z brzmieniem § 31 ust. 3 statutu pozwanej spółki nie może budzić wątpliwości, co do możliwości odwołania go w każdym czasie ze składu Rady Nadzorczej, a to prowadzi do wniosku, że nie miał on żadnych podstaw, aby oczekiwać, iż pozostanie w składzie tego organu do końca kadencji, a tym samym wywodzić w oparciu o takie oczekiwanie jakichkolwiek roszczeń.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W świetle obowiązujących regulacji prawnych apelacja powoda nie mogła zostać uznana za zasadną.

Tytułem wstępu godzi się zauważyć, że powód zgłosił w niniejszej sprawie roszczenie o naprawienie szkody, poszukując dla niego podstawy prawnej w treści art. 415 k.c. w zw. z art. 300 k.p., a swoje stanowisko w tym względzie wywodził z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, dotyczącego zakresu obowiązywania art. 58 k.p.

Należy w tym miejscu zauważyć, iż zasadnicze kwestie związane
z naprawianiem szkody na gruncie Kodeksu cywilnego – niezależnie od tego, czy jej źródłem był czyn niedozwolony, czy też jakiekolwiek inne zdarzenie relewantne prawnie - regulowane są przez przepis art. 363 tego aktu prawnego. W tym kontekście za naczelną ideę wyrażaną przez art. 363 k.c. uznać należy zasadę wyboru formy odszkodowania przez poszkodowanego (powoda), pomiędzy restytucją naturalną, a odszkodowaniem pieniężnym.

Jednakże to uregulowanie Kodeksu cywilnego, jak zresztą każde inne uregulowanie tego Kodeksu nie może być w mechaniczny sposób przenoszone na grunt prawa pracy, w płaszczyźnie regulacji którego rozpatrywać należy niniejszą sprawę. Podzielić trzeba stanowisko podnoszone w doktrynie
(por. M. Raczkowski [w:] Kodeks pracy. Komentarz. Wydawnictwo LexisNexis Warszawa 2014 s. 1341), iż nie można w szczególności dopuszczać stosowania przepisów Kodeksu cywilnego w ramach stosunku pracy tam, gdzie ich stosowanie prowadziłoby do poszerzania granic odpowiedzialności, czy to pracodawcy, czy to pracownika, poza ramy, jakie w tym względzie wyznacza Kodeks pracy lub inne akty prawa pracy (w rozumieniu art. 9 § 1 k.p.), bez wyraźnego oparcia normatywnego.

Należy zarazem zauważyć, że przepisy oddziału 6, rozdziału II, Działu drugiego Kodeksu pracy (art. 56 – 61 k.p.) regulują kwestie związane
z uprawnieniami pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia. Regulację tę należy
w obecnym stanie prawnym uznać za wyczerpującą, z zastrzeżeniem wynikającym z tzw. zakresowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia
27 listopada 2007 r. sygn. akt SK 18/05, (Dz. U. Nr 225, poz. 1672), którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 58 k.p. rozumiany w ten sposób,
że wyłącza dochodzenie innych, niż określone w art. 58, roszczeń odszkodowawczych, związanych z bezprawnym rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji RP.

Tym samym przyjąć trzeba, że jedynie w przypadku zasądzenia na rzecz pracownika, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia w sposób niezgodny z prawem, odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia na podstawie art. 56 k.p. w zw. z art. 58 k.p., pracownik taki może skutecznie zgłaszać roszczenia odszkodowawcze, mające oparcie
w odpowiednio stosowanych (art. 300 k.p.) unormowaniach Kodeksu cywilnego.

W świetle powyższych uwag roszenie powoda ocenić należy jako pozbawione podstawy prawnej. Przypomnieć trzeba, że podstawę faktyczną swego roszczenia powód wywodził z faktu odwołania go ze składu Rady Nadzorczej pozwanej spółki, wynikającego z nieuprawnionego rozwiązania
z nim umowy o pracę z jego winy (art. 52 k.p.).

Jednocześnie powód – na co wskazywał w uzasadnieniu pozwu w sprawie niniejszej, zainicjował postępowanie w sytuacji, gdy toczyło się jeszcze postępowanie z jego powództwa (prowadzone przed Sądem Rejonowym
w Chorzowie, Sądem Okręgowym w Katowicach oraz Sądem Najwyższym)
o przywrócenie go do pracy w pozwanej spółce. W dacie wystąpienia
z powództwem „odszkodowawczym” (a to w dniu 29 października 2012 r.), sprawa o przywrócenie do pracy znajdowała się na etapie apelacji pozwanej (data wpływu do SR w Chorzowie 22 października 2012 r.), od wyroku Sądu Rejonowego w Chorzowie z dnia 22 sierpnia 2012 r., sygn. akt V P 55/11, którym to wyrokiem Sąd Rejonowy przywrócił powoda do pracy w pozwanym (...) Parku (...)S.A.
w C., na poprzednich warunkach pracy i płacy. W dalszej kolejności,
w rozpoznaniu apelacji pozwanej od w/w wyroku Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 8 stycznia 2013 r. sygn. akt IX Pa 578/12 oddalił apelację,
a postanowieniem z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt I PK 134/13, Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej pozwanej spółki od w/w wyroku SO. Zwrócić należy uwagę, że powód wybrał sposób naprawienia szkody w sprawie ostatecznie zakończonej w/w postanowieniem Sądu Najwyższego domagając się restytucji stosunku pracy (przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy).

Tym samym uznać należało, że już w dacie wniesienia pozwu, powód powinien był zdawać sobie sprawę, że jego powództwo „odszkodowawcze” – przy założeniu osiągnięcia przez niego pożądanego rozstrzygnięcia w sprawie
o przywrócenie do pracy – nie będzie mogło być oceniane przez pryzmat regulacji art. 58 k.p., a przez pryzmat regulacji art. 57 tego Kodeksu. Kwestia ta jawi się jako szczególnie istotna w świetle poczynionych powyżej uwag, albowiem – z jednej strony art. 58 k.p. to przepis mający zastosowanie jedynie w przypadku orzeczenia odszkodowania, o którym mowa w art. 56 k.p.
w miejsce przywrócenia do pracy, a z drugiej strony podstawę prawną roszczenia odszkodowawczego w przypadku orzeczenia przez sąd
o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy pracownika,
z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów w tym trybie, stanowi art. 57 k.p., stosownie do treści którego pracownikowi, podejmującemu pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc. Porównując treść art. 57 k.p. z art. 363 k.c. Należy stwierdzić, że Kodeks pracy wprowadza jako zasadę naprawienia szkody restytucję, przyznając dodatkowo prawo do limitowanego wynagrodzenia. Zatem wybór powoda zawężał granice jego roszczeń, wyraźnie wskazując ich podstawę prawną. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że przepis art. 57 k.p. – limitujący granice odpowiedzialności pracodawcy –Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodny z Konstytucją RP wyrokiem z dnia 22 maja 2013 r. sygn. akt P 46/11 (Dz. U. z 2013 r., poz. 653). Tym samym odwoływanie się przez powoda do treści art. 58 k.p.
z uwzględnieniem wykładni tego przepisu prawa dokonanej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., nie mogło zostać uznane przez Sąd Apelacyjny za pozwalające na uwzględnienie jego powództwa w niniejszej sprawie.

Mając na względzie powyższe Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie 1 sentencji na mocy art. 385 k.p.c.

Co do punktu 2 wyroku orzeczono w oparciu o art. 102 k.p.c. w zw.
z art. 391 § 1 k.p.c.

/-/ SSA E.Kocurek-Grabowska /-/ SSA Z.Gwizdak /-/ SSO del. M.Pierzycka-Pająk

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek