Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 6 sierpnia 2024 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Rafał Doros

Protokolant: Kamil Klupś

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej del. do Prokuratury Regionalnej w Katowicach Iwony Skrzypek

w przedmiocie zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy adwokackiej

zażalenia wniesionego przez prokuratora

na postanowienie Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 15 lipca 2024 r., sygn. akt III Kp 539/24,

o nieuwzględnieniu wniosku prokuratora

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 636 § 1 k.p.k.

postanawia

1)  utrzymać zaskarżone postanowienie w mocy;

2)  kosztami postępowania odwoławczego obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej postanowieniem z dnia 15 lipca 2024 roku, sygn. akt III Kp 539/24, na podstawie art. 180 § 2 k.p.k. nie uwzględnił wniosku prokuratora i odmówił zwolnienia z tajemnicy adwokackiej adw. P. K. (Kancelaria Adwokacka w O.) celem przesłuchania go w charakterze świadka na okoliczności związane z reprezentowaniem przez niego pozwanego W. W. w toku postępowania prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej w sprawie z powództwa G. S. o zapłatę pod sygn. akt I Nc 80/20, a następnie I C 1749/20.

Powyższe postanowienie zostało zaskarżone przez prokuratora, który w wywiedzionym środku odwoławczym podniósł zarzut mającej wpływ na treść rozstrzygnięcia obrazy przepisu art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oceny dowodów, czego konsekwencją był błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, a polegający na bezzasadnym, niezgodnym z materiałem dowodowym i zasadami doświadczenia życiowego oraz niesłusznym uznaniu, że wniosek prokuratora pozostaje nieprecyzyjny, a okoliczności w nim wskazane mogą być ustalone na podstawie innych dowodów w sprawie oraz w oparciu o domniemania, a nadto, iż prokurator nie wykazał, by zwolnienie z tajemnicy adwokackiej pozostawało niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, co skutkowało nieuwzględnieniem wniosku prokuratora o zwolnienie z tajemnicy adwokackiej, podczas gdy istnieją podstawy do przyjęcia, że inicjatywa dowodowa została obecnie wyczerpana, a jedynym pozostałym źródłem dowodowym są zeznania adw. P. K., przy czym jego przesłuchanie jest niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczności podlegające dowodzeniu nie mogą być ustalone na podstawie innych dowodów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie prokuratora nie zasługuje na uwzględnienie.

Niniejsza kontrola odwoławcza, przeprowadzona przez pryzmat zarzutów podniesionych przez skarżącego oraz argumentacji przedstawionej na ich poparcie, potwierdziła prawidłowość ustaleń faktycznych i prawnych poczynionych przez sąd a quo, a także trafność samego rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu Apelacyjnego, realia przedmiotowej sprawy nie dostarczają bowiem podstaw do uwzględnienia wniosku prokuratora o zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy adwokackiej.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż w myśl art. 6 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1184 z późn. zm.), adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej, zaś obowiązek ten nie może być ograniczony w czasie. Powyższa regulacja stanowi gwarancję poszanowania relacji zaufania klienta do adwokata, bez której nie sposób wyobrazić sobie prawidłowej reprezentacji i prawidłowo funkcjonującego wymiaru sprawiedliwości, w związku z czym uchylenie obowiązku zachowania rzeczonej tajemnicy może następować jedynie w wyjątkowych, uregulowanych ustawowo przypadkach i w określonym jedynie zakresie (W. Marchwicki [w:] Prawo o adwokaturze. Komentarz, red. P. F. Piesiewicz, Warszawa 2023, art. 6).

Procedura zwolnienia adwokata z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej została natomiast uregulowana w art. 180 § 2 k.p.k., zgodnie z którym może być on przesłuchiwany co do faktów objętych tą tajemnicą jedynie wówczas, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a dana okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. Ustawodawca wprowadzając do porządku prawnego powyższą regulację, stanowiącą w istocie lex specialis wobec cytowanego wyżej przepisu art. 6 ustawy Prawo o adwokaturze, wyodrębnił zatem dwie przesłanki, od których kumulatywnego spełnienia uzależniona jest możliwość zwolnienia adwokata od zachowania tajemnicy zawodowej, a które muszą być rozumiane w sposób ścisły i nie podlegają jakiejkolwiek wykładni rozszerzającej. W konsekwencji możliwość przeprowadzenia dowodu w oparciu o informacje objęte tajemnicą adwokacką musi poprzedzać ustalenie, iż w określonym przypadku interesy wymiaru sprawiedliwości rzeczywiście uzasadniają naruszenie chronionego ową tajemnicą interesu publicznego i prywatnego, natomiast uzyskanie rzeczonej informacji nie jest możliwe wskutek wdrożenia alternatywnych środków dowodowych.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy zgodzić się z Sądem Okręgowym, iż ustalenie wymienionych w treści wniosku prokuratora okoliczności nie wymaga zastosowania instytucji o charakterze nadzwyczajnym, jaką jest zwolnienie adwokata od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. W toku śledztwa zgromadzono już obszerny materiał dowodowy, pochodzący zarówno ze źródeł osobowych, jak i z dokumentów, którego wnikliwa analiza pozwala w ocenie sądu odwoławczego na skonstruowanie określonego stanu faktycznego, i to nawet pomimo poszlakowego charakteru części zabezpieczonych informacji. Jakkolwiek treść zeznań złożonych dotychczas przez świadków W. W. i J. W. oraz G. S. w istocie zawiera liczne rozbieżności, których nie udało się wyeliminować w drodze przeprowadzenia uzupełniających przesłuchań świadków, to w ślad za sądem I instancji stwierdzić trzeba, iż zadaniem organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze winno być obecnie dokonanie wszechstronnej oceny zgromadzonego dotychczas materiału dowodowego, tak aby z wykorzystaniem zasad logiki, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego nadać części z nich przymiot wiarygodności, a innych tego przymiotu pozbawić. Co więcej, w ocenie Sądu Apelacyjnego brak jest dostatecznie solidnych podstaw do przyjęcia, by zaistniałe w realiach przedmiotowej sprawy wątpliwości realnie mogły zostać rozwiane wskutek przesłuchania adwokata P. K., reprezentującego interesy pozwanego W. W. w postępowaniu cywilnym prowadzonym przez Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej pod sygn. akt I Nc 80/20, a następnie I C 1749/20. Innymi słowy, w realiach niniejszej sprawy należało uznać, że uzyskanie informacji wymienionych w treści wniosku prokuratora nie ma kluczowego znaczenia dla możliwości wydania w sprawie merytorycznego rozstrzygnięcia, lecz w istocie ma służyć jedynie ocenie wiarygodności depozycji składanych uprzednio przez świadków W. W., J. W. oraz G. S.. Wobec powyższego, nie sposób zgodzić się ze skarżącym, by dobro wymiaru sprawiedliwości przemawiało za zwolnieniem adwokata P. K. z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. Oczywistym jest bowiem, że zeznania adwokata na okoliczności objęte rzeczoną tajemnicą nie mogą prowadzić jedynie do zbadania mocy czy wiarygodności pozostałych, zabezpieczonych już w toku śledztwa dowodów. Nie można tracić z pola widzenia, iż dyspozycja art. 180 § 2 k.p.k. wprowadza warunek niemożności ustalenia danej okoliczności na podstawie innego dowodu. W konkluzji przesłuchanie adwokata na okoliczność objętą tajemnicą zawodową może służyć jedynie powzięciu wiedzy co do konkretnego, nieznanego dotąd stanu rzeczy, a nie potwierdzeniu bądź zaprzeczeniu informacji uzyskanych na ten temat od innych osób, do czego niewątpliwie zmierzał prokurator.

W świetle naprowadzonych wyżej okoliczności, należało podzielić wyrażony w pisemnych motywach zaskarżonego postanowienia pogląd, zgodnie z którym w realiach przedmiotowej sprawy nie zostały spełnione przesłanki do zwolnienia adwokata z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, dlatego też orzeczenie utrzymano w mocy.

Wobec nieuwzględnienia zażalenia wniesionego wyłącznie przez oskarżyciela publicznego, w myśl przepisu art. 636 § 1 k.p.k. kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa.

ZARZĄDZENIE

Akta zwrócić.

Katowice, dnia 6 sierpnia 2024 r.