Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący	SSA Michał Marzec (spr.)
Sędziowie	SSA Iwona Hyła SSA Andrzej Ziębiński
Protokolant	Agnieszka Bargieł

przy udziale prokuratora Prokuratury Regionalnej w Katowicach Danuty Stebel - Seweryn

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2019 r. sprawy

1.  M. K. (1) , s. G. i H., ur. (...) w B.

oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i inne

2.  R. C. , s. A. i A., ur. (...) w P.

oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

3.  M. C. , s. A. i A., ur. (...) w P.

oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

4.  Ł. B. , s. M. i M., ur. (...) w S.

oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i inne;

5.  P. B. , s. C. i E., ur. (...) w C.

art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i inne;

na skutek apelacji prokuratora i obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku - Białej

z dnia 3 czerwca 2019 roku, sygn. akt III K 115/15

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od oskarżonych M. K. (1), Ł. B., R. C., M. C. i P. B. wydatki postępowania odwoławczego w kwocie po 4 (cztery) złote od każdego oraz opłatę za drugą instancję w kwocie:

- od oskarżonego M. K. (1) w kwocie 2800 (dwa tysiące osiemset) złotych;

- od oskarżonego Ł. B. w kwocie 2500 (dwa tysiące pięćset) złotych;

- od oskarżonych M. C. i R. C. w kwocie po 2200 (dwa tysiące dwieście) złotych od każdego;

- od oskarżonego P. B. w kwocie 200 (dwieście) złotych.

SSA Andrzej Ziębiński SSA Michał Marzec SSA Iwona Hyła

II AKa 472/19

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Bielsku Białej wyrokiem z dnia 3 czerwca 2019 roku III K 115/15 uznał:

oskarżonego M. K. (1) za winnego popełnienia:

- ciągu przestępstw z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku i za to na mocy art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk, art. 33 § 1, 2 i 3 kk przy zast. art. 91 §1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności i 200 stawek grzywy po 30 złotych każda;

- ciągu przestępstw z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku i za to na mocy art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk, art. 33 § 1, 2 i 3 kk przy zast. art. 91 §1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 3 lat pozbawienia wolności i 300 stawek grzywy po 30 złotych każda;

- ciągu przestępstw z art. 297 § 2 kk w zw. z art. 270 § 1 kk w zw. art. 11 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku i za to na mocy art. 297 § 2 kk w zw. z art. 11 § 3 kk przy zast. art. 91 §1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 1 roku pozbawienia wolności;

- czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 297 §1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk, art. 33 § 1, 2 i 3 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności i 150 stawek grzywy po 30 złotych każda;

Na mocy art. 91 § 2 kk i art. 86 § 1 i 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk orzekł karę łączną 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem na jej poczet na mocy art. 63 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym przed dniem 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk okresu rzeczywistego pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wysokości 400 stawek dziennych po 30 złotych każda;

oskarżonego R. C. za winnego popełnienia:

- czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk i art. 33 § 1, 2 i 3 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 150 stawek grzywy po 30 złotych każda;

- czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk i art. 33 § 1, 2 i 3 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności i 300 stawek grzywy po 30 złotych każda;

Na mocy art. 85 kk i art. 86 § 1 i 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk orzekł karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem na jej poczet na mocy art. 63 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym przed dniem 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk okresu rzeczywistego pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wysokości 400 stawek dziennych po 30 złotych każda;

oskarżonego M. C. za winnego popełnienia:

- czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk i art. 33 § 1, 2 i 3 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 150 stawek grzywy po 30 złotych każda;

- czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk i art. 33 § 1, 2 i 3 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności i 300 stawek grzywy po 30 złotych każda;

Na mocy art. 85 kk i art. 86 § 1 i 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk orzekł karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem na jej poczet na mocy art. 63 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym przed dniem 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk okresu rzeczywistego pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wysokości 400 stawek dziennych po 30 złotych każda;

oskarżonego Ł. B. za winnego popełnienia:

- czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk i art. 33 § 1,2 i 3 kk kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności i 150 stawek grzywy po 30 złotych każda;

- czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i art. 12 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk i art. 33 § 1, 2 i 3 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 1 roku pozbawienia wolności i 150 stawek grzywy po 30 złotych każda;

- ciągu przestępstw z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, art. 270 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i art. 12 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk i art. 33 § 1, 2 i 3 kk w zw. z art. 91 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności i 200 stawek grzywy po 30 złotych każda;

- czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, art. 270 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i art. 12 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk i art. 33 § 1, 2 i 3 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 150 stawek grzywy po 30 złotych każda;

- czynu z art. 297 § 2 kk w zw. art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na mocy art. 297 § 2 kk w zw. z art. 11 § 3 kk w brzmieniu przepisów obowiązujących do dnia 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

Na mocy art. 91 § 2 kk i art. 86 § 1 i 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed 7 czerwca 2010 roku w zw. z art. 4 § 1 kk orzekł karę łączną 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wysokości 350 stawek dziennych po 30 złotych każda;

oskarżonego P. B. za winnego czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk i art. 33 § 1,2 i 3 kk kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 roku w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na mocy art. 69 §1 i 2 kk i art. 70 §1 pkt 1 kk w brzmieniu sprzed 30 czerwca 2015 roku w zw. z art. 4 § 1 kk na okres próby 3 lat oraz grzywnę w wysokości 150 stawek grzywy po 30 złotych każda;

Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońcy oskarżonych.

Obrońca oskarżonego M. K. (1) zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego. Zarzucił naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wyroku, art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk poprzez wadliwą ocenę wyjaśnień oskarżonych M. K. (1) i Ł. B., art. 193 §1 kpk w zw. z art. 4 kpk, art. 9 § 1 kpk i art. 366 § 1 kpk poprzez brak powołania biegłego z zakresu rachunkowości. Z ostrożności procesowej rażącą niewspółmierność kary łącznej pozbawienia wolności. Wniósł o uchylenie wyroku do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego R. C. zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego. Zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyrokowania, mającą wpływ na treść wyroku i nietrefność uzasadnienia . Wniósł o zmienne wyroku i uniewinnienie oskarżonego bądź uchylenie wyroku do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego M. C. zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego. Zarzucił obrazę przepisów postępowania art. 7 kpk i 401 kpk poprzez pominięcie części dowodów i dowolną ich ocenę, obrazę prawa materialnego art. 286 § 1 kk poprzez wykładnie rozszerzająca tego przepisu i art. 91 § 1 kk poprzez jego niezastosowanie. Wniósł o zmienne wyroku i uniewinnienie oskarżonego bądź z ostrożności procesowej zmianę wyroku poprzez przyjęcie, iż przypisane oskarżonemu czyny stanowiły ciąg przestępstw i wymierzenie kary w dolnej granicy zagrożenia.

Obrońca oskarżonego Ł. B. zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego i zarzucił obrazę przepisów postępowania, mające wpływ na treść wyroku, art. 2 § 2 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia poprzez błędne uznanie, że oskarżonemu można przypisać zarzucane mu przestępstwo. Z ostrożności zarzucił rażącą niewspółmierność kary. Wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego bądź uchylenie sprawy do ponownego rozpoznania

Obrońca oskarżonego P. B. zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczonej grzywny, na korzyść oskarżonego. Zarzucił rażącą niewspółmierność kary. Wniósł o zmianę wyroku i złagodzenie kary do 50 stawek dziennych grzywny.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje nie okazały się zasadne.

Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonego M. K. (1):

Apelacja nie była zasadna.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji, nie tylko w zakresie w niej kwestionowanym, są oparte na wynikach przewodu sądowego i nie zawierają błędów logicznych czy faktycznych. Ustalony przez Sąd Okręgowy stan faktyczny ma pełne potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym sprawy, w tym w znacznej części w wyjaśnieniach samego oskarżonego. Sąd Okręgowy przeprowadził pełne postępowanie dowodowe a zebrane dowody ocenił bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów określonej dyspozycją art. 7 kpk i zasady obiektywizmu z art. 4 kpk.

Sąd Okręgowy miał bezpośredni kontakt z przesłuchiwanymi na sali sądowej osobami i dokonując oceny przeprowadzonego w ten sposób materiału dowodowego w sposób prawidłowy zwrócił uwagę, w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, na istotne dowody, które pozwoliły na czynienie stanowczych ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Nie ulega wątpliwości, że wyjaśnienia oskarżonego, odkąd jeszcze w toku postępowania przygotowawczego zmienił ich treść i zaczął przyznawać się do winy, miały kluczowe znaczenie dla ustaleń stanu faktycznego. Nie oznacza to jednak, że Sąd Okręgowy dał wiarę w całości wyjaśnieniom oskarżonego. Nie dał im wiary w tej części, w której jego wyjaśnienia były sprzeczne z innym uznanym za wiarygodny materiałem dowodowym. Dotyczyło to działalności oskarżonego w spółce (...). Wbrew zarzutom apelacji obrońcy, Sąd Okręgowy nie tylko jednoznacznie stwierdził, że wyjaśnieniom oskarżonego w tym zakresie nie dał wiary, ale wskazał konkretny materiał dowodowy, który na taką ocenę pozwolał. Obrońca do tej argumentacji się nie odnosi poprzestając na stwierdzeniu, że to wyjaśnienia oskarżonego winny być podstawą ustaleń faktycznych. Teza, że oskarżony nie potrzebował dodatkowej działalności do realizacji swego celu są logicznie sprzeczne z całą przypisaną mu przestępczą działalnością. Prawidłowość ustaleń sądu I instancji w zakresie roli oskarżonego w podejmowaniu decyzji i prowadzeniu dokumentacji finansowej spółki (...) wynika z zeznań M. K. (2), A. M. i J. P., braku doświadczenia Ł. B. w prowadzeniu firmy o profilu budowlanym oraz zabezpieczonej dokumentacji spółki (...) podczas przeszukania pomieszczeń należących do oskarżonego. To, że przeciwko świadkom K. i P. prowadzone były postępowania karne było okolicznością znaną sądowi I instancji, lecz okoliczność ta sama w sobie nie przekreśla wiarygodności ich zeznań. Sąd Okręgowy dał ich zeznaniom wiarę, gdyż wynikające z nich treści korespondował ze wskazanym w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego materiałem dowodowym.

Zarzut obrazy art. 193 § kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk jest chybiony. Wbrew twierdzeniom apelacji dowód taki nie ma znaczenia dla przyjętej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, gdyż żaden z czynów przypisanych oskarżonemu, nie zawiera w swych znamionach wyrządzenia szkody. Znamieniem przestępstwa oszustwa z art.286 § 1 kk jest „doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem”, a nie „wyrządzenie szkody”. Często takie niekorzystne rozporządzenie jest równoznaczne z wyrządzoną szkodą, ale sytuacja taka nie dotyczy niniejszej sprawy. Z ustaleń stanu faktycznego wynika, że oskarżony przez pewien okres czasu spłacał zaciągnięte zobowiązania i w momencie gdy zaprzestał spłat, realnie wyrządzona szkoda była niższa niż zaciągnięte zobowiązania. Wysokość tej szkody nie ma znaczenia dla możliwości zastosowania wobec oskarżonego dobrodziejstwa z art. 295 § 2 kk, gdyż także z ustaleń stanu faktycznego wynika, że niespłacone zobowiązania wynikające z oszustw popełnionych przez oskarżonego zostały sprzedane firmom windykacyjnym, a nie zostały dobrowolnie spłacone przez oskarżonego.

Możliwość zastosowania dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary z art. 307 § 2 kk w ogóle nie dotyczy czynów przypisanych oskarżonemu.

Kara wymierzona wobec oskarżonego nie razi swą surowością. Sąd Okręgowy wymierzając kary jednostkowe miął na uwadze wszystkie istotne okoliczności obciążające oraz łagodzące i prawidłowo uwzględnił je miarkując wysokość tych kar. Obrońca nie wskazuje żadnych okoliczności, które Sąd Okręgowy pominął. Zgodzić się należy, że kara pozbawienia wolności jest karą szczególną, ale przecież w wypadku oskarżonego, którego czyny charakteryzują się wysokim stopniem społecznej szkodliwości, o czym przekonuje wysoka wartość umów leasingów zawieranych z Bankami, jest uzasadniona. Wartość sprzętu, który determinował wysokość niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez Banki na skutek zawartych umów leasingu przekraczała 9 milionów złotych. Kara łączna uwzględnia ilość popełnionych czynów i została orzeczona z zastosowaniem zasady asperacji, w wysokości bardziej zbliżonej do absorpcji niż kumulacji. Kara łączna jest adekwatna do stopnia zawinienia i z pewnością nie stanowi nadmiernie surowej odpłaty za całość przestępczej działalności oskarżonego

Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonego Ł. B.:

Apelacja nie okazała się zasadna.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji są oparte na wynikach przewodu sądowego i nie zawierają błędów logicznych czy faktycznych. Ustalony przez Sąd Okręgowy stan faktyczny ma pełne potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym sprawy, w tym na wyjaśnieniach samego oskarżonego. Sąd Okręgowy przeprowadził pełne postępowanie dowodowe a zebrane dowody ocenił bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów określonej dyspozycją art. 7 kpk i zasady obiektywizmu z art. 4 kpk.

Sąd Okręgowy miał bezpośredni kontakt z przesłuchiwanymi na sali sądowej osobami i dokonując oceny przeprowadzonego w ten sposób materiału dowodowego w sposób prawidłowy zwrócił uwagę, w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, na istotne dowody, które pozwoliły na czynienie stanowczych ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Odmienne twierdzenie autora apelacji nie przekonują przede wszystkim dlatego, że za punkt wyjścia przyjmują pełną wiarygodność wyjaśnień oskarżonego i poprzestają na własnych ocenach tych wyjaśnień. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, aby można było uznać za słuszny, nie może się sprowadzać do samej tylko odmiennej oceny materiału dowodowego, lecz powinien polegać na wykazaniu, jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd orzekający w dokonanej przez siebie ocenie materiału dowodowego. Apelacja tego nie czyni.

Apelacja kwestionując winę oskarżonego pomija pełną treść jego wyjaśnień. Oskarżony nie tylko przyznał do popełnienia zarzucanych mu czynów, ale w tej części swych wyjaśnień, którym Sąd Okręgowy dał wiarę przyznał, że zdawał sonie sprawę, że spółka (...) nie prowadziła żadnej działalności gospodarczej, nie osiągała dochodów i nie miał zdolności kredytowej. Te stwierdzenia są wystarczające do przypisania oskarżonemu winy w zakresie wynikającym z wyroku, gdyż wiedząc o takiej kondycji spółki, mając świadomość, że przedłożenie nierzetelnych dokumentów jest warunkiem uzyskania kredytu bądź leasingu i wykonując w tym zakresie instrukcje przekazane mu przez M. K. (2) działał z zamiarem kierunkowym wprowadzenia podmiotów wskazanych w zarzutach w błąd i doprowadzenia ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Wszystkie umowy zostały zawarte przez niego jako właściciela (...) i ta spółka była stroną umowy. To oskarżony jako właściciel spółki (...) zobowiązał się do spłaty rat wynikających z zawartych umów choć wiedział, że spółka nie jest w stanie ponieść tych obciążeń i potencjalna spłata

jest uzależniona od zachowania osób trzecich. Przekonanie oskarżonego o wywiązaniu się z zawartych umów nie miało racjonalnych podstaw i opierało się na wysokim ryzyku. Nie informując o kondycji finansowej spółki i dołączając nierzetelne dokumenty wprowadził wskazane podmioty w błąd i doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przerzucając w całości ryzyko realizacji zawartych umów na pokrzywdzone spółki.

Choć oskarżony przyznał się na rozprawie do popełnienia zarzucanych mu czynów, to nie zrealizował wymogów art. 60 § 3 kk uprawniających go do nadzwyczajnego złagodzenia kary. Art. 60 § 3 kk nie pozostawia wątpliwości, że sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary jeżeli ujawni on wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia. Samo werbalne przyznanie się oskarżonego do popełnienia zarzucanych mu czynów nie jest wystarczające do realizacji wymogu art. 60 § 3 kk. W uchwale z dnia 25 lutego 1999 r., I KZP 38/98, OSNKW 1999, nr 3-4, poz. 12, SN przyjął, że warunkiem stosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary na podstawie art. 60 § 3 k.k. jest przekazanie organowi powołanemu do ścigania przestępstw przez sprawcę przestępstwa popełnionego we współdziałaniu (w rozumieniu przepisów zawartych w rozdziale II k.k.) z co najmniej dwiema osobami wszystkich istotnych w sprawie, posiadanych przez niego informacji o osobach współdziałających z nim w popełnieniu tego przestępstwa oraz okolicznościach jego popełnienia, niezależnie od tego, czy informacje te były już organowi ścigania znane, a także od tego, na jakim etapie postępowania przygotowawczego - prowadzonego w tej sprawie - nastąpiło przekazanie takich informacji. Nie ulega wątpliwości, że oskarżony na żadnym etapie postępowania nie złożył wyjaśnień realizujących ten wymóg. Z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku jasno wynika, że Sąd Okręgowy nie tylko nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego w całości, ale w dużej części dotyczącej roli M. K. (2) i ukrywającej faktyczną role M. K. (3) oraz co do spółki (...) uznał je za niewiarygodne. Były to okoliczności istotne dla prawidłowego rozstrzygnięcia w sprawie. Nie zrealizowanie przez oskarżonego przesłanek art. 60 § 3 kk automatycznie uniemożliwia zastosowanie wobec niego dobrodziejstwa art. 60 § 5 kk.

Kara wymierzona wobec oskarżonego nie razi swą surowością. Sąd Okręgowy wymierzając kary jednostkowe miął na uwadze wszystkie istotne okoliczności obciążające oraz łagodzące i prawidłowo uwzględnił je miarkując wysokość tych kar. Twierdzenia apelacji, iż Sąd Okręgowy nie wziął pod uwagę okoliczności łagodzących nie zasługują na akceptację. To raczej obrońca nie dostrzega istotnej okoliczności obciążającej jaką jest znaczny stopnień społecznej szkodliwości, o czym przekonuje wysoka wartość zawartych umów leasingów. Wartość sprzętu, który determinował wysokość niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez Banki na skutek zawartych umów leasingu wynosiła prawie 3 miliony złotych. Kara łączna uwzględnia ilość popełnionych czynów i została orzeczona z zastosowaniem zasady asperacji, w wysokości bardziej zbliżonej do absorpcji niż kumulacji. Kara łączna jest adekwatna do stopnia zawinienia i z pewnością nie stanowi nadmiernie surowej odpłaty za całość przestępczej działalności oskarżonego. Wymiar kary determinuje niemożność warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Odnośnie apelacji obrońców oskarżonych R. C. i M. C.:

Apelacje nie okazały się zasadne.

Oskarżonym przypisano czyny popełnione wspólnie i w porozumieniu, zarzuty apelacji kwestionowały sprawstwo oskarżonych, więc mogą być omówione łącznie.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji w kwestii sprawstwa oskarżonych są oparte na wynikach przewodu sądowego i nie zawierają błędów logicznych czy faktycznych. Ustalony przez Sąd Okręgowy stan faktyczny ma pełne potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym sprawy, w tym dokumentacji i częściowo wyjaśnieniach oskarżonego R. C.. Sąd Okręgowy przeprowadził pełne postępowanie dowodowe a zebrane dowody ocenił bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów określonej dyspozycją art. 7 kpk i zasady obiektywizmu z art. 4 kpk.

Sąd Okręgowy miał bezpośredni kontakt z przesłuchiwanymi na sali sądowej osobami i dokonując oceny przeprowadzonego w ten sposób materiału dowodowego w sposób prawidłowy zwrócił uwagę, w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, na istotne dowody, które pozwoliły na czynienie stanowczych ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Odmienne twierdzenie autorów apelacji nie przekonują przede wszystkim dlatego, że nie odnoszą się do tej argumentacji. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, aby można było uznać za słuszny, nie może się sprowadzać do samej tylko odmiennej oceny materiału dowodowego, lecz powinien polegać na wykazaniu, jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd orzekający w dokonanej przez siebie ocenie materiału dowodowego. Apelacja tego nie czyni.

W niniejszej sprawie problem orzeczniczy sprowadzał się do oceny zamiaru działania oskarżonych, gdyż znajdująca się w aktach dokumentacja nie pozostawia wątpliwości, że oskarżeni zawarli umowy leasingu będące przedmiotem przypisanych im czynów. Z dokumentacji bankowej wynika także, że do wniosku o leasing operacyjny zostały dołączone nierzetelne, gdyż nie odpowiadające rzeczywistości, umowy zlecenia z dnia 11 stycznia 2010 roku i o roboty budowlane z dnia 2 lutego 2010 roku. Umowy te były elementem wprowadzenia (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. w błąd co do wykorzystania leasingowanego sprzętu w robotach, które nigdy niebyły wykonywane. Z wyjaśnień oskarżonego R. C. wynikało, że na polecenie osób mających złożyć wniosek w ich imieniu obaj z bratem podpisali puste kartki z pieczęcią ich firmy. Takie zachowanie nie jest charakterystyczne dla uczciwych osób, które chcą uzyskać leasing operacyjny i dostarczyli osobom, które za nich składają wnioski wszystkie konieczne, wystawione w imieniu ich spółki, dokumenty. Podpisują następnie umowę leasingową nie kontrolując czy wszystkie dołączone do wniosku dokumenty są prawdziwe i przez nich wystawione. Jeśli to zestawić z zatajeniem, że leasingowany sprzęt nie miał być przez nich wykorzystany i nie przez nich miały być spłacane raty, to ustalenie, iż z zamiarem bezpośrednim wprowadzili pracowników spółek pokrzywdzonych w błąd co do zamiaru wywiązania się z umoów nie może budzić wątpliwości. Oskarżeni zawierając umową doprowadził pokrzywdzone podmioty do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przerzucając w na nie całości ryzyko realizacji zawartych umów. Jeśli do tego dodać, że z zeznań M. K. (2) taki zamiar działania oskarżonych wprost wynika, gdyż stwierdził, że oskarżonych zależało nie na maszynach, ale na uzyskaniu „wolnych środków”, to ustalenia sądu I instancji należy uznać za prawidłowe. O obrazie prawa materialnego, co zarzuca apelacja, art. 286 § 1 kk nie może być mowy.

Skoro z ustaleń sądu I instancji wynika, że oskarżeni nie użytkowali sprzętu, którego dotyczyły umowy leasingu, to przesłuchanie R. S., który ten sprzęt miał użytkować nie mają znaczenia dla odpowiedzialności oskarżonych.

Dla odpowiedzialności oskarżonych nie ma znaczenia, że także to, że R. C. miał 90 %, a M. C. 10 % udziałów w spółce (...) gdyż do ważności podejmowanych przez nich czynności konieczne było wspólne działania, które zgodnie z podziałem ról wspólnie realizowali realizowali. To, że na początkowym etapie rola R. C. była bardziej aktywna, gdyż to on nawiązał kontakt z osobami organizującymi proceder, nie ma znaczenia dla odpowiedzialności oskarżonego M. C..

O ile zgodzić się należy z zarzutem apelacji obrońcy M. C., że Sąd Okręgowy z obrazą prawa materialnego art. 91 § 1 kk w brzmieniu sprzed 7 czerwca 2010 roku nie przyjął, że czyny przypisane oskarżonemu zostały popełnione w warunkach ciągu przestępstw, w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, o tyle nie można się zgodzić, że wyrok winien ulec w tym zakresie zmianie. Zgodnie z treścią art. 434 § 1 kpk sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego tylko w wypadku wniesienia apelacji na jego niekorzyść, co nie miało miejsca, a przyjęcie konstrukcji ciągu przestępstw może oznaczać takie orzeczenie. Zgodnie z treścią art. 91 § 1 kk w wypadku skazania za ciąg przestępstw sąd orzeka karę w wysokości do górnej granicy zwiększonej o połowę. Oznacza to, że w wypadku zmiany wyroku wobec oskarżonego w sposób postulowany przez apelację obrońcy będzie należało orzec karę w granicach od 1 roku do 15 lat pozbawienia wolności. Surowość kary nie ocenia się poprzez jej ilościowy wymiar, ale poprzez stopień wykorzystania przewidzianej w przepisach sankcji karnej. Skoro za czyn z pkt 29 wymierzono oskarżonemu karę 2 lata pozbawienia wolności, to miarkując karę za ciąg przestępstw obejmujących ten czyn oraz czyn, w którego znamionach przyjęto działanie doprowadzające do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 1 457 900 złotych, stanowiących 50 % wartości rozporządzenia z czynu z pkt 29 wyroku, to wniosek, że przy górnej granicy zagrożenia 15 lat adekwatna byłaby kara w wysokości 3 lat pozbawienia wolności jest uzasadniony.

Kara wymierzona wobec oskarżonych nie razi swą surowością. Sąd Okręgowy wymierzając kary jednostkowe miął na uwadze wszystkie istotne okoliczności obciążające oraz łagodzące i prawidłowo uwzględnił je miarkując wysokość tych kar. Istotną okolicznością obciążającej jest znaczny stopnień społecznej szkodliwości, o czym przekonuje wysoka wartość zawartych umów leasingów. Wartość sprzętu, który determinował wysokość niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez Banki na skutek zawartych umów leasingu wynosiła prawie 5,5 miliony złotych. Kara łączna uwzględnia ilość popełnionych czynów i została orzeczona z zastosowaniem zasady asperacji, w wysokości bardziej zbliżonej do absorpcji. Kara łączna jest adekwatna do stopnia zawinienia i z pewnością nie stanowi nadmiernie surowej odpłaty za całość przestępczej działalności oskarżonych. Wymiar kary determinuje niemożność warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonego B.:

Apelacja nie jest zasadna.

Kara grzywny orzeczona obok kary pozbawienia wolności, której wykonanie zresztą warunkowo zawieszono, nie razi swą surowością. Ocena taka jest oczywista w kontekście wysokości niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez Banki, która na skutek zawartych umów leasingu, wynosiła prawie 1,5 miliony złotych. Kara grzywny musi stanowić dolegliwość dla oskarżonego skoro jest jedyną wymierną dolegliwości poniesioną przez niego w wyniku popełnienia przypisanego przestępstwa. Fakt pozostawania oskarżonego na bezrobociu, bez prawa do zasiłku, nie zmienia tej oceny. Poza tym zarzut rażącej niewspółmierności kary nie spełnia wymogów ustawowych w sytuacji, w której orzeczono karę grzywny w wysokości 100 stawek, a apelacja postuluje obniżenie jej do wysokości 50 stawek. Tego rodzaju różnica nie jest rażąca w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk.

Orzeczenie o kosztach sądowych postępowania odwoławczego jest konsekwencją nie uwzględnienia apelacji i opiera się na przepisach art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 633 kpk oraz art. 2 ust. 1 i 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych. W wypadku oskarżonego B. Sąd Apelacyjny, kierując się treścią art. 8 cyt. ustawy, zasądził opłatę wyłącznie od kary grzywny przeciwko, której była skierowana apelacja.

SSA Andrzej Ziębiński SSA Michał Marzec SSA Iwona Hyła