Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Przewodniczący:

SSA Wiesław Kosowski

SSA Piotr Filipiak

SSO del. Piotr Mika (spr.)

Protokolant

Agnieszka Bargieł

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 494/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 czerwca 2023 roku, sygn. II K 47/22

1.1.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.1.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.1.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.1.  Ustalenie faktów

1.1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.1.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.1.  Ocena dowodów

1.1.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obraza przepisów prawa materialnego inną niż dotyczącą kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonego, a to art. 72 § l k.k., poprzez jego biedne niezastosowanie i zaniechanie nałożenia na oskarżonego W. M. obowiązku probacyjnego wynikającego z tejże normy.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut ocenić należało jako oczywiście zasadny, skoro sąd I instancji warunkowo zawieszając wykonanie orzeczonej przez siebie kary pozbawienia wolności i nie orzekając przy tym żadnego środka karnego bądź kompensacyjnego wbrew jednoznacznej dyspozycji art. 72 § l k.k. nie orzekł jednego z obowiązków probacyjnych.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez nałożenie na oskarżonego W. M. obowiązku pisemnego informowania Sądu o przebiegu okresu próby z częstotliwością raz na sześć miesięcy, do dziesiątego dnia miesiąca, poczynając od szóstego miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek w pełni zasadny wobec stwierdzenia podniesionego w zarzucie uchybienia w postaci naruszenia prawa materialnego, które to naruszenie mogło zostać konwalidowane wyłącznie poprzez nałożenie co najmniej jednego z obowiązków probacyjnych z art. 72 § l k.k. Wnioskowany przez oskarżyciela publicznego obowiązek mający umocowanie w treści art. 72 § 1 pkt 1 k.k. ocenić należało za w pełni adekwatnych w realiach niniejszej sprawy, w szczególności przy uwzględnieniu okoliczności towarzyszących popełnieniu przestępstwa przez oskarżonego, jego właściwości oskarżonego oraz jego uprzedniej niekaralności, dla potrzeb zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego w przyszłości kolejnego przestępstwa.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Skazanie oskarżonego za czyn z art. 233 § 1 i 6 k.k. mimo że ani opis czynu przypisanego oskarżonego nie zawierał znamion przestępstwa, ani dowody przeprowadzone w toku postępowania karnego na popełnienie takiego przestępstwa nie wskazywały.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Treść zaskarżonego wyroku wskazuje jednoznacznie, że oskarżony W. M. skazany został za złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia, że podlegający zajęciu samochód marki B. (...) stanowi własność leasingodawcy. Tymczasem zgodnie z aktualnie obowiązującym od 1 stycznia 2019 roku brzmieniem art. 801 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego, dłużnik składa komornikowi, na piśmie lub ustnie do protokołu, wykaz majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Wzywając dłużnika do złożenia wykazu majątku, komornik uprzedza go o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Tym samym dłużnik nie odpowiada karnie za samo złożenie niezgodnego z prawdą wykazu majątku (takie rozwiązane obowiązywało w okresie sprzed nowelizacji art. 801 ¹ k.p.c. , który to przepis przewidywał odpowiedzialność za złożenie niezgodnego z prawdą wykazu majątku), lecz za złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia o prawdziwości i zupełności złożonego przez dłużnika wykazu majątku. Zmiana normatywna treści art. 801 ¹ k.p.c. wynikająca z nowelizacji dokonanej przez art. 267 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1691 z późn. zm.) wydaje się oczywista, gdy uwzględnić dosłowne brzmienie przepisu sprzed i po nowelizacji. Gdyby w istocie samo złożenie niezgodnego z prawdą wykazu majątku miało prowadzić do odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywszego oświadczenia, złożenie oświadczenia o zupełności i zgodności z prawdą wykazu majątku przewidziane przecież w przepisie traciłoby jakikolwiek normatywny sens. W świetle wcześniejszych wywodów nie jest również przestępstwem z art. 233 § 1 i 6 k.k. złożenie przez dłużnika komornikowi niezgodnego z prawdą oświadczenia, że ten czy inny element majątku będącego w zainteresowaniu komornika stanowi własność dłużnika bądź cudzą własność. Aby takie fałszywe oświadczenie mogło prowadzić do odpowiedzialności karnej dłużnika, musiałoby w pierwszej kolejności stanowić element złożonego ustnie wykazu majątku dłużnika, zaś po nim należałoby odebrać od dłużnika oświadczenie o zupełności i zgodności z prawdą złożonego wykazu majątku.

Mając na względzie powyższe uwagi, stwierdzić należy, że czyn opisany w zaskarżonym wyroku jako wyczerpujący znamiona występku z art. 233 § 1 i 6 k.k. nie zawiera wymaganych znamion takiego przestępstwa. Mimo zaskarżenia wyroku przez oskarżyciela publicznego na niekorzyść oskarżonego brak podstaw do uchylenia wyroku i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania w oparciu o art. 440 k.p.k. Nie jest bowiem możliwe uchylenie orzeczenia na niekorzyść oskarżonego, jeżeli jego utrzymanie w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe (art. 440 in fine k.p.k.), w innych wypadkach niż w sytuacjach określonych w art. 439 § 1 k.p.k., art. 454 § 1 i 3 k.p.k. lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości (art. 437 § 2 in fine k.p.k.) ( tak: wyrok SN z 6.04.2017 r., V KK 372/16, OSNKW 2017, nr 9, poz. 51.) Uniewinnienie oskarżonego od popełnienia czynu z art. 233 § 1 i 6 k.k. znajduje swoje uzasadnienie jednak nie tylko w przeszkodach proceduralnych, gdyż już sama treść dowodów obciążających oskarżonego w zakresie zarzuconego mu czynu nie wskazuje na złożenie przez oskarżonego niezgodnego z prawdą oświadczenia o zupełności i zgodności z prawdą złożonego przed komornikiem ustnie wykazu majątku. Złożeniu takiego oświadczenia przez oskarżonego przeczą zarówno dokumenty w postaci protokołów czynności komorniczych z dnia 24 lutego 2020 roku w sprawie Km 73/20 (karty 199-203 akt sprawy), jak i zeznania komornika prowadzącego czynności A. B. ( karty 232-233, 394-395). Brak tym samym nie tylko prawnych, ale i faktycznych podstaw dla pociągnięcia oskarżonego do odpowiedzialności karnej za złożenie niegodnego z prawdą świadczenia o zupełności i zgodności z prawdą złożonego przez niego ustnie przed komornikiem wykazu majątku.

Skazanie oskarżonego za zarzucony mu czyn z art. 233 § 1 i 6 k.k z uwagi na przedstawione wyżej okoliczności, a więc skazanie za czyn, który przestępstwem nie jest, bez wątpienia doprowadziło do rażącej niesprawiedliwości zaskarżonego wyroku we wskazanej części, co obligowało sąd odwoławczy do jego zmiany i uniewinnienia oskarżonego.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.1.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Skazanie oskarżonego za przypisane mu czyny z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk oraz z art. 300 § 2 kk, wymierzone za te czyny kary jednostkowe pozbawienia wolności oraz kara grzywny, zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak innych uchybień niż omówione w sekcji 3.1. oraz sekcji 4.1,, w szczególności uchybień podlegających uwzględnieniu niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia. (art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k.)

Nie zasługiwał na uwzględnienie oparty na sygnalizacji rażącej niesprawiedliwości wyroku, a więc na art. 440 k.p.k. wniosek obrońcy o zmianę wyroku w części dotyczącej skazania za czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. Dołączona na jego poparcie ugoda pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym w żadnym razie nie zawiera informacji sprzecznych z treścią dowodów obciążających, stanowiących podstawę skazania oskarżonego za przestępstwo oszustwa. W szczególności wskazana w ugodzie kwota 180 549,63 złotych wierzytelności pokrzywdzonego wobec oskarżonego jest kwotę ustaloną na dzień zawarcia ugody, tj. na dzień 8 grudnia 2023 roku, co w żadnym razie nie przeczy ustaleniom o doprowadzeniu pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 274 383,92 zł w okresie od grudnia 2018 roku do maja 2019 roku. Dość powiedzieć, że wartość mienia, którym niekorzystnie rozporządzono na skutek wprowadzenia w błąd, nie zawsze jest tożsama z wysokością szkody wyrządzonej przestępstwem. (co do szczegółów patrz: wyrok SN z 30.08.2000 r., V KKN 267/00, OSNKW 2000, nr 9-10, poz. 85.)

1.1.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

uniewinnienie oskarżonego od popełnienia przestępstwa z art. 233 § 1 i 6 k.k.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody omówione w sekcji 4.1 uzasadnienia.

5.2.2.

Przedmiot i zakres zmiany

uchylenie rozstrzygnięcia o karze łącznej i orzeczenie nowej kary łącznej pozbawienia wolności

Zwięźle o powodach zmiany

Konsekwencją uniewinnienia oskarżonego od czynu z art. 233 § 1 i 6 k.k., a więc uchylenia także kary orzeczonej za ten czyn, jest dezaktualizacja podstaw orzeczonej zaskarżonym wyrokiem kary łącznej, co skutkować musiało uchyleniem rozstrzygnięcia z punktu 4 i orzeczeniem nowej kary łącznej pozbawienia wolności obejmującej kary wymierzone za czyny z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. oraz z art. 300 § 2 k.k. Orzekając nową karę sąd odwoławczy związany wynikającym z art. 434 § 1 k.p.k. zakazem pogorszenia sytuacji oskarżonego z przyczyn niewskazanych w środku odwoławczym, ukształtował nową karę łączna, stosując tak samo jak sąd I instancji zasadę pełnej absorpcji, a więc orzekł ją w wysokości najsurowszej kary podlegającej połączeniu.

5.2.3

Przedmiot i zakres zmiany

Nałożenie na oskarżonego obowiązku probacyjnego z art. 72 § 1 pkt 1 k.k.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody omówione w sekcji 3.1. uzasadnienia.

1.1.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.1.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.1.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.1.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Kierując się zgodnie z art. 634 k.p.k. zasadami ogólnymi, wśród których najistotniejszą jest reguła, że koszty procesu karnego ponosi oskarżony skazany za przestępstwo (art. 627 k.p.k.), zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki postępowania odwoławczego sprowadzające się wyłącznie do ryczałtu za doręczenie pism i wezań wynoszącego 20 złotych zgodnie z § 1 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 663 z późn. zm.).

Wobec zmiany rozstrzygnięcia o karze stosownie do treści art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 123 z późn. zm.) obciążono oskarżonego opłatą obejmującą obie instancje w wysokości 1 080 złotych, na które składa się opłata za karę do 1 roku pozbawienia wolności w wyskości 180 złotych (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy) oraz opłata od kary grzywny orzeczonej obok kary pozbawienia wolności wynosząca 20 % kwoty grzywny (art. 3. ust. 1 in fine ustawy)

7.  PODPIS

SSO del. Piotr Mika SSA Wiesław Kosowski SSA Piotr Filipiak

1.1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

brak obowiązku probacyjnego

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana