Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 12 grudnia 2023 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia SA Michał Marzec

Protokolant: Magdalena Golyszny

przy udziale prokuratora Prokuratury Regionalnej w Katowicach Marty Irzyńskiej

po rozpoznaniu w sprawie V. H.

zażalenia wniesionego przez obrońcę ściganego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 14 listopada 2023 roku, sygn. akt XVI Kop 60/23

w przedmiocie prawnej dopuszczalności wydania osoby ściganej na terytorium Ukrainy

na podstawie art. 437 § 1 i § 2 k.p.k.

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie w pkt 1 i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Katowicach.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 14 listopada 2023 roku, sygn. akt XVI Kop 60/23, Sąd Okręgowy w Katowicach w oparciu o art. 55 ust. 5 Konstytucji RP w zw. z art. 603 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 i 2 ust. 1 Europejskiej Konwencji o ekstradycji sporządzonej w Paryżu dnia 13 grudnia 1957 r. wraz z protokołami dodatkowymi stwierdził dopuszczalność wydania obywatela Ukrainy V. H. organom Ukrainy w celu wykonania wyroku Sądu Miejskiego i Okręgowego w Niżynie – Obwodu Czernihowskiego. Sąd ten jednocześnie przyznał wynagrodzenie obrońcy z urzędu.

Na powyższe postanowienie zażalenie złożył obrońca ściganego, który zarzucił mu naruszenie przepisów:

art. 3 w zw. z art. 5 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (dalej EKPC) poprzez zaniechanie wszechstronnej oceny dopuszczalności ekstradycji ściganego podczas gdy na terytorium Ukrainy przedłużono powszechną mobilizację wojskową, przez co może dojść do naruszenia wolności i praw osoby wydanej;

art. 6 EKPC poprzez wydanie ściganego, bowiem wydanie wyroku względem niego nie nastąpiło z poszanowaniem zasad rzetelnego procesu z uwagi na trwającą wojnę, co przejawia się w niezgodności między wymiarem orzeczonej kary, okresem tymczasowego aresztowania, a pozostającym okresem kary do odbycia;

170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego obrońcy w zakresie dokumentacji dotyczącej azylu ściganego na terytorium Republiki Czeskiej.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez stwierdzenie niedopuszczalności wydania obywatela Ukrainy V. H. organom Ukrainy lub ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie obrońcy ściganego okazało się skuteczne o tyle, że skutkowało zainicjowaniem kontroli instancyjnej. Ta zaś doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że z uwagi na uchybienia proceduralne, o których będzie mowa poniżej, zaskarżone postanowienie nie może się ostać.

Zgodnie z art. 410 k.p.k., znajdującym zastosowanie również na kanwie niniejszej sprawy podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Zaskarżone postanowienie wydane miało zostać w oparciu o materiał zebrany w sprawie XVI Kop 60/23 oraz akta Prokuratury Okręgowej w Katowicach o sygn. 3015-3.Oz.1045.2023. Załącznikiem do wniosku miał być m. in. przetłumaczony wyrok z dnia 9 marca 2021 r. o sygn. 740/3412/20 wraz z nakazem wykonania kary. Tymczasem zarówno w aktach jak i w załączonych aktach prokuratorskich brak jest przedmiotowych dokumentów w przetłumaczonej wersji. Tym samym postanowienie wydane przez Sąd Okręgowy wydane zostało bez wymaganej dokumentacji, bez której zasadniczo niemożliwe jest zweryfikowanie np. czy czyn którego dotyczył wyrok stanowi przestępstwo również na terytorium Polski. Zresztą zgodnie z art. 12 Europejskiej Konwencji o ekstradycji sporządzonej w Paryżu z dnia 13 grudnia 1957 r., jak również stosowanego uzupełniająco art. 63 ust. 2 umowy między Rzecząpospolitą Polską, a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych sporządzonej w Kijowie dnia 24 maja 1993 r., do wniosku dołącza się m.in. oryginał lub uwierzytelniony odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia skazującego lub o zastosowaniu środka zabezpieczającego albo innego dokumentu mającego taką samą moc prawną, wydanego w formie określonej przez prawo Strony wzywającej. Żeby z kolei dokonać prawidłowej weryfikacji tego orzeczenia konieczne pozostaje pozyskanie tłumaczenia.

Słusznie zresztą zauważa obrońca, że w sprawie nasuwają się wątpliwości co do okresu na jaki ścigany ma zostać osadzony. Skoro ścigany został skazany na karę 6 lat pozbawienia wolności, a na tymczasowym aresztowaniu przebywał przez okres ok. 4 miesięcy, to do odbycia powinno mu zostać ok 5 lat i 8 miesięcy kary pozbawienia wolności. Tymczasem strona ukraińska wskazuje, że ściganemu pozostało do odbycia 4 lat i 7 miesięcy kary pozbawienia wolności, bez precyzowania z jakiego powodu. Przedmiotową wątpliwość rozstrzygnąć może treść brakującego wyroku lub koniecznym stanie się zwrócenie do Republiki Ukrainy w trybie art. 13 Europejskiej Konwencji o Ekstradycji. Należy przy tym podkreślić, że stwierdzając prawną dopuszczalność wydania z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatela innej narodowości na terytorium Ukrainy należy sprawdzić, czy nie naruszałaby to zasad porządku prawnego, a co mogłoby mieć miejsce przy wydaniu obywatela w ramach błędnie wydanego wyroku.

Pozostałe zarzuty obrońcy nie zasługiwały na uznanie. W zakresie oddalenia wniosku dowodowego obrońcy należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 61 umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych sporządzona w Kijowie dnia 24 maja 1993 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 96, poz. 465 z późn. zm.) jak i zgodnie z art. 604 § 1 pkt 1 k.p.k. jedynie azyl wydany przez Rzeczpospolita Polskę uprawnia do odstąpienia od przekazania. Z kolei w przypadku mobilizacji należy stwierdzić, że sytuacja ta dotyczy wszystkich obywateli Ukrainy, w związku z czym nie może być mowy o naruszeniu wolności i praw osobistych ściganego, skoro nie jest to sytuacja wyjątkowa tylko względem ściganego. Niemniej zdaniem Sądu Apelacyjnego wystarczające jest zapewnienie strony ukraińskiej, że wnosi o ekstradycję w celu wykonania wyroku.

Nie przesądzając więc ostatecznego wyniku sprawy, sąd ponownie rozpoznając wnioski o ekstradycję winien rzetelnie przeanalizować przesłanki prawnej dopuszczalności przekazania V. H. organom Ukrainy, precyzyjnie wskazać oznaczenie spraw, co do których stwierdza dopuszczalność lub niedopuszczalność wydania ściganego, jak również zbadać kompletność wszystkich elementów wniosku o ekstradycję.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie.