Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

UZASADNIENIE

D. G., Ł. G., K. G., W. G. w dniu
19 października 2016 r. wnieśli o zasądzenie in solidum od (...) sp. z o.o.
w B. i (...) S.A. z siedzibą w W.
na rzecz:

- D. G. kwoty 150 000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci męża
z odsetkami od 8 marca 2016 r do dnia zapłaty,

- Ł. G. kwoty 150 000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci ojca
z odsetkami od 8 marca 2016 r do dnia zapłaty,

- K. G. kwoty 150 000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci ojca
z odsetkami od 8 marca 2016 r do dnia zapłaty,

- W. G. kwoty 100 000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci syna
z odsetkami od 21 czerwca 2016 r do dnia zapłaty

oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz każdego z powodów in solidum kosztów postępowania.

W dniu 12 maja 2017 r. powodowie wnieśli o wezwanie do udziału w sprawie
w charakterze pozwanego R. F. (1), T. F. (1) i M. F..

Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 2 czerwca 2017 r. wezwał do udziału
w sprawie R. F. (1), T. F. (1) i M. F..

W uzasadnieniu żądania podniesiono, że w dniu 7 marca 2014 r. na terenie hali produkcyjnej Zakładu (...) przy ul. (...) w N. doszło do wypadku przy pracy, w wyniku, którego śmierć poniósł G. G. (1). W dniu wypadku G. G. (1) pracował na pomoście roboczym podestu teleskopowego montując kable elektryczne w metalowych rynienkach. Na suficie, pod którym pracował G. G. (1), znajdowała się rura mająca doprowadzać sprężone powietrze do maszyn rura stanowiła część instalacji doprowadzania sprężonego powietrza, która to instalacja w dacie wypadku była wciąż
w trakcie montażu i nie była ukończona. W pewnym momencie elementy gwintowe rury pękły instalacja straciła szczelność, doprowadzając do oderwania się rury, która pod wpływem sprężonego powietrza znajdującego się w rurze, z bardzo dużą siłą uderzyła G. G. (1) w głowę. W dniu 09 maja 2014 r. G. G. (1) zmarł. Obecność powietrza w instalacji mogła być powodowana przeprowadzaniem prób działania sprężarek powietrza, które prawdopodobnie przeprowadzała firma (...), jako główny wykonawca całej instalacji.

W dniu 28 kwietnia 2016 r. szkoda wraz z roszczeniem została zgłoszona do Firmy ogólnobudowlanej (...) Zdaniem powodów instalacja nie była wykonana prawidłowo- wręcz przeciwnie, w opinii biegłego sporządzonej w toku śledztwa wynika, jednoznacznie, iż powodem oderwania się rury pod wpływem sprężonego powietrza było nieprawidłowe jej zamocowanie. Firma udostępniła dane ubezpieczyciela. Powodowie zgłosili szkodę Towarzystwu Ubezpieczeniowemu, które nie uznało roszczenia powołując się na postanowienie o umorzeniu śledztwa.

W odpowiedzi na pozew z dnia 23 grudnia 2016 r. pozwana (...)
sp. z o.o. z siedzibą w B. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu.

W uzasadnieniu stanowiska podniesiono, że (...) sp. z o. o. zawarł umowę z (...) sp. z o.o., której przedmiotem było między innymi wykonanie instalacji hydraulicznej na terenie hali położonej w N.. Następnie 23 grudnia 2013 r. pozwany zawarł umowę z podwykonawcą o wykonanie dzieła z Firmą (...) S.C. R., M., T. F. (1) z siedzibą w S.. Przedmiotem umowy było wykonanie instalacji hydraulicznej na hali, magazynie i w sprężarkowni wraz ze sporządzeniem i przekazaniem dokumentacji dla odbiorów końcowych, na terenie przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w N.. Pełną odpowiedzialność
za właściwe i terminowe wykonanie przedmiotu umowy, zapewnienie warunków bezpieczeństwa oraz metod organizacyjno-technicznych stosowanych na miejscu wykonywania prac ponosi podwykonawca.

W odpowiedzi na pozew z dnia 27 grudnia 2016 r. (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu stanowiska podniesiono, że materiał dowodowy, w tym dokumenty zgromadzone w postępowaniu karnym prowadzonym pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w Wieliczce - sygn. akt 1 Ds. 1379/15 nie dały podstaw do przyjęcia zawinionego
działania lub zaniechania ze strony ubezpieczonego— firmy (...) s.c. z S..
Śledztwo wykazało, że do śmierci Poszkodowanego nie przyczyniły się osoby trzecie,
a zaistniałe zdarzenie należy zaliczyć do zdarzeń nagłych i gwałtownych, jako
nieszczęśliwy wypadek. Ponadto podniosła zarzut ograniczonej odpowiedzialności do kwoty 100 000 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 22 czerwca 2017 r R. F. (1), T. F. (1), M. F. wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od każdego
z powodów na rzecz pozwanych kosztów postępowania.

W uzasadnieniu stanowiska pozwani zaprzeczyli by w jakimkolwiek stopniu przyczynili się do śmierci poszkodowanego G. G. (1). Pozwani byli jedynie podwykonawcą niewielkiego fragmentu prac instalatorskich, a odpowiedzialność za przebieg prac i całą budowę ponosił inny podmiot (...) Sp. z o. o., w tym kierownik budowy działający z ramienia tej firmy (...). Pozwani w dniu 7 marca 2014 r. zadbali by instalacja nie stwarzała zagrożenia w związku z kontynuowaniem prac instalatorskich. Zdaniem pozwanych kluczowym jest ustalenie na polecenie, jakiego podmiotu, pod nieobecność pozwanych, wypełniono instalacje sprężonego powietrza.

W dniu 2 lipca 2018 r. w miejsce zmarłego w dniu 1 marca 2018 r. powoda W. G. wstąpili po stronie powodowej D. G., Ł. G., K. G..

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2018 roku Sąd Okręgowy w Częstochowie:

1. zasądził od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B.
na rzecz powódki D. G. 40.000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od 8 marca 2016 r do dnia zapłaty;

2. zasądził od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B.
na rzecz powódki K. G. 40.000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od 8 marca 2016 r do dnia zapłaty;

3. zasądził od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B.
na rzecz powoda T. G. 40.000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od 8 marca 2016 r do dnia zapłaty;

4. zasądził od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. solidarnie na rzecz powodów D. G., K. G., Ł. G.
10.000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8 marca 2016 r do dnia zapłaty;

5. oddalił powództwa w pozostałym zakresie;

6. zasądził od powódki D. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. po 3.600 złotych tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

7. zasądził od powódki K. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. po 3.600 złotych tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

8. zasądził od powoda Ł. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. po 3.600 złotych tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

9. zasądził solidarnie od powódki D. G., K. G., Ł. G.
na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. po 3.600 złotych tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

10. zasądził od każdego z powodów D. G., K. G., Ł. G. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W.
po 3.600 złotych tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

11. nakazał pobrać od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Częstochowie 8.722,86 złotych tytułem kosztów sądowych tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Sąd Okręgowy ustalił, że na podstawie pozwolenia na budowę z dnia 9 sierpnia 2011r. zmienionego w dniu 31 stycznia 2012 r. w N. rozpoczęto budowę fabryki. (...) sp. z o.o. zawarł umowę z (...) sp. z o.o., której przedmiotem było między innymi wykonanie instalacji hydraulicznej na terenie hali położonej
w N.. Głównym wykonawcą prac elektrycznych i instalacyjnych była firma (...) sp. z o.o. w B.. Pracownicy tej firmy organizowali prace na obiekcie hali, decydowali o harmonogramie prac na terenie hali poszczególnych podwykonawców. Prace wykonywane były przez różne firmy, etapami codziennie pracownicy firmy (...) decydowali o miejscu pracy podwykonawców. Byli to głównie G. B. (1) i osoba określana przez pracowników podwykonawców
imieniem (...). Jednym z podwykonawców była Firma (...)
S.C. (...), M., T. F. (1) z siedzibą w S.. W dniu 23 grudnia 2013 r. zawarta została umowa między (...) sp. z o.o. w B., a Firmą (...) S.C. R., M., T. F. (1) z siedzibą
w S., której przedmiotem było wykonanie instalacji hydraulicznej na hali, magazynie i w sprężarkowni wraz ze sporządzeniem i przekazaniem dokumentacji dla odbiorów końcowych, na terenie przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. Oznaczono dzień rozpoczęcia prac na 8 stycznia 2014 r. i zakończenia 20 luty 2014 r. Jednym
z podwykonawców była również firma (...) Sp. z o.o. w C., której pracownikiem był G. G. (1) wykonująca m.in. prace elektryczne.

Pracownicy spółki cywilnej (...) wykonywali prace instalacji sprężonego powietrza etapami. W dniu 5 marca 2014 r. sprawdzona została część wykonanej instalacji pod kątem jej szczelności na polecenie firmy (...) wykonali ją pracownicy firmy (...). Wprowadzenie sprężonego powietrza do instalacji nastąpiło przy użyciu kompresora, wprowadzenie powietrza do wykonanej częściowo instalacji zabezpieczonej zaworami trwało kilka godzin. Próba szczelności przyniosła wynik pozytywny. Instalacja została opróżniona z powietrza. W dniu 7 marca 2014 r. w hali znajdującej się w pewnej odległości od miejsca zdarzenia zainstalowane i podłączone zostały sprężarki, które dostarczyła firma (...)
i które docelowo miały służyć do eksploatacji instalacji sprężonego powietrza. W tym samym dniu rano pracownicy firmy (...) sprawdzili część wykonanej instalacji i zamierzyli przystąpić do wykonania dalszej części instalacji. Rano w instalacji nie było sprężonego powietrza. Prace te jednak zostały przerwane przez pracownika firmy (...), który skierował ich do wykonywania prac na innym odcinku. Wydał również polecenie udostępnienia zwyżki pracownikom firmy (...) w tym G. G. (1). Pracownicy firmy (...) przeszli do wykonywania obowiązków w innym miejscu hali.
W tym samym czasie na polecenie pracowników firmy (...) podjęto decyzje
o dokonaniu próby sprawdzenia zainstalowanych sprężarek. Sprężarki zostały uruchomione, co spowodowało bardzo szybkie, z uwagi na moce technologiczne wypełnienie niezakończonego odcinka instalacji sprężonym powietrzem. Niezakończony odcinek instalacji zabezpieczony był zaworem bezpieczeństwa. W tym samym czasie w miejscu niezakończonej instalacji sprężonego powietrza prace na zwyżce rozpoczął G. G. (1). Miał on za zadanie wprowadzenie do wykonanej instalacji elektrycznej znajdującej się
w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji sprężonego powietrza, okablowania i niezbędnych prac z tym związanych. G. G. (1) na polecenie pracowników spółki (...)
w dniu 7 marca 2014 r. pracował na zwyżce w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji sprężonego powietrza, w której znajdowało się powietrze pod dużym ciśnieniem. Nie miał wiedzy o tym, że w instalacji znajduje się sprężone powietrze. Rynienki dla przewodów elektrycznych znajdowały się nieco powyżej instalacji sprężonego powietrza. Instalacja sprężonego powietrza nie była zakończona, w bezpośrednim sąsiedztwie pracy G. G. (1) znajdował się odcinek składający się z dwóch elementów, rury dłuższej ustawionej poprzecznie do głównej rury ze sprężonym powietrzem, który wystawał poza główna rurę
i nie był chroniony. Do rury dochodził krótszy kawałek, który był wkręcony głęboko
w kolanko, natomiast rura dłuższa nie była wkręcona do końca w kolanko. Krótszy odcinek rury kończył się zaworem, bezpośrednio przy instalacji ze sprężonym powietrzem. Poszkodowany G. G. (1) podczas jazdy w górę zwyżką, bądź przy jej przemieszczaniu na wysokości doprowadził do mechanicznego kontaktu kabiny zwyżki
z niezakończoną częścią instalacji sprężonego powietrza z jej dłuższym odcinkiem. Pod wpływem mechanicznego nacisku odkształceniu uległa końcowa cześć długiej rury wchodząca do kolanka a zbyt duży mechaniczny nacisk spowodował pękniecie zaworu znajdującego się na końcu krótkiej rury, który zabezpieczał szczelność instalacji ze sprężonym powietrzem. Zadziałał moment zginający o wartości przekraczającej wymaganą normami wytrzymałość na zginanie zerwanego zaworu. Nie nastąpiło wyrwanie gwintowanej rury z gniazda, co mogłoby świadczyć o złym skręceniu dwóch elementów, a doszło do przełomu zaworu w części z gwintem zewnętrznym, poza gniazdem, co oznacza, że pękł
w dalszej części. Pęknięcie części zaworu było bezpośrednim powodem gwałtownego oderwana się dwóch elementów instalacji, które z dużą siłą uderzyły G. G. (1)
w głowę. Do mechanicznego uszkodzenia niedokończonej instalacji sprężonego powietrza mogło dojść również poprzez bezpośrednie działanie G. G. (1). G. G. (1) doznał urazu okolicy skroniowej prawej, przyjęty do Szpitala z wieloodłamowym złamaniem kości sklepienia czaszki po stronie prawej, której towarzyszył uraz zatoki czołowej prawej, złamaniem stropu, ściany bocznej oraz dolnej oczodołu, złamaniem łuku i kości jarzmowej prawej. Pacjent w chwili przyjęcia zaintubowany, nieprzytomny, w dniu 7 marca 2014 r. wykonano zabieg neurochirurgiczny odbarczenia krwiaka przymózgowego. W kolejnych dniach przeprowadzono intensywne leczenie poszkodowanego, które z uwagi na skale doznanych przez G. G. (1) nie powiodło się. W dniu 9 maja 2014 r. G. G. (1) zmarł. Prokuratura Rejonowa w Wieliczce w dniu 30 grudnia 2015 r. umorzyła śledztwo w sprawie nieumyślnego spowodowania śmierci G. G. (1), w następstwie niedopełnienia obowiązków z zakresu przestrzegania higieny bezpieczeństwa pracy, zaistniałego w dniu 7 marca 2014 r. w N. wobec braku znamion czynu zabronionego. G. G. (1) zmarł w wieku 45 lat. Pozostawił żonę, dzieci 22- letniego syna Ł., 15- letnią córkę K. oraz ojca. G. G. (1) i D. G. byli małżeństwem 23 lata. Byli bardzo dobrym małżeństwem. D. G. ciężko przeżyła śmierć męża. Szczególnie trudny był pierwszy rok po śmierci męża. Pomagała sobie biorąc leki ziołowe na uspokojenie. Zmuszona sytuacją materialną szybko wróciła do pracy, w której pomagały jej koleżanki. Rodzina zmuszona została do zrezygnowania z remontu mieszkania, ich sytuacja znacznie się pogorszyła. K. G. straciła ojca w wieku 15 lat i cały czas brakuje jej ojca. Wspomina ojca, jako osobę opiekuńczą i troskliwa, na którą zawsze mogła liczyć. Podkreśla wspólnie spędzony czas, po śmierci ojca pamięta pomoc rodziny
i najbliższych. W szkole uzyskała pomoc psychologa szkolnego, bowiem trudno było się jej odnaleźć w nowej sytuacji. Wie, że rodzina miała problemy finansowe. Miała problemy
z nauką, obecnie jest lepiej. Ł. G. wspomina ojca, jako osobę bardzo dobrą i ważną w jego życiu. Pamięta, że wspólnie z ojcem chodzili na mecze piłkarskie i wspólnie grali
w piłkę. Ojciec zajmował się domem. Najgorszy był pierwszy rok po śmierci ojca. Miał więcej pracy w domu i ograniczyły się jego kontakty towarzyskie. Cały czas odczuwa pustkę po ojcu. Obecnie, kiedy pracuje może już pomagać finansowo mamie.

Sąd Okręgowy uzasadnił, że ustalenia faktyczne dokonane zostały w oparciu
o dokumenty prywatne niekwestionowane przez strony, opinie biegłego oraz obszerny osobowy materiał dowodowy. (...) sp. z o.o. w B. była głównym wykonawcą prac przy wykonywaniu, których doszło do zdarzenia wypadkowego. Firma, jako główny wykonawca organizowała na terenie Hali w N. pracę wszystkim podwykonawcom realizującym inwestycje na podstawie umów cywilno-prawnych. Co do tego istotnego elementu stanu faktycznego wszyscy świadkowie, będący pracownikami różnych podwykonawców, ale i również pracownicy (...) sp. z o. o. w B. zeznawali tak samo. Nie zachodzi w ocenie Sądu Okręgowego żadna przesłanka faktyczna czy prawna, która podważyłaby skutecznie to ustalenie. Powoływanie się przez pozwaną spółkę (...), na zawarcie umowy z spółką (...) S.C. R., M., T. F. (1) z siedzibą w S. i powierzenie jej obowiązku zapewnienia warunków bezpieczeństwa w miejscu wykonywania prac nie może być analizowane
i oceniane w oderwaniu od niebudzących wątpliwości ustalonych faktów i zasad realizacji inwestycji. Sąd Okręgowy wskazał, że podczas wykonywania prac przez pracowników spółki (...) nie odnotowano żadnego zdarzenia wypadkowego. Do wypadku doszło po wydaniu polecenia przez pracowników firmy (...), co było powszechnie akceptowalną formą ustalania miejsc pracy w danym dniu, o zmianie miejsca pracy. To nie pracownicy spółki (...) wytworzyli niebezpieczną sytuację. Te fakty potwierdzają kategorycznie wszyscy świadkowie. W dacie i chwili zdarzenia nie pracowali, więc pracownicy spółki (...)
a pracownicy spółki (...) w tym G. G. (1). Do zmian organizacji pracy na terenie Hali dochodziło bardzo często, dlatego zapis umowy, na który powołuje się T. musi być oceniony poprzez pryzmat warunków wykonywanej pracy
i obowiązujących na terenie Hali zasad. Jedynym dowodem przeciwnym, któremu Sąd Okręgowy nie dał wiary były zeznania świadka G. B. (2) zapis nagrania 02.04.27 do 02.31.45 k- 383. Świadek w zeznaniach podaje fakty, którym zaprzeczają świadkowie P. P. (1) i A. K.. Zdaniem Sądu Okręgowego nie zasługują na danie wiary zeznania, że świadek nie wiedział o próbie szczelności instalacji sprężonego powietrza oraz że nie wydał polecenia po zdarzeniu przywiezienia kompresatora P. P. (1). Porównanie zeznań świadków P. P. (1)
i A. K. w ocenie Sądu Okręgowego pozwala ustalić, iż polecenie przywiezienia kompresatora zostało wydane przez świadka G. B. (2). Świadkowie P. P. (1) i A. K. to osoby w żaden sposób niezwiązane ze zdarzeniem wypadkowym. Brak racjonalnych powodów by treść ich zeznań, które się uzupełniają i potwierdzają była nieprawdziwa. Zupełnie inną rolę w dniu wypadku pełnił świadek G. B. (1), który był jednym z pracowników firmy (...), która decydowała o przebiegu prac na Hali, w tym o ewentualnej próbie użycia sprężarek, które dostarczone były przez firmę (...). Zeznania tego świadka w ocenie Sądu Okręgowego były również mało wiarygodne. Świadek wypowiadał się lakonicznie i ogólnikowo. Zdawkowo zaprzeczał istnieniu konkretnego faktu, przy czym nie starał się wyjaśnić budzących wątpliwości okoliczności. W ocenie Sądu Okręgowego opinia biegłego, w oparciu, o którą Sąd dokonał ustaleń wymagających wiedzy specjalistycznej była rzeczowa, nie zawierała błędów logicznych, zawierała wszechstronne ustalenia specjalistyczne a wnioski sformułowane przez biegłego były jasne i zrozumiałe. Po weryfikacji opinii przez strony,
nie zgłoszono dowodu przeciwnego.

W ocenie Sądu Okręgowego do zdarzenia wypadkowego w dniu 7 marca 2014 r.
w wyniku, którego G. G. (1) doznał poważnych obrażeń ciała i zmarł doszło z dwóch powodów. Pierwszym powodem było dopuszczenie do pracy w miejscu, w którym wykonywana była próba szczelności instalacji sprężonego powietrza, pracownika G. G. (1), drugim powodem było niewłaściwe zachowanie poszkodowanego, polegające na mechanicznym nieuzasadnionym oddziaływaniu na instalację, w której znajdowało się sprężone powietrze.

Odpowiedzialność deliktową za dopuszczenie do pracy w miejscu stanowiącym realne zagrożenie ponosi firma (...) główny wykonawca inwestycji. Jest to odpowiedzialność za działanie niezgodne z prawem pracownika/ów firmy. Jednocześnie Sąd Okręgowy uzasadnił, że w postępowaniu cywilnym istnieją odmiennie niż w postępowaniu
karnym zasady ustalenia odpowiedzialności deliktowej, dlatego ustalenia Prokuratury
w postanowieniu o umoczeniu śledztwa Sądu nie wiążą - art. 11 kpc. Zgromadzony materiał dowody pozwala ustalić, że polecenie zmiany miejsca pracy pracownikom firmy (...)
i (...) wydał pracownik firmy (...). To firma (...) była dostawcą sprężarek, które w dniu zdarzenia wprowadziły do instalacji sprężone powietrze. Tylko te sprężarki były w stanie wprowadzić do obiegu w szybkim czasie sprężone powietrze. Świadkowie potwierdzają, że w dniu wypadku była przeprowadzana próba sprężarek nie chodziło o próbę szczelności instalacji, która przeprowadzona była dwa dni wcześniej. Logicznym wydaje się zmiana zakresu wykonywania prac i przeniesienie pracowników firmy (...) na inne stanowisko pracy, jeżeli ma się zamiar dokonać próby podłączenia i pracy sprężarek, co związane jest z wprowadzeniem do instalacji sprężonego powietrza. Nie można było prowadzić dalszych prac montażowych, instalatorskich w instalacji sprężonego powietrza, która była czynna. Wykonywanie prac o innym charakterze teoretycznie było możliwe, choć co należy stanowczo podkreślić niedopuszczalne i narażająca pracowników na niebezpieczeństwo uszkodzenia ciała bądź utraty życia. Nie zasługuje na danie wiary by pracownicy firmy (...), którzy decydowali o wszystkich ważnych pracach na hali nie mieli wiedzy o próbie uruchomienia sprężarek, niezwykle istotnego elementu instalacji sprężonego powietrza. Wręcz przeciwnie materiał dowody w tym zeznania świadka P. P. (1) wskazują, że wydali decyzje o ich uruchomieniu.

W ocenie Sądu Okręgowego odpowiedzialność pozwanej firmy (...)
sp. z o.o. w B. wynika z art. 435 § 1 kc, który stanowi, że prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Do zdarzenia doszło na skutek uruchomienia urządzenia wprowadzonego w ruch za pomocą elektryczności. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka oparta jest na założeniu, że samo funkcjonowanie zakładu wprawionego w ruch za pomocą sił przyrody stwarza niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody, niezależnie od działania lub zaniechania prowadzącego taki zakład. Zatem reżim odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozszerza odpowiedzialność zakładu tak dalece, że odpowiada on zarówno za zawinione wyrządzenie szkody, jak i brak takiego zawinienia. Przyczynieniem poszkodowanego do powstania szkody jest każde jego zachowanie pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą. Przyczynienie występuje wówczas, gdy można dojść do wniosku, że bez udziału poszkodowanego szkoda nie powstałaby lub przybrałaby mniejszy rozmiar. Odpowiedzialność za uruchomienie urządzenia i za zlecenie wykonywania pracy G. G. (1) w miejscu niebezpiecznym ponosi firma (...) sp. z o. o. w B.. Bark podstaw do przyjęcia odpowiedzialności spółki (...) S.C. R., M., T. F. (1) z siedzibą w S. z powodów wyżej omówionych a tym samym pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. ubezpieczyciela tej firmy.

Drugim powodem zdarzenia wypadkowego było niewłaściwe zachowanie poszkodowanego. Przyczynieniem poszkodowanego do powstania szkody jest każde jego zachowanie pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą. Przyczynienie występuje wówczas, gdy można dojść do wniosku, że bez udziału poszkodowanego szkoda nie powstałaby lub przybrałaby mniejszy rozmiar. Podstawę do takiego twierdzenia stanowi opinia biegłego. Biegły w sposób bardzo rzeczowy wskazał, że do gwałtownego rozerwania instalacji sprężonego powietrza doszło na skutek mechanicznego oddziaływania na nią
i przekroczenia momentu zginającego wytrzymałość na zginanie zaworu. Logicznie wyjaśnił, dlaczego wykluczył by kwestia dokręcenia rury miała jakiekolwiek znaczenie dla zdarzenia wypadkowego. Dowód rzeczowy w postaci pękniętej części zaworu w miejscu poza gniazdem dobitnie potwierdza, że nie został on wyrwany bądź wypchnięty z gniazda, co mogłoby wskazywać na wadliwość wykonania instalacji, a rozerwanie nastąpiło bez względu na ten montaż. Jedyną osobą, która pracowała na zwyżce i mogła doprowadzić do mechanicznego uszkodzenia instalacji, w której było sprężone powietrze był G. G. (1). Wykonując prace nie mógł naruszać konstrukcji innych urządzeń znajdujących się
w bezpośrednim sąsiedztwie a szczególnie tego typu instalacji, jaką jest instalacja sprężonego powietrza. Mając na uwadze to niewłaściwe zachowanie G. G. (1) Sąd Okręgowy uznał, iż był to drugi powód, zdarzania wypadkowego.

W ocenie Sądu Okręgowego, firma (...) sp. z o.o. w B. oraz G. G. (1) przyczynili się po połowie do wypadku i jego skutków.

Sąd Okręgowy uzasadnił, iż zgodnie z art. 446 § 4 kc - Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Ustawodawca zaniechał wskazania kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i przez posłużenie się klauzulą generalną ("suma odpowiednia") pozostawił je uznaniu sądów. Śmierć osoby najbliższej niewątpliwie narusza dobra osobiste
i jest to stanowisko ugruntowane i utrwalone w orzecznictwie i doktrynie. Art. 446 § 4 k.c. nie zawiera żadnych wskazań, co do kryteriów ustalania wysokości przewidzianego w nim świadczenia. Przewiduje on jedynie, że suma zadośćuczynienia ma być odpowiednia. Krzywdę trudno wycenić. Śmierć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym. Zadośćuczynienie powinno przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, tak, aby nie doszło do deprecjacji krzywdy, którą ma ono łagodzić. Zasadniczą funkcją zadośćuczynienia jest, bowiem funkcja kompensacyjna, gdyż jego celem jest złagodzenie cierpienia wywołanego utratą osoby bliskiej. Zatem, aby ten cel osiągnąć świadczenie z tego tytułu musi stanowić odczuwalną wartość ekonomiczną. Śmierć osoby bliskiej to ogromna dolegliwość psychiczna dla członka rodziny zmarłego, a jej skutki rozciągają się na całe jego dalsze życie.

Śmierć męża i ojca w zdarzeniu wypadkowym jest traumatycznym i bardzo bolesnym doświadczeniem. Zdarzenie całkowicie i w sposób nieodwracalny zmieniło życie powodów, pozostawiając bolesne poczucie krzywdy, uniemożliwiając pielęgnowanie więzi rodzinnych
i wspólne życie w kompletnej rodzinie. Okoliczności wpływające na rozmiar krzywdy podlegającej naprawieniu przez zadośćuczynienie, a w konsekwencji na jego wysokość, to przede wszystkim poczucie osamotnienia i pustki po śmierci osoby najbliższej, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany jej śmiercią, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonych ze zmarłym, rola, jaką w rodzinie pełniła osoba zmarłego, zaburzenia
w prawidłowym funkcjonowaniu pozostałych członków rodziny, stopień, w jakim
pozostali członkowie będą umieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości i na ile zdolni są zaakceptować obecny stan rzeczy, wiek zarówno zmarłego jak i pokrzywdzonego.
Żądanie zadośćuczynienia zgłosiły osoby najbliższe, dlatego zdaniem Sądu Okręgowego określenie należnego powodom D. G., Ł. G. i K. G. zadośćuczynienia po 80 000 zł jest adekwatne do bólu i poczucia krzywdy, jakiego doznali. Mając jednak na uwadze ustalony przez Sąd fakt przyczynienia się poszkodowanego do wypadku i jego skutków w granicach 50% Sąd Okręgowy pomniejszył należne powodom zadośćuczynienie do kwot po 40 000 zł. Zdaniem Sądu przyznane kwoty spełniają również funkcję kompensacyjną, co oznacza, iż wysokość zadośćuczynienia nie może stanowić kwoty symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Zadośćuczynienie nie doprowadzi strony do bezpodstawnego wzbogacenia, a zarazem spełni oczekiwania, jakie dotyczą naprawienia szkód w związku z utratą osoby najbliższej w zdarzeniu wypadkowym, dlatego Sąd Okręgowy uwzględnił i te aspekty ustalana wysokości zadośćuczynienia.
W części żądania zapłaty zadośćuczynienia po zmarłym W. G., Sąd, co do zasady podzielił twierdzenie o jego prawie do otrzymania zadośćuczynienia po zmarłym synu, lecz z uwagi na brak inicjatywy dowodowej w tym zakresie strony, która wstąpiław miejsce zmarłego ograniczył kwotę zadośćuczynienia do 10 000 zł (uwzględniając 50% przyczynienia poszkodowanego). Nie budzi wątpliwości, fakt, że utrata dziecka dla każdego rodzica jest zdarzeniem bardzo trudnym i wywołuje poczucie krzywdy, w tej sprawie jednak brak było dowodów by uwzględnić żądanie w większym rozmiarze.

Reasumując Sąd Okręgowy uzasadnił, iż zasądzono od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz powodów D. G. K. G., Ł. G. po 40.000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8 marca 2016 r. do dnia zapłaty. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 kc od dnia wezwania. Ponadto zasądzono od pozwanego (...) Sp. z o. o. z siedzibą w B. solidarnie na rzecz powodów D. G., K. G., Ł. G. 10.000 złotych
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8 marca 2016 r. do dnia zapłaty w zakresie żądania pierwotnie wywiedzionego przez W. G.. W pozostałym zakresie oddalono powództwo w stosunku do (...) Sp. z o. o. z siedzibą w B., oraz w całości do (...) S.A. z siedzibą w W.
i R. F. (1), T. F. (1), M. F..

O kosztach procesu należnych (...) S.A. z siedzibą w W., R. F. (1), T. F. (1), M. F. orzeczono na podstawie art. 98 kpc i art. 102 kpc. W dacie wniesienia powództwa należne stronie reprezentowanej przez radcę prawnego wynagrodzenie za poniesione koszty zastępstwa procesowego wynosiło 7200 zł. Mając na uwadze charakter sprawy, bardzo trudny spór
z udziałem wielu podmiotów i tym samym sytuację prawną i faktyczną, w jakiej znalazła się rodzina zmarłego zdaniem Sądu Okręgowego zachodziły przesłanki z art. 102 kpc -
w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Zdaniem Sądu Okręgowego koszty procesu z pozwaną (...) Sp. z o. o. z siedzibą w B. powinny został wzajemnie zniesione - art. 100 kpc i art. 102 kpc a koszty zastępstwa procesowego pozwanych w stosunku, do których powództwo oddalono w całości pomniejszone o połowę do kwot po 3600 zł. Koszty w postępowaniu poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa
to kwota 32 718,91 zł (opłata sądowa 3x 7500 zł, 1x5000 zł, 394, 80 zł k- 344, 283,04 zł k- 347, 176, 90 zł k- 370, 92,40 zł k- 397, 82,32 zł k - 397, 91,98 zł k-400, 237, 37 zł k- 400, 176, 90 zł k- 423,427, 20 zł k- 447, 283, 36 zł k- 519, 2522,24 zł k- 556, 450, 40 zł k- 605). Wynik sporu to proporcja 26,66 % dla powodów do 73,34 % dla pozwanej spółki (...). Mając na uwadze tę proporcję na podstawie art. 113 ustawy o kosztach nakażano pobrać od pozwanego (...) Sp. z o. o. z siedzibą w B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Częstochowie 8.722,86 złotych tytułem kosztów sądowych tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku złożyli powodowie D. G., Ł. G. i K. G. w części:

- w pkt 1 ponad zasądzoną od pozwanej (...) Sp. z o.o. na rzecz powódki D. G. kwotę 40.000,00 zł, co do kwoty 60.0000,00 zł;

- w pkt 2 ponad zasądzoną od pozwanej (...) Sp. z o.o. na rzecz powódki K. G. kwotę 40.000,00 zł, co do kwoty 60.0000,00 zł;

- w pkt 3 ponad zasądzoną od pozwanej (...) Sp. z o.o. na rzecz powoda Ł. G. kwotę 40.000,00 zł, co do kwoty 60.0000,00 zł;

- w pkt 4 ponad zasądzoną od pozwanej (...) sp. z o.o. na rzecz powodów D. G., K. G., Ł. G. kwotę 10.000 złotych, co do kwoty
30.000,00 zł;

- w pkt 6 zasądzenia 3.600,00 zł od powódki D. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

- w pkt 7 zasądzenia 3.600,00 zł od powódki K. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

- w pkt 8 zasądzenia 3.600,00 zł od powoda Ł. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

- w pkt 9 zasądzenia kwoty 3.600,00 zł od powodów D. G., K. G., Ł. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

- w pkt 10 zasądzenia od każdego z powodów D. G., K. G., Ł. G. na rzecz pozwanej (...) S.A. kwoty 3.600,00 zł tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego.

Skarżący zarzucili naruszenie:

1. art. 233 kpc - poprzez przyjęcie przez Sąd, iż poszkodowany G. G. (1) przyczynił się do powstania szkody, gdyż podczas jazdy w górę zwyżką (podnośnikiem hydraulicznym) doprowadził do mechanicznego kontaktu kabiny zwyżki z niezakończoną częścią instalacji sprężonego powietrza, czym ją uszkodził podczas gdy nie ustalono
w przedmiotowej sprawie osoby odpowiedzialnej za mechaniczne uszkodzenie instalacji
ze sprężonym powietrzem, bowiem nie wiadomo w którym momencie doszło do fizycznego uszkodzenia instalacji, a biegły materiałoznawca w opinii stwierdził jedynie,
iż prawdopodobnie to poszkodowany przez nieostrożność zgiął rurę czym mógł spowodować jej urwanie (str. 11 opinii biegłego) co stanowi hipotezę (a nie ustalony fakt) której przeczą inne dowody:

a) w postaci zeznań świadków D. C. i G. D. z których wynika,
że do uszkodzenia instalacji wcale nie doszło podczas jazdy podnośnikiem w górę,
gdyż poszkodowany już rozpoczął pracę na zwyżce, gdy doszło do wypadku (po jej zatrzymaniu), a zatem nie wiadomo kto i kiedy uszkodził instalację ze sprężonym powietrzem,

b) w postaci dowodu z przesłuchania pozwanego T. F. (1), który przesłuchiwany jako strona na rozprawie w dniu 15 listopada 2018 roku zeznał, iż w dniu wypadku jego pracownicy również wykonywali pracę na instalacji, na której doszło do wypadku,
tj. montowali rury wkręcając rury do kolanek i dokonywali łączenia elementów, nadto pozwany zeznał, iż jego pracownicy wykonując tę pracę korzystali z podnośników hydraulicznych, co oznacza, że oni również mogli przedmiotową rurę uszkodzić podnosząc się na podnośnikach w strefie instalacji,

c) w postaci dowodu z zeznań świadków (pracowników pozwanego T. F. (1)) P. K. (1) oraz S. Ś. (protokół rozprawy z dnia 23 marca 2017 roku), którzy potwierdzają, że wykonywali instalacje w dniu, w którym doszło do wypadku
i w miejscu, w którym do niego doszło, co oznacza, że hipotetycznie pracownicy ci również mogli przedmiotową rurę uszkodzić,

- co sprawia, że Sąd I instancji przyjmując, że tylko poszkodowany G. G. (1) mógł doprowadzić do mechanicznego uszkodzenia instalacji, w której było sprężone powietrze, dokonał nieuprawnionej, dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów prowadzącej do przyjęcia, że poszkodowany przyczynił się do powstania szkody, które to stanowisko jest w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nieuprawnione, bowiem fakt ten nie został w przedmiotowej sprawie ustalony;

2. art. 233 kpc poprzez przyjęcie 50 % przyczynienia się poszkodowanego G. G. (1) do powstania szkody, albowiem nawet gdyby hipotetycznie przyjąć,
że poszkodowany G. G. (1) przyczynił się do powstania zdarzenia poprzez uszkodzenie przedmiotowej rury (który to fakt nie został ustalony) to element ten bez działania sprężonego powietrza opadłby pionowo w dół nie uderzając poszkodowanego
w głowę, a nie jak to wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wystrzelił z ogromną prędkością nadaną poprzez działanie sprężonego powietrza uderzając z wielkim impetem poszkodowanego w głowę - zatem przyjęcie przez Sąd tak wysokiego przyczynienia się jest naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów gdyż ewentualne przyczynienie się poszkodowanego w przypadku uszkodzenia rury byłoby znacznie mniejsze, zwłaszcza,
że poszkodowany G. G. (1) nie mógł wiedzieć, że w instalacji znajduje się sprężone powietrze,

3. art. 446 § 4 k.c. poprzez błędną wykładnię znaczenia zawartego w tym przepisie zwrotu „odpowiednia suma’’, polegające na rażącym zaniżeniu wysokości zadośćuczynienia
i niezastosowanie przy ocenie rozmiaru krzywdy wszystkich kryteriów warunkujących wysokość zadośćuczynienia oraz nieuwzględnienie niektórych z nich, bądź uwzględnienie je w stopniu nieadekwatnym do wpływu na ocenę krzywdy - bowiem Sąd w swych końcowych rozważaniach ustalających wysokość zadośćuczynienia należnego powodom Ł. G. oraz K. G. po śmierci ojca, a powódce D. G. po śmierci męża, powołał się wprawdzie na żal, tęsknotę, osamotnienie ale pominął przy ustaleniu „odpowiedniej sumy” zadośćuczynienia, bądź uwzględnił w stopniu nieadekwatnym
takie przesłanki jak - nagłość zdarzenia i związany z tym wstrząs psychiczny, rodzaj
i intensywność więzi łączących powodów ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia, roli jaką w rodzinie pełnił zmarły, bezpowrotną utratę głowy rodziny, bezpowrotną utratę wsparcia ojcowskiego w relacjach syna i córki z ojcem, utratę wsparcia mężowskiego przez D. G.,

4. art. 446 § 4 k.c. poprzez błędną wykładnię znaczenia zawartego w tym przepisie zwrotu „odpowiednia suma”, polegające na zaniżeniu wysokości zadośćuczynienia dla zmarłego powoda W. G. do kwoty 20 000 złotych i uwzględnienie kryterium mającego niewątpliwie wpływ na wysokość zadośćuczynienia jakim jest utrata dziecka dla rodzica w stopniu nieadekwatnym do wpływu na ocenę krzywdy, czego skutkiem było zasądzenie kwoty niewspółmiernej do krzywdy i nie spełniającej funkcji kompensacyjnej,

5. art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie od każdego z powodów na rzecz (...) S.A. kwoty 3600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, podczas gdy Sąd powinien wziąć pod uwagę to, iż powodowie przed wszczęciem procesu przeciwko ubezpieczonym w (...) S.A. pozwanym R. F. (2), T. F. (3) oraz M. F. byli przeświadczeni o słuszności roszczenia w stosunku do pozwanych
z uwagi na dysponowanie opinią biegłego z zakresu materiałoznawstwa z akt postępowania karnego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Wieliczce gdzie biegły sądowy dr hab. inż. R. W. wyraził stanowisko, że „w świetle przeprowadzonych badań za najbardziej prawdopodobną przyczynę uszkodzenia zaworu należy uznać źle prowadzone prace montażu instalacji powietrza technologicznego” co było asumptem pozwania instalatora tejże instalacji, a nie zyskało potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy toczonej przed Sądem Okręgowym w Częstochowie. Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy obciążenie kwotą 3600 złotych jest wyjątkowo dotkliwe dla każdego z powodów i z uwagi na zasadę słuszności Sąd powinien odstąpić od zasądzenia tejże kwoty na rzecz wskazanych pozwanych, 

6. art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie od każdego z powodów na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1) oraz M. F. kwoty 3.600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, podczas gdy Sąd powinien wziąć pod uwagę to, iż powodowie przed wszczęciem procesu przeciwko pozwanym R. F. (2), T. F. (3) oraz M. F. byli przeświadczeni o słuszności roszczenia w stosunku do pozwanych z uwagi na dysponowanie opinią biegłego z zakresu materiałoznawstwa z akt postępowania karnego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Wieliczce gdzie biegły sądowy dr hab. inż. R. W. wyraził stanowisko,
że „w świetle przeprowadzonych badań za najbardziej prawdopodobna przyczynę uszkodzenia zaworu należy uznać źle prowadzone prace montażu instalacji powietrza technologicznego" co było asumptem pozwania instalatora tejże instalacji a nie zyskało potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy toczonej przed Sądem Okręgowym
w Częstochowie. Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy obciążenie kwotą
3.600 złotych jest wyjątkowo dotkliwe dla każdego z powodów i z uwagi na zasadę słuszności Sąd powinien odstąpić od zasądzenia tejże kwoty na rzecz wskazanych pozwanych,

7. art. 109 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od każdego z powodów w wysokości po 3600 złotych na rzecz każdego
z pozwanych tj. R. F. (1), T. F. (1), M. F. - tymczasem zgodnie
z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2007 roku w sprawie o sygn. III CZP 130/06: „wygrywającym proces współuczestnikom, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c. reprezentowanym przez tego samego radcę prawnego, sąd przyznaje zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego pełnomocnika”. Zatem wygrywającym proces współuczestnikom reprezentowanym przez jednego radcę prawnego (adwokata) Sąd przyznaje zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego pełnomocnika zawodowego (także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2011 roku,
IV CZ 142/10).

Powołując powyższe, skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i o:

- zasądzenie od pozwanej (...) Sp. z o.o. na rzecz powódki D. G. kwoty 100.000,00 zł;

- zasądzenie od pozwanej (...) Sp. z o.o. na rzecz powódki K. G. kwoty 100.000,00 zł;

- zasądzenie od pozwanej (...) Sp. z o.o. na rzecz powoda Ł. G. kwoty 100.000,00 zł,

- zasądzenie od pozwanej (...) sp. z o.o. na rzecz powodów D. G., K. G., Ł. G. kwoty 40.000,00 złotych

- odstąpienie od zasądzenia od powódki D. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 3.600 złotych;

- odstąpienie od zasądzenia od powódki K. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. kwoty 3.600 złotych tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

- odstąpienie od zasądzenia 3.600,00 zł od powoda Ł. G. na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

- odstąpienie od zasądzenia od każdego z powodów D. G., K. G., Ł. G. na rzecz pozwanej (...) S.A. kwoty 3.600,00 zł tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

- ewentualnie o zasądzenie kwoty 3.600,00 zł od powodów D. G., K. G., Ł. G. solidarnie na rzecz pozwanych R. F. (1), T. F. (1), M. F. tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany (...) Sp. z o.o.
w części uwzględniającej powództwo, tj. w części objętej pkt od 1 do 4 wyroku oraz w pkt

od 6 do 11 wyroku.

Skarżący zarzucił naruszenie:

1. art. 233 kpc i art. 328 § 2 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonania jego oceny z pominięciem istotnej jego części, wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, co doprowadziło do:

1) błędu w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, iż firma (...) sp. z o.o. której pracownikiem był poszkodowany była jednym z podwykonawców pozwanej spółki (...) sp. z o.o., a w dniu zdarzenia, tj. 7 marca 2014 r. G. G. (1) na polecenie spółki (...) sp. z o.o. pracował za zwyżce w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji sprężonego powietrza, podczas gdy z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż (...) miała zawartą umowę bezpośrednio z (...) sp. z o.o.
z siedzibą w D. i wszelkie ustalenia w zakresie poszczególnych prac były dokonywane między tymi spółkami, natomiast polecenia pracownikom (...)
sp. z o.o. wydawał P. S. czyli Prezes Zarządu (...), będący jednocześnie jej właścicielem - pracodawca poszkodowanego, co wynika z zeznań świadków, w tym G. D., D. C., S. F., G. B. (1)
czy pozwanego T. F. (1), jak również z dokumentacji zgromadzonej w postępowaniu karnym toczącym się w związku z wypadkiem i śmiercią poszkodowanego, w tym z zeznań P. S.,

2) błędu w ustaleniach faktycznych poprzez uznanie, iż w dniu zdarzenia 7 marca 2014 r. polecenie udostępnienia zwyżki pracownikom (...) sp. z o.o., w tym G. G. (1) oraz polecenie wykonywania prac na zwyżce wydał pozwany (...) sp. z o.o., podczas gdy świadkowie zeznali, iż decyzje zapadły wyłącznie pomiędzy (...) a (...) sp. z o.o., a polecenia prac i ich zakresu wydał szef poszkodowanego czyli P. S., natomiast G. D. pracownik
(...), z którym pracował poszkodowany, nie znał nawet firmy (...) sp. z o.o. ani G. B. (1), czy tzw. M. czyli Z. P. M.,

3) błędu w ustaleniach faktycznych poprzez uznanie, iż pracownicy pozwanego (...) sp. z o.o. organizowali prace na obiekcie hali B. i decydowali o harmonogramie prac na terenie hali poszczególnych podwykonawców, podczas gdy T. zawarł
umowę na wykonanie instalacji sprężonego powietrza i w tym zakresie miał swoich podwykonawców, natomiast na hali pracowało wielu innych wykonawców czy podwykonawców, w tym (...) sp. z o.o., którzy nie mieli nic wspólnego
z (...) sp. z o.o., a wszelkie ustalenia dokonywali z B. (...) lub (...) sp. z o.o., będącym głównym wykonawcą - inwestorem zastępczym, który przejął plac budowy i z jego ramienia działał kierownik budowy T. C., a ponadto świadkowie zeznawali, iż na hali decyzje wydawali Włosi, co nie oznacza iż był to (...)
sp. z o.o., zwłaszcza, iż B. (...) czy (...), jak również inni podwykonawcy są także spółkami z kapitałem oraz zarządem włoskim, a osoby wskazywane w zeznaniach G. B. (1) tzw. (...) czy czyli Z. P. M. tzw. M. nie byli pracownikami (...) sp. z o.o.,

4) błędnego ustalenia, iż to pracownik (...) sp. z o.o. polecił przerwanie prac Firmie Ogólnobudowlanej (...) i przekazanie zwyżki firmie poszkodowanego, podczas gdy z zeznań świadków wynika, iż poszkodowany G. G. (1) pożyczył zwyżkę od firmy (...), która wykonywała swoje prace kilka metrów od zdarzenia, a jej pracownicy nie potwierdzili aby przed poszkodowanym w tym miejscu pracowała w ogóle inna firma,

5) błędne przyjęcie, iż w dzień wypadku pracownicy Firmy Ogólnobudowlanej (...)sprawdzali, czy w instalacji znajduje się sprężone powietrze podczas, gdy z ich zeznań wynika, iż było ono sprawdzane dzień wcześniej, wiec założyli, iż w dniu wypadku również go nie było, co przyznali P. K. (2) i S. Ś.,

6) błędne ustalenie, iż w dniu zdarzenia pracownicy T. wykonywali próby sprężarki, o czym mają świadczyć m.in. fakt, iż wydali polecenie pracownikom F. zmiany miejsca wykonywanych prac, a także zeznania świadka P., który zeznał,
iż G. B. (1) przyznał się, iż rano dokonywał prób na sprężarce, co nie potwierdza pozostały zebrany w sprawie materiał dowodowy, zwłaszcza iż w momencie zdarzenia sprężarka jak zeznał D. C. cały czas była włączona i pompowała powietrze,
w sprężarkowni było wiele osób, w tym jak zeznał S. F. elektrycy i hydraulicy,
a on sam widział jedynie, że elektrycy dokonywali podłączenia sprężarki, a nie wykonywali próby, nie bez znaczenia jest również fakt, co potwierdził pozwany T. F. (1),
iż G. B. (1) i P. P. (1) byli w konflikcie na tle osobistym,

7) błędne ustalenie, iż poszkodowany przyczynił się jedynie w połowie do wypadku
i jego skutków, podczas gdy jego zachowanie było dominującą a nawet można uznać wyłączną przyczyną zdarzenia, który swoim nieprawidłowym działaniem doprowadził do pęknięcia rury w miejscu zaworu,

8) błędne zasądzenie 40.000,00 na rzecz T. G., który nie był powodem
w sprawie,

2. art. 233 kpc poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów wyrażającej się
w odmowie wiarygodności i mocy dowodowej zeznań świadka G. B. (1), chociaż zeznania świadka są logiczne, wzajemnie się uzupełniają i spójne z materiałem dowodowym, a przyznanie wiarygodności zeznaniom pracowników pozostałych pozwanych Firmie Ogólnobudowlanej (...), które są wzajemnie sprzeczne, odmienne
od zeznań w postępowaniu przygotowawczym i stoją w sprzeczności z istotną częścią materiału dowodowego zebranego w sprawie w zakresie wydarzeń z dnia wypadku i z dni poprzedzających wypadek, czynności które wykonywali, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego ustalenia, iż pracownicy T. polecili im 7 marca 2014 zmianę miejsca wykonywania prac celem udostępnienia zwyżki poszkodowanemu, następnie wykonywali próby sprężarki,

3. art. 233 kpc i art. 328 § 2 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, polegającej na zupełnym pominięciu dla oceny stanu faktycznego i osób ponoszących odpowiedzialność za prowadzone prace, roli jaką odgrywała Firma Ogólnobudowlana (...) oraz (...) sp. z o.o. wraz
z kierownikiem budowy T. C., pomimo tego iż dokumenty świadczyły o tym, iż pozwani prowadzący spółkę cywilną Firmę Ogólnobudowlaną (...) ponosili pełną odpowiedzialność nie tylko za właściwe i terminowe wykonanie przedmiotu umowy, ale również za zapewnienie warunków bezpieczeństwa oraz metody organizacyjno-techniczne stosowane na miejscu wykonywania prac, a także za zorganizowanie i utrzymanie bezpieczeństwa i należytego porządku w miejscu wykonania prac i w jego najbliższym otoczeniu, zapewnienie nadzoru nad miejscem wykonywania prac i warunkami bezpieczeństwa dla osób trzecich, natomiast (...) sp. z o.o. - Generalny Wykonawca całości robót, reprezentowany przez kierownika budowy T. C., przejął teren budowy i miał obowiązek opracować plan (...) oraz zapewnić prowadzenie robót zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie BHP i P - Poż oraz ponosił zgodnie
z protokołem odbioru terenu budowy odpowiedzialność za szkody na terenie hali,

4. art. 233 kpc przez wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków, iż pozwani M. F., R. F. (1) i T. F. (1) prowadzący spółkę cywilną (...)nie ponoszą odpowiedzialności za zdarzenie podczas gdy to oni odpowiadali zgodnie z umową za bezpieczeństwo na miejscu prowadzonych prac, także wobec osób trzecich, a zgodnie z ich zeznaniami i przyjętym stanem faktycznym przez Sąd opuszczając miejsce pracy w dniu zdarzenia mieli wiedzę, iż w ich miejsce wejdą elektrycy i będą pracować na wysokościach na zwyżce, a pomimo tego nie zabezpieczyli odcinka, na którym wykonywali prace poprzez odcięcie zaworami tego odcinka od pozostałej części instalacji,
tak aby uniemożliwić ewentualne dostanie się tam sprężonego powietrza, mając wiedzę zgodnie z ich zeznaniami, iż są wykonywane podłączenia sprężarki lub próby, a także inne prace w sprężarkowi, do której każdy miał dostęp i mógł poprzez jeden przycisk uruchomić sprężarkę, choćby przypadkowo. Takie działania powinni podjąć celem zabezpieczenia swoich pracowników jak i osób trzecich,

5. art. 233 kpc przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego
z pominięciem istotnej części tego materiału, w tym okoliczności, iż głównym wykonawcą była firma (...) sp. z o.o., a pracodawcą poszkodowanego (...)
sp. z o.o, która miała zawartą umowę z (...) sp. z o.o. i bezpośrednio czyniła z nią i firmą (...) sp. z o.o. wszelkie ustalenia i harmonogram prac i zmian w tych pracach, jak również w dniu zdarzenia wydawała poszkodowanemu polecenia i nie skontrolowała miejsca pracy, nie sprawdziła czy w instalacji jest sprężone powietrze,
nie zgłosiła prac, które nie były planowe,

6. art. 100 i art. 102 kpc, uznając iż zachodzą przesłanki do wzajemnego zniesienia kosztów, podczas gdy to (...) sp. z o.o. wygrała spór w znacznie większej części bo w 73.34 %, a w związku z tym iż sprawa jest o zapłatę, a wyrok jest dla powodów zasądzający nie ma przesłanek do przyjęcia, iż zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony,

7. art. 435 § 1 kc poprzez uznanie, iż (...) sp. z o.o. prowadziła na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody, podczas gdy była jedynie podwykonawcą wykonującą umowę przy pomocy wyłącznie innych podmiotów (podwykonawców), nie prowadziła zakładu wprawianego w ruch, hala nie należała do niej ani też żadne inne urządzenia, a sprężarkownia wraz z całą instalacją nie była jej własnością, natomiast cały teren budowy przejęła firma (...) sp. z o.o., która odpowiadała za funkcjonowanie całego zakładu wprawionego w ruch. Twierdzenie,
iż (...) sp. z o.o. jest wprawiany w ruch przy pomocy sił przyrody nie zostało
w postępowaniu w żaden sposób udowodnione, zwłaszcza iż pozwany nie miał nawet środków trwałych w postaci jakichkolwiek urządzeń czy maszyn, nie miał swoich pracowników, posługiwał się wyłącznie podwykonawcami, a sprężarka nie była podłączana przez (...) sp. z o.o.,

8. art. 481 kc w zw. z art. 363 § 2 kc przez błędną wykładnię polegającą na uznaniu,
że odsetki od świadczenia odszkodowawczego należą się od daty wcześniejszej, niż data ustalenia wysokości odszkodowania i tym samym zasądzenie odsetek ustawowych od zasądzonych kwot od daty wezwania do zapłaty, kiedy to jeszcze wysokość odszkodowania nie była znana i jest nadal sporna, a nie od momentu ustalenia prawomocnie wysokości odszkodowania, po którym dopiero można mówić o opóźnieniu w płatności,

9. art. 446 § 4 kc poprzez nieuwzględnienie przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia przesłanki „odpowiednia suma”, która powinna być adekwatna do doznanej krzywdy
i zasądzenie kwoty wygórowanej, biorąc pod uwagę, iż rozmiar traumatycznych i bolesnych przeżyć był typowy jak w przypadku utraty osoby bliskiej i nie wywołał rozstroju zdrowia czyj konieczności korzystania z pomocy specjalistycznej.

Powołując powyższe skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części
i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny odniesie się do apelacji powodów.

Analiza treści tej apelacji, sporządzonej przez profesjonalnego pełnomocnika, pozwala zwrócić uwagę na błędne określenie żądań i formułowanych wniosków.

Wyrok Sądu pierwszej instancji w pierwszych czterech punktach odnosił się do merytorycznego żądania zapłaty określonych kwot na rzecz powodów od pozwanej spółki (...). I tak na rzecz D. G., K. G. i T. G.
zostały zasądzone kwoty po 40.000 zł wraz z odsetkami oraz – w punkcie 4 wyroku – kwota 10.000 zł z odsetkami. W związku z faktem, iż żądanie pozwu opiewało na kwoty po
150.000 zł na rzecz każdego z powodów oraz dalsze 100.000 zł na rzecz W. G., zmarłego w trakcie procesu, Sąd Okręgowy w punkcie 5 oddalił powództwo w pozostałym zakresie, gdyż nie uznał zasadności roszczeń pozwu w tej części. Tymczasem powodowie nie zaskarżyli punktu 5 wyroku, co de facto oznacza, iż zaakceptowali jego treść. W zamian zostały zaskarżone punkty od 1 do 4 wyroku w ten sposób, iż powodowie zażądali zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego dalszych kwot ponad te, co do których już rozstrzygnięto
w powołanych punktach. Przy czym z analizy treści apelacji wynika, że powodowie akceptują okoliczność przyznania im zasądzonych kwot w omówionych punktach wyroku. Oznacza to, iż żądanie apelacji, domagającej się jakiejkolwiek zmiany w punktach od 1 do 4 wyroku,
nie znajduje swojego uzasadnienia. Takim uzasadnieniem natomiast byłoby zaskarżenie punktu 5 wyroku, oddalającego powództwo w pozostałym zakresie, czego jednak, jak już wyżej wspomniano, nie zamieszczono w apelacji. Skierowanie żądania w zakresie punktu od 1 do 4 wyroku odnosi się do nie istniejącej części rozstrzygnięcia, a skoro brak jest substratu zaskarżenia, to należało apelację powodów odrzucić- na podstawie treści art. 373 k.p.c.,
co znalazło wyraz w treści punktu I 2 wyroku Sądu Apelacyjnego.

Akceptację Sądu Apelacyjnego znalazły natomiast wnioski apelacji powodów zmierzające do odstąpienia od obciążania ich kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanych: R. F. (1), T. F. (1) i M. F. oraz (...) S.A. w W., zawarte w punkcie od 6 do 10 wyroku Sądu pierwszej instancji. Motywy, które legły u podstaw rozstrzygnięcia, znajdują uzasadnienie w okolicznościach faktycznych sprawy, takich jak: przedmiot roszczeń i geneza ich powstania, zasady współżycia społecznego przejawiające się w bólu po utracie osoby bliskiej, stanowiącej dla powodów oparcie emocjonalne i ekonomiczne, ich przekonanie
o odpowiedzialności podmiotów organizujących zatrudnienie G. G. (1) za skutki następstw zdarzenia. Sąd posiłkuje się przy tym uprawnieniem dyskrecjonalnym, na jakie pozwala mu treść art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w przypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej
w ogóle kosztami. W kontrolowanej sprawie – zdaniem Sądu drugiej instancji – taki właśnie szczególnie uzasadniony przypadek zaistniał, z przyczyn wyżej podanych, co spowodowało wydanie rozstrzygnięcia jak w punkcie I 1. wyroku.

Z kolei apelacja pozwanego spółki (...) nie zasłużyła na uwzględnienie. Wnioski, jakie z zebranego materiału dowodowego wyciągnął Sąd Okręgowy, są zgodne
z obowiązującym stanem prawnym, a Sąd Apelacyjny w pełni je podziela. Nie budzi wątpliwości Sądu Apelacyjnego trafność rozstrzygnięcia, ani dokonana subsumcja do obowiązujących przepisów prawa w zakresie podmiotów odpowiedzialnych za zdarzenie, które zaimplikowało roszczenie, ich odpowiedzialności z tego tytułu oraz wysokości zasądzonych kwot, stanowiących należne zadośćuczynienie.

Należy tu wskazać, iż Sąd Apelacyjny aprobuje stanowisko Sądu Najwyższego, zawarte w postanowieniu z dnia 22 kwietnia 1997r., wydanym do sprawy II UKN
61/97, zam. OSNP 1998/3/104, zgodnie z którym, jeżeli uzasadnienie orzeczenia pierwszoinstancyjnego, sporządzonego zgodnie z wymaganiami art. 328 § 2 k. p. c., spotyka się z pełną akceptacją sądu drugiej instancji, to wystarczy, że da on temu wyraz w treści uzasadnienia swego orzeczenia, bez powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych
i wnioskowań prawniczych zawartych w motywach zaskarżonego orzeczenia. Przy czym należy podnieść, iż Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się istotnych uchybień w treści uzasadnienia do wyroku, na które powoływał się apelujący.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego naruszenia prawa procesowego tj. przepisu
art. 233 § 1 k. p. c., w którym apelujący zaakcentował dokonanie błędnej oceny dowodów -
co, jego zdaniem, doprowadziło Sąd pierwszej instancji do nieprawidłowego ustalenia stanu faktycznego, należy wskazać, iż Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się jakichkolwiek uchybień
w tym względzie.

Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, wyrażoną w tym przepisie, sąd
ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału", a zatem, jak podkreśla się
w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych
w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Przepis art. 233 § 1 k.p.c. potwierdza zasadę swobodnej oceny dowodów, dokonywanej przez pryzmat własnych przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego zasobu doświadczeń życiowych. Ramy tej oceny wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego oraz zasadami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Zatem omawiany przepis wyznacza reguły oceny dowodów. Sąd pierwszej instancji wyjaśnił w sposób wystarczający motywy, którymi się kierował, przyjmując odpowiedzialność pozwanej spółki za zaistniałe zdarzenie, stąd nie zachodzi potrzeba ponownego przytaczania tej argumentacji. Sąd Apelacyjny nie podzielił jedynie argumentu Sądu Okręgowego o przyczynieniu się zmarłego do zdarzenia w takim wymiarze (50 %),
co nie miało jednakże wpływu na rozstrzygnięcie z powodu odrzucenia apelacji powodów. Należy wskazać, iż zasądzona na rzecz powodów kwota w wysokości określonej w punktach od 1 do 4 wyroku Sądu pierwszej instancji – wbrew zarzutom apelującego - nie przeczy uznaniu jej za „sumę odpowiednią”, zważywszy na wagę zdarzenia, sytuację materialną powodów, implikowaną śmiercią jedynego żywiciela rodziny i ojca dzieci, rozmiar cierpień nie tylko powodów, ale również samego G. G. (1) od chwili zaistnienia wypadku do jego zgonu (upływ czasu w wymiarze kilku tygodni) i uczestnictwa psychicznego w tym cierpieniu jego najbliższych. Co więcej – kwota ta mogła ulec zwiększeniu, gdyby przy wywodzeniu apelacji po stronie powodów nie zaistniały względny natury formalnej.

Z podanych przyczyn apelacja pozwanej spółki uległa oddaleniu – na zasadzie treści art. 385 k. p. c. – czemu Sąd Apelacyjny dał wyraz w treści pkt II 2. Natomiast w punkcie
II 1 apelacja pozwanej uległa odrzuceniu, jako że została skierowana nie przez podmiot do tego uprawniony; treść orzeczenia zawarta w punktach od 6 do 10 nie odnosi się do apelującej spółki, a do pozostałych podmiotów pozwanych w sprawie. W oparciu o treść tego rozstrzygnięcia pozwana spółka nie posiada wobec powodów żadnych zobowiązań, jak również oni nie są na tej podstawie zobowiązani wobec apelującej spółki. Rozstrzygnięcie
w tym zakresie znajduje uzasadnienie w treści art. 373 k. p. c. w związku z treścią art. 397
§ 2 k.p.c.

W punkcie III wyroku Sąd odstąpił od obciążania powodów kosztami procesu, mając na uwadze treść art. 102 k.p.c., czemu dał wyraz w argumentacji przedstawionej powyżej.

/-/SSA B.Torbus /-/SSA G.Pietrzyk-Cyrbus /-/SSA E.Kocurek-Grabowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia