Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Przewodnicząca:

Sędzia SA Karina Maksym (spr.)

Sędziowie:

SA Iwona Hyła

SO del. Teresa Jędrzejas-Paluch

Protokolant:

Jolanta Stańczak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 453/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Rybniku z dnia 5 maja 2023 r., sygn. akt III K 105/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońcy oskarżonych W. P. i K. D.

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Prokurator zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonych W. P. i K.D. stawiając zarzut obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej przypisanego im czynu poprzez przyjęcie, że nie stanowi on także występku z art. 240 § 1 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

 apelujący prokurator kwestionując wyrok zapadły względem W. P. i K. D. wiąże jego błędność wyłącznie z faktem przypisania współoskarżonemu A. P. występku z art. 158 § 3 k.k., miast zarzuconej zbrodni z art. 156 § 3 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. w zw. z art. 158 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., które to orzeczenie zostało przez oskarżyciela publicznego jednocześnie zaskarżone. Skoro jednak w instancji odwoławczej zarzut ten nie zyskał akceptacji, a zaskarżony wyrok skazujący A.P. za występek z art. 158 § 3 k.k. utrzymano w mocy, zaś wobec P. D. skazanie za tak kwalifikowany czyn uprawomocniło się w pierwszej instancji, tym samym brak podstaw prawnych i faktycznych do zreformowania na niekorzyść W. P. i K. D. wyroku w punktach 2 i 3 we wskazanym w analizowanej apelacji kierunku,



wyjątkowy charakter przestępstwa z art. 240 § 1 k.k. przewidującego obowiązek denuncjacji nakazuje jego zawężającą wykładnię, co oznacza, że katalog czynów zabronionych wymienionych w tym przepisie jest zamknięty i nie może podlegać wykładni rozszerzającej, a wśród nich nie mieści się przestępstwo z art. 158 § 3 k.k. jakiego dopuścili się A. P. i P. D., o których czynie oskarżeni W. P. i K. D. mieli obowiązek zawiadomić organy ścigania. W takiej zaś sytuacji rację ma Sąd I instancji, że pociągnięcie ich do odpowiedzialności karnej kumulatywnie kwalifikowanej z tego przepisu nie było możliwe. Zaniechanie zawiadomienia o którymkolwiek czynie zabronionym niewymienionym w art. 240 § 1 k.k. jest bowiem niekaralne (zob. I. Andrejew, Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1976, s. 181).

Wniosek

o przyjęcie, że oskarżeni W. P. i K. D. popełnili przestępstwa z art. 162 § 1 k.k. w zw. z art. 240 § 1 k.k. przy zastos. art. 11 § 2 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

w świetle bezzasadnego zarzutu odwoławczego wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie

3.2.

Obrońca oskarżonego W. P. zaskarżył wyrok w części dotyczącej kary, stawiając zarzut rażącej jej niewspółmierności z powodu nie orzeczenia sankcji o charakterze wolnościowym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny



Sąd Apelacyjny w pełni zgadza się z orzeczeniem Sądu I instancji wymierzającego oskarżonemu W. P. za przestępstwo z art. 162 k.k. karę 1 roku pozbawiania wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Zastosowanie tej instytucji nie może być bowiem determinowane wyłącznie faktem niekaralności oskarżonego czy też prognozy kryminologiczno-społecznej z tą okolicznością związanej. Jak słusznie wskazuje się w orzecznictwie, do warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności (jako jedynie szczególnej formy wymiaru kary) stosuje się wszystkie zasady sędziowskiego wymiaru kary wskazane w art. 53 k.k. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 20.11.2008 r., II KK 180/08, LEX nr 468656, wyrok Sądu Najwyższego z 19.02.2020 r., I KA 8/19, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 3.11.2021 r., II AKa 532/19, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 17.12.2021 r., II AKa 171/21). Na kanwie kontrolowanej sprawy należało mieć zatem na względzie znaczny ładunek społecznej szkodliwości występku i taki sam stopień winy oskarżonego, który przez długie godziny od około 14.30 w dniu 14 maja 2022 r. do 2.oo w dniu 15 maja 2022 r. nie zrobił niczego, aby pomóc pokrzywdzonemu znajdującemu się w krytycznym położeniu, przez co wykazał się - jak to słusznie ujmuje Sąd I instancji- wyjątkową obojętnością i znieczulicą na pogłębiające się zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego. Okolicznością obciążającą jest także to, że w tym czasie beztrosko spożywał alkohol i to towarzystwie sprawcy ciężkiego pobicia, z którym opuścił po pewnym czasie mieszkanie zostawiając w nim bez pomocy bezradnego i cierpiącego człowieka, a kiedy wrócił do swojego lokum, mimo że S. K. leżał na podłodze, położył się spać i dopiero o 2.00 w nocy wezwał pogotowie, na co było już za późno wobec śmierci pokrzywdzonego, a zatem nie jest to okoliczność świadcząca na korzyść W.P., tak jak chciałby to widzieć apelujący obrońca. Taka postawa oskarżonego musi budzić zdecydowany sprzeciw, jako nie tylko bezprawna, ale i skrajnie niehumanitarna wymagając odpowiednio surowego ukarania sprawcy,



okoliczności na jakie zwraca uwagę apelujący, jak przyznanie się do winy, „współpraca z organami ścigania”, złożenie wyjaśnień, czy wyrażona przez W. P. skrucha, nie są tymi względami, jakie winny mieć wpływ na dalsze złagodzenie orzeczonej sankcji poprzez warunkowe zawieszenie jej wykonania. Jest to bowiem postawa procesowa typowa dla sprawcy świadomego wagi swojego czynu i skali bezprawia, jakiego się dopuścił, a stąd i grożącej odpowiedzialności karnej. Czyn oskarżonego i jego okoliczności poddają w wątpliwość jego kompetencje społeczne, ale i w zakresie przestrzegania prawa na tym odcinku, zaś prewencja szczególna i ogólna wymagają, aby w warunkach zakładu karnego miał odpowiedni czas na refleksję i wyciągnięcie na przyszłość wniosków, co pozwoli powstrzymać oskarżonego przed powrotem na drogę przestępcza,



konkludując stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego W. P., stopień jego winy i wynikający z dyrektyw sądowego wymiaru kary wzgląd na potrzebę racjonalnego ukształtowania jej wymiaru dla zapewnienia poszanowania prawa w społeczeństwie, przemawiają przeciwko warunkowemu zawieszeniu wykonania orzeczonej wobec oskarżonego kary. Sankcja wolnościowa mogłaby być potraktowana jako iluzoryczna, nieadekwatna do wagi przestępstwa, nie spełniałaby zatem swej funkcji w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa będąc orzeczeniem łagodnym w stopniu nie dającym się zaakceptować.

Wniosek

o zmianę wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

w świetle bezzasadnego zarzutu odwoławczego wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie

3.3.

obrońca oskarżonej K. D. zaskarżył wyrok w części dotyczącej kary stawiając zarzut jej rażącej niewspółmierności (surowości).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

 Sąd Apelacyjny w pełni utożsamia się z argumentacją jaką w tej części przyjął i zaprezentował w pisemnych motywach wyroku Sąd I instancji wymierzając oskarżonej K. D. za przestępstwo z art. 162 k.k. karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawiania wolności z uwagi na powagę popełnionego czynu, rolę odegraną w zdarzeniu, jak i wcześniejszą karalność oskarżonej, czego z całą pewnością nie umniejsza to, że czasokres jej kryminalnego zachowania był krótszy, aniżeli W. P. skazanego za tożsamy rodzajowo występek, podobnie jak i fakt, że względem niego sankcja została orzeczona na niższym poziomie, wszak rozstrzygnięcia penalne zapadają na podstawie indywidulanych okoliczności tyczących się konkretnej osoby, a sytuacja prawna obu oskarżonych jest diametralnie różna. Słusznie Sąd I instancji eksponuje także rolę oskarżonej w całym zajściu, którego była inicjatorką ściągając do mieszkania A. P. i P. D., którzy ciężko pobili S. K., bo ten miał dążyć do cielesnego z nią zbliżenia, podczas gdy kiedy tam przyszli spał w swoim pokoju, a pokrzywdzona była w oddzielnym pomieszczeniu. Uznanie przy tym, że działała ona w inkryminowanym czasie w stanie wzburzenia wywołanego postawą pokrzywdzonego nie znajduje żadnego oparcia w materiale dowodowym. Nie przekonują także argumenty apelującego, że oskarżona miała zaniechać wezwania pomocy medycznej dla pokrzywdzonego, bo mylnie oceniła jego stan zdrowia, bo z niekwestionowanych przez obrońcę ustaleń faktycznych wynika niezbicie powaga skutków zdrowotnych powstałych u pokrzywdzonego na skutek brutalnego pobicia, czego oskarżona była bezpośrednim świadkiem. Stan znacznej nietrzeźwości oskarżonej nie jest okolicznością mogącą ją usprawiedliwiać, a wręcz przeciwnie istotnie ją obciąża, skoro przez kolejne godziny kontynuowała picie alkoholu, w tym wspólnie ze sprawcami napaści na pokrzywdzonego, który leżał w tym czasie cierpiący na podłodze,



z kolei, przyznanie się do winy i wyrażenie skruchy przez K. D. jest zrozumiałą postawą procesową sprawcy świadomego powagi stawianego zarzutu i jednoznacznych dowodów winy, stąd względy te nie mogły mieć istotnego znaczenia dla rozstrzygnięć penalnych,



konkludując orzeczona wobec oskarżonej przez Sąd I instancji kara nie jest surowa, nie mówiąc już o jej rażącej surowości, przy uwzględnieniu znacznego stopnia winy i społecznej szkodliwości jej czynu. K. D. wykazała się przy jego popełnieniu skrajną obojętnością i znieczulicą, co słusznie eksponuje w pisemnych motywach wyroku Sąd I instancji, nie zrobiła bowiem nic, aby pomóc cierpiącemu i bezradnemu domownikowi, a wystarczyło wykonanie jednego telefonu i wezwanie pogotowia ratunkowego. W tych realiach orzeczenie wobec oskarżonej łagodniejszej sankcji, aniżeli objęta zaskarżonym wyrokiem, byłoby rozstrzygnięciem nieadekwatnym do wagi przestępstwa, nie spełniłoby także swej funkcji w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wynikający z dyrektyw sądowego wymiaru kary wzgląd na potrzebę racjonalnego ukształtowania jej wymiaru dla zapewnienia poszanowania prawa w społeczeństwie przemawiają przeciwko zastosowaniu wobec oskarżonej kary w łagodniejszej postaci, bo patrząc na czyn i sylwetkę K. D. niezbędne jest wdrożenie względem niej intensywnych oddziaływań penitencjarnych w odpowiedniej perspektywie czasowej tak, aby cele kary, w szczególności te zapobiegawcze i wychowawcze, mogły zostać osiągnięte.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyrok poprzez wymierzenie oskarżonej łagodniejszej kary w wymiarze nie przekraczającym 9 miesięcy pozbawienia wolności

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

w świetle bezzasadnego zarzutu odwoławczego wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.5.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

zakwestionowane apelacjami rozstrzygnięcia z punktów 2 i 3 utrzymano w mocy w całości

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

zaskarżony wyrok w części dotyczącej oskarżonych W. P. i K.D. jest prawidłowy, stąd brak podstaw do ingerowania w jego treść

1.6.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.7.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.8.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3, 4, 5



na rzecz obrońców z urzędu oskarżonych W. P. i K. D. zasądzono od Skarbu Państwa wynagrodzenie za II instancję obliczone według stawek należnych obrońcy z wyboru przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, podwyższonych o podatek VAT. Przyznanie zwrotu kosztów obrony z urzędu w przyjętej wysokości wynika z uznania, że status adwokatów i ich rola jako obrońców w procesie karnym są tożsame, a stąd nie znajduje konstytucyjnego uzasadnienia różnicowanie wynagrodzenia poprzez jego obniżenie dla obrońców wyznaczonych z urzędu w stosunku do wynagrodzenia należnego obrońcom ustanowionym z wyboru (zob. również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15.12.2021 r., sygn. akt V KK 549/20, LEX nr 3322628 i z dnia 23.06.2022 r., sygn. akt I CSK 2585/22, LEX nr 3399014),



nadto na art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 632 k.p.k. zwolniono oskarżonych W. P. i K. D. od kosztów sądowych postępowania odwoławczego, jako że nie posiadają oni majątku i orzeczono wobec nich kary pozbawienia wolności, co ogranicza na określony czas ich możliwości zarobkowania.

7.  PODPIS

SSO del. Teresa Jędrzejas-Paluch SSA Karina Maksym SSA Iwona Hyła

1.9.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcia z punktów 2 i 3 zaskarżonego wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.10.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego W. P.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie o karze z punktu 2

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

3

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonej K. D.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie o karze z punktu 3

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana