Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Zbigniew Gwizdak (spr.)
Sędziowie	SSA Tadeusz Szweda SSO del. Maria Pierzycka - Pająk
Protokolant	Beata Kłosek

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2015r. w Katowicach

sprawy z powództwa R. Ś. (R. Ś. )

przeciwko(...) Spółdzielni (...) w P.

((...) Spółdzielnia (...) w P.)

o rentę uzupełniającą

na skutek apelacji powoda R. Ś.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku z dnia 5 listopada 2014r. sygn. akt IX P 26/12

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od R. Ś. na rzecz (...) Spółdzielni (...) w P. kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, odstępując od obciążania powoda pozostałą częścią.

/-/ SSA T. Szweda /-/ SSA Z. Gwizdak /-/ SSO del. M. Pierzycka-Pająk

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III APa 5/15

UZASADNIENIE

Powód R. Ś. w pozwie przeciwko (...) Spółdzielni (...)w P. wniósł ostatecznie o zasądzenie renty wyrównawczej od daty wezwania pozwanej do ugody przesądowej w kwocie po 2.900 zł brutto miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami oraz o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów procesu.

Uzasadniając pozew powód wskazał, iż pozwana wyrokiem Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju z dnia 20 grudnia 2006 r. sygn. akt
IV P 506/05 została zobowiązana do wypłaty renty wyrównawczej, a wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 maja 2012 r. sygn. akt
III AUa 1801/11 zostało mu przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa
i zasądzenie na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych, podnosząc, że powód jest uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, a więc powinien wykorzystać zachowaną zdolność do zarobkowania. Ponadto pozwana zaproponowała powodowi pracę na stanowisku sprzedawcy za wynagrodzeniem 1.200 zł miesięcznie, ale powód propozycji tej nie przyjął.

Wyrokiem z dnia 5 listopada 2014 r., Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku oddalił powództwo zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W poczynionych ustaleniach faktycznych Sąd I instancji wskazał,
że powód zatrudniony był w pozwanej spółdzielni – Piekarni w G. – od dnia 14 października 1991 r., do dnia 28 listopada 2001 r., początkowo jako uczeń piekarski, a następnie jako piekarz piecowy. Stosunek pracy został rozwiązany w związku z przyznaniem mu renty z tytułu niezdolności do pracy.

Decyzją Powiatowego Inspektora Sanitarnego w T. z dnia
15 kwietnia 2002 r. stwierdzono u powoda chorobę zawodową - przewlekły alergiczny nieżyt błon śluzowych nosa wywołany działaniem substancji
o silnym działaniu uczulającym, z kolei decyzją z dnia 20 września 2002 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał powodowi rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową poczynając od dnia 1 maja 2002 r. do 30 września 2005 r.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju z dnia 20 grudnia
2006 r. sygn. akt IV P 506/05 zasądzono od pozwanej na rzecz powoda tytułem renty wyrównawczej za okres od 1 listopada 2002 r. do 30 września 2005 r. kwotę 8.502,96 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 31 października
2005 r. oddalając powództwo w pozostałej części.

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 maja 2012 r. sygn. akt III AUa 1801/11 zmieniono wyrok Sądu Okręgowego - Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku
z dnia 26 listopada 2009 r. sygn. akt IX U 145/09 i poprzedzającą go decyzję organu rentowego w ten sposób, iż od dnia 23 września 2008 r. przyznano powodowi prawo do stałej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
w związku z chorobą zawodową.

W dniu 20 sierpnia 2012 r. powód złożył pismo - wezwanie do zawarcia ugody przesądowej do wypłacania renty wyrównawczej w związku z chorobą zawodową. Pozwana pismem z dnia 4 września 2012 r. zaoferowała powodowi zatrudnienie w spółdzielni na podstawie umowy o pracę na stanowisku sprzedawca w sklepie przemysłowym z wynagrodzeniem miesięcznym około 1.200 zł.

Jak ustalił Sąd Okręgowy powód pozostawał zatrudniony od stycznia 2006 r. w Piekarni (...) w J., gdzie uzyskiwał zarobki
o zmiennej wysokości przeciętnie 500 – 1.500 zł.

Pozwana zaoferowała powodowi pracę na stanowisku sprzedawcy
w pawilonie handlowym (branża spożywczo - przemysłowa) z wynagrodzeniem w wysokości 1.470 brutto za 7/8 etatu podnosząc, iż ze względu na trudną sytuację materialną Spółdzielni wszyscy pracownicy zatrudnieni są w wymiarze 7/8 etatu. Jednocześnie pozwana zadeklarowała, że na swój koszt zorganizuje przeszkolenie powoda w zakresie obsługi kasy fiskalnej.

Powód nie zgodził się z przyjęciem propozycji zatrudnienia podnosząc,
iż był mobbingowany poprzez bezpodstawne zwolnienie dyscyplinarne z pracy w 1999 r., ponadto pozwana jest spółdzielnią, która nie rokuje na przyszłość. Podstawowym argumentem odmowy pracy był jego stan zdrowia, ponieważ nie jest w stanie pracować na stanowisku sprzedawcy ze względu na choroby współistniejące.

W toku postępowania Sąd I instancji dopuścił także dowód z opinii biegłej sądowej z zakresu emerytur, rent i kapitału początkowego H. P., która dokonała wyliczenia hipotetycznych zarobków powoda
w oparciu o dane dotyczące wynagrodzenia pracownika porównawczego M. D..

Biegły z zakresu medycyny pracy lek. med. A. R. w opinii z dnia 1 lipca 2014 r. uznał, iż powód jest zdolny do pracy na stanowisku sprzedawcy na 7/8 etatu w sklepie spożywczo - przemysłowym w pawilonie handlowym pozwanej.

Dokonując prawnej oceny tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy podkreślił, że powód otrzymuje rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, zatem choroba zawodowa nie spowodowała całkowitej niezdolności do pracy, a jedynie ograniczyła możliwości zarobkowe pracownika, przy czym w myśl przepisu art. 444 § 2 k.c. powód jako poszkodowany ubiegający się o rentę wyrównawczą ma obowiązek wykorzystania pozostałej zdolności do pracy. Zarazem podkreślił Sąd I instancji, że pozwana zaproponowała powodowi pracę na 7/8 etatu za wynagrodzeniem 1.470 zł brutto, a powód bez uzasadnionej przyczyny odmówił przyjęcia tej pracy, pomimo zachowanej zdolności do jej wykonywania.
Powód mógłby pracować u pozwanej na stanowisku sprzedawcy za wynagrodzeniem ponad 1.000 zł miesięcznie, co łącznie z otrzymywaną rentą
z tytułu choroby zawodowej dawałoby kwotę odpowiadającą wynagrodzeniom pracownika porównawczego. Powód nie wykazał przy tym, że gdyby nie choroba zawodowa wykonywałby inną pracę, podniósł swoje kwalifikacje.

Tym samym w ocenie Sądu I instancji brak było podstaw do zasądzenia renty wyrównawczej na rzecz powoda na podstawie przepisu art. 444 § 2 k.c. albowiem powód nie wykorzystywał zachowanych możliwości zarobkowych.

Od wyroku Sądu Okręgowego apelację wywiódł powód.

We wniesionej apelacji powód podniósł zarzuty naruszenia przepisów
art. 444 § 2 k.c. poprzez bezpodstawne przyjęcie, iż powód nie wykorzystywał swoich możliwości zarobkowych, a także zarzuty wadliwości poczynionych ustaleń, w szczególności co do rzeczywistego stanu zdrowia powoda, a także dokonywanie wyliczenia hipotetycznych zarobków z odniesieniem do zarobków pracownika porównawczego zatrudnionego na nieadekwatnym stanowisku pracy.

Wskazując na powołane zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i zasądzenie na jego rzecz od pozwanej zgodnie z żądaniem pozwu.

Uzasadniając apelację powód podkreślił, że reprezentanci pozwanej uprzednio podejmowali w stosunku do jego osoby zachowania, których znamiona pozwalały na zakwalifikowanie ich jako mobbing, w przeszłości został on bezpodstawnie dyscyplinarnie zwolniony z pracy u pozwanej, ogólna sytuacja ekonomiczna pozwanej jest zła i nie rokuje ona pomyślnie co do ewentualnych perspektyw dłuższego zatrudnienia. Zarazem apelujący podkreślił, że nie jest w stanie pracować na stanowisku sprzedawcy ze względu na choroby współistniejące w szczególności modzele stóp, żylaki kończyn dolnych, dolegliwości kręgosłupa, a ponadto nie ma do tego rodzaju pracy wystarczających kwalifikacji.

Ponadto powód wskazał na nieadekwatność odnoszenia jego hipotetycznych zarobków u pozwanej do zarobków M. D., jako pracownika porównawczego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Tytułem wstępu godzi się przypomnieć, iż w ciągu wielu lat obowiązywania regulacji art. 444 § 2 k.c., oraz poprzedzających ją analogicznych uregulowań Kodeksu zobowiązań z 1933 r. (art. 161 k.z.),
w judykaturze ukształtowany został pogląd, w świetle którego renta wyrównawcza z art. 444 § 2 k.c. przysługująca poszkodowanemu, który zachował częściowo zdolność do pracy, powinna odpowiadać różnicy między zarobkami, jakie mógłby osiągnąć, gdyby nie uległ wypadkowi,
a wynagrodzeniem jakie w konkretnych warunkach jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu swojej uszczuplonej zdolności do pracy, a poszkodowany ma obowiązek minimalizowania szkody w granicach swoich możliwości, dlatego przy ustalaniu renty należy uwzględnić wysokość potencjalnych zarobków, które mógłby on uzyskać, gdyby podjął zarobkowanie w rozmiarze wytyczonym przez ograniczone możliwości (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 maja 2009 r., sygn. akt V CSK 432/08 – por. także tezy orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1953 r., sygn. akt C 1312/52, wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2015 r., III CSK 108/14, czy wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 października 2014 r., sygn. akt I ACa 17/14, których tenor sprowadza się do wskazania, iż odpowiednia renta w rozumieniu art. 444 § 2 k.c. to renta, która wyrównuje różnicę między dochodami, które poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby zdarzenie szkodzące nie wystąpiło
a dochodami, które może on uzyskać po wystąpieniu tego zdarzenia).

Sąd Apelacyjny w Katowicach podzielając w/w utrwalone stanowisko orzecznictwa w tym względzie pragnie zarazem podkreślić, że na gruncie niniejszej sprawy po stronie powoda, który jakkolwiek uzyskuje znacząco niższe wynagrodzenie niż miało to miejsce przed rozpoznaniem u niego schorzenia skutkującego częściową niezdolnością do pracy, mamy do czynienia
z przypadkiem, w którym powód nie wykorzystał w należyty sposób ograniczonych możliwości zarobkowania w celu zminimalizowania poniesionej wskutek tego szkody, a podawane przez niego przyczyny odmowy wykorzystania takich możliwości nie pozwalają w ocenie Sądu II instancji na ich podzielenie, jako w istocie pozbawione podstaw.

Przypomnieć wypada, iż do zasadniczych zagadnień niniejszej sprawy należało rozstrzygnięcie kwestii, czy powód zachował zdolność do pracy na oferowanym mu przez pozwaną spółdzielnię stanowisku sprzedawcy na 7/8 etatu w sklepie spożywczo - przemysłowym. W świetle poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń w oparciu o przeprowadzony dowód z opinii biegłego specjalisty z zakresu medycyny pracy, wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że powód taką zdolność do pracy zachował. W prawdzie w toku postępowania pierwszoinstancyjnego oraz w wywiedzionej od wyroku z dnia
5 listopada 2014 r. apelacji, powód kwestionował tak wnioski w/w opinii, jak i poczynione przez Sąd Okręgowy w oparciu o te wnioski ustalenia faktyczne, tym niemniej nie sposób w żaden sposób uznać, aby stanowisko powoda w tym względzie mogło zostać podzielone przez Sąd Apelacyjny.

W pierwszym rzędzie w zastrzeżeniach do opinii biegłego (k. 242 – 244), powód wprawdzie wskazywał, iż nie zgadza się z jej konkluzją, jednakże nie przedstawił żadnych argumentów, czy wniosków, które mogły pozwolić na uznanie tych zarzutów za mające jakiekolwiek racjonalne uzasadnienie, poza samym brakiem woli przyjęcia oferty pozwanej. Ponadto skupił się także na kwestii kondycji ekonomicznej tejże oraz mobbingu, jakiemu miał być poddawany, gdy uprzednio pracował w pozwanej spółdzielni. Podobną argumentację powód przedstawił zresztą w następnie sformułowanym przez siebie wniosku o wyłączenie biegłego (k. 266 – 267), a także podczas rozprawy apelacyjnej w dniu 17 kwietnia 2015 r. (k. 322, 20 m 56 s – 30 m 08 s e – protokołu).

Po wtóre powód - co wymaga szczególnego podkreślenia - podnosząc brak możliwości podejmowania pracy w wyuczonym zawodzie piekarza, jednocześnie podejmował zatrudnienie zgodne z kwalifikacjami w piekarni (...) w J. w wymiarze 1/4 etatu, co przeczyłoby jego stanowisku o braku możliwości podejmowania tego rodzaju zatrudnienia ze względu na alergię, na jaką cierpi. Kolejno wymaga dostrzeżenia, że powód oponował przeciwko podjęciu pracy u pozwanej podnosząc argumenty
o mobbingu, jakiemu miał być poddawany w roku 1999. Sąd Apelacyjny nie może jednak uznać, aby w istocie jednostkowe zdarzenie sprzed kilkunastu lat mogło stanowić uzasadniony powód odmowy przyjęcia oferowanego przez pozwaną zatrudnienia.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda jako bezzasadną, na podstawie art. 385 k.p.c., jak w punkcie 1 sentencji.

Ze względu na trudną sytuację życiową powoda, Sąd II instancji obciążył go obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanej jedynie częściowo, stosownie do dyspozycji art. 98 § 1 oraz § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz 391 § 1 k.p.c. przy zastosowaniu art. 102 k.p.c.

/-/ SSA T. Szweda /-/ SSA Z. Gwizdak /-/ SSO del. M. Pierzycka-Pająk

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek