Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 9 kwietnia 2014 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący-Sędzia: SA Mirosław Ziaja

Sędziowie: SA Piotr Mirek (spr.)

SA Wojciech Kopczyński

Protokolant: Magdalena Baryła

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. del. Pawła Zuberta

po rozpoznaniu w sprawie M. P. (P.) i in.

oskarżonej o popełnienie czynu z art. 76 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. przy zast. art. 37 § 1 pkt 6 k.k.s.i in.

zażalenia wniesionego przez prokuratora

na postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 25 lutego 2014 roku, sygn. akt IV K170/10

w przedmiocie nieuwzględnienia wniosku o zawieszenie postępowania

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.

postanawia:

utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 lutego 2014 roku, sygn. akt IV K170/10 Sąd Okręgowy
w G. nie uwzględnił wniosku prokuratora o zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie do czasu wydania prawomocnych decyzji Urzędu Skarbowego w C..

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł prokurator, zarzucając mu:

⚫

obrazę przepisów postępowania, a to art. 22 k.p.k. w zw. z art.8§ l i 2 k.p.k. i art.4 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia polegającą na niezastosowaniu art. 22 kpk
i błędnym zastosowaniu art. 8 § 1 i 2 k.p.k. i art. 4 k.p.k. w sytuacji gdy brak decyzji podatkowych ustalających wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług będących podstawą w zakresie wyliczenia kwoty nienależnie zwróconego podatku co ma istotne znaczenie dla oceny realizacji przez oskarżoną M. P. znamion czynu zabronionego spenalizowanego w art. 299 § 1 w zw. z § 5 k.k. i całokształtu zachowania oskarżonej, a tym samym realizacji w toku przedmiotowego postępowania zasady obiektywizmu, ponieważ wbrew wyrażonemu w zaskarżonym postanowieniu błędnemu poglądowi prawnemu, że decyzje te stanowią zagadnienie prawne, w rzeczywistości dotyczą one ustaleń faktycznych,
a nie prawnych, co powoduje, że niezbędne jest uzyskanie prawomocnych decyzji skarbowych w tym zakresie, a oczekiwanie na ich wydanie stanowi długotrwałą przeszkodę uniemożliwiająca kontynuowanie postępowania,

⚫

obrazę przepisów postępowania, a to art.114 a k.k.s. w zw. z art.8 § 1 i 2 k.p.k. i art.
4 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia polegającą na niezastosowaniu art.114
a k.k.s. i błędnym zastosowaniu art. 8 § 1 i 2 k.p.k. i art. 4 k.p.k. w sytuacji gdy brak decyzji podatkowych ustalających wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług będących podstawą w zakresie wyliczenia kwoty nienależnie zwróconego podatku ma istotne znaczenie dla oceny realizacji przez oskarżoną M. P. znamion czynu zabronionego spenalizowanego w art. 76 § 1 k.k.s.
i całokształtu zachowania oskarżonej, a tym samym realizacji w toku przedmiotowego postępowania zasady obiektywizmu, ponieważ wbrew wyrażonemu w zaskarżonym postanowieniu błędnemu poglądowi prawnemu, że decyzje te stanowią zagadnienie prawne, w rzeczywistości dotyczą one ustaleń faktycznych, a nie prawnych, co powoduje, że niezbędne jest uzyskanie prawomocnych decyzji skarbowych w tym zakresie, a oczekiwanie na ich wydanie stanowi, iż prowadzenie postępowania jest
w istotny sposób utrudnione ze względu na ponownie toczące się postępowanie przed organami podatkowymi,

⚫

obrazy przepisów postępowania, a to art. 94 § l pkt 4 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia polegającą na braku zawarcia podstawy prawnej w treści zaskarżonego postanowienia, a którą opisano dopiero w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, w sytuacji gdy postanowienie powinno zawierać rozstrzygnięcie z podaniem podstawy prawnej, co poskutkowało tym, że nie jest możliwa ocena czy podstawa prawna zawarta w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia jest tożsama, z tą która stanowiła podstawę jego wydania.

Podnosząc te zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku prokuratora i zawieszenie postępowania sądowego do dnia wydania przez organy podatkowe ponownych decyzji w zakresie dotyczącym określenia zobowiązań podatkowych podatnika (...) obejmujących nienależnie zwrócone podatnikowi kwoty podatku od towarów i usług za miesiące maj, czerwiec, lipiec 2004 roku, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gliwicach.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie prokuratora co do zasady na uwzględnienie nie zasługuje. Co prawda trafnie skarżący ponosi, że Sąd Okręgowy w części dyspozytywnej zaskarżonego postanowienia nie wskazał podstawy prawnej wydanego rozstrzygnięcia, niemniej jednak to uchybienie nie wypływa na prawidłowość zaskarżonego postanowienie. Zdaniem Sądu Apelacyjnego wskazanie jedynie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przepisów prawa stanowiących jego podstawę – wbrew twierdzeniem skarżącego - odzwierciedla tok rozumowania Sądu
I instancji w kwestii odmowy zawieszenia postępowania sądowego i jednocześnie pozwala na dokonanie właściwej i kompleksowej kontroli instancyjnej.

Zaznaczyć na wstępie trzeba, że zarzucając Sądowi I instancji obrazę art. 22 k.p.k.
w zakresie dotyczącym zarzucanego oskarżonej czynu mającego wyczerpać znamiona przestępstwa z art. 299 § 5 k.k. skarżący nie wykazał jaki wpływ na rozstrzygniecie tej sprawy miałyby mieć oczekiwane decyzje podatkowe. Nie sposób zatem odnieść się rzeczowo do pierwszego z zarzutów zażalenia.

Ustosunkowując się do argumentacji skarżącego w pierwszej kolejności należy się odnieść do charakteru decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w C., na które powołuje się zażalenie.

Bez wątpienia wyżej opisane decyzje są decyzjami administracyjnymi o charakterze deklaratoryjnym. Należy bowiem zauważyć, że zobowiązania podatkowe dotyczące podatków od osób fizycznych czy podatku od towarów i usług powstają z mocy prawa i są związane z określonymi zdarzeniami faktycznymi. Wobec czego decyzje administracyjne
w tym wypadku mają charakter deklaratoryjny, ustalony na podstawie przepisów podatkowych określających wartość tego podatku (zob. D. Świecki i in. Komentarz do art. 8 Kodeksu postępowania karnego, Tom I, wyd. 1, Warszawa 2013, str. 67). Tym samym w sposób kategoryczny należy wyrazić tezę, że sąd karny nie jest związany tego typu rozstrzygnięciami (por. Gostyński, Zabłocki, Kodeks postępowania karnego – Komentarz, tom I, 2003 rok, s. 272, s. 238).

Mając na uwadze naprowadzone powyżej okoliczności stwierdzić należy, iż decyzje Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. wydane w 2005 roku nie należą do decyzji,
o których mowa w art. 8 § 2 k.p.k. czyli kształtujących prawo lub stosunek prawny. Należy zatem przyjąć, iż Sąd Okręgowy w Gliwicach rozpoznając niniejszą sprawę merytorycznie jest w pełni uprawniony do samodzielnej oceny, czy oskarżona naruszyła obowiązek podatkowy poprzez złożenie w Urzędzie Skarbowym w C. deklaracji dotyczących podatku od towarów i usług VAT 7 w celu uzyskania dla siebie zwrotu różnicy pomiędzy podatkiem naliczonym i należnym i podała nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne związanych z dokonaniem wewnątrzwspólnotowej eksportowej dostawy produktów ropopochodnych do Czech i na Słowację, jak również posiada kompetencje do dokonania stosownych ustaleń w zakresie kwoty narażonego na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej.

Za samodzielnością jurysdykcyjną sądu karnego w przedmiotowej sprawie niewątpliwie przemawia nadto fakt, że do znamion czynu zabronionego stypizowanego w art. 76 § 1 k.k.s., który prokurator zarzucił oskarżonej M. P. nie należy prawomocna decyzja organu podatkowego określająca wysokość zobowiązania podatkowego. Dla bytu przestępstwa skarbowego określonego w art. 76 § 1 k.k.s. wystarczające jest samo narażenie Skarbu Państwa lub gminy na bezpodstawny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej, przez co należy rozumieć spowodowanie konkretnego niebezpieczeństwa takiego uszczuplenia, co oznacza, że zaistnienie uszczerbku finansowego jest wysoce prawdopodobne, choć nie musi wcale nastąpić. Dlatego dla wyłudzenia zwrotu podatku VAT potrzebna jest tylko deklaracja podatkowa, w której podano dane niezgodne ze stanem rzeczywistym, a mianowicie wskazano w niej stan faktyczny, który nigdy nie zaistniał, ale który uzasadnia opodatkowanie, po to tylko aby uzyskać zwrot określonej kwoty podatkowej. A zatem wydanie w tym przedmiocie ostatecznej (prawomocnej) decyzji administracyjnej przez organy podatkowe bądź też przez sąd administracyjny po przeprowadzeniu kontroli instancyjnej nie wpływa na ocenę odpowiedzialności karnej sprawcy, któremu zarzucono popełnienie czynu z art. 76 § 1 k.k.s. Powyższe wywody prowadzą więc do wniosku, że realizacja znamion określonych w art. 76 § 1 k.k.s. łączy się ze stworzeniem stanu wysokiego prawdopodobieństwa uzyskania nienależnego zwrotu podatku, a nie z faktycznym uzyskaniem takiego zwrotu przez sprawcę po uprzednim wprowadzeniu w błąd właściwy organ podatkowy poprzez podanie w przedłożonej deklaracji podatkowej nieprawdy co do zdarzenia, które zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi uzasadnia zwrot należności publicznoprawnej w określonej wysokości. Przestępstwo skarbowe, o którym mowa w z art. 76 § 1, jest więc przestępstwem formalnym, gdyż jego istota nie jest uzależniona od nastąpienia jakiegokolwiek skutku.

Przechodząc na kanwę niniejszej sprawy zauważyć należy, iż już z samej treści zarzucanego oskarżonej czynu z art. 76 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 6 k.k.s. wynika, że problem jej odpowiedzialności nie tkwi w ustaleniu wysokości zobowiązania podatkowego, ale tego, czy towar objęty sprzedażą opuścił granice Polski, czy też oskarżona składając deklaracje podatkowe podała nieprawdę co do dokonania wewnątrzwspólnotowej eksportowej dostawy produktów ropopochodnych do Czech i na Słowację.

Powyższe należy do sfery faktycznej, w której Sąd I instancji ma pełną swobodę jurysdykcyjną.

W tych okolicznościach brak jest jakichkolwiek podstaw do zawieszenia niniejszego postępowania sądowego na podstawie art. 114a k.k.s. Oczekiwanie na prejudykat, który ma zapaść w postępowaniu podatkowym, w sytuacji gdy sąd merytorycznie rozpoznający sprawę jest właściwy do samodzielnej oceny kwestii natury faktycznej i prawnej jest więc zbędne,
a nadto sprzeciwiałoby się dyrektywie rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie (art. 4 § 1 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.).

W tym stanie rzeczy postanowiono jak na wstępie.

ZARZĄDZENIE

- zwrócić akta sprawy.

Katowice, dnia 9 kwietnia 2014 roku.