Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2018 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:	SSA Grażyna Wilk
	SSA Grzegorz Wątroba (spr.) SSO del. Karina Maksym
Protokolant:	Magdalena Bauer

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach Marka Wójcika

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2018 roku sprawy

skazanego M. G. s. M. i M.

ur. (...) w S.

w przedmiocie wydania wyroku łącznego

na skutek apelacji obrońcy

od wyroku łącznego Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 23 października 2017 roku, sygn. akt XXI K 116/17

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok łączny;

2.  zasądza od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Katowicach) na rzecz radcy prawnego Ł. K. Radcy Prawnego w Ł. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem złotych i sześćdziesiąt groszy), w tym 23% VAT tytułem nieopłaconych kosztów obrony z urzędu udzielonej skazanemu M. G. w postępowaniu odwoławczym;

3.  zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO del. Karina Maksym SSA Grażyna Wilk SSA Grzegorz Wątroba

Sygn. akt II AKa 583/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem łącznym z dnia 23 października 2017r. Sąd Okręgowy w Katowicach
w sprawie sygn. XXI K 116/17 (k. 91 – 93), na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k.
w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015r. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k., połączył skazanemu M. G. kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach w sprawie sygn. XXI K 134/13 oraz Sądu Rejonowego Katowice – Zachód w Katowicach w sprawie sygn. III K 388/14 i wymierzył skazanemu karę łączną 4 lata i 2 miesiące pozbawienia wolności ( pkt 1 zaskarżonego wyroku), zaliczając po myśli art. 577 k.p.k. na poczet tej kary okres od dnia 13 lutego 2014r. do dnia 23 października 2017r. ( pkt 2 zaskarżonego wyroku), a w pozostałym zakresie połączone wyroki pozostawiono do odrębnego wykonania ( pkt 3 zaskarżonego wyroku).

Jednocześnie na mocy art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. umorzono postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym kar orzeczonych w sprawach Sądu Rejonowego w Dąbrowie Górniczej sygn. VII K 127/12, sygn. II K 603/11, sygn. II K 125/12, sygn. II K 659/12, sygn. II K 662/12, sygn. II K 108/13 i sygn. II K 86/13 ( pkt 4 zaskarżonego wyroku).

Powyższy wyrok w całości został zaskarżony przez obrońcę skazanego, który orzeczeniu temu zarzucił (k. 119 – 121):

-

obrazę prawa materialnego, a to art. 85 k.k. poprzez jego zastosowanie w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 lipca 2015r., podczas gdy przepisy obowiązujące od dnia 1 lipca 2015r. były dla skazanego względniejsze ( pkt „a” i „b” apelacji),

-

obrazę prawa materialnego, a to art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 53 k.k. poprzez niezastosowanie zasady absorpcji, mimo że postawa skazanego uzasadnia spełnienie celów zapobiegawczych i wychowawczych kary ( pkt „c” apelacji),

-

obrazę przepisów postępowania, a to art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. w zw. z art. 575 § 1 k.p.k. poprzez bezzasadne umorzenie postępowania co do rozstrzygnięć objętych wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego Katowice – Zachód w Katowicach z dnia 15 lipca 2015r. ( pkt „d” apelacji).

Podnosząc te zarzuty obrońca skazanego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez połączenie wszystkich wyroków wydanych wobec skazanego i orzeczenie kary łącznej przy zastosowaniu pełnej absorpcji, a ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy skazanego była bezzasadna i to w stopniu oczywistym, dlatego nie została uwzględniona.

Wyrok łączny wydany przez Sąd Okręgowy w Katowicach w stosunku do skazanego M. G. nie był obarczony żadnymi uchybieniami, które powodowałyby konieczność jego zmiany, bądź uchylenia. W apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego nie podniesiono natomiast argumentów mogących skutecznie zakwestionować prawidłowość zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Prawidłowo zatem określony został krąg przestępstw, które należało objąć karą łączną pozbawienia wolności, a jednocześnie Sąd I instancji należycie uwzględnił wszelkie dyrektywy mające znaczenie przy wymiarze kary łącznej w przedmiotowej sprawie, co skutkowało zastosowaniem zasady asperacji.

Jakkolwiek faktem jest, iż obecne brzmienie przepisu art. 85 k.k., inaczej ustala zasady łączenia poszczególnych kar, tym niemniej w przypadku skazanego M. G.
w chwili obecnej nie ma on zastosowania. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia
20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z dnia 20 marca 2015r poz. 396 ze zm.), przepisów rozdziału IX ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba, że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia
w życie niniejszej ustawy. Innymi słowy dla ustalenia przesłanek wydania wyroku łącznego oraz wymierzenia kary łącznej, istotnym jest stan prawny sprzed 1 lipca 2015r., jeżeli wszystkie kary orzeczone wobec skazanego wymierzone zostały prawomocnie przed tą datą. Taka właśnie sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, albowiem w przypadku skazanego M. G. wszystkie wyroki skazujące (a takim nie jest wyrok łączny), które podlegały ocenie w aspekcie orzeczenia kary łącznej, uprawomocniły się przed wejściem w życie ww. ustawy.

Natomiast u podstaw zarzutów apelacyjnych legło błędne przyjęcie przez obrońcę skazanego, że wydany wobec M. G. w dniu 15 lipca 2015r. w sprawie sygn.
III K 63/15 Sądu Rejonowego Katowice – Zachód w Katowicach poprzedni wyrok łączny, jest wyrokiem skazującym.

W niniejszej sprawie, orzekając na kanwie uregulowań sprzed nowelizacji oraz treści art. 85 k.k., która w niniejszej sprawie ma zastosowanie należy więc stwierdzić, że Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że brak jest podstaw do wydania nowego wyroku łącznego
w zakresie już objętym wyrokiem łącznym z dnia 15 lipca 2015r. sygn. III K 63/15, a węzłem nowej kary łącznej możliwe było objęcie jedynie kar wymierzonych w sprawach sygn.
XXI K 134/13 oraz sygn. II K 388/14.

Trafnie też Sąd Okręgowy zauważył, że kwestia wydania wyroku łącznego, w zakresie dotyczącym kar orzeczonych w wyrokach Sądu Rejonowego w Dąbrowie Górniczej
w sprawach sygn. VII K 127/12, sygn. II K 603/11, sygn. II K 125/12, sygn. II K 659/12, sygn. II K 662/12, sygn. II K 108/13 i sygn. II K 86/13, została już prawomocnie rozstrzygnięta, albowiem od daty wydania ostatniego wyroku łącznego wobec skazanego M. G., co nastąpiło w dniu 15 lipca 2015 roku w sprawie sygn. akt III K 63/15, nie zmieniła się jego sytuacja procesowa, jak też w szczególności nie zapadł wobec niego nowy wyrok skazujący. W świetle powyższego zachodzi w tym zakresie ujemna przesłanka procesowa określona w art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. w postaci powagi rzeczy osądzonej (res iudicate). Nie ma więc w tym zakresie możliwości zmiany tego stanu rzeczy oraz ustalenia innej konfiguracji wyroków na kanwie nowelizacji art. 85 k.k. zgodnie z oczekiwaniami skarżącego, co zostało prawidłowo i jasno wykazane w zaskarżonym wyroku.

Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji, Sąd I instancji należycie zastosował przepisy dotyczące kary łącznej w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015r., stąd nietrafne były zarzuty skarżącego o obrazie przepisów prawa materialnego oraz procesowego zawarte w pkt „a”, „b” i „d” apelacji. Słusznie też Sąd Okręgowy uznał, iż zachodzą podstawy do objęcia węzłem kary łącznej kar jednostkowych ze spraw sygn. XXI K 134/13 oraz sygn. II K 388/14, albowiem obydwa przestępstwa będące przedmiotem wyrokowania w tych sprawach, zostały popełnione przed dniem 16 stycznia 2014r., a więc przed datą wydania pierwszego z tych wyroków.

Nie można jednak zgodzić się również z trzecim zarzutem podniesionym przez obrońcę w pkt „c” apelacji, o rzekomej obrazie przepisu art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 53 k.k.

Jak wielokrotnie to podkreślano, zarówno zastosowanie zasady pełnej kumulacji,
jak i pełnej absorpcji, jako rozwiązania skrajne winny być stosowane wyjątkowo. Wymierzenie in concreto kary łącznej przy stosowaniu określonej zasady stanowi rezultat koniecznego uwzględnienia przy wyrokowaniu łącznym okoliczności, które nie mogły być wcześniej przedmiotem oceny sądu, takich jak globalna liczba popełnionych przestępstw, ich rodzaj i łączące je relacje przedmiotowo-podmiotowe determinuje potrzebę takiego ukształtowania kary łącznej, aby te wszystkie aspekty - w wyniku stosowania dyrektyw prewencji szczególnej i ogólnej - zostały uwzględnione. To mający w tym przypadku zastosowanie art. 53 § 1 k.k. nakazuje uwzględnienie również celu zapobiegawczego
i wychowawczego, które kara łączna ma osiągnąć w stosunku do skazanego. Kontrola odwoławcza nie potwierdziła w niniejszej sprawie, by orzeczona przez Sąd I instancji kara łączna cechowała się rażącą niewspółmiernością.

Dla oceny stopnia surowości kary – w tym kary łącznej - najistotniejszą kwestią nie jest jej wymiar wyrażony w ilości orzeczonych lat pozbawienia wolności, ale pierwszorzędne znaczenie ma relacja, w jakiej orzeczona kara pozostaje w stosunku do kary możliwej
w danym przypadku do orzeczenia.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę wymiar poszczególnych kar podlegających łączeniu oraz treść art. 86 § 1 k.k., Sąd I instancji prawidłowo wskazał, że możliwą do orzeczenia w niniejszej sprawie karą pozbawienia wolności była kara w granicach od 4 lat do 4 lat i 4 miesięcy.

Słusznie również Sąd I instancji wskazał, że przy wymiarze kary łącznej bierze się pod uwagę przede wszystkim stopień związku między poszczególnymi przestępstwami, tj. ich łączność przedmiotową i podmiotową. Zgodnie zaś powszechnie akceptowanymi zasadami wymiaru kary łącznej ( zwłaszcza na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem
1 lipca 2015r.) im związek ten jest ściślejszy, tym wyższy stopień absorpcji winien być zastosowany, im z kolei jest on luźniejszy, tym bardziej uzasadniona jest kumulacja kar.
W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy prawidłowo wskazał, że brak jest zarówno ścisłego związku przedmiotowego jak i czasowego pomiędzy przestępstwami skazanego, stąd brak było podstaw do połączenia orzeczonych wobec niego kar na zasadzie pełnej absorpcji.

Z kolei akcentowane przez obrońcę zachowanie skazanego w czasie wymierzania kary łącznej może mieć znaczenie dla wymiaru kary, ale ma charakter wyłącznie pomocniczy. Również i w tym zakresie należy podzielić stanowisko Sądu I instancji, który zwrócił uwagę, że zachowanie skazanego w zakładzie karnym jest jedynie dostateczne, a zatem nie mogło przesądzać o wyborze stosowanej w niniejszej sprawie zasadzie połączenia poszczególnych kar.

Nie podzielając zatem zarzutów zawartych w apelacji obrońcy, a także nie znajdując branych pod uwagę z urzędu podstaw do zmiany lub uchylenia wyroku, Sąd Apelacyjny utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Ze względu na sytuację majątkową skazanego oraz odbywanie wieloletniej kary pozbawienia wolności, Sąd Apelacyjny obciążył Skarb Państwa kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze. Jednocześnie zasądzono na rzecz obrońcy z urzędu zwrot kosztów niepłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu w postępowaniu odwoławczym.

SSA Grzegorz Wątroba SSA Grażyna Wilk SSO del. Karina Maksym