Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Przewodniczący

SSA Piotr Filipiak (spr.)

Sędziowie

SA Aleksander Sikora

SA Marcin Schoenborn

Protokolant

Jolanta Stańczak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 559/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 22 czerwca 2021 roku, sygn. akt V K 196/20.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut z punktu I.1a apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut niezasadny, albowiem w przedmiotowej sprawie brak jest dowodów wskazujących na to, aby oskarżeni W. N. i P. W. zaangażowani byli w pozyskiwanie odpadów, ich transport, jak również, aby byli obecni przy ich rozładunku i umieszczeniu w rzeczonej hali magazynowej. Wszystkie pojemniki zostały najprawdopodobniej przywiezione jednym transportem. W szczególności z zeznań świadka K. Z. wynika, że na terenie hali widział mężczyznę o arabskim wyglądzie, nie wynika natomiast, aby widział tam któregokolwiek z oskarżonych.

W konsekwencji brak jest miarodajnych podstaw do przyjęcia, aby oskarżeni W. N. i P. W. dopuścili się popełnienia czynu w formie współsprawstwa i za w pełni prawidłowe i uzasadnione uznać trzeba przypisanie tym oskarżonym popełnienia czynu w formie zjawiskowej pomocnictwa.

Wniosek

Temu zarzutowi nie towarzyszy żaden konkretny wniosek apelacji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.2.

Zarzuty z punktów I.2a i I.2b apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty chybione. Skoro niekorzystne, w rozumieniu dyspozycji art. 286 § 1 kk, rozporządzenie przez pokrzywdzonego mieniem polegało na wynajęciu określonego lokalu, to przedmiotem takiego przestępstwa oszustwa będzie to, co pokrzywdzony utracił wskutek samej tej czynności. Już w tym miejscu zaznaczyć trzeba, że należy dokonać rozróżnienia pomiędzy wartością przedmiotu przestępstwa, a wysokością szkody wyrządzonej przestępstwem, które to wielkości mogą, ale bynajmniej nie muszą być tożsame i z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie (zagadnienia związane z wysokością szkody wyrządzonej przestępstwem zostaną omówione w dalszej części niniejszego uzasadnienia).

W konsekwencji, Sąd I instancji (nota bene w ślad za pismem pokrzywdzonego z k. 901) w sposób prawidłowy ustalił, że wartość przedmiotu przestępstwa oszustwa wyrażała się w kwocie 11.415, 40 złotych, na którą to kwotę złożyły się: kwota 5.000 złotych, tytułem niezapłaconej części kaucji, kwota 5.092,20 złotych, tytułem niezapłaconego czynszu oraz kwota 1.323,20 złotych, tytułem niezapłacenia pozostałych zobowiązań wynikających z umowy. Powoduje to, że przedmiotem przestępstwa oszustwa nie było mienie znacznej wartości.

Przepisu art. 294 § 1 kk nie można również odnosić do przestępstwa z art. 288 § 1 kk, albowiem przepis ten nie odnosi się do wysokości szkody wyrządzonej przestępstwem, lecz do wartości przedmiotu przestępstwa, zaś w przedmiotowej sprawie wartość hali magazynowej nie została ustalona i z uwagi na zakazy ne peius nie można już czynić ustaleń w tym przedmiocie, zarówno w postępowaniu odwoławczym, jak i w postępowaniu ponownym.

Z kolej zarzut z punktu I.2b jest irrelewantny dla rozstrzygnięcia, przeciwko któremu został skierowany (tj. rozstrzygnięcia z punktu 1 zaskarżonego wyroku), albowiem jak już wcześniej zaznaczono, trzeba dokonać rozróżnienia pomiędzy wartością przedmiotu przestępstwa, a wysokością szkody nim wyrządzonej.

Wniosek

Tym zarzutom nie towarzyszy żaden konkretny wniosek apelacji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.3.

Zarzut z punktu I. 3 apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut chybiony. Zauważyć bowiem trzeba, że zarzut ten apelujący ściśle powiązał z kwestiami, do których odnosi się zarzut z punktu I.1a. Skoro zatem, z przyczyn omówionych w ramach ustosunkowania się do tego zarzutu, brak jest podstaw do przypisania oskarżonym W. N. i P. W. popełnienia czynu w formie współsprawstwa, to tym samym nie ma podstaw do obostrzenia wymierzonych im kar pozbawienia wolności. Apelujący nie upatruje bowiem rażącej niewspółmierności kary, w aspekcie rażącej łagodności, w stosunku do czynu przypisanego oskarżonym zaskarżonym wyrokiem, lecz stoi na stanowisku, iż oskarżeni dopuścili się popełnienia czynu co najmniej w formie współsprawstwa i z tego właśnie powodu uważa wymierzone im kary za rażąco łagodne.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu W. N. kary 5 lat pozbawienia wolności, natomiast oskarżonemu P. W. kary 3 lat pozbawienia wolności. ‘

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z powodów omówionych wyżej.

3.4.

Zarzuty z punktu II apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ustosunkowując się zbiorczo do zarzutów podniesionych w tym punkcie stwierdzić należy, że Sąd Odwoławczy nie podziela stanowiska wyrażonego przez Sąd I instancji, polegającego na ustaleniu, że wysokość szkody wyrządzonej przez oskarżonych W. N. i P. W. przypisanym im przestępstwem zamykała się w kwocie 11.415,40 złotych (a zatem w kwocie odpowiadającej wartości przedmiotu przestępstwa), albowiem „od 3 października 2017 roku posiadaczem odpadów był J. S. i zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach w przypadku magazynowania lub składowania odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym, posiadacz odpadów jest zobowiązany do ich niezwłocznego usunięcia”.

Podkreślić bowiem trzeba, że do umieszczenia toksycznych odpadów w hali magazynowej należącej do pokrzywdzonego doszło wskutek popełnienia przestępstwa na jego szkodę. Pokrzywdzony wskutek oszukańczych działań, między innymi oskarżonych W. N. i P. W., został w szczególności wprowadzony w błąd co do rzeczywistego wykorzystania hali magazynowej, albowiem zgodnie z umową miała być ona wykorzystywana w celu składowania w niej materiałów drogowych i maszyn drogowych. Gdyby zatem, w ślad za Sądem Okręgowym przyjąć, że szkoda wyrządzona pokrzywdzonemu popełnionym na jego szkodę przestępstwem zawierała się wyłącznie w wysokości ustalonej przez Sąd I instancji z uwagi na wskazane uregulowanie, to prowadziłoby to, do nie nadającej się do zaakceptowania sytuacji, w której pokrzywdzony, sam będąc ofiarą przestępstwa, ponosiłby ciężary, będące konsekwencją przestępczych zachowań osób, których sam padł ofiarą. Innymi słowy, to pokrzywdzony, a nie sprawcy przestępstwa, byłby w szczególności odpowiedzialny za skutki wyrządzone przestępstwem popełnionym na szkodę jego samego.

To nader istotne uwarunkowanie winien mieć w polu widzenia Sąd I instancji orzekając o obowiązku naprawienia szkody. Nie wdając się bowiem w ocenę słuszności podejmowanych na kanwie przedmiotowej sprawy decyzji administracyjnych (co zresztą nie należy do kognicji tut. Sądu) stwierdzić trzeba, że ma rację apelujący podnosząc, że na szkodę wyrządzoną pokrzywdzonemu przez oskarżonych W. N. i P. W. przypisanym im czynem (albowiem stosownie do dyspozycji art. 422 kc, znajdującemu zastosowanie na podstawie art. 46 § 1 kk, pomocnik ponosi odpowiedzialność za szkodę, tak jak sprawca), nie składają się wyłącznie wartości przyjęte przez Sąd I instancji, składające się na zasądzoną w punkcie 2 zaskarżonego wyroku kwotę, lecz winny składać się na nią także straty, jakie pokrzywdzony poniósł w związku z uniemożliwieniem mu zarobkowego wykorzystania hali z powodu zalegania w niej toksycznych odpadów, jak również koszty niezbędne do ich usunięcia, przy czym tutaj zaznaczyć trzeba, że ponieważ do usunięcia toksycznych odpadów nie doszło, ustalając wysokość szkody z tego tytułu można by jedynie bazować na szacunkowym ustaleniu kosztów ich usunięcia i zutylizowania.

W sytuacji zatem, gdy Sąd I instancji, orzekając o obowiązku naprawienia szkody, wartości tych nie uwzględnił i nie poczynił w tym przedmiocie żadnych ustaleń faktycznych, konieczne stało się uchylenie rozstrzygnięcia z punktu 2 zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania, albowiem w tym zakresie konieczne jest przeprowadzenie przewodu sądowego w całości.

Rzeczą Sądu orzekającego w postępowaniu ponownym będzie zatem przede wszystkim ustalenie, czy i w jakim stopniu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy daje podstawy do orzeczenia obowiązku naprawienia szkody w wysokości uwzględniającej dotychczas pominięte elementy. O ile zgromadzony materiał dowodowy pozwoli na poczynienie miarodajnych ustaleń w omawianej materii, to orzeczenie o obowiązku naprawienia szkody winno je uwzględniać, przy czym warto zaznaczyć, że stosownie do dyspozycji art. 46 kk, obowiązek naprawienia szkody może zostać orzeczony w części, albowiem takie jego orzeczenie nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu niezaspokojonej części roszczenia w drodze postępowania cywilnego.

Wniosek

Wniosek o orzeczenie wobec oskarżonych W. N. i P. W. solidarnie obowiązku naprawienia szkody w wysokości 500.000,00 złotych za okres od 1 września 2017 roku do 1 maja2021 roku.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek, z przyczyn omówionych wyżej, trafny co do zasady, natomiast na chwilę obecną nie poddający się ocenie co do wysokości żądanej kwoty.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok poza rozstrzygnięciem z punktu 1 wyroku sądu odwoławczego.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Apelacyjny utrzymał wyrok w mocy we wskazanym zakresie wobec nie podzielenia zasadności pozostałych zarzutów podniesionych w apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych, tj. poza zarzutami omówionymi w sekcji 3.4., przy jednoczesnym nie zachodzeniu w sprawie okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Sąd Apelacyjny uchylił rozstrzygnięcie z punktu 2 zaskarżonego wyroku i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Katowicach do ponownego rozpoznania. Powody takiego rozstrzygnięcia zostały omówione w sekcji 3.4.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Zapatrywanie prawne i wskazania co do dalszego postępowania zostały omówione w sekcji 3.4.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Z uwagi na treść wydanego rozstrzygnięcia, Sąd Apelacyjny nie orzekał o kosztach procesu w części dotyczącej oskarżonych W. N. i P. W..

7.  PODPIS

SSA Marcin Schoenborn SSA Piotr Filipiak SSA Aleksander Sikora

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych zaskarżył wyrok w stosunku do oskarżonych W. N. i P. W. w jego punkach 1 i 2.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana