Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 29 listopada 2016 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach w Wydziale II Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSA Beata Basiura

Protokolant: Grzegorz Pawelczyk

przy udziale Prokuratora Krzysztofa Błacha

po rozpoznaniu w sprawie P. C.

zażalenia wniesionego przez pełnomocnika pokrzywdzonego (...) sp. z o.o.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 6 października 2016 roku sygn. akt V K 227/07

w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

postanawia:

utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Katowicach nie uwzględnił wniosku pełnomocnika pokrzywdzonego (...) sp. z o.o. i odmówił nadania klauzuli wykonalności w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w w pkt 3 wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach sygn. V K 227/07 z dnia 20 grudnia 2007 roku przeciwko skazanemu P. C. na rzecz pokrzywdzonego jako następcy prawnemu (...) S.A. z siedzibą w W..

Zażalenie na to postanowienie złożył pokrzywdzony, reprezentowany przez radcę prawnego, który zarzucił obrazę art.107§1 k.p.k., art.106 k.k., art.840§1 k.p.c., art.2§1 pkt 3 k.p.k. i wniósł o zmianę postanowienia poprzez nadanie klauzuli wykonalności rozstrzygnięciu zawartemu w pkt.3 wyroku, którym zasądzono od P. C. na rzecz pokrzywdzonego kwotę 100.000,00 zł tytułem częściowego naprawienia szkody.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie na uwzględnienie nie zasługuje.

Bezspornym jest, że zgodnie z treścią art.76§1 i 2 k.k. skazanie P. C. wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 20 grudnia 2007 roku sygn. VK 227/07 uległo zatarciu z dniem 28 czerwca 2013 roku. Wywody Sądu w tym zakresie są prawidłowe. Z treści art. 76 § 2 k.k. wynika w sposób jednoznaczny, iż nie odnosi się on do obowiązku naprawienia szkody, orzeczonego na podstawie art. 72 § 2 k.k. Niewykonanie obowiązków związanych z okresem próby, o których mowa w art. 72 § 1 i 2 k.k., nie ma wpływu na wydłużenie okresu zatarcia skazania. W przypadku skazanego nastąpiło ono po upływie okresu próby i dalszych 6 miesięcy. Konsekwencją tego jest - zgodnie z treścią art.106 k.k.- uznanie skazania za niebyłe, co oznacza, że powoływanie się na wyrok skazujący jest niedopuszczalne. Wyrok skazujący to nie tylko orzeczenie o winie, ale również zawarte w nim rozstrzygnięcia, będące tego następstwem (kary, środki karne, środki związane z oddaniem sprawcy próbie, itd.) i ściśle z sobą powiązane.

Obowiązek naprawienia szkody orzeczony w trybie art.72§2 k.k. nie stanowi samodzielnego bytu. Może być orzeczony tylko w przypadku zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary, stanowi środek związany z poddaniem sprawcy próbie. Wskazuje na to tytuł rozdziału VIII kodeksu karnego, w którym przepis ten został zamieszczony. Treść tego przepisu, ale również innych przepisów kodeksu karnego (por. art.75§2 k.k., art.75a§1 k.k.) dowodzi, że określony w nim środek w postaci zobowiązania do naprawienia szkody nie jest tożsamy ze środkami kompensacyjnymi, o jakich mowa w rozdziale Va kodeksu karnego, w tym z obowiązkiem naprawienia szkody z art.46 k.k.

W postanowieniu z dnia 24 lutego 2010 r., I KZP 31/09, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że w przeciwieństwie do środka karnego z art. 46 § 1 k.k., który ze swej istoty ma charakter penalny i niewątpliwym ratio legis tego unormowania było "umożliwienie pokrzywdzonemu dochodzenia roszczeń wynikających z przestępstwa w prostszy niż w drodze procesu cywilnego sposób" (Uzasadnienie rządowego projektu Kodeksu karnego, Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997, t. 14, s. 147), zobowiązanie do naprawienia szkody z art. 72 § 2 k.k. ma inny cel i charakter. Jest to środek probacyjny, związany z poddaniem sprawcy próbie, który przede wszystkim "daje możliwość sądowi istotnego oddziaływania wychowawczego na skazanego w czasie całego okresu próby" (A. Zoll: op. cit., s. 1038). Zatem funkcja kompensacyjna, jakkolwiek priorytetowa, nie jest jedyną, którą taki środek ma spełniać. Równie bowiem istotne są też jego funkcje: szczególnoprewencyjno-wychowawcza i ogólnoprewencyjna. Właśnie potrzeba realizacji tych wszystkich funkcji kształtujących probacyjny cel obowiązków określonych w art. 72 k.k. spowodowała, że ustawodawca przewidział w art. 74 § 1 k.k. obligatoryjne określenie przez sąd m.in. czasu ich wykonania, a tym samym określenie go w sposób inny, aniżeli jako data uprawomocnienia się wyroku. To zresztą powoduje, że wykonalność zobowiązania do naprawienia szkody orzeczonego na podstawie art. 72 § 2 k.k. następuje z zaistnieniem terminu wskazanego przez sąd, orzekający w trybie art. 74 § 1 k.k. (wyjątkowo też w związku z art. 178 § 1 k.k.w.), jako czas jego wykonania, a zatem dopiero wówczas orzeczeniu zawierającemu takie rozstrzygnięcie - w tym zakresie - można nadać klauzulę wykonalności. Stwierdzenie wymagalności roszczenia jest więc podstawowym warunkiem nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności.

Na marginesie jedynie należy dodać, że z dniem 1 lipca 2015 roku w związku z nowelizacją kodeksu karnego, środek określony w art.46 k.k. został umieszczony w rozdziale Va o tytule „Przepadek i środki kompensacyjne”, tym samym ustawodawca wyraźnie określił jego rolę i cel w systemie prawa karnego, w dalszym ciągu przeciwstawiając mu obowiązek określony w art.72§2 k.k.

Nie ulega wątpliwości, iż skazany w wyznaczonym mu 3-letnim okresie do wywiązania się z obowiązku naprawienia szkody nie zadośćuczynił temu, co uprawniało pokrzywdzonego do wystąpienia ze stosownym wnioskiem w sytuacji wymagalności roszczenia. Pokrzywdzony ani w tym terminie, ani w trwającym jeszcze okresie próby, nie podjął kroków zmierzających do wyegzekwowania kwoty należnej tytułem naprawienia szkody. Mimo pisma Sądu z dnia 12.04.2012 roku, adresowanego do pokrzywdzonego, o informację w zakresie spłaty zadłużenia, odpowiedź nie została udzielona. Dopiero w dniu 16.06.2016 roku, a więc po upływie okresów skutkujących zatarciem skazania, wystosował pismo zawierające wolę egzekwowania należności. Taka postawa pokrzywdzonego dowodzi, że realizacja zobowiązania do naprawienia szkody nie nastąpiła m.in. z uwagi na postawę i zaniedbania pokrzywdzonego. Również z tych przyczyn twierdzenie pełnomocnika, że nie uwzględniając wniosku pokrzywdzonego, Sąd naruszył przepis art.2 §1 pkt.3 k.p.k., jest niezasadne i wynika z niewłaściwego rozumienia jego treści.

Nie można też zgodzić się z zarzutem naruszenia art.107 § 1 k.p.k. Obrońca zapomina, że z chwilą zatarcia skazania nie funkcjonuje w porządku prawnym wyrok skazujący, który zawierał m.in. rozstrzygnięcie o obowiązku z art.72§2 k.k. Oznacza to brak tytułu egzekucyjnego, któremu możnaby nadać klauzulę wykonalności według przepisów k.p.c. Takie samo stanowisko zostało wyrażone w glosie Marka Siwka do postanowienia SN z dnia 24 lutego 2010 r., I KZP 31/09: „po upływie okresu z art. 76 § 1 k.k. nie jest możliwe nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi w zakresie obowiązku orzeczonego na podstawie art. 72 § 2 k.k. - wyrok skazujący obejmujący czyn, co do którego nastąpiło już zatarcie skazania, traci status tytułu egzekucyjnego w zakresie zawartych w nim rozstrzygnięć, które nadają się do egzekucji w myśl przepisów kodeksu postępowania cywilnego, z wyjątkiem środka karnego orzeczonego na podstawie art. 46 § 1 k.k.”

Podważanie przez skarżącego stanowiska Sądu Okręgowego poprzez powołanie się na treść art.840§1 k.p.c. jest niezrozumiałe, skoro następstwa zatarcia skazania są jednoznacznie określone w art.106 k.k. Właściwe rozumienie tego przepisu i przedstawione powyżej okoliczności powodują, że nie do przyjęcia są zawarte w apelacji twierdzenia, iż zatarcie skazania nie może mieć wpływu na wykonanie orzeczeń o charakterze cywilnoprawnym w drodze postępowania cywilnego.

Przedstawione argumenty powodują, że nie zaistniały w sprawie wątpliwości i rozbieżności w orzecznictwie, które uzasadniałyby wystąpienie z pytaniem prawnym do Sądu Najwyższego. Również i ten wniosek apelacji nie zasługiwał na uwzględnienie.

Mając te wszystkie okoliczności na względzie - należało postanowić jak wyżej.

z./

-

o treści postanowienia powiadomić pokrzywdzonego i jego pełnomocnika oraz skazanego;

-

zwrócić akta sprawy.

Katowice, dnia 29.11.2016 roku.