Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 4 kwietnia 2023 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Rafał Doros

Protokolant: Magdalena Golyszny

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach del. do Prokuratury Regionalnej w Katowicach Jolanty Tałaj

po rozpoznaniu w sprawie D. C.

skazanego za przestępstwa z art. 278 § 1 k.k., art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 283 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

zażalenia złożonego przez obrońcę skazanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 16 lutego 2023 roku, sygn. akt VII Kow 191/23

w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na odbywanie reszty kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego

na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

postanawia

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania

Sądowi Okręgowemu w Gliwicach.

UZASADNIENIE

Wniesione zażalenie okazało się o tyle skuteczne, że wywołana jego wniesieniem kontrola odwoławcza doprowadziła do uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że wniosek inicjujący niniejsze postępowanie wykonawcze skazany złożył 19 stycznia 2023 r., a zatem przy jego rozpoznaniu należało stosować przepisy kodeksu karnego wykonawczego w brzmieniu nadanym ustawą z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2022 r. poz. 1855), które weszły w życie 1 stycznia 2023 r.

Zgodnie z art. 43la § 1 pkt 2 k.k.w. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2023 r. sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli (poza spełnieniem wymogów określonych w pkt 1 i 3-5) odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary .

Z uzasadnienia projektu opisanej wyżej ustawy nowelizującej (druk sejmowy nr 2376) wynika, że celem nowelizacji miało być poszerzenie stosowania systemu dozoru elektronicznego, zaś zmiana art. 43la pkt 2 k.k.w. (z przesłanki pozytywnej, tj. „ jeżeli jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary” na przesłankę o charakterze negatywnym) ma na celu spowodowanie, by sąd penitencjarny, odmawiający zezwolenia na odbycie kary w SDE, był zobowiązany do wskazania i uzasadnienia przyczyn takiej odmowy, podczas gdy w poprzednim stanie prawnym to skazany winien uzasadnić, że cele kary zostaną osiągnięte „pomimo” zastosowania SDE.

Opisana wyżej zmiana przepisów prowadzi do konstatacji, że w aktualnym stanie prawnym zasadą powinno być udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, chyba, że stoją temu na przeszkodzie szczególne względy wskazujące na niemożność osiągnięcia w ten sposób celów i funkcji kary, które to względy sąd penitencjarny winien wykazać w uzasadnieniu rozstrzygnięcia.

Lektura pisemnych motywów zaskarżonego postanowienia wskazuje natomiast, że sąd I instancji nie dostrzegł zmiany z dniem 1 stycznia 2023 roku stanu prawnego, na co wskazuje treść pierwszego akapitu uzasadnienia, w którym przytoczono treść przepisu w dotychczasowym brzmieniu (z błędnym zresztą odwołaniem do względów bezpieczeństwa, stopnia demoralizacji i innych szczególnych okoliczności, przewidzianych w § 2, który to przepis nie znajduje zastosowania do D. C., gdyż odbywa on już karę zakładzie karnym). Skutkowało to obrazą prawa materialnego polegająca na niewłaściwym zastosowaniu przepisu art. 43la § 1 k.k.w. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2022 r.

Swe rozstrzygnięcie sąd I instancji oparł na wielokrotnej karalności skazanego, nieskuteczności środków wychowawczych oraz jego pogłębiającej się demoralizacji, uznając, że mimo prawidłowego zachowania w zakładzie karnym wykonanie reszty kary w SDE nie byłoby wystarczające do osiągnięcia celu tej kary.

Słusznie natomiast wskazuje skarżący, choć nie sformułował w środku odwoławczym zarzutów, na te pozytywne okoliczności dotyczące postawy skazanego, zupełnie pominięte przez sąd I instancji, które podważyć mogą przekonanie o jego pogłębiającej się demoralizacji. Sąd Okręgowy nie uwzględnił bowiem przy orzekaniu ani treści wywiadu środowiskowego, dotyczącego niebudzącego zastrzeżeń zachowania skazanego przed osadzeniem, ani tego, że czyny, za które obecnie odbywa karę zostały popełnione do września 2017 roku, a po opuszczeniu zakładu karnego w marcu 2021 roku, po odbyciu kary łącznej 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności, D. C. nie wszedł ponownie w konflikt z prawem, ustabilizował swoją sytuację rodzinną. Co więcej, przeszedł leczenie odwykowe i ukończył pełny cykl terapii podstawowej w ośrodku terapii uzależnień.

Powyższe wskazuje, że dokonując oceny całokształtu postępowania skazanego sąd I instancji oparł się na niepełnym materiale dowodowym, a w konsekwencji nie sposób uznać poczynione w ten sposób ustalenia faktyczne za prawidłowe, mogące stanowić podstawę rozstrzygnięcia. Dopiero dokonana w toku ponownego rozpoznania sprawy analiza i ocena całokształtu materiału dowodowego - w tym zarówno okoliczności negatywnych jak i pozytywnych występujących po stronie skazanego - przez pryzmat przesłanek wskazanych w art. 43la § 1 i 3 k.k.w. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2023 roku, a znajdującym zastosowanie w tej sprawie, będzie mogła stanowić podstawę rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku skazanego z 19 stycznia 2023 roku, którego treści sąd odwoławczy w żadnej mierze nie przesądza. W razie natomiast ewentualnego negatywnego rozpoznania tego wniosku, pisemne motywy rozstrzygnięcia powinny wyjaśniać jakie szczególne względy, w ocenie sądu penitencjarnego wskazują, że w razie odbycia kary w SDE nie zostaną osiągnięte jej cele określone art. 67 § 1 k.k.w., stojąc na przeszkodzie odbywaniu przez skazanego kary pozbawienia wolności w tym systemie, co umożliwi ewentualną kontrolę odwoławczą.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny orzekł jak w części dyspozytywnej postanowienia, ograniczając rozpoznanie zażalenia do wskazanych wyżej uchybień skutkujących orzeczeniem kasatoryjnym, albowiem rozpoznanie pozostałych podniesionych w środku odwoławczym uchybień byłoby przedwczesne.