III APa 16/14 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Katowicach z 2015-01-12
Sygn. akt III APa 16/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 stycznia 2015 r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach
Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący |
SSA Marek Procek |
Sędziowie |
SSA Zbigniew Gwizdak SSA Ewelina Kocurek - Grabowska (spr.) |
Protokolant |
Beata Przewoźny |
po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2014r. w Katowicach
sprawy z powództwa I. P. (I. P. )
przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
o wynagrodzenie za pracę
na skutek apelacji powoda I. P.
od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy w Katowicach
z dnia 28 października 2013r. sygn. akt IX P 111/10
1. zmienia zaskarżony wyrok w pkt 2 częściowo i zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda I. P. kwotę 14.450,06 zł (czternaście tysięcy czterysta pięćdziesiąt złotych sześć groszy),
2. oddala apelację w pozostałej części,
3. nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Katowicach z zasądzonego na rzecz powoda I. P. roszczenia kwotę 4.436 zł (cztery tysiące czterysta trzydzieści sześć złotych) tytułem pozostałej części opłaty od apelacji,
4. zasądza od powoda I. P. na rzecz pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
/-/SSA Z. Gwizdak /-/SSA M. Procek /-/SSA E. Kocurek-Grabowska
Sędzia Przewodniczący Sędzia
Sygn. akt III APa 16/14
UZASADNIENIE
Powód I. P. domagał się po dokonaniu ostatecznego sprecyzowania roszczeń zasądzenia na jego rzecz od pozwanej (...) Sp. z o.o. (dawniej (...) Sp. z o.o.) kwot:
1. 61.737,74 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 grudnia 2008r. do dnia zapłaty tytułem niewypłaconych części rocznych premii motywacyjnych za lata obrotowe 2006/2007 i 2007/2008,
2. 116.965,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 grudnia 2009r. tytułem niewypłaconej części premii motywacyjnej za rok obrotowy 2008/2009,
3.
4.940,82 zł tytułem odsetek za opóźnienie w zapłacie kwoty 35.999,59 zł (niewypłacona premia motywacyjna za rok 2006/2007) od dnia 7 marca 2008r.
do dnia 28 kwietnia 2009r. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,
4.
3.960,61 zł tytułem odsetek za opóźnienie w zapłacie kwoty 36.896,97 zł (niewypłacona premia motywacyjna za rok 2007/2008) od dnia 1 grudnia 2008r.
do dnia 29 września 2009r. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.
Ponadto, powód domagał się zasądzenia od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania.
W odpowiedzi na pozew, pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości
oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Wyrokiem z dnia 28 października 2013r. Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.206,61 zł tytułem odsetek ustawowych
z ustawowymi odsetkami od dnia 9 marca 2011r., oddalił powództwo w pozostałym zakresie, zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 14.400,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, odstąpił od obciążenia powoda wydatkami w sprawie, a także nadał wyrokowi w części uwzględniającej powództwo rygor natychmiastowej wykonalności.
Czyniąc ustalenia faktyczne, Sąd I instancji wskazał, że powód zatrudniony był
u pozwanej od 1 listopada 1993r. do dnia 30 czerwca 2010r., ostatnio na stanowisku Dyrektora Działu w (...) w K., będąc pracownikiem działu sprzedaży bezpośredniej. Od dnia 1 października 2004r. wynagrodzenie zasadnicze powoda zostało określone na kwotę 10.000,00 zł brutto miesięcznie, a premia roczna brutto
w FY 04/05 przy realizacji 100% celów na kwotę 48.000,00 zł. Wynagrodzenie to od dnia
1 października 2005r. wynosiło 11.500,00 zł brutto miesięcznie, a roczna premia brutto
w FY 05/06 przy realizacji 100% celów - 58.000,00 zł. Od dnia 29 września 2006r. wynagrodzenie zasadnicze brutto wynosiło 12.000,00 zł, a premia roczna brutto w FY 06/07 przy realizacji 100% celów - 65.000,00 zł. Z dniem 15 stycznia 2007r. nastąpiła zmiana wynagrodzenia zasadniczego powoda na kwotę 10.500,00 zł brutto miesięcznie. Wynagrodzenie powoda od 1 czerwca 2007r. wynosiło 11.700,00 zł brutto, a roczna premia motywacyjna przy założeniu osiągnięcia 100% postawionych celów wynosiła 90.000,00 zł brutto. Od 1 października 2007r. powodowi przysługiwało wynagrodzenie zasadnicze
w wysokości 13.000,00 zł brutto miesięcznie, a premia roczna w okresie od 1 października
do 30 września 2008r. w wysokości 100.000,00 zł brutto. Z dniem 1 października
2008r. nastąpiła zmiana wynagrodzenia zasadniczego powoda, które zostało określone
na kwotę 14.500,00 zł brutto miesięcznie. Od dnia 1 października 2008r. powoda obowiązywały następujące warunki umowy o pracę: wynagrodzenie miesięczne brutto
w kwocie 15.500,00 zł oraz roczna premia brutto w FY 08/09 przy realizacji 100% celów - 110.000,00 zł. Od dnia 1 października 2009r. nastąpiła zmiana warunków umowy o pracę powoda w zakresie premii, która została określona w FY 09/10 przy realizacji 100% celów
na kwotę 124.000,00 zł.
Od dnia 1 października 2006r. u pozwanej obowiązywał Regulamin Programu Premii Motywacyjnej, którego celem było określenie zasad i reguł stosowanych wobec premii
w systemie motywacyjnym, znanej jako wynagrodzenie zmienne. Zgodnie z pkt 2.3 tego regulaminu, na wynagrodzenie całkowite pracownika składały się wynagrodzenie zasadnicze i premia motywacyjna. Wysokość wynagrodzenia całkowitego traktowana była jako 100%. Stosunek całkowitego wynagrodzenia zasadniczego do całkowitego wynagrodzenia zmiennego dla poszczególnych grup stanowisk powinien był być uzgodniony każdego roku finansowego przez zarząd spółki i w przypadku zmian, podany do wiadomości kadry kierowniczej w październiku roku finansowego, którego zmiany te dotyczą. Według ust. 2.4, 2.5 i 2.6, całkowita zakładana wartość procentowa wynagrodzenia zmiennego wynosiła 100%. W skład całkowitej jej wartości wliczano wszystkie elementy premiowe. Liczba celów nie mogła przekraczać 7, a każdy cel musiał mieć określoną wartość nominalną dla minimalnego poziomu realizacji, tj. 67% (minimalnym rezultatem pozwalającym na wypłatę premii za jego realizację było osiągnięcie 67%) oraz dla poziomu realizacji 100%. Wszystkie cele oraz plany premii odnosiły się do roku finansowego od października do września.
Nie istniała górna granica dla realizacji każdego celu na dany rok finansowy.
Od dnia 24 marca 2009r. u pozwanej obowiązywał nowy Regulamin Programu Premii Motywacyjnej. Zgodnie z pkt 2.5 tego regulaminu, w przypadku realizacji kontraktu przez kanał partnerski do klienta znajdującego się na Karcie Celów, wartość sprzedaży zaliczana była opiekunowi klienta końcowego oraz opiekunowi partnera. Zaliczenie w rezultat projektu jednorazowego o wartości przekraczającej 25% rocznego celu podlegało indywidualnemu zatwierdzeniu przez zarząd.
Warunki uzyskania premii oraz szczegółowy sposób jej obliczania wskazany został
w tzw. kartach celów i w/w regulaminach. W kartach tych wskazane zostały cztery cele za rok 2006/2007 i po trzy cele za rok 2007/2008 i 2008/2009, wartość celów, ostateczny termin
ich realizacji i waga celu określona w procentach. Waga celu w procentach oznaczała taki sam udział procentowy w premii nominalnej.
Do karty celów za rok 2008/2009, jako klient powoda, wpisany był Uniwersytet (...) oraz Fundacja (...). Dla pozwanego oba te podmioty były odrębnym klientem. Zamówienia dotyczące Uniwersytetu(...) wpłynęły do spółki dzięki akwizycji innych pracowników w latach 2007/08 i 2008/09, a nie powoda. Powód
nie wykazał, że pracował nad tym klientem. Z pisma Kanclerza (...) z dnia 7 listopada 2011r. wynikało, że w 2001r. podpisana została pomiędzy (...), a (...) S.A. umowa na dostawę rozwiązań telekomunikacyjnych dla (...). W związku z tą umową, powód uczestniczył
w kontaktach między (...), (...) S.A. i pozwaną jedynie w latach 2001-2004.
Jak ustalił Sąd
a quo, za lata 2006/2007, 2007/2008, 2008/2009 powód otrzymał
od pozwanego tytułem premii motywacyjnej łącznie kwotę 383.110,19 zł, w tym
na podstawie ugody pozasądowej z dnia 24 kwietnia 2009r.
Dokonując prawnej oceny tak ustalonego stanu faktycznego sprawy, Sąd Okręgowy podkreślił, że do kwestii spornych pomiędzy stronami należały podstawa obliczenia premii
za rok 2006/2007, ujęcie i zakres celu nr 2 za rok 2007/2008 w powiązaniu z celem nr 1
oraz możność realizacji celu nr 3 ponad 100%, a także kwestia, czy klientem powoda
był Uniwersytet (...)(za rok 2008/2009).
Odnośnie premii za rok 2006/2007 Sąd
meriti uznał, że twierdzenie powoda, iż winna ona być liczona od podstawy premii nominalnej za cały rok, wynoszącej 90.000,00 zł, pozostawało chybione. Sąd Okręgowy podniósł przy tym, iż od października 2006r.
do września 2007r. premia roczna ustalana była powodowi w różnej wysokości, tj. w kwocie 65.000,00 zł za rok w okresie od września 2006r. do maja 2007r. i w kwocie 90.000,00 zł, począwszy od czerwca 2007r., w związku ze zmianą warunków płacy powoda. Metoda naliczania premii u pozwanego polegała na tym, że każdy cel w roku 2006/2007 miał określony minimalny poziom wartość realizacji celu, tj. 67% i poziom realizacji wynoszący 100%. Osiągnięcie wartości celu ustalonego na poziomie 100% lub przekroczenie wartości celu ponad 100% oznaczało, że premia motywacyjna należała się w 100% lub więcej
niż 100% podstawy jej wymiaru. Iloczyn tego z procentu i udziału w wysokości premii nominalnej przypisanej każdemu celowi, jako jego waga, stanowił o wysokości premii motywacyjnej. Łączna wartość podstawy premii nominalnej za cały rok odpowiadała
jej wysokości przyznanej w umowie o pracę, czy porozumieniu, zmieniającym warunki płacy powodowi za dany rok. Nie można było zatem twierdzić, że za rok 2006/2007 podstawą do jej naliczenia była premia w kwocie 90.000,00 zł za rok, skoro taka premia za ten rok ustalona była dla niego dopiero począwszy od czerwca 2007r. Prawidłowo wobec tego pozwana ustaliła średnią ważoną za cały rok 2006/2007, która wynosiła 73.330,00 zł. Tak ustalona średnia ważona przesądzała o podstawie do naliczania premii motywacyjnej za poszczególne cele za wskazany rok. Tym samym, należna powodowi premia za rok 2006/2007 wyniosła 179.012,07 zł i wypłacona została w całości.
Wskazując na istotę sporu dotyczącego premii za rok 2007/2008, Sąd
I instancji zauważył, że spór ten sprowadzał się do kwestii tego, czy cel nr 1,
określony jako sprzedaż produktów (...) (sformułowany jako „wpływ zamówień
w FY 2007/2008 = 2.000.000 EURO z podziałem kwartalnym: I = 1.520.000 EURO,
II = 160.000 EURO, III = 210.000 EURO, IV = 110.000 EURO”) mógł pokrywać się z celem nr 2, określonym jako sprzedaż produktów wyłącznie (...) (sformułowany jako „(...)”). Zdaniem Sądu Okręgowego, cel nr 1 oznaczał projekty z produktami (...) i produktami obcymi, natomiast cel nr 2 dotyczył wartości sprzedaży wyłącznie produktów (...) i miał promować sprzedaż własnych produktów. Nietrafne w tym kontekście było stanowisko powoda, że wartość celu nr 2 oznaczała wartość sprzedaży zarówno produktów obcych i (...), a nie tylko wyłącznie produktów (...), a tym samym, że wartość sprzedaży z celu 2 pokrywała się z wartością sprzedaży z celu 1, a w konsekwencji, że wykonanie celu 1 i 2 było na takim samym poziomie.
Sąd
a quo podkreślił, iż spór dotyczący premii za rok 2007/2008 dotyczył też celu
nr 3, sformułowanego jako „(...)” o wadze 30% odpowiadającej premii nominalnej jako podstawie premii motywacyjnej w kwocie 30.000,00 zł. Zgodnie z założeniem, powód miał serwisować 6000 portów i przy osiągnięciu takiego celu w 100%, miał prawo do premii w wysokości 100% podstawy wymiaru, albowiem pozwana twierdziła, że przekroczenie 100% realizacji tego celu nie mogło skutkować wyższą premią, tak samo jak nieosiągnięcie 100% realizacji tego celu skutkowało w ogóle niewypłaceniem tej premii. Premia za ten cel ustalona została
i wypłacona na poziomie 30.000,00 zł, bez względu na to, że powód przekroczył
procent realizacji celu nr 3. Powyższe stanowisko pozwanej pozostawało w sprzeczności
z brzmieniem Regulaminu Premii Motywacyjnej obowiązującego od dnia 1 października 2006r., który nie ustanawiał górnej granicy procentu realizacji celów. Powód wykazał czego pozwana nie kwestionowała, że serwisował 10.534 portów, czyli zrealizował cel na poziomie 175,57%. W toku procesu powód nie zdołał wykazać, że serwisował większą ilość portów.
Tym samym, uznając, że powód serwisował 10.534 portów, czyli osiągnął cel
w 175,57%, Sąd Okręgowy wskazał, że przysługiwało mu prawo do premii wynoszącej 175,57% z 30.000,00 zł czyli 52.671,00 zł. Różnica pomiędzy premią należną, a wypłaconą wynosiła 22.671,00 zł. Sąd I instancji wskazał przy tym jednocześnie, że zarachował powyższą premię na poczet kwot, jakie z tego tytułu powód otrzymał na podstawie ugody pozasądowej, kiedy to w dniu 28 kwietnia 2009r. i 29 września 2009r. wypłacono powodowi kwoty po 36.896,17 zł. Tym samym, oddalił żądanie powoda w tej mierze, jako objęte powagą rzeczy ugodzonej. Pozostała jednak kwestia odsetek od w/w premii w kwocie 22.671,00 zł, albowiem takie roszczenie powód zgłosił za okres od 1 grudnia 2008r.
Tym samym, należne odsetki kapitalizowane dotyczyły okresu od 1 grudnia 2008r. do dnia
28 kwietnia 2009r., kiedy pozwana na mocy w/w ugody wypłaciła tę kwotę, tj. za 14 dni
w wysokości 11,5% w stosunku rocznym (od 1 do 14 grudnia 2008r.) i za 135 dni
w wysokości 13% w stosunku rocznym za okres od 15 grudnia 2008r. do 28 kwietnia 2009r.
Zdaniem Sądu I instancji, nie zasługiwał przy tym na uwzględnienie zarzut pozwanej, że powód zawierając ugodę pozasądową z pozwaną, zrzekł się tych odsetek, a samo zrzeczenie się odsetek nie oznaczało zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia, Nie zasługiwał też na uwzględnienie zarzut potrącenia kwoty należnych powodowi odsetek z nadpłaconej przez pozwaną spółkę premii na podstawie ugody zgłoszony przez nią w piśmie procesowym z dnia, a to ze względu na brzmienie art. 505 pkt 4 k.c. w zw. z art. 87 § l oraz § 7 k.p.
Odnośnie premii za rok 2008/2009 Sąd
meriti wskazał, że powód nie pracował przy obsłudze klienta, jakim był (...) w tym roku obrachunkowym, i nie pozyskał od niego zamówień. Cel nr 1 został sformułowany jako „(...)
(...)” z wagą 60%. Do karty celów za rok 2008/2009, jako klient powoda, wpisany był Uniwersytet (...) oraz Fundacja (...). Dla pozwanej oba te podmioty były odrębnym klientem. Powyższe jednak nie oznaczało,
że powód pracował przy obsłudze klienta, jakim był Uniwersytet (...), a potwierdzało jedynie, że taki cel był założony. Zamówienia dotyczące Uniwersytetu (...) wpłynęły do spółki dzięki akwizycji innych pracowników w latach 2007/08 i 2008/09,
a nie powoda. Biorąc pod uwagę to, jak słusznie podniosła pozwana, że wynagrodzenie należy się za pracę wykonaną, a nie za sam fakt ujęcia w karcie celów klienta, jakim był (...), roszczenia powoda za ten rok obrachunkowy nie mogły zostać uwzględnione.
Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył apelacją powód w części oddalającej powództwo oraz obciążającej powoda obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego.
We wniesionej apelacji powód podniósł zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego:
1.
art. 227 w zw. z art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 248 § 1 k.p.c., poprzez pominięcie przez Sąd Okręgowy wniosków dowodowych powoda zmierzających do ustalenia faktów mających istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a to wniosków o zobowiązanie pozwanej oraz (...) S.A. do przedłożenia dokumentów służących do wyliczenia premii dla powoda za lata 2006/2007, 2007/2008 i 2008/2009,
w zakresie określonym w piśmie procesowym powoda z dnia 21 maja 2012r.,
które to wnioski zmierzały do ustalenia, jakie dane (wartości) powinny zostać przyjęte do wyliczenia powodowi premii za lata 2006/2007, 2007/2008 i 2008/2009,
a okoliczności sporne nie zostały w tym zakresie wyjaśnione;
2.
art. 227 w zw. z art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 286 k.p.c., poprzez pominięcie przez
Sąd Okręgowy wniosku dowodowego powoda zmierzającego do ustalenia
faktów mających istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a to wniosku
o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego w zakresie określonym
w piśmie procesowym powoda z dnia 26 czerwca 2013r., podczas, gdy wniosek ten zmierzał do ustalenia, jakie dane (wartości) powinny zostać przyjęte do wyliczenia powodowi premii za lata 2006/2007, 2007/2008 i 2008/2009, a okoliczności sporne nie zostały w tym zakresie wyjaśnione, przez co istniała potrzeba zażądania dodatkowej opinii biegłego;
3.
art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dokonanie dowolnej, sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, oceny dowodów, polegającej na przyjęciu
w oparciu o zeznania świadków (w szczególności świadków W. K., J. P., K. P., W. G.), że co najmniej od 2005r., a przede wszystkim w odniesieniu do roku 2008/2009, powód nie był opiekunem klienta końcowego w postaci Uniwersytetu (...), podczas, gdy z karty celów za rok 2008/2009 wynikało, że powód był opiekunem tego klienta końcowego;
4.
art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dokonanie dowolnej, sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, oceny dowodów, polegającej na przyjęciu
w oparciu o zeznania świadków, jak i dowodu z dokumentu w postaci
pisma Kanclerza Uniwersytetu (...) z dnia 7 listopada 2011r., iż powód
nie pracował nad klientem - Uniwersytetem (...) w roku 2008/2009, pomimo tego, że świadkowie ci nie mieli bieżącego kontaktu z pracą wykonywaną przez powoda i nie dysponowali pełną wiedzą w tym zakresie, a zeznali przy tym,
że nie mają wiedzy co do tego, czy powód zajmował się Uniwersytetem (...)w przedmiotowym okresie, zaś treść ich zeznań nie była spójna (świadkowie podali różne daty w przedmiocie pracy powoda nad Uniwersytetem (...)),
z kolei pismo Kanclerza odnosiło się tylko do formalnych kontaktów z powodem, natomiast, by pracować nad projektem dotyczącym Uniwersytetu (...), powód nie musiał kontaktować się tylko z Kanclerzem i jego otoczeniem; w sytuacji, gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału procesowego wynikało w wyraźny sposób, że powód zajmował się w tym czasie pracą nad (...);
5.
art. 328 § 2 k.p.c., poprzez nieprawidłowe uzasadnienie wyroku: brak wyjaśnienia,
czy i dlaczego Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej dowodom w postaci kart celów powoda za rok 2008/2009 i 2009/2010 oraz e-maila W. G.
do powoda z dnia 8 maja 2009r., świadczących o tym, że powód był opiekunem klienta końcowego - Uniwersytetu (...); brak wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie drugim wyroku
oraz brak przytoczenia w tym zakresie przepisów prawa;
6.
art. 98 § 1 oraz § 4 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, poprzez zasądzenie
od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego w wysokości przekraczającej koszty niezbędne do celowej obrony - niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.
Apelujący podniósł także zarzuty błędów i braków w ustaleniach faktycznych, polegających na:
1.
błędnym ustaleniu, że podstawa rocznej premii motywacyjnej za rok 2006/2007
nie wynosiła 90.000,00 zł za cały rok, lecz że wynosiła 73.330,00 zł (od października 2006r. do maja 2007r. - 65.000,00 zł, a od czerwca do września 2007r. - 90.000,00 zł), pomimo tego, że w wyniku zmiany warunków umowy o pracę, obowiązujących powoda od dnia 1 czerwca 2007r., podstawa premii wynosiła 90.000,00 zł, a premia
za rok obrotowy była obliczana dopiero po jego zakończeniu (dopiero wówczas stawała się wymagalna), toteż za cały rok 2006/2007 powinna zostać przyjęta jednolita podstawa premii w wysokości 90.000,00 zł;
2.
błędnym ustaleniu, że w ramach celu nr 2 na karcie celów powoda za rok 2007/2008 powód miał być premiowany tylko za sprzedaż produktów własnych (...) ((...)), ale już nie za sprzedaż projektów związanych z jakimś produktem (...), czyli takich, na które składały się zarówno produkty własne(...) jak i produkty obce, podczas, gdy z literalnego brzmienia tego celu wynika, że obejmował on „projekty związane
z produktem (...)”;
3. błędnym ustaleniu, że w odniesieniu do roku 2007/2008 nie obowiązywała krzywa nachylenia (służąca do wyliczenia premii motywacyjnej) obowiązująca w roku 2006/2007, w sytuacji, gdy zarząd pozwanej nie określił dla roku 2007/2008 nowej krzywej nachylenia; Sąd a quo nietrafnie przyjął, że wysokość premii odpowiadała wprost wartości procentowej osiągniętego celu; tak oto Sąd ustalił błędnie, że jeżeli założona wartość celu w 100% wynosiła 2.000.000 EURO, a wartość osiągniętego przez pracownika celu wynosiła 2.078.627 EURO, to oznaczało to, że cel został zrealizowany w 103,93%, a tym samym, premia motywacyjna wynosiła 103,93% podstawy premii;
4.
błędnym ustaleniu, że powód nie był opiekunem klienta końcowego w postaci Uniwersytetu (...) od co najmniej 2005r., a w szczególności w odniesieniu do roku 2008/2009, podczas, gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału,
w szczególności z karty celów za rok 2008/2009 (jak również z karty celów za rok 2009/2010, jak i z e-maila W. G. do powoda z dnia 8 maja 2009r.) - czyli z formalnego dokumentu zawierającego listę klientów, których opiekunem jest dany pracownik wynikało, że powód był opiekunem tego klienta końcowego;
5.
błędnym ustaleniu, że powód nie pracował nad klientem - Uniwersytetem (...) w roku 2008/2009, podczas, gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału procesowego wynika co innego; w szczególności powód zajmował się projektem na rzecz domu studenckiego (akademiku) (...), należącym
do Uniwersytetu (...);
6.
błędnej wykładni pkt 2.5 Programu Premii Motywacyjnej z dnia 24 marca 2009r. wyrażającej się w ustaleniu, że powód musiał uczestniczyć w realizacji sprzedaży zamówień dotyczących klienta końcowego - Uniwersytetu(...),
aby uzyskać premię za sprzedaż na rzecz tego klienta, zrealizowaną przez pozwanego, poprzez kanał partnerski - (...) S.A., podczas, gdy brzmienie powyższego zapisu Programu Premii Motywacyjnej takiego wymogu nie przewiduje - w konsekwencji, pominięcie przez Sąd Okręgowy zamówień dotyczących Uniwersytetu (...) odnoszących się do roku 2008/2009 przy ustalaniu należnej powodowi premii za tenże rok;
7.
błędnym ustaleniu, że należna powodowi premia motywacyjna, przy przyjęciu
zasad jej obliczania wskazanych w Programie Premii Motywacyjnej datowanym
na 1 października 2006r. i w Programie Premii Motywacyjnej datowanym na 24 marca 2009r. wynosiła za rok 2006/2007 - 179.012,07 zł, za rok 2007/2008 - 74.400,05 zł,
za rok 2008/2009 - 62.027,00 zł, podczas, gdy przy prawidłowym wyliczeniu -
premia ta wynosiła za rok 2006/2007 - 209.623,95 zł, za rok 2007/2008 -
213.179,16 zł (ewentualnie 175.452,77 zł; przy czym, według samej pozwanej, premia ta powinna wynieść 103.238,75 zł, czyli więcej, niż przyjął Sąd), a za rok 2008/2009 - co najmniej 170.031,40 zł.
Ponadto, we wniesionej apelacji podniesione zostały także zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego:
1. art. 80 k.p., poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że powód w roku 2008/2009 musiał wykonywać pracę nad klientem - Uniwersytetem (...) poprzez uczestnictwo w sprzedaży zamówień dla Uniwersytetu (...), jaka miała miejsce poprzez tzw. kanał partnerski, tj. (...) S.A., aby nabyć prawo do premii za zamówienia dotyczące Uniwersytetu J., zrealizowane w ramach kanału partnerskiego, podczas, gdy pkt 2.5 Programu Premii Motywacyjnej, jako przepis prawa pracy, nie przewidywał wymogu, aby powód taką pracę musiał wykonywać by nabyć premię z tego tytułu;
2.
art. 77
(
2) § 5 w zw. z art. 241
(
13) § 2 k.p., poprzez ich niezastosowanie i uznanie,
że począwszy od dnia 24 marca 2009r. obowiązywał powoda pkt 2.5 Programu Premii Motywacyjnej w części mającej brzmienie: „(...)”, podczas, gdy poprzednio obowiązujący Program Premii Motywacyjnej datowany na 1 października 2006r. takiego niekorzystnego dla pracownia wymogu do nabycia premii nie przewidywał,
zaś pozwany nie dokonał w stosunku do powoda wymaganego prawem wypowiedzenia zmieniającego w tym zakresie.
Podnosząc powołane zarzuty, apelujący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, ewentualnie, wnosząc
o zmianę wyroku w zaskarżonej części, poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 177.436,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami: od kwoty 61.737,74 zł - od dnia
1 grudnia 2008r. do dnia zapłaty; od kwoty 108.004,40 zł - od dnia 1 grudnia 2009r. do dnia zapłaty; od kwoty 4.940,82 zł - od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty; od kwoty 2.754,00 zł - od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.
W toku rozprawy apelacyjnej powód dokonał sprecyzowania jej żądania, wskazując ostatecznie, że zaskarżeniem objął rozstrzygnięcie w zakresie premii za rok 2006/2007,
za rok 2007/2008 tylko odnośnie celu nr 2 oraz premii za rok 2008/2009, odsetek i kosztów procesu.
Uzasadniając apelację, powód przypomniał, że w zakresie premii za rok 2006/2007 spór sprowadzał się do tego, jaka kwota bazowa powinna być podstawą do wyliczenia
tej premii. W ocenie powoda, podstawa ta wynosić powinna 90.000,00 zł dla całego roku 2006/2007, natomiast w ocenie pozwanej - 73.333,00 zł (jako średnia ważona, obliczona przy założeniu, że za okres październik 2006 - maj 2007 powinno się przyjąć jako podstawę premii kwotę 65.000,00 zł, a za okres czerwiec - wrzesień 2007 jako podstawa premii powinna być przyjęta kwota 90.000,00 zł). W ocenie apelującego, Sąd Okręgowy przyjął błędnie, że za rok 2006/2007 należy przyjąć średnią ważoną 73.330,00 zł (czyli za okres październik 2006 - maj 2007 powinno się przyjąć jako podstawę premii kwotę 65.000,00 zł, a za okres czerwiec - wrzesień 2007 jako podstawa premii powinna być przyjęta kwota 90.000,00 zł). W ocenie powoda, Sąd I instancji uznał nieprawidłowo, że skoro zmiana podstawy premii na kwotę 90.000,00 zł nastąpiła dopiero 1 czerwca 2007r., to podstawy tej nie można było zastosować do całego roku 2006/2007. Zdaniem apelującego, podstawa do obliczenia premii
2006/2007 wynikać mogła tylko z relewantnych przepisów prawa pracy, tj. z Regulaminu Wynagradzania z dnia 1 października 2006r. oraz z Programu Premii Motywacyjnej z dnia
1 października 2006r., który wówczas obowiązywał, a postanowienia tych regulaminów
nie przewidywały przyjęcia jako podstawy premii średniej ważonej za przedmiotowy rok.
Uzasadniając apelację w zakresie roszczenia o zapłatę premii za rok 2007/2008
co do celu nr 2, powód podkreślił, iż Sąd I instancji błędnie ocenił treść zapisu celu objętego regulaminem premiowania. Według powoda bowiem, wysokość premii uzależniona była
od wartości projektów związanych z produktem (...), a nie tylko od wartości samych produktów (...).
W zakresie rozliczenia premii w ramach ugody zawartej w dniu 24 kwietnia
2009r., powód wskazał na nieprawidłowość w wyliczeniu należnej mu premii w wysokości 61.737,74 zł.
Co do wysokości kwot należnych tytułem skapitalizowanych odsetek, apelujący zaakcentował, że po sprecyzowaniu żądania pozwu pismem procesowym z dnia 6 sierpnia 2012r., domagał się zapłaty skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie
w wypłacie mu, na podstawie ugody z dnia 24 kwietnia 2009r., części premii za rok 2006/2007, za okres od 7 marca 2008r. do 28 kwietnia 2009r., jako odsetek od kwoty 35.999,59 zł; 3.960,61 zł w odniesieniu do premii za rok 2007/2008, za okres od 1 grudnia 2008r. do 29 września 2009r., jako odsetek od kwoty 36.896,97 zł. Przypomniał,
że na podstawie zawartej ugody pozwana wypłaciła na jego rzecz część premii za lata 2006/2007 i 2007/2008 w dwóch transzach, których daty przypadały po terminie wymagalności roszczenia o premię za te lata, przy czym pozostawała ona w opóźnieniu
w zapłacie tych premii. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda jedynie kwotę 1.206,61 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w wypłacie premii za cel nr 3
w roku 2007/2008, za okres od 1 grudnia 2008r. do 28 kwietnia 2009r., kiedy to pozwana wypłaciła powodowi na mocy ugody kwotę 36.896,17 zł. Rozstrzygnięcie to było, zdaniem apelującego, błędne w zakresie oddalenia powództwa o skapitalizowane odsetki i w tym zakresie domagał się jego zmiany, jak w
petitum apelacji.
Co do premii za rok 2008/2009, powód przypomniał, że w zakresie tej premii spór sprowadzał się do tego, czy wartość projektów zrealizowanych przez pozwanego na rzecz Uniwersytetu (...), poprzez kanał partnerski, powinna zostać uwzględniona
przy obliczaniu premii przysługującej powodowi za tenże rok, a sam apelujący zrealizował
w roku 2008/2009 co najmniej dwa projekty dotyczące (...) o wartościach 246.706 EURO
i 184.009 EURO (zrealizowane pod koniec października 2008r.). Projekty te zostały zrealizowane poprzez tzw. kanał partnerski - (...) S.A. W tym zakresie stan faktyczny był bezsporny pomiędzy stronami. Tym samym, powód wywodził, że skoro był opiekunem (...), jako klienta końcowego, to na podstawie pkt 2.5 Programu Premii Motywacyjnej, wartość projektów zrealizowanych na rzecz (...) poprzez kanał partnerski - (...) SA, powinna zostać zaliczona na poczet realizacji przez niego celów nr 1 i 2 na karcie celów dotyczącej roku 2008/2009.
W tym kontekście powód w szczegółowy sposób wskazał na nietrafne - w jego ocenie - ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, że powód nie był opiekunem klienta końcowego, jakim był Uniwersytet (...). Powód zwrócił także uwagę na to, że przesłanką nabycia przez niego prawa do premii w odniesieniu do zamówień dotyczących (...) nie była praca
nad (...) w roku obrotowym 2008/2009 i pozyskiwanie zamówień od tego klienta, a ustaleń tego rodzaju Sąd Okręgowy w ogóle nie powinien był czynić. Apelujący uwypuklił,
że w świetle treści odnoszącego się do roku 2008/2009 Programu Premii Motywacyjnej, przesłanką warunkującą nabycie prawa do premii było samo wyznaczenie zadania, a nie jego faktyczna realizacja. Z „ostrożności procesowej” powód zaznaczył jedynie, że zawarty
w pkt 2.5 PPM 2009 zapis, iż zaliczenie w rezultat projektu jednorazowego o wartości przekraczającej 25% rocznego celu podlega indywidualnemu zatwierdzeniu przez Zarząd,
nie mógł znaleźć zastosowania wobec powoda. Wprowadzenie takiego zapisu, który nie był przewidziany w poprzednim PPM 2006, byłoby niekorzystne dla powoda, toteż zgodnie
z art. 77
(
2) § 5 k.p. w zw. z art. 241
(
13) § 2 k.p., wymagało wypowiedzenia zmieniającego. Takiego wypowiedzenia pozwany nie dokonał, wskutek czego, przedmiotowy zapis
nie obowiązywał powoda, a w przypadku powoda, prawo do premii wynikało wprost
z umowy o pracę. Apelujący podkreślił także, że przedłożył wyliczenie przysługującej
mu premii za rok 2008/2009.
Ponadto, powód w szczegółowy sposób uzasadnił także zarzut związany z brakiem zobowiązania pozwanego do przedłożenia dokumentacji dotyczącej przysługującej
mu premii, braku zasięgnięcia w tej kwestii dowodu z opinii uzupełniającej biegłego, podkreślając, iż zarzut ten zmierzał do wykazania, że Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe w niepełnym zakresie, a w konsekwencji, zgromadzony materiał procesowy nie pozwalał na prawidłowe wyliczenie należnej premii. Z kolei,
w przeprowadzonej opinii biegła sądowa D. B. nie ustaliła szczegółowo wskazanych kwestii.
Uzasadniając zarzut obrazy przepisów procesowych w zakresie zasądzonych kosztów procesu, poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego w wysokości przekraczającej koszty niezbędne do celowej obrony, powód zaakcentował,
iż podstawą do określenia opłaty winien być nie rzeczywisty nakład pracy pełnomocnika,
lecz nakład pracy niezbędny w danej sprawie.
We wniesionej odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie w całości, jako bezzasadnej.
Pozwana wskazała w szczególności, iż podniesiony przez powoda zarzut naruszenia art. 227 w zw. z art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 248 § 1 k.p.c., poprzez pominięcie przez Sąd Okręgowy wniosków dowodowych powoda zmierzających do ustalenia faktów mających istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a to wniosków o zobowiązanie pozwanej
oraz (...) S.A. do przedłożenia dokumentów służących do wyliczenia premii dla powoda za lata 2006/2007, 2007/2008 i 2008/2009 w zakresie określonym
w piśmie procesowym powoda z dnia 21 maja 2012r., ocenić należało, jako bezzasadny, albowiem ciężar dowodu w sprawie spoczywał na powodzie, a ze stanowiska powoda prezentowanego w piśmie z 21 maja 2012r. można wywieźć wniosek, że powód bądź
nie posiadał dowodów na potwierdzenie swoich praw, bądź w ocenie jego samego, posiadane dowody były na tyle słabe, że próbował przerzucić ciężar dowodu na stronę pozwaną,
lecz bez związku z żądaniem pozwu. Ponadto, wnioski dowodowe były niezgodne z tezami dowodowymi i samym roszczeniem. Także nieuprawnione - w ocenie pozwanej - było żądanie, aby zobowiązać pozwaną do wyliczenia premii powoda przy założeniu spełnienia przez niego celów zgodnie z żądaniem pozwu, a powód sam nie wiedział nawet już w toku procesu, jaka jest kwota roszczenia i zasady obliczenia premii za poszczególne lata, kilkakrotnie zmieniając sposób obliczeń i żądane kwoty.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 i 2 k.p.c.
w zw. z art. 286 k.p.c., poprzez pominięcie wniosku powoda o przeprowadzenie dowodu
z opinii uzupełniającej biegłego, pozwana podkreśliła, iż Sąd
a quo zasadnie nie podzielił wniosku powoda, że za podstawę naliczenia premii za rok 2006/2007 należało przyjąć kwotę 90.000,00 zł przez cały okres 12 miesięcy. Podobne stanowisko przyjął biegły sądowy.
Stąd przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego nie było konieczne,
ani uzasadnione.
Co do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dokonanie dowolnej, sprzecznej
z zasadami doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, oceny dowodów, polegającej na przyjęciu w oparciu o zeznania świadków, że co najmniej od 2005r., a powód nie był opiekunem klienta końcowego w postaci Uniwersytetu (...), podczas,
gdy z karty celów za rok 2008/2009 - pozwany wskazał, że zarzut ten w całości pozostawał
w sprzeczności z wynikami przeprowadzonego postępowania dowodowego, w świetle których powód został odsunięty od tego klienta kilka lat wcześniej decyzją przełożonych
oraz z uwagi na trudności w kontaktach z przedstawicielami klienta.
Oceniając podniesiony zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., pozwany wskazał,
że wbrew zarzutom powoda, Sąd Okręgowy nie odmówił wiarygodności karty celów za rok 2008/09. Zdaniem pozwanej, Sąd
meriti ocenił wartość dowodową tego dokumentu,
nie podważając, że na karcie celów znalazł się (...), a stwierdzając jedynie, że wpisanie (...)
na karcie celów powoda, nie oznaczało, że powód pracował przy obsłudze klienta, jakim był Uniwersytet(...), a jedynie, że taki cel był założony.
Pozwana podniosła, że powód bezpodstawnie podniósł zarzut naruszenia art. 80 k.p., art. 77
2 § 5 k.p. i art. 241
13 § 2 k.p. Wskazał, że skoro powód - jako pracownik - nie pracował przy tym kliencie
- to nie mogło być mowy o osiągnięciach pracownika, a co za tym idzie,
o nagradzaniu go z tego tytułu.
Odnosząc się do kwestii interpretacji pojęcia „produkty związane” i „produkty własne” (...), przy ustalaniu premii za cel nr 2 w roku 2007/08, pozwany wskazał,
że celu nr 2 w roku 2007/08 nie można było interpretować w oderwaniu od celu nr 1
za ten rok. Bowiem, skoro w celu nr 1 pracownik był premiowany za wpływ zamówień
w FY 2007/2008, to w celu nr 2 nie mógł być premiowany za całą wartość projektów zawierających produkty (...), a przy przyjęciu założenia prezentowanego przez powoda, zachodziłaby tożsamość obu tych celów, co jednak nie miało miejsca, o czym świadczył dolny próg zamówień, za które pracownik miał być premiowany, określony dla celu nr 1, jako zamówienia na 2.000.000 EURO, a co do celu nr 2, jako zamówienia na 650.000 EURO.
Strona pozwana podkreśliła również, że nie znajduje uzasadnienia stanowisko apelującego, jakoby spór w zakresie premii za rok 2007/08 dotyczył krzywej nachylenia służącej do obliczenia premii dla celów za ten rok. Pozwana przypomniała, iż w rozliczeniach dla tego roku finansowego stosowała krzywą nachylenia dla każdego z 3 celów
za rok 2007/08 wg treści Programu Premii Motywacyjnej 2009. Powód natomiast
w apelacji wnosił o zastosowanie dla celu nr 2 i 3 krzywej wg Programu Premii Motywacyjnej 2006, natomiast dla celu nr 1 - krzywej nachylenia wg nowego regulaminu
wg Programu Premii Motywacyjnej 2009.
Co do roszczenia w zakresie premii za cel nr 3 w roku 2007/08, pozwana wskazała,
że powód nie złożył dowodów na potwierdzenie liczby portów wskazanych w ugodzie
z 2009r., ani większej jej liczby, a tym samym, nie wykazał zasadności żądania w tym zakresie.
Pozwana nie zgodziła się także z powodem, iż czynności pełnomocnika pozwanej, podjęte w toku procesu, nie były czynnościami niezbędnymi.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
W początkowej fazie rozważań koniecznym jest podkreślenie, że powód wywodził swoje roszczenia z dwóch Regulaminów Wynagradzania dotyczących uregulowań zasad nabywania premii. Pierwszy z nich Regulamin Programu Premii Motywacyjnej obowiązywał od dnia 1 października 2006r. i dotyczył okresów rocznych, tj. od 1 października danego roku do 30 września następnego roku, a drugi Regulamin Premii Motywacyjnej obowiązywał
od 24 marca 2009r.
Spór w niniejszej sprawie związany był głównie z rozumieniem zapisów zawartych
w poszczególnych regulaminach w kontekście nabycia przez powoda prawa do premii,
jak i jej wysokości.
Pamiętać należy, że premia stanowi część wynagrodzenia za pracę, zaś prawo podmiotowe do premii powstaje wówczas, gdy odpowiednie akty przewidują skonkretyzowane, zobiektywizowane wskaźniki premiowania, które to wskaźniki pracownik spełnia.
W tym miejscu trzeba podkreślić, że regulamin wynagradzania jest aktem normatywnym, a nie czynnością prawną w rozumieniu art. 58 k.c. (por. wyrok SN
z 18 grudnia 2002r., I PKN 693/01, OSNP 2004 nr 2 poz. 205). Tak więc
ustalenie regulaminu (z mocy art. 77
2 k.p.) nie jest czynnością prawną, tylko wydaniem wewnątrzzakładowego aktu normatywnego, stanowiącego źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p. Postanowienia regulaminu wynagradzania są więc przepisami prawa pracy i jako takie z mocy art. 9 k.p. muszą być respektowane w stosunkach między pracodawcą, który wydał regulamin, a pracownikami, których on dotyczy. Z tego względu sąd powinien dążyć do ustalenia treści norm prawnych w nim zawartych, niezależnie od ułomności sformułowania jego przepisów, przede wszystkim stosując metody wykładni właściwe dla interpretacji aktów prawnych. W przypadku, gdy ustalenie treści norm prawnych dotyczących wysokości wynagrodzenia okaże się niemożliwe, sąd powinien ustalić i zasądzić należne pracownikowi wynagrodzenie, kierując się wskazaniami zawartymi w powszechnie obowiązujących przepisach Kodeksu pracy, przede wszystkim art. 78 § 1 k.p. i art. 80 k.p. (por. wyrok SN z 25 lutego 2004r., I PK 307/03, OSNP 2004 nr 24 poz. 416).
Tak więc, do interpretacji postanowień regulaminu wynagradzania, będącego aktem normatywnym, w rozumieniu art. 9 k.p., należy stosować zasady, na jakich dokonuje się interpretacji powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy. Sąd winien oprzeć się
na wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej. Skoro postanowienia regulaminu wynagradzania nie są czynnością prawną (umową), to nie ma podstaw, aby art. 65 § 2 k.c. (określający zasady wykładni oświadczeń woli) stosować do nich bezpośrednio. Nie wyłącza to jednak dopuszczalności posiłkowego stosowania wskazanych w tym przepisie reguł wykładni umów w takim zakresie, w jakim wykładnia systemowa i językowa regulaminu
nie prowadzi do ustalenia normy prawnej zawartej w treści interpretowanych postanowień danego aktu (por. wyrok SN z 9 lipca 2009r., II PK 232/08, OSNP 2011/5-6/70).
Odnosząc się już konkretnie do niniejszej sprawy, Sąd Apelacyjny stwierdza,
iż apelacja okazała się być uzasadniona jedynie w tej części, w jakiej zarzucała błędne
ustalenie, że podstawa rocznej premii motywacyjnej za rok 2006/2007 nie wynosiła 90.000,00 zł za cały rok, lecz że wynosiła 73.330,00 zł. Istotnie, za trafne uznać należało stanowisko powoda, w świetle którego podstawa do obliczenia premii 2006/2007 wynikała
z Regulaminu Wynagradzania z dnia 1 października 2006r. oraz z Programu Premii Motywacyjnej z dnia 1 października 2006r. Jednocześnie zauważyć należy, że powód miał rację, wskazując, iż postanowienia tych regulaminów przewidywały nabycie prawa do premii po dokonaniu rozliczenia realizacji osiągniętych przez niego zadań według stawki wynagrodzenia obowiązującej w dacie zakończenia roku obrotowego, a postanowienia
w/w regulaminów nie dawały podstaw do przyjęcia średniej ważonej, jako podstawy
do wyliczenia premii.
Zauważyć w tym miejscu wypada, że wynagrodzenie powoda w roku 2006/2007
nie kształtowało się na stałym poziomie przez cały ten rok. I tak - jak ustalił to prawidłowo Sąd I instancji - od dnia 29 września 2006r. wynagrodzenie zasadnicze brutto powoda wynosiło 12.000,00 zł miesięcznie, a premia roczna brutto, przy realizacji 100 % celów - 65.000,00 zł. Z dniem 15 stycznia 2007r. nastąpiła zmiana wynagrodzenia zasadniczego powoda na kwotę 10.500,00 zł brutto miesięcznie. Wynagrodzenie powoda od 1 czerwca 2007r. wynosiło 11.700,00 zł brutto, a roczna premia motywacyjna, przy założeniu osiągnięcia 100% postawionych celów wynosiła 90.000,00 zł brutto.
Od 1 października 2006r. u pozwanej obowiązywał Regulaminu Programu Premii Motywacyjnej, którego celem było określenie zasad i reguł stosowanych wobec premii
w systemie motywacyjnym znanej jako wynagrodzenie zmienne. Zgodnie z pkt 2.3 Regulaminu, na wynagrodzenie całkowite pracownika składało się wynagrodzenie zasadnicze i premia motywacyjna. Wysokość wynagrodzenia całkowitego traktowana była jako 100%. Stosunek całkowitego wynagrodzenia zasadniczego do całkowitego wynagrodzenia zmiennego dla poszczególnych grup stanowisk powinien był być uzgodniony każdego roku finansowego przez zarząd spółki i w przypadku zmian, podany do wiadomości kadry kierowniczej w październiku roku finansowego, którego zmiany te dotyczą.
Tym samym, biorąc pod uwagę w/w modyfikacje wysokości wynagrodzenia oraz premii za rok 2006/2007, uznać należało - wbrew stanowisku Sądu Okręgowego - że za cały ten okres przyjąć należało, jako podstawę do obliczenia premii, kwotę 90.000,00 zł. Metoda naliczania premii u pozwanej polegała na tym, że każdy cel w roku 2006/2007 miał określony minimalny poziom wartość realizacji celu, tj. 67 % i poziom realizacji wynoszący 100 %.
By w ogóle uzyskać premię, należało zrealizować cel na poziomie wartości 67 %. Zauważyć należy, że tak określona premia miała charakter roczny, a zatem dokonywanie zmian warunków premiowania (oraz wynagradzania) w ciągu danego roku, ze skutkiem na dany rok, powodować musiało przyjęcie jako wiążącej podstawy rozliczenia premii za rok 2006/2007, ostatnio przyjętych w tym roku warunków, obowiązujących od dnia 1 czerwca 2007r., skoro strony nie dokonały uzgodnień przewidujących naliczanie premii rocznej według warunków obowiązujących do dnia 31 mają 2007r. Tym bardziej stanowisko to jest przekonujące,
że wypłata premii nastąpiła już po zmianie warunków wynagrodzenia.
Oceniając apelację powoda w pozostałym zakresie, nie sposób nie zauważyć,
że jej zarzuty - jakkolwiek liczne i sformułowane w niezmiernie rozbudowany sposób - sprowadzały się w istocie do zarzutu przekroczenia przy przeprowadzeniu licznych dowodów w sprawie, granic ich swobodnej oceny, wyrażanej przez art. 233 § 1 k.p.c., a sam powód
w toku całego postępowania nie sprostał procesowym ciężarom, wyrażanym przez dyspozycje art. 3 k.p.c. oraz art. 232 zdanie pierwsze k.p.c. zaoferowania rozpoznającym sprawę sądom stosownych dowodów.
Oceniając tak zdefiniowany zarzut, wskazać należy, że Sąd Apelacyjny uważa,
że postępowanie dowodowe przeprowadzone zostało przez Sąd I instancji w nienaganny sposób, a poczynione w jego rezultacie ustalenia faktyczne, są spójne i korespondują
z wymową dowodów, jakie zostały ujawnione w toku sprawy. Wskazać przy tym należy,
iż Sąd Okręgowy w żadnej mierze nie przekroczył zasady swobodnej oceny dowodów wyznaczonej przez trzy czynniki: logiczny, ustawowy oraz ideologiczny. Jak na to wskazuje się w doktrynie, „czynnik logiczny oznacza, że sąd ma obowiązek wyprowadzania
z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. Rozumowanie sędziego z reguły ma charakter rozumowania dedukcyjnego (rzadziej redukcyjnego), powinien on zatem kierować się określonymi schematami, przewidzianymi
w logice formalnej dla tego typu rozumowania. W konsekwencji, między wnioskami sądu, które wyprowadza on przy ocenie poszczególnych dowodów, nie mogą istnieć sprzeczności. Wszystkie wnioski muszą stanowić logiczną całość. Z orzeczeń Sądu Najwyższego wynika, że własne przekonanie sądu nie może naruszać zasady logicznego powiązania wniosków
z zebranym w sprawie materiałem. Sąd może dawać wiarę tym lub innym świadkom,
czyli swobodnie oceniać ich zeznania, nie może jednak na tle tych zeznań budować wniosków, które z nich nie wynikają (np. orz. SN: z dnia 26 listopada 1949r., sygn. akt
WaC 154/49, z dnia 29 sierpnia 1974r., sygn. akt I CR 338/74, z dnia 20 marca 1980r.,
sygn. akt II URN 175/79). (...) Sąd Najwyższy stwierdził, że normy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego
oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny
i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Swobodna ocena dowodów ujęta jest w ramy proceduralne, tzn. musi odpowiadać pewnym warunkom określonym przez prawo procesowe (czynnik ustawowy). Oznacza to po pierwsze, że sąd może oprzeć swe przekonanie jedynie na dowodach prawidłowo przeprowadzonych, z zachowaniem wymagań dotyczących źródeł dowodzenia oraz zasady bezpośredniości. Po drugie, ocena dowodów musi być dokonana na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Sąd musi ocenić wszystkie przeprowadzone dowody oraz uwzględnić wszelkie towarzyszące im okoliczności
(np. zachowanie świadka, autentyczność dokumentu, źródło informacji), które mogą mieć znaczenie dla oceny mocy i wiarygodności tych dowodów. Po trzecie, sąd zobowiązany jest przeprowadzić selekcję dowodów, tj. dokonać wyboru tych, na których się oparł
i ewentualnie odrzucić inne, którym odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Wiąże się
to z obowiązkiem należytego uzasadnienia orzeczenia (por. art. 328 § 2). Przez moc dowodową rozumie się siłę przekonania, jaką uzyskał sąd wskutek przeprowadzenia określonych dowodów o istnieniu lub nieistnieniu faktu, którego on dotyczy. Ocena wiarygodności dowodu zależy od środka dowodowego. Sąd, oceniając wiarogodność, decyduje o tym, czy określony środek dowodowy, ze względu na jego indywidualne cechy
i obiektywne okoliczności, zasługuje na wiarę, czy też nie (...). Brak jest podstaw do przyjęcia jakiejś formalnej hierarchii środków dowodowych z punktu widzenia ich wiarygodności
i mocy w oderwaniu od konkretnego stanu faktycznego (por. orzeczenie SN z 30 listopada 1973r., sygn. akt III CRN 291/73).
Z kolei, w wypowiedziach orzecznictwa, za reprezentatywne uznać należy stanowisko, w świetle którego w sytuacji, gdy z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, jego ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, chociażby w równym stopniu,
na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne
(tak Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 listopada 2012r., sygn. akt
I ACa 1130/12). Obowiązkiem sądu jest podanie jedynie przyczyn, dla których odmówił dowodom wiarygodności i mocy dowodowej, natomiast nie ma ustawowego wymogu wskazywania przyczyn uznania danych dowodów za wiarygodne. Skoro sąd czyni
na podstawie określonych dowodów ustalenia, to w oczywisty sposób oznacza, iż uznał
je za wiarygodne, co nie wymaga bardziej szczegółowego uzasadniania i przedstawiania argumentacji. Wymóg przedstawienia przekonywającej oceny dowodów odnosi się jedynie
do dowodów zdyskwalifikowanych przez sąd (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 stycznia 2013r., sygn. akt I ACa 824/13). Do naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. może dojść tylko wówczas, gdy skarżący wykaże uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (tak wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 19 lutego 2014r., sygn. akt II Ca 2194/13).
Podkreślenia wymaga, że poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne mają swoje oparcie w przeprowadzonym w sposób wnikliwy i staranny postępowaniu dowodowym, a poszczególne dowody uzupełniają się w harmonijny sposób, pozwalając
na jednoznaczne zrekonstruowanie stanu faktycznego, który legł u źródeł roszczenia powoda.
Zarazem nie sposób nie zauważyć, że powód - pomimo tego, że ciążył na nim procesowy obowiązek przedstawienia dowodów na poparcie wysnuwanych przez siebie roszczeń, w istocie obowiązku tego nie spełnił. W szczególności dotyczy to (z uwagi
na sprecyzowanie zarzutów apelacji) kwestii realizacji celu nr 2 za rok 2007/08, a właściwie przedmiotu celu nr 2.
Jak już wielokrotnie w toku procesu określano, spór co do wysokości premii w tym zakresie sprowadzał się do kwestii, czy cel nr 1, określany jako wpływ zamówień, mógł pokrywać się z celem nr 2, określanym jako wartość (cena do klienta) projektów związanych z produktem (...).
Wypada zauważyć, że prawo do tej premii wynikało z Regulaminu Premiowania obowiązującego od 2006r., w którym to ustalone zostało, że konkretne już cele do wykonania przez pracownika winny być uzgodnione między pracownikiem, a pracodawcą.
W razie braku porozumienia - ostateczny cel ustalał menadżer wyższego szczebla
(pkt 2.5 Regulaminu - k.105).
Nadto, jak wynika z wartościowania i obliczania premii za rok 2007/2008, wartość celu nr 1 określono na 2.000.000,00, a celu nr 2 na 650.000,00. Premię za cel ustalono
na poziomie: cel nr 1 - 50.000,00 zł, cel nr 2 - 20.000,00 zł. W odmienny sposób ustalono także % udziału premii.
Strony procesu różniły się w rozumieniu celu nr 2, albowiem powód uważał, że cel
nr 2 dotyczy wartości wszystkich zawartych przez niego transakcji z produktami (...),
a strona pozwana, że dotyczy tylko wartości samych produktów (...).
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, dokonana interpretacja postanowień Regulaminu Premii Motywacyjnej, zgodnie z zasadami wyżej opisanymi, pozwala w sposób zdecydowany uznać, że cel nr 2 premii za rok 2007/2008 dotyczył jedynie wartości sprzedanych produktów (...), w ramach realizacji konkretnych umów. Z Regulaminu wynika, że cele były uzgadniane między pracownikiem, a przełożonym, a w razie sporu, ostateczny cel ustalał menadżer wyższego rzędu.
Tak więc, podstawę nabycia prawa do premii stanowiły przepisy Regulaminu Motywacyjnego oraz realizacja uzgodnionych celów. Dokonując wykładni wskazanych zapisów, należy odnieść się do zasad wykładni przewidzianej dla interpretacji aktów prawnych, a więc uwzględnić wykładnię językową, logiczną i funkcjonalną. Następnie zaś,
z uwagi na sposób ustalenia celów (w formie porozumienia, a w razie jego braku decyzji przełożonego), posiłkowo zastosować zasady wykładni zawarte w art. 65 § 2 k.c., tj. zamiar stron i cel umowy.
Mając na uwadze wskazane zasady, uznać należy, że cel nr 2 premii za rok 2007/2008 dotyczył wartości produktów (...) zawartych w danej transakcji. Wynika to ze zróżnicowania celów, w których pierwszy obejmował wartość całego zamówienia, a drugi - wartość produktów (...). Dlatego też zróżnicowane zostały parametry tych celów takie, jak: wartość, wysokość premii, % udział premii.
Jak wynika z zeznań powoda złożonych na rozprawie apelacyjnej - strony procesu uzgodniły wspólne cele i nie były one sporne.
Twierdzenia powoda w tym zakresie okazały się odosobnione i nie poparte stanowiskiem pozwanej, jako pracodawcy, czy też zapisami Regulaminu lub innymi dowodami.
Niewątpliwie, ustalając wartość celu nr 1 określonego, jako zamówienie, brano pod uwagę również wartość objętych tym zamówieniem produktów. Tym samym, gdyby rozumieć cel nr 2 w sposób wskazywany przez powoda, to doszłoby do powielenia prawa
do premii i powód za tę samą pracę otrzymałby dwukrotne wynagrodzenie. W sytuacji zaś takiego przypadku - koniecznym byłoby istnienie wyraźnego zapisu potwierdzającego powyższe, albowiem stanowiłoby to odstępstwo od zasady jednokrotnego wynagradzania
za wykonaną pracę, z mocy art. 78 k.p.
Gdyby zaś cel nr 2 miał być tak ustalony, jak cel nr 1, to również wszystkie parametry określające sposób jego obliczenia, winny być takie same, a nie zróżnicowane,
jak to ma miejsce w niniejszej sprawie.
Kierując się więc zapisami Regulaminu, wykładnią językową, logiczną, funkcjonalną, jak i racjonalnością twórcy Regulaminu, mając również na uwadze zeznania świadków,
tj. P. W. (członka zarządu ds. procesowych), uznać należy, że cel nr 2 premii za rok 2007/2008 dotyczył wyłącznie wartości produktów (...) zawartych w danych zamówieniach. Powód nie zdołał w toku procesu podważyć powyższego stanowiska przedstawionymi twierdzeniami.
Z tych też względów, wszelkie zarzuty powoda dotyczące naruszenia art. 233
§ 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. nie mogły się ostać.
W konsekwencji, nie zasługiwał na uwzględnienie również zarzut dotyczący art. 227
i art. 217 k.p.c., albowiem Sąd przeprowadził wszelkie konieczne dla sprawy dowody. Domaganie się przedstawienia całej dokumentacji przez powoda, zmierzające de facto
do wystąpienia z kolejnymi żądaniami, nie mogło zostać uwzględnione. Niniejszy proces
nie może zmierzać do zebrania dowodów, które powód wykorzystać może w innym procesie.
Ustalając wysokość należnej premii dla powoda za rok 2006/2007 - części uwzględnionej przez Sąd Apelacyjny - należało dokonać stosownych działań matematycznych, z tym, że zgodnie z wolą powoda, obliczenia te przeprowadzono łącznie
za lata 2006/2007 oraz 2007/2008. Z tego zakresu żądania zawartego w pozwie, zasadnym okazała się, jak to już wyżej wskazano, apelacja co do podstawy obliczenia premii za rok 2006/2007, którą należało przyjąć na poziomie 90.000,00 zł, a pozostałe żądanie
związane z celem nr 2 dotyczącym premii za rok 2007/2008 nie zostało uwzględnione.
Za powyższe okresy pozwana uiściła na rzecz powoda tytułem premii za rok 2006/2007 kwotę 172.889,40 zł, za rok 2007/2008 kwotę 74.400,05 zł. Nadto, w ramach ugody, powód otrzymał tytułem dopłaty do premii za lata 2006/2007 i 2007/2008 kwotę 73.793,94 zł. Łącznie powód otrzymał więc kwotę 321.083,39 zł.
Z ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy, jak i Sąd Apelacyjny wynikało,
że powód winien otrzymać 209.624,70 zł tytułem premii za 2006/2007, przy przyjęciu podstawy wymiaru premii kwoty 90.000,00 zł oraz kwotę 125.908,75 zł tytułem premii
za rok 2007/2008 (którą to kwotę prawidłowo ustalił Sąd Okręgowy w oparciu o opinię biegłego). Czyli należna łączna premia za rok 2006/2007 i 2007/2008 wynosi kwotę 335.533,45 zł. Skoro powód otrzymał kwotę 321.083,39 zł, to różnicę stanowi kwota 14.450,06 zł i taka też kwota została zawarta w pkt 1 wyroku. W pozostałym zakresie,
tj. co do celu nr 2 dotyczącego premii za rok 2007/2008, żądanie apelacji nie mogło zostać uwzględnione.
Nie sposób także uznać, że powód udowodnił, że w roku obrotowym 2008/2009 pracował przy obsłudze klienta, jakim był Uniwersytet (...). Prawdą pozostaje,
że powód miał postawiony tego rodzaju cel w karcie celów, jednakże okoliczność taka,
sama z siebie, nie może jeszcze pozwolić na uznanie, że tak określony cel powód zrealizował.
Powód naprzemiennie, uzasadniając swoje prawo do premii z tytułu transakcji zawartych z Uniwersytetem (...), podnosi, iż - albo pracował przy tym projekcie - albo, że nie musiał pracować przy zawarciu umowy - gdyż wystarczający był sam fakt umieszczenia Uniwersytetu na liście jego celów.
Przy tak zróżnicowanej podstawie faktycznej żądania - nie sposób przyznać rację twierdzeniom powoda, które nie zostały poparte zaoferowanymi przez niego dowodami.
Mając na względzie powyższe uwagi, należy przypomnieć, że Sąd Okręgowy nie był zobowiązany do prowadzenia z urzędu postępowania dowodowego, zmierzającego
do poczynienia ustaleń uzasadniających roszczenia powoda. Wypada zwrócić uwagę,
że w świetle treści art. 232 k.p.c., to strony są obowiązane wskazywać dowody
dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Przepis ten wprawdzie dopuszcza inicjatywę dowodową sądu, niemniej jednak, w doktrynie i judykaturze podkreśla się zgodnie, iż inicjatywa taka może mieć jedynie wyjątkowy charakter.
W konsekwencji, słusznie Sąd Okręgowy uznał, że w świetle postępowania dowodowego nie zostało udowodnione, że powód wykonał cel dotyczący realizacji zamówienia na rzecz Uniwersytetu (...). Na tę okoliczność Sąd Okręgowy przesłuchał całą rzeszę świadków: T. P., W. K., W. G., J. P., K. P. i w świetle zeznań których pozostawało bezspornym, że w roku 2008/2009 powód nie uczestniczył w zawarciu kontraktu z Uniwersytetem (...). Zresztą powód nie twierdził, że brał udział w realizacji tego celu.
Jego zdaniem, sam fakt wpisania w liście celów Uniwersytetu (...), uprawniał go do nabycia premii za wykonanie zamówienia. Z takim zaś stanowiskiem nie można się zgodzić. Przede wszystkim z Regulaminu Premii Motywacyjnej wynika, że premia należna jest w sytuacji osiągnięcia celu przynajmniej na poziomie 50 %. Oznacza to więc,
że pracownik musi zrealizować przypisany mu cel, aby nabyć prawo do premii
(pkt 2.5 Premii Motywacyjnej - k. 94). Powyższe zgodne jest z zasadą ekwiwalentności wynagrodzenia za wykonaną pracę. Warto też zwrócić uwagę na to, że w świetle Regulaminu, cele miały być oceniane przez przełożonych, nadto zatwierdzane przez zarząd.
Uniwersytet (...), jako kontrahent, podlegał sprzedaży pośredniej. Powód zaś był pracownikiem sprzedaży bezpośredniej - co sam podkreślał. Powód nie był natomiast opiekunem klienta końcowego Uniwersytetu(...), albowiem nie brał udziału
w sprzedaży na rzecz Uniwersytetu w spornym okresie. Opiekunami uprawnionymi do premii byli natomiast T. P. i W. K., co zresztą było bezsporne.
Z tych względów, premia za rok 2008/2009 nie jest powodowi należna.
Również, jako bezzasadne, okazało się żądanie powoda dotyczące odsetek. Kwestią nadrzędną w tym zakresie okazała się ugoda sądowa zawarta w dniu 24 kwietnia 2009r.
W świetle jej uregulowań - strony w formie tej ugody rozstrzygnęły spór dotyczący zaległych premii za lata 2006/2007 i 2007/2008. Powód w ugodzie oświadczył, że uzyskane świadczenie z ugody w pełni zaspokaja jego roszczenia dotyczące premii i wyczerpuje postępowanie związane ze skierowanym przez niego pismem do pracodawcy.
Sąd Apelacyjny uznał, że przedmiotową ugodą powód zrzekł się prawa do odsetek
za niewypłacenie w terminie premii, podzielając stanowisko Sądu Najwyższego zawarte
w wyroku z 25 lutego 2009r., sygn. II PK 185/08, OSNP 2010 nr 19-20, poz. 229,
zgodnie z którym art. 84 k.p. dotyczący zakazu zrzeczenia się wynagrodzenia nie obejmuje swoim zakresem odsetek od nieterminowej wypłaty wynagrodzenia. Odsetki mają bowiem odmienny charakter od wynagrodzenia. Stanowią one pewien rodzaj odszkodowania
i poglądu tego nie zmienia fakt, że należne są od nieterminowej zapłaty wynagrodzenia. Podobne stanowisko zawarte zostało w wyroku SN z 20 czerwca 2006r., sygn. II PK 317/05, OSNP 2007 nr 13-14, poz. 185).
Skoro więc powód w przedmiotowej ugodzie oświadczył, że ugoda ta w pełni zaspokaja jego roszczenia dotyczące premii i wyczerpuje postępowanie związane
z wniesionym w tym zakresie pismem, to uznać należy, że złożonym oświadczeniem zrzekł się prawa do odsetek związanych z nieterminową wypłatą premii za rok 2006/2007
i 2007/2008.
Mając na względzie powyższe, Sąd Apelacyjny orzekł, jak w pkt 1 sentencji na mocy art. 386 § 1 k.p.c.
O oddaleniu apelacji w pozostałej części orzeczono w oparciu o art. 385 k.p.c., uznając, że nie zostały naruszone wskazane w apelacji przepisy prawa procesowego
i materialnego.
Co do punktu 3 wyroku, Sąd Apelacyjny orzekł na zasadzie art. 113 ust. 2
pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(j.t. Dz. U. z 2014r., poz. 1025 ze zm.).
O zasądzeniu od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym, orzeczono, mając na względzie dyspozycję art. 98 § 1
oraz § 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. i 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. przy zastosowaniu
§ 6 pkt 6 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013r., poz. 490).
Sąd, wkładając na powoda obowiązek zwrotu wszystkich kosztów procesu, kierował się ustaleniem, że pozwana uległa żądaniom powoda tylko, co do nieznacznej
części żądania, tj. ok. 8,2 %. Powód bowiem występował z żądaniem zasądzenia kwoty 177.437,00 zł, a uwzględniona została jedynie kwota 14.450,00 zł.
/-/SSA Z. Gwizdak /-/SSA M. Procek /-/SSA E. Kocurek-Grabowska
Sędzia Przewodniczący Sędzia
JR
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Katowicach
Osoba, która wytworzyła informację: Marek Procek, Zbigniew Gwizdak
Data wytworzenia informacji: