Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Przewodniczący

SSA Grzegorz Wątroba (spr.)

Sędziowie

SA Marcin Ciepiela

SA Rafał Doros

SA Wojciech Paluch

SA Piotr Filipiak

Protokolant

Martyna Paciej

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 395/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Rybniku z dnia 1 kwietnia 2021r. sygn. III K 100/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

T. J.

Biegli lekarze psychiatrzy oraz psycholog byli zatrudnieni w Areszcie Śledczym i łączył ich stosunek podległości służbowej w czasie wydawania opinii sądowo-psychiatryczno-psychologicznej.

Pismo Dyrektora Aresztu Śledczego we W.

1.334

2.1.1.2.

T. J.

- pozostawanie w nieformalnym związku z oskarżycielką posiłkową J. S., z którą miał dwie córki;

- przygotowania do napaści na pokrzywdzoną W. S.;

- nabycie przedmiotów niezbędnych oskarżonemu do zrealizowania planu napaści na pokrzywdzoną;

- wybór miejsca napaści, o którym wiedział, że pokrzywdzona lub jej siostry wychodzą z psem;

- pretensje oskarżonego wobec J. S.;

- przygotowanie przez oskarżonego apelu do mediów odnoszącego się do przedmiotowej zbrodni;

- obecność oskarżonego w miejscu i czasie zbrodni;

- rozmowa telefoniczna oskarżonego z adwokatem tuż po popełnionej zbrodni;

- wskazanie przez oskarżonego funkcjonariuszom policji miejsc, w których znajdowały się przedmioty należące do oskarżonego;

Uzupełniające wyjaśnienia oskarżonego

1.317v – 1.319

2.1.1.3.

T. J.

Brak podstaw do kwestionowania poczytalności oskarżonego w czasie popełnienia przypisanej zbrodni, ani jego działania w afekcie lub pod wpływem alkoholu lub innych substancji.

Uzupełniająca opinia sądowo – psychiatryczno - psychologiczna

1.304 – 1.322

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

T. J.

Podległość służbowa pomiędzy biegłymi lekarzami psychiatrami i psychologiem byli zatrudnieni w Areszcie Śledczym w czasie wydawania opinii sądowo-psychiatryczno-psychologicznej osłabiało zaufanie do biegłych, dając podstawy do kwestionowania ich samodzielności, niezależności i bezstronności.

Pismo Dyrektora Aresztu Śledczego we W.

1.334

2.1.2.2.

T. J.

- istnienie racjonalnych podstaw do pretensji oskarżonego wobec oskarżycielki posiłkowej J. S. lub pokrzywdzonej W. S.;

- zaburzenia psychiczne oskarżonego, które miałyby wpływ na jego poczytalność;

- działanie w afekcie lub pod wpływem alkoholu.

Uzupełniające wyjaśnienia oskarżonego

1.317v – 1.319

2.1.2.3.

T. J.

- zaburzenia psychiczne oskarżonego, które miałyby wpływ na jego poczytalność;

- brak zamiaru zabójstwa pokrzywdzonej;

- działanie w afekcie lub pod wpływem alkoholu.

Uzupełniająca opinia sądowo – psychiatryczno - psychologiczna

1.304 – 1.322

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Pismo Dyrektora Aresztu Śledczego we W. z dnia 13 czerwca 2022r.

Pismo sporządzone przez organ uprawniony i dotyczący informacji o charakterze obiektywnym. Brak podstaw do kwestionowania jego treści i rzetelności.

2.1.1.2

Uzupełniające wyjaśnienia oskarżonego.

Dowód ten zasługiwał na wiarę w zakresie zbieżnym z ustaleniami faktycznymi poczynionymi przez Sąd I instancji, a korespondującym z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Oskarżony potwierdził okoliczności dotyczące planowanej napaści na W. S. (choć odmienne przedstawiał cel tej napaści), w tym wybór miejsca oraz fakt zakupu przedmiotów, które chciał do tego wykorzystać, a także fakt przygotowania apelu do mediów.

2.1.1.3

Uzupełniająca opinia sądowo – psychiatryczno – psychologiczna.

Opinia uzupełniająca z dnia 16 maja 2022r. jest jasna, pełna i rzetelna, uwzględniając całość zebranego w sprawie materiału dowodowego, a nadto jest spójna z opinią sądowo – psychiatryczno – psychologiczną z dnia 22 maja 2020r. Opinia ta w sposób wystarczający i przekonujący odpowiada na pytania sformułowane przez oskarżonego i obrońcę w toku procesu. W tej sytuacji, skoro biegli w opinii uzupełniającej w istocie podtrzymali swe wcześniejsze wnioski, zaaprobować należy argumenty Sądu I instancji, przekonujące o rzetelności i wiarygodności tego dowodu, co czyni zbędnym ich powtarzanie przez Sąd odwoławczy.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.1.2.1

Pismo Dyrektora Aresztu Śledczego we W. z dnia 13 czerwca 2022r.

Brak podstaw do kwestionowania treści przedmiotowego dokumentu. Natomiast sam fakt zależności służbowej pomiędzy biegłymi, o ile nie jest spotęgowany innym czynnikiem, nie daje wystarczających podstaw do kwestionowania samodzielności biegłych wydających opinię sądowo-psychiatryczno-psychologiczną tylko dlatego, że jeden z nich był dyrektorem szpitala, drugi ordynatorem oddziału, a trzeci pracował na tym oddziale szpitala. Sam stosunek zależności służbowej nie daje bowiem podstaw do kwestionowania samodzielności żadnego z biegłych badających oskarżonego szczególnie, że obrońca ani oskarżony nie uwiarygodnili twierdzeń, że taki stosunek w tym przypadku wywołał uzasadnioną wątpliwość, co do samodzielności, czy bezstronności biegłego. Ponadto obrońca nie wskazał żadnych konkretnych powodów osłabiających zaufanie do wiedzy, bezstronności czy samodzielności któregokolwiek z tych biegłych., a sam fakt podległości służbowej pomiędzy biegłymi nie wyklucza możliwości wspólnego opiniowania przez tych biegłych.

2.1.2.2

Uzupełniające wyjaśnienia oskarżonego.

Dowód ten nie zasługiwał na wiarę w zakresie istnienia faktycznych podstaw do roszczenia pretensji oskarżonego wobec oskarżycielki posiłkowej J. S. oraz pokrzywdzonej W. S.. Nie zasługiwał też na wiarę w zakresie braku zamiaru dokonania zabójstwa pokrzywdzonej, a jedynie jej porwania i czasowego pozbawienia wolności. Niewiarygodne były te wyjaśnienia również w zakresie sugerowanych zaburzeń psychicznych oskarżonego, które miałyby wpływ na jego poczytalność, ani jego działania w afekcie lub pod wpływem alkoholu. Natomiast zakwestionowanie uzupełniających wyjaśnień oskarżonego w tym zakresie wynika z faktu, iż są one sprzeczne z zeznaniami świadków, opiniami biegłych oraz treścią zabezpieczonych dokumentów, które prawidłowo zostały wskazane i ocenione przez Sąd I instancji, a uzupełniające wyjaśnienia oskarżonego w istocie nie dają racjonalnych podstaw do oceny tego dowodu w sposób odmienny niż uczynił to Sąd a quo.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut obrazy prawa procesowego tj. art. 167 k.p.k. oraz art. 170 k.p.k. poprzez oddalenie wniosków dowodowych o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych psychiatrów i psychologa, ewentualnie o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych, którzy wydawali opinię w tej sprawie

( pkt 5 apelacji obrońcy)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Niezasadny był zarzut obrońcy o rzekomym naruszeniu przepisów art. 167 k.p.k. bądź art. 170 k.p.k., jednak złożenie przez oskarżonego uzupełniających wyjaśnień na rozprawie odwoławczej, z obiektywnych przyczyn zaktualizowało konieczność dopuszczenia dowodu z uzupełniającej opinii sądowo – psychiatryczno – psychologicznej, aby opinia ta i sformułowane przez biegłych wnioski końcowe, uwzględniały pełny materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu.

Sąd Apelacyjny nie podzielił więc zarzutu dotyczącego naruszenia przepisów procesowych poprzez nieprzeprowadzenie wskazanego dowodu, skoro Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie był uprawniony do przekonania, iż przeprowadzenie tych konkretnych czynności dowodowych nie było konieczne, dla poczynienia rzetelnych ustaleń faktycznych. Natomiast uzupełnienie materiału dowodowego na etapie postępowania odwoławczego, de facto spowodowało konieczność zasięgnięcia także opinii uzupełniającej biegłych psychiatrów oraz psychologa, realizując w ten sposób postulat apelującej.

W tej sytuacji, analiza opinii sądowo – psychiatryczno – psychologicznej z dnia 22 maja 2020r. wraz z opinią uzupełniającą z dnia 16 maja 2022r., w konfrontacji z całokształtem zebranego w sprawie materiału dowodowego przekonuje, że opinia ta jest jasna, pełna i rzetelna, co powoduje, że Sąd I instancji był uprawniony do czynienia swych ustaleń w oparciu także o ten dowód. Natomiast próby obrońcy i oskarżonego, zmierzające do zakwestionowania stanowiska biegłych psychiatrów oraz psychologa, są gołosłowne i stanowią jedynie przyjętą linię obrony ukierunkowaną na wyłączeniu lub ograniczenie odpowiedzialności oskarżonego za popełniona zbrodnię.

A skoro opinia uzupełniająca z dnia 16 maja 2022r. jest spójna z opinią sądowo – psychiatryczno – psychologiczną z dnia 22 maja 2020r., a biegli w opinii uzupełniającej w istocie podtrzymali swe wcześniejsze wnioski, zaaprobować należy argumenty Sądu I instancji, przekonujące o rzetelności i wiarygodności tego dowodu, co czyni zbędnym ich powtarzanie przez Sąd odwoławczy, a jednocześnie zarzut apelującej w tym zakresie czyni chybionym.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego, a ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na niezasadność i częściową dezaktualizację powyższego zarzutu, wniosek nie mógł być uwzględniony. Zwłaszcza, że w kwestii uznania opinii za jasną i pełną w rozumieniu art. 201 k.p.k. decydujące znaczenie ma ocena organu procesowego, gdyż opinie biegłych ocenia sąd i to sąd decyduje, czy i która z nich jest dla niego zrozumiała i przekonywająca, czy odpowiada na pytania zakreślające jej przedmiot i granice, czy jest wewnętrznie spójna i niesprzeczna, czy nie rodzi wątpliwości co do jej merytorycznej trafności. Jeśli w którejś z powyższych kwestii sąd poweźmie uzasadnione wątpliwości to wówczas sąd decyduje - zgodnie z dyrektywą art. 201 k.p.k. - o wezwaniu tych samych biegłych, skonfrontowaniu biegłych lub o powołaniu innych biegłych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 17 lutego 2016 r. sygn. II AKa 13/16).

3.2.

Zarzut obrazy prawa procesowego tj. art. 7 k.p.k. oraz art. 5 § 2 k.p.k.

( pkt 2, 3 i 4 apelacji obrońcy)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Natomiast odnosząc się do zarzutów sformułowanych w pkt 2, 3 i 4 apelacji obrońcy oskarżonego, Sąd Apelacyjny uznał, iż zarzut obrońcy oskarżonego T. J. powiązany z obrazą przepisów proceduralnych, który w istocie zmierzał do zakwestionowania winy i sprawstwa oskarżonego, również i w tym zakresie był niezasadny. Wprawdzie obrońca w swej apelacji zarzuciła zarówno obrazę przepisów postępowania, która miała mieć wpływ na treść wyroku, jak i błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, to w gruncie rzeczy skarżąca ta kwestionuje prawidłowość poczynionych ustaleń, gdyż jej zdaniem naruszenie wskazanych wyżej przepisów miało doprowadzić do błędności ustaleń faktycznych.

Nie zasługiwał więc na aprobatę zarzut apelacji, sugerujący naruszenie przepisu art. 7 k.p.k. poprzez błędną oraz sprzeczną z zasadą obiektywizmu ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Wbrew twierdzeniom obrońcy, Sąd I instancji prawidłowo ustalił istotne okoliczności popełnienia zbrodni przypisanej oskarżonemu T. J., a w pisemnych motywach drobiazgowo i wyczerpująco przeanalizował zebrany w sprawie materiał dowodowy, dokonując trafnej jego oceny, która całkowicie mieści się w rygorach wynikających z art. 7 k.p.k. i jest oceną wszechstronną oraz bezstronną, nie narusza granic swobodnej oceny, jest zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz nie zawiera błędów faktycznych lub logicznych. Sąd meriti w uzasadnieniu swym szczegółowo wskazał przy tym, na jakich dowodach oparł w tej części swe ustalenia, a także, które dowody i z jakich przyczyn zakwestionował, a wywody przedstawione w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, znajdują pełną aprobatę Sądu ad quem. Szczególnie, iż uzupełnienie materiału dowodowego na etapie postępowania dowodowego, jedynie potwierdziło trafność ustaleń i ocen Sądu Okręgowego. Nie znalazł też Sąd Apelacyjny żadnych podstaw do zakwestionowania zeznań J. S., czy też wniosków biegłych psychiatrów i psychologa, mając możliwość bezpośredniego kontaktu z oskarżonym na trzech rozprawach odwoławczych, na których jego zachowanie, treść składanych wyjaśnień i oświadczeń, a także obszernej mowy końcowej, korespondowały z ustaleniami Sądu I instancji.

Niezasadny był także wskazany przez obrońcę oskarżonego zarzut naruszenia przepisu art. 5 § 2 k.p.k, albowiem z treści pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wynika, iż Sąd meriti nie miał żadnych takich wątpliwości, których rozstrzygnięcie wymagałoby zastosowania reguły przewidzianej w art. 5 § 2 k.p.k., co czyni chybionym zarzut skarżącego, gdyż w realiach niniejszej sprawy nie można zasadnie stawiać zarzutu obrazy tego przepisu, podnosząc wątpliwości samej strony, co do treści ustaleń faktycznych. A skoro Sąd meriti nie naprowadził na takie wątpliwości, co znajduje aprobatę Sądu odwoławczego, sformułowany w tym zakresie zarzut obrońcy oskarżonego T. J. nie był zasadny, gdyż dokonanie przez Sąd I instancji stanowczych ustaleń, co do okoliczności i sprawstwa czynu, który został oskarżonemu przypisany, do czego na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd meriti był uprawniony, wyklucza możliwość obrazy art. 5 § 2 k.p.k. - bo według tych ustaleń nie ma wątpliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2004 r., sygn. VKK 60/03; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2005 r., sygn. V KK 72/03). Zresztą skarżąca nie wykazała, jakie to wątpliwości miał Sąd I instancji, a nie obrońca lub oskarżony, które zostały w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięte na niekorzyść T. J..

Natomiast zebrany w sprawie materiał dowodowy, nie wliczając w to gołosłownych wyjaśnień oskarżonego, usiłującego przekonać do przyjętej przez siebie wersji, nie dawał racjonalnych podstaw do powzięcia przez sąd jakichkolwiek wątpliwości co do tego, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia pokrzywdzonej, co Sąd I instancji prawidłowo i przekonująco wykazał.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego, a ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Postępowanie dowodowe było prawidłowe i wyczerpujące. Chybione zarzuty obrońcy oskarżonego, nie mogły skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku ani jego zmianą w większym zakresie niż uczynił to Sąd odwoławczy. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

3.3.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

( pkt 1 apelacji obrońcy)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone przez Sąd Okręgowy
w sposób prawidłowy i skrupulatny, a zebrany materiał dowodowy, szczególnie po jego częściowym uzupełnieniu w postępowaniu odwoławczym, uznać należy za pełny i wyczerpujący. Sąd ten wszechstronnie rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy. Sąd meriti w uzasadnieniu swym wskazał, na jakich dowodach oparł w tej części swe ustalenia, a także, które dowody i z jakich przyczyn zakwestionował, a wywody przedstawione w pisemnym uzasadnieniu skarżonego orzeczenia, znajdują pełną aprobatę Sądu ad quem. Przy czym dowody przeprowadzone przed Sądem II instancji nie dały żadnych podstaw do czynienia jakikolwiek ustaleń odmiennych, a jedynie potwierdziły trafność ocen dokonanych przez Sąd a quo, przez co zbędne jest ich powtarzanie.

Sąd Apelacyjny w całości odrzucił więc argumenty podnoszone przez obrońcę, mające przekonać Sąd odwoławczy o rzekomym błędzie ustaleń faktycznych, przeciwstawiając im analizę i dokonaną na jej podstawie ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, przedstawioną przez Sąd Okręgowy w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, które - w części dotyczącej przypisanego oskarżonemu T. J. przestępstwa - w pełni zasługują na aprobatę i przez to nie jest celowe ich powtórne przytaczanie zwłaszcza, że ocena Sądu I instancji jest przekonująca, logiczna i wsparta zasadami doświadczenia życiowego, a więc odpowiada w pełni wymogom nałożonym przez reguły z art. 7 k.p.k., co jednocześnie zwalnia Sąd odwoławczy od drobiazgowego odnoszenia się do zarzutów apelacji, kwestionujących w rzeczywistości taką ocenę, odsyłając do szczegółów uzasadnienia wyroku Sądu I instancji.

Słusznie więc Sąd Okręgowy oparł swe ustalenia faktyczne przede wszystkim na zeznaniach świadka J. S., która w swej relacji była konsekwentna i nie miała wątpliwości co do okoliczności pozwalających Sądowi na prawidłowe ustalenie zamiaru, z jakim działał oskarżony, a także na dowodach o charakterze obiektywnym w postaci ujawnionych i zabezpieczonych w pobliżu miejsca zbrodni przedmiotów (a w tym dwóch noży), treści wiadomości tekstowej wysłanej przez oskarżonego do J. S. oraz treści apelu do mediów i zeznań funkcjonariuszy Policji, które to dowody jednocześnie spójne były z wnioskami biegłych wydających opinie w przedmiotowej sprawie i uprawniały do uznania za udowodnioną okoliczność, że T. J. działając z zamiarem bezpośrednim dokonał zbrodni określonej w art. 148 § 2 pkt 1 i 3 k.k. Prawidłowo również Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o wcześniejsze wyroki skazujące oskarżonego T. J., okoliczność narastającej w nim agresji w stosunku do J. S.. Trafnie również Sąd I instancji nie uznał za prawdziwe twierdzeń oskarżonego T. J., co do rzekomego pozostawania przez niego pod wpływem alkoholu, skoro badania próbki krwi pobranej od oskarżonego w krótkim czasie po zatrzymaniu, tego faktu nie potwierdziły.

Jeszcze raz należy podkreślić, że apelacja zarzucająca błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku jest skuteczną tylko wówczas, gdy jej autor wykaże, że ustalenia dokonane przez sąd orzekający są wbrew wskazaniom wiedzy, zasadom doświadczenia życiowego bądź wyciągnięte z nich wnioski sprzeczne są z prawidłami logicznego rozumowania, względnie wskaże jakie fragmenty poczynionych ustaleń nie znajdują odzwierciedlenia w ujawnionych dowodach albo jakie istotnie dowody zostały pominięte przy dokonywaniu oceny materiału dowodowego. A tego skarżąca nie zdołała uczynić skutecznie.

Podkreślenia jedynie wymaga, że zebrany w sprawie materiał dowodowy jest wyjątkowo spójny i powiązany logicznie, a relacje świadków korespondują z pozostałymi dowodami szczegółowo wskazanymi przez Sąd I instancji.

Nie zasługiwał więc na aprobatę zarzut obrońcy oskarżonego, dążącego do wykazania, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do ustalenia, że T. J. działaniem swym wyczerpał znamiona ustawowe zbrodni określonej w art. 148 § 2 pkt 1 i 3 k.k. Sąd odwoławczy w pełni aprobuje bowiem ustalenia w tej kwestii poczynione przez Sąd I instancji, podzielając argumentację zaprezentowaną w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, przez co zbędne jest jej powtarzanie, a treść zebranego w sprawie materiału dowodowego uprawniała Sąd Okręgowy do poczynienia przyjętych za podstawę orzeczenia ustaleń, po dokonaniu oceny dowodów zgodnie z regułą z art. 7 k.p.k.

Nie można więc zarzucać, że niektóre dowody nie stanowiły podstawy ustaleń faktycznych, jeśli sąd je rozważył i odrzucił na płaszczyźnie art. 7 k.p.k. jako niewiarygodne. Trzeba przy tym wyraźnie podkreślić, że odrzucenie przez sąd pewnych dowodów w końcowej ocenie, przy jednoczesnym uwzględnieniu innych dowodów, stanowi uprawnienie sądu dokonującego ustaleń faktycznych z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów. Swoje stanowisko i podjęte rozstrzygnięcia Sąd meriti bowiem dokładnie przedstawił oraz przekonująco uzasadnił w pisemnych motywach wyroku zgodnie z wymogami art. 424 k.p.k., albowiem sporządzone przez Sąd Okręgowy uzasadnienie zaskarżonego wyroku w sposób należyty wyjaśnia podstawy faktyczne orzeczenia wskazując, na fakty i okoliczności, które zostały udowodnione oraz określa dowody, na których oparto przedmiotowe ustalenia, a także wymienia powody, które legły u podstaw częściowego zakwestionowania wyjaśnień oskarżonego T. J., co do okoliczności i przebiegu inkryminowanego zdarzenia oraz zamiaru z jakim działał oskarżony.

Sąd I instancji trafnie zrekonstruował przebieg zdarzenia, w tym także w części dotyczącej zaplanowania zbrodni, jej miejsca, okoliczności zadawania uderzeń pokrzywdzonej, a także motywacji, którą kierował się oskarżony. Wszystko to przemawia za prawidłowością ustaleń sądu I instancji odnoszących się do tego ile razy oraz w jaki sposób oskarżony zadał nożem ciosy pokrzywdzonej. A także w zakresie motywacji i premedytacji działania oskarżonego i brak było podstaw do przyjmowania ustaleń odmiennych, opartych wyłącznie na wyjaśnieniach oskarżonego.

Jedynie polemiką z tymi ustaleniami, są więc twierdzenia obrońcy, usiłującego przekonać o rzekomym działaniu oskarżonego T. J. w stanie wyłączającym lub ograniczającym jego poczytalność. Przedstawione przez obrońcę stanowisko w tym zakresie jest jednostronne i w świetle zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, nie wytrzymuje konfrontacji z ustaleniami i oceną dokonaną przez Sąd I instancji, a także z dowodami przeprowadzonymi w toku postępowania odwoławczego.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego, a ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Prawidłowość poczynionych ustaleń faktycznych oraz dokonanych na ich podstawie ocen, a także orzeczenie w zakresie okoliczności mających wpływ na rodzaj i wysokość orzeczonej kary, nie dała podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku ani jego uchylenia. Chybiony zarzut apelującej, nie mógł skutkować uniewinnieniem oskarżonego T. J.. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

3.4.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary.

( pkt 6 apelacji obrońcy)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przypomnieć należy, że o rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu
art. 438 pkt 4 k.p.k. można mówić jedynie wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowo stosowanych dyrektyw wymiaru kary i „nie chodzi tu o każdą różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest w stopniu niedającym się wręcz zaakceptować” (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 17.05.2012r., sygn. II AKa 125/12) . Podobnie wypowiedział się też Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdzając, że: „zmiana wysokości orzeczonej kary mogłaby w postępowaniu odwoławczym nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta jawiła się jako „rażąco niewspółmierna”. Określenie „rażąca” należy odczytywać dosłownie i jednoznacznie jako cechę kary, która istotnie przez swą niewspółmierność razi (oślepia). Nawet gdyby orzeczona kara jawiła się sądowi odwoławczemu jako niewspółmierna, więc w badanym przypadku jako zbyt surowa, nie mogłoby to spowodować obniżenia kary, gdyby ta niewspółmierność nie miała charakteru rażącego ” – (por. wyrok tegoż Sądu z dnia 28.10.2011r. – sygn. akt II AKa 216/11) . Obydwa cytowane orzeczenia, których treść i istotę w pełni podziela tut. Sąd Apelacyjny, przesądzają o niemożności uznania apelacji obrońcy oskarżonego za skuteczną w pełnym zakresie.

W realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy wymierzając karę dożywotniego pozbawienia wolności prawidłowo uwzględnił, wobec T. J., wszystkie okoliczności mające wpływ na jej wymiar zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 53 k.k., czemu dał wyraz w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, co również znalazło pełną aprobatę Sądu Apelacyjnego. Przy czym prawidłowo i przekonująco Sąd Okręgowy przyjął, iż oskarżony działaniem swym wyczerpał ustawowe znamiona zbrodni z art. 148 § 2 pkt 1 i 3 k.k., co jeszcze bardziej zwiększa ładunek społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu. Szczególnie, że zbrodnia ta została popełniona wobec W. S., dla której przez pewien okres czasu pełnił faktyczną rolę ojca i do którego, pomimo nieporozumień rodzinnych, mogła mieć na tyle zaufanie, aby nie miała potrzeby zachowania czujności lub obaw o swoje życie. Zbrodnia ta była przez oskarżonego zaplanowana i odpowiednio przygotowana (łącznie z nabyciem zapasowego noża na wypadek zagubienia jednego z nich), popełniona została w pobliżu miejsca zamieszkania pokrzywdzonej, w którym miała ona względne poczucie bezpieczeństwa, skoro często w tej okolicy wyprowadzała na spacer psa, a nadto została popełniona w sposób wyjątkowo brutalny i okrutny, uwzględniając ilość i umiejscowienie obrażeń spowodowanych w czasie wielokrotnego zadawania pokrzywdzonej ciosów nożem. Ponadto było to zabójstwo w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie, która wiąże się ze stroną podmiotową przestępstwa, a motywacja zasługująca na szczególne potępienie to motywacja wyjątkowo naganna, która spotyka się z wyjątkową dezaprobatą ze strony społeczeństwa, która odraża, oburza, wywołuje gniew, zdumiewa i wywołuje stanowczy protest. Biorąc więc pod uwagę okoliczności przedmiotowej zbrodni prawidłowo ustalone przez Sąd I instancji uznać należy, iż zaplanowane zabójstwo 24-letniej W. S. z chęci zemsty na jej matce, za wyimaginowane krzywdy i niepowodzenia oskarżonego, różni się w sposób wyraźny od zabójstw uznanych za popełnione w typie podstawowym, przez co motywy działania oskarżonego są jaskrawo naganne, wywołujące w społeczeństwie oburzenie, potępienie czy gniew. Oznacza to, że chodzi o motywy wyjątkowo naganne, które przekraczają próg "zwykłego" potępienia przestępstwa. Sąd Apelacyjny zalicza więc do tego zakresu również zabicie pokrzywdzonej W. S. z chęci zemsty szczególnie, iż dotyczyło to córki oskarżycielki posiłkowej, wobec której w istocie był skierowany nieuzasadniony obiektywnie gniew oskarżonego. Wyrażona brutalnym działaniem oskarżonego pogarda dla najwyższej wartości, jaką jest ludzkie życie, jedynie z zemsty w stosunku do byłej partnerki, jest zachowaniem jaskrawo nagannym, przez co orzeczona zaskarżonym wyrokiem kara dożywotniego pozbawienia wolności oraz argumentacja przedstawiona przez Sąd Okręgowym, zasługuje na pełną aprobatę Sądu Apelacyjnego. Nie miała przy tym racji obrońca oskarżonego, eksponując nadmiernie fakt przeprosin rodziny pokrzywdzonej i zarzucając niedocenienie tej okoliczności przy wymiarze kary, albowiem bezpośredni kontakt Sądu odwoławczego z oskarżonym na rozprawach odwoławczych nie dostarczył żadnych powodów do zakwestionowania oceny wyrażonej przez Sąd a quo.

Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona bowiem wtedy, jeśli z punktu widzenia nie tylko sprawcy (oskarżonego), ale i ogółu społeczeństwa, kara jawi się jako niesprawiedliwa, zbyt drastyczna, przynosząca nadmierną dolegliwość.

Sąd Apelacyjny uznał więc, iż określona przez Sąd I instancji wobec oskarżonego T. J. kara dożywotniego pozbawienia wolności jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynu, a także winy oraz okoliczności zdarzenia i spełni cele zapobiegawcze oraz wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do tego sprawcy, a także w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Natomiast uwzględniając charakter i okoliczności czynu, a także warunki i właściwości osobiste T. J., celów tych nie jest w stanie skutecznie zrealizować żadna niższa kara, a więc nawet kara 25 lat pozbawienia wolności. Szczególnie, iż w niniejszej sprawie Sąd słusznie dostrzegł tylko jedną okoliczność łagodzącą, ale nie ma ona istotnego znaczenia, a już na pewno nie zmienia oceny, że charakter sprawcy i jego szczególne aspołeczne właściwości prawidłowo ustalone przez Sąd I instancji przekonują, że żadna inna kara nie uchroni przed nim społeczeństwa. Czyn oskarżonego dokonany na dziecku swej byłej partnerki z zemsty, jest bowioem wyjątkowo negatywnie oceniany przez Sąd Apelacyjny na tle sprawców podobnych przestępstw.

Z tych przyczyn uprawnionym jest stwierdzenie, iż wymierzona oskarżonemu T. J. kara jest sprawiedliwa, a argumenty, jakie Sąd Okręgowy powołał w tym zakresie w uzasadnieniu swojego wyroku, również w pełni zyskały aprobatę Sądu Apelacyjnego, przez co zbędne jest ich powtarzanie.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego, a ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Prawidłowość poczynionych ustaleń faktycznych oraz dokonanych na ich podstawie ocen, a także orzeczenie w zakresie okoliczności mających wpływ na rodzaj i wysokość orzeczonej kary, nie dała podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie kary orzeczonej w pkt 1. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok w całości utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego, okazały się niezasadne z przyczyn wskazanych w części 3 niniejszego uzasadnienia i z tego powodu nie mogły być uwzględnione.

Prawidłowość przeprowadzonego postępowania dowodowego, właściwa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz zasadność doboru rodzaju i wysokość orzeczonej kary, przemawiała za utrzymaniem zaskarżonego wyroku w mocy. Poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, nie tylko bowiem w zakresie dotyczącym popełnionej przez oskarżonego zbrodni, ale także i w zakresie okoliczności determinujących wymiar kary, są trafne, przekonywujące i w pełni zasługują na akceptację Sądu odwoławczego. Sąd meriti prawidłowo bowiem dostrzegł i ocenił wszystkie wpływające na wymiar kary okoliczności, a w tym okoliczności związane bezpośrednio z popełnionym przestępstwem przez T. J.. Jednocześnie Sąd odwoławczy uznał również, że orzeczona wobec oskarżonego kara pozbawienia wolności w najwyższym jej wymiarze jest trafna.

Z tych przyczyn uprawnionym jest stwierdzenie, iż wymierzona oskarżonemu kara jest sprawiedliwa, a argumenty, jakie Sąd orzekający powołał w tym zakresie w uzasadnieniu swojego wyroku, również w pełni zyskały aprobatę Sądu Apelacyjnego. Szczególnie, iż uzupełnienie postępowania dowodowego na etapie postępowania odwoławczego, a także bezpośredni kontakt z oskarżonym na trzech rozprawach apelacyjnych, w żadnym stopniu nie dostarczyły powodów do skorygowania tej oceny.

Przy tej okazji, przypomnieć jedynie należy w tym miejscu, iż stopień szczegółowości rozważań Sądu odwoławczego uzależniony jest od jakości oceny dokonanej przez Sąd I instancji. Jeżeli ta ocena jest wszechstronna, pełna, logiczna i wsparta zasadami doświadczenia życiowego, a więc odpowiada w pełni wymogom nałożonym przez reguły z art. 7 k.p.k., to wówczas Sąd odwoławczy zwolniony jest od drobiazgowego odnoszenia się do zarzutów apelacji (a w tym do wszystkich zarzutów uszczegółowionych w apelacji obrońcy), kwestionujących w rzeczywistości taką ocenę. Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny uznał za wystarczające wskazanie głównych powodów niepodzielenia zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego T. J., odsyłając do szczegółów uzasadnienia wyroku Sądu I instancji. Jakkolwiek jest rzeczą oczywistą, iż na Sądzie odwoławczym ciąży obowiązek rozpoznania wszystkich wniosków i zarzutów wskazanych w środku odwoławczym, nie oznacza to jednak bezwzględnego wymogu szczegółowego umotywowania każdego argumentu, albowiem w niniejszej sprawie Sąd odwoławczy podziela w pełni dokonaną przez Sąd meriti ocenę dowodów, w związku z czym szczegółowe odnoszenie się w uzasadnieniu swojego wyroku do zarzutów apelacji, byłoby jedynie zbędnym powtórzeniem argumentacji tego sądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2014r. sygn. II KK 180/14, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2009 r. sygn. III KK 381/08 oraz postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 października 2007 r., sygn. III KK 120/07 z dnia 2 sierpnia 2006 r., sygn. II KK 238/05). Skoro w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji sporządził uzasadnienie swego wyroku w taki sposób, iż w pełni odpowiada wymogom z art. 424 § 1 k.p.k., nadto zawiera ono pełną i rzetelną ocenę całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, to Sąd Apelacyjny nie ma potrzeby jeszcze bardziej szczegółowego, niż to uczynił, odnoszenia się do poszczególnych zarzutów apelacji.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 2

Z uwagi na nieuwzględnienie apelacji wywiedzionej jedynie przez obrońcę, na zasadzie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 in fine k.p.k. zasądzono od oskarżonego T. J. na rzecz oskarżycielki posiłkowej J. S. kwotę 2.000,- zł tytułem zwrotu poniesionych przez nią kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym, zgodnie z potwierdzeniami uiszczonych z tego tytułu kwot (k. 1.295 – 1.297).

pkt 3

Natomiast na mocy art. 624 § 1 k.p.k. zwolniono oskarżonego z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, mając na uwadze jego sytuację materialną, a także rozmiar orzeczonej kary pozbawienia wolności i kwoty zasądzonego środka kompensacyjnego. Zwolnienie to jednak, po myśli art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. nie dotyczyło tej części kosztów procesu, do których należą uzasadnione wydatki stron.

7.  PODPIS

SSA Rafał Doros SSA Grzegorz Wątroba SSA Marcin Ciepiela

SSA Piotr Filipiak SSA Wojciech Paluch

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana