Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Przewodniczący:

Sędzia SA Wiesław Kosowski

Sędziowie:

SA Wojciech Kopczyński

SA Piotr Filipiak (spr.)

Protokolant:

Jolanta Stańczak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 282/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 17 marca 2023 roku, sygn. akt XVI K 106/20.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut z punktu I apelacji obrońcy oskarżonego M. G..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew podniesionemu zarzutowi oraz argumentacji powołanej w jego uzasadnieniu, stwierdzić należy, że Sąd I instancji przypisując oskarżonemu M. G. popełnienie czynu z art. 197 § 3 pkt. 2 kk w zw. z art. 197 § 1 kk, nie dopuścił się naruszenia zasady skargowości. Nie ulega bowiem wątpliwości, że przedmiotem analizy i oceny Sądu Okręgowego było to samo zdarzenie, które legło u podstaw oskarżenia M. G. o popełnienie czynu, zakwalifikowanego przez oskarżyciela publicznego jako przestępstwa z art. 200 § 1 kk. Zgodnie natomiast z utrwalonym orzecznictwem, sąd nie jest związany, ani opisem czynu przyjętym w akcie oskarżenia, ani też wskazaną w nim jego kwalifikacją prawną, zaś granice oskarżenia wyznacza wyłącznie określone zdarzenie postrzegane jako zdarzenie historyczne. W sytuacji zatem, gdy nie ulega wątpliwości, że przedmiotem oceny Sądu Okręgowego było to samo zdarzenie historyczne, to uznanie, że zachowanie oskarżonego M. G. nie ograniczyło się do obcowania płciowego z małoletnią poniżej lat 15, lecz wyczerpywało znamiona przestępstwa jej zgwałcenia i w konsekwencji przypisanie oskarżonemu czynu w takim kształcie i kwalifikacji prawnej, jak ma to miejsce w zaskarżonym wyroku, nie stanowi wyjścia poza granice oskarżenia i nie skutkuje naruszeniem zasady skargowości. Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że oba przestępstwa (zarzucone i przypisane) są czynami skierowanymi przeciwko wolności seksualnej, natomiast zakwalifikowanie przez oskarżyciela publicznego zachowania oskarżonego jako występku z art. 200 § 1 kk było najprawdopodobniej spowodowane wyłącznie odmienną oceną zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, od tej którą dokonał Sąd Okręgowy.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z powodów omówionych wyżej.

3.2.

Zarzuty z punktów II i III apelacji obrońcy oskarżonego M. G..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew podniesionym zarzutom, Sąd I instancji dokonał wnikliwej, wszechstronnej, krytycznej i obiektywnej analizy i oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie uchybiając regułom ocen wynikającym z dyspozycji art. 4 i 7 kpk. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku przekonuje również o tym, że podstawą wydanego rozstrzygnięcia był całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej co powoduje, że za chybiony uznać trzeba zarzut obrazy art. 410 kpk. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, Sąd I instancji wskazał i w logiczny sposób uzasadnił dlaczego przydał walor wiarygodności określonym dowodom, odmawiając jednocześnie tej cechy innym dowodom, co chybionym czyni zarzut obrazy art. 424 § 1 i 2 kpk. Uwzględniając tą okoliczność stwierdzić także trzeba, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się obrazy art. 5 § 2 kpk. W orzecznictwie bowiem powszechnie przyjmuje się, że jeżeli z materiału dowodowego wynikają różne wersje przebiegu zdarzenia, to nie jest to jeszcze równoznaczne z zaistnieniem „nie dających się usunąć wątpliwości” w rozumieniu przepisu art. 5 § 2 kpk. Zatem w sytuacji, gdy dokonanie określonych ustaleń faktycznych zależne jest od dania wiary tej lub innej grupie dowodów lub też dania wiary wyjaśnieniom oskarżonego, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo. W konsekwencji, gdy sąd poczyni stanowcze ustalenia, oparte na przyjętej analizie i ocenie dowodów przeprowadzonej z zachowaniem reguł ocen wynikających z dyspozycji art. 7 kpk (a zatem w granicach swobodnej oceny dowodów), to w ogóle nie może zachodzić obraza art. 5 § 2 kpk (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2018 r., III KK 286/17, Lex nr 2559388; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 maja 2018 r., II AKa 109/18, Lex nr 2567675; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 września 2018 r., II AKa 185/18, Lex nr 2559510). Także w postanowieniu z dnia 25.04.2007r., Sąd Najwyższy (III KK 46/07; Prok. i Pr. 2008/2/5) stanął na stanowisku, że nie dochodzi do naruszenia dyrektywy zawartej w art. 5 § 2 k.p.k. wtedy, gdy wprawdzie istnieją dwie grupy przeciwstawnych sobie dowodów, ale ustalając przebieg wydarzeń sąd orzekający oprze się na dowodach, które wspierają przyjęty stan faktyczny z jednoczesnym przedstawieniem argumentacji przemawiającej za takim wyborem i wskazaniem dlaczego nie dał wiary dowodom przeciwnym, a taka właśnie sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie zwłaszcza, iż Sąd I instancji w przekonywujący sposób podał powody, dla których, w określonym zakresie, odmówił wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego M. G..

I tak, Sąd Okręgowy w uzasadniony sposób przydał walor wiarygodności zeznaniom pokrzywdzonej J. Ż. (1), słusznie podnosząc, że niezależnie od cech, którymi się one odznaczają, dwóch biegłych psychologów, obecnych podczas przesłuchań pokrzywdzonej, po wykonaniu stosownych badań, opiniując niezależnie od siebie, uznało zeznania pokrzywdzonej za wiarygodne w aspekcie psychologicznym. Biegły B. L. wręcz wskazał, że „dają one gwarancję, co do przedmiotów i osób oraz co do sposobu ich działania”. Każdy z biegłych wskazał na brak jakichkolwiek deficytów intelektualnych, zachowane zdolności percepcyjne, brak skłonności do konfabulacji, bądź fantazjowania, reakcje emocjonalne adekwatne do sytuacji i treści zeznań oraz - co szczególnie ważne - na późniejsze objawy psychopatologiczne charakterystyczne dla objawów następczych wykorzystania seksualnego. Obaj biegli wskazali na to, że pokrzywdzona nie ukrywała zachowań, które mogły stawiać ją w złym świetle w aspekcie oceny społecznej, tj. dobrowolnych stosunków oralnych z P. W. i T. P.. Biegły B. L. wskazał przy tym, że zdarzenie było ciosem nie tylko w ciało pokrzywdzonej, ale przede wszystkim w jej umysł. Mając w polu widzenia argumenty powołane przez obrońcę w uzasadnieniu podniesionego zarzutu zaznaczyć trzeba, że biegły psycholog B. L. nie zdiagnozował u pokrzywdzonej J. Ż. (1) osobowości borderline, a jedynie wskazał na występowanie u niej symptomów takiej osobowości i mając to w polu widzenia nie znalazł na tej podstawie przesłanek do kwestionowania psychologicznej wiarygodności zeznań J. Ż. (1). Zaznaczyć także trzeba, że zeznania spontaniczne, to nie wyłącznie zeznania nieprzemyślane, ale także zeznania składane w sposób naturalny, nieprzymusowy i samoistny. Zatem nawet stosunkowo znaczny upływ czasu od zdarzenia nie wyłącza, zwłaszcza u osoby w tak młodym wieku, możliwości spontanicznej o nim relacji pomimo upływu czasu. Wbrew stanowisku prezentowanemu przez apelującego obrońcę, nie zachodzą także sprzeczności w dokonanej przez Sąd Okręgowy ocenie zeznań pokrzywdzonej J. Ż. (1), albowiem określone cechy osobowości pokrzywdzonej, dostrzeżone i ocenione przez biegłych psychologów, zostały jedynie zrelacjonowane przez Sąd Okręgowy i finalnie uwzględnione zgodnie z opiniami biegłych. Zaznaczyć również trzeba, że eksponowane przez apelującego obrońcę sprzeczności, a w rzeczywistości pewne rozbieżności, w zeznaniach pokrzywdzonej J. Ż. (1), dotyczą okoliczności drugorzędnych, pozbawionych znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Trafnie również Sąd I instancji podniósł, że za wiarygodnością zeznań pokrzywdzonej J. Ż. (1) przemawia także to, że korespondują one z zeznaniami złożonymi przez A. L. w dniu 11 lipca 2018 roku. Jakkolwiek bowiem wskazane zeznania A. L. nie zawierają tak pełnej relacji o przebiegu zdarzenia jak ta, która wynika z zeznań pokrzywdzonej, co zapewne spowodowane zostało przyznaną przez świadka okolicznością w postaci upicia się, to jednak A. L. zeznała, że „rano pokrzywdzona powiedziała jej, że oskarżony zmusił ją do uprawiania seksu, miała całą szyję w tzw. malinkach, z rana bardzo płakała, mówiła, że ona nie chciała, że to on zmusił ją do tego. Nie opowiadała dokładnie jak to było, ale na pewno doszło do stosunku płciowego. Była przerażona i płakała”. Jest przy tym faktem, że w późniejszych zeznaniach świadek zmieniła swoją relację, niemniej z uwagi na pogłębiającą się demoralizację tego świadka, Sąd Okręgowy zasadnie zakwestionował wiarygodność jej późniejszych zeznań. Za chybione i bezskuteczne uznać zatem trzeba kwestionowanie wiarygodności zeznań pokrzywdzonej J. Ż. (1) poprzez powoływanie się na późniejsze zeznania tego świadka.

Zeznania pokrzywdzonej J. Ż. (1) nie pozostają również w sprzeczności z zeznaniami A. D. i P. P.. W złożonych zeznaniach A. D. i P. P. potwierdziły, że bezpośrednio po zdarzeniu pokrzywdzona J. Ż. (1) powiedziała im o zgwałceniu jej przez oskarżonego, przy czym jednocześnie zaznaczyły, że „po szkole chodziły plotki, że to nie był gwałt, że pokrzywdzona sama tego chciała” i ostatecznie one „same nie wiedzą, co o tym myśleć”. A. D. i P. P. potwierdziły zatem okoliczność podaną przez pokrzywdzoną w postaci poinformowania ich o zgwałceniu jej przez oskarżonego, natomiast w pozostałej zaś części nie zawierają treści, które obiektywnie podważałyby relację pokrzywdzonej dotyczącą samego przebiegu zdarzenia.

Wiarygodności zeznań pokrzywdzonej J. Ż. (1) nie podważają również zeznania W. S., którym Sąd Okręgowy zasadnie odmówił waloru wiarygodności wskazując, że pozostają one w sprzeczności nie tylko z relacją pokrzywdzonej J. Ż. (1), ale także z tymi zeznaniami A. L., które Sąd I instancji uznał za wiarygodne, jak również z zeznaniami P. W., który wbrew temu co twierdziła W. S. przyznał, że uprawiał seks z A. L..

W uzasadniony sposób, Sąd I instancji zakwestionował również wiarygodność zeznań świadka T. P.. Zeznania tego świadka, w których z jednej strony przyznaje, że pokrzywdzona miała mu powiedzieć o zgwałceniu jej przez oskarżonego, z drugiej jednak strony wskazuje, iż nie dał temu wiary, albowiem pokrzywdzona była uśmiechnięta, pozostają w odniesieniu do drugiego ze wskazanych aspektów w opozycji do wskazanych wyżej zeznań A. L., jak również do zeznań J. Ż. (2), która potwierdziła, iż po powrocie do domu zauważyła u pokrzywdzonej zasinienie w postaci tzw. malinki. Należy również zauważyć, że wiarygodność zeznań tego świadka musi zostać oceniona przez pryzmat okoliczności wyrażającej się w tym, że złożenie przez niego szczerych zeznań mogło go narażać na odpowiedzialność karną za czyn z art. 200 § 1 kk.

Wiarygodności zeznań pokrzywdzonej J. Ż. (1) w sposób miarodajny nie deprecjonują także zeznania świadka P. W.. Warto zauważyć, że jakkolwiek świadek ten zeznał, że rano od kogoś dowiedział się, że J. Ż. (1) miała odbyć stosunek seksualny z oskarżonym (a nawet temu zaprzecza oskarżony M. G.), niemniej jednocześnie zaprzeczył, aby było mu cokolwiek wiadomo o tym, że był to gwałt, w tym w szczególności zeznał, że nie widział u pokrzywdzonej żadnych siniaków (tzw. malinek), to jednak w złożonych zeznaniach przyznał, że w trakcie zdarzenia uprawiał seks z A. L. oraz odbył stosunek oralny z pokrzywdzoną, co koresponduje z zeznaniami J. Ż. (1).

Uznając zeznania pokrzywdzonej J. Ż. (1) za wiarygodne, Sąd I instancji zasadnie powołał się także na to, że znajdują one pośrednie potwierdzenie w zeznaniach świadka R. C. (1), pedagoga szkolnego, który opisała okoliczności, w jakich pokrzywdzona powiedziała jej o fakcie zgwałcenia jej przez oskarżonego oraz w zeznaniach świadka J. Ż. (2), matki pokrzywdzonej, która wskazała, iż stan psychiczny córki wymagał podania jej terapii psychologicznej i psychiatrycznej, a której po czasie pokrzywdzona opowiedziała o zgwałceniu jej prosząc, aby ta nie zawiadamiała Policji. Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że eksponowane przez apelującego obrońcę te fragmenty zeznań świadka R. C. (2), które dotyczą pewnych zachowań pokrzywdzonej związanych ze sferą jej seksualności, oceniane w powiązaniu z wnioskami opinii biegłych psychologów, w żaden sposób nie podważają wiarygodności zeznań J. Ż. (1) co do przebiegu inkryminowanego zdarzenia.

W świetle okoliczności omówionych wyżej, Sąd I instancji w sposób uprawniony i uzasadniony zakwestionował wiarygodność wyjaśnień oskarżonego M. G. w zakresie, w jakim ten utrzymywał, że w ogóle nie obcował płciowo z J. Ż. (1), a tym bardziej nie doprowadził jej przemocą do obcowania płciowego. Kwestia świadomości oskarżonego co do wieku pokrzywdzonej zostanie szerzej omówiona w dalszej części uzasadnienia, natomiast w tym miejscu zaznaczyć trzeba, że nie odpowiada rzeczywistemu stanowi rzeczy twierdzenie apelującego obrońcy, iż Sąd Okręgowy „zaniechał wskazania w uzasadnieniu wyroku okoliczności, na których oparł ustalenia w zakresie świadomości oskarżonego co do wieku pokrzywdzonej”, albowiem okoliczności te zostały przez Sąd I instancji wskazane i omówione na stronach 30 i 31 uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Nie odpowiada również rzeczywistemu stanowi rzeczy twierdzenie, że Sąd Okręgowy „zaniechał wskazania w uzasadnieniu wyroku okoliczności, na których oparł ustalenia w zakresie zamiaru bezpośredniego oskarżonego w popełnieniu przestępstwa zgwałcenia, albowiem również w tym wypadku Sąd I instancji okoliczności te wskazał i omówił (zob. str. 35 uzasadnienia).

W oparciu o prawidłową analizę i ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Okręgowy poczynił w sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, albowiem są one logiczną konsekwencją dokonanej oceny dowodów i w pełni z nią korelują co powoduje, że również zarzut błędu w ustaleniach faktycznych uznać trzeba za chybiony.

Odnosząc się do kwestii świadomości oskarżonego M. G. co do wieku pokrzywdzonej J. Ż. (1), a ściślej świadomości, wiedzy o tym, że nie ukończyła ona 15 lat, stwierdzić trzeba, że rzeczywiście świadomości (wiedzy) oskarżonego w tym zakresie nie można zasadnie wywodzić li tylko na podstawie powiązań koleżeńskich oskarżonego z niektórymi uczestnikami imprezy. Na tej podstawie oskarżony M. G. mógł niewątpliwie szacować wiek pokrzywdzonej, ale wskazana okoliczność jest niewystarczająca dla przyjęcia, że wiedział o tym, iż J. Ż. (1) nie ukończyła lat 15. Jednocześnie zauważyć jednak trzeba, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem popełnienie przestępstwa obcowania płciowego z osobą małoletnią poniżej lat 15 (a tym samym zgwałcenia takiej osoby), możliwe jest nie tylko wtedy, gdy sprawca ma świadomość, że osoba małoletnia nie ma ukończonych lat 15, ale i wtedy, gdy taką możliwość przewiduje i na nią się godzi (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2020 roku, III KK 173/19, Lex nr 3277495; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 grudnia 2016 roku, II AKa 211/16, Lex nr 2427773; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 sierpnia 2020 roku, II AKa 106/20, Lex nr 3169369). Mając to w polu widzenia wskazać trzeba na zeznania towarzyszącego wówczas oskarżonemu świadka P. M., który zeznał, że „potem poszliśmy się rozejrzeć, widzieliśmy jakieś trzy dziewczyny, to były małolaty, widać było, że to jeszcze dzieci”. Skoro zatem P. M., będący osobą w wieku porównywalnym z wiekiem M. G., na podstawie wyglądu dziewczyn uczestniczących w imprezie, w tym J. Ż. (1) (w imprezie brały udział wyłącznie trzy dziewczyny: J. Ż. (1), A. L. i W. S.) ocenił, że „to jeszcze dzieci”, to identyczne wrażenie musiał odnieść także oskarżony. W konsekwencji okoliczność w postaci możliwości oszacowania przez oskarżonego wieku pokrzywdzonej z uwagi na jego wiedzę co do wieku niektórych innych osób uczestniczących w imprezie, oceniana w powiązaniu z okolicznością w postaci wyglądu pokrzywdzonej, daje w pełni uzasadnioną podstawę do przyjęcia, że oskarżony M. G. godził się na to, że J. Ż. (1) jest osobą, która nie ukończyła 15 lat, co jak wyżej wskazano, jest wystarczające dla zrealizowania omawianego znamienia strony podmiotowej przypisanego oskarżonemu czynu. Jednocześnie stwierdzić trzeba, że tak kategoryczne i jednoznaczne określenie przez P. M. wieku dziewczyn obecnych na imprezie, w tym pokrzywdzonej J. Ż. (1) powoduje, że całkowicie zbędne było ewentualne powoływanie dowodu z opinii biegłego antropologa. Z tego samego powodu pozbawione uzasadnionych podstaw jest również forsowane przez obrońcę zapatrywanie, że oskarżony M. G. pozostawał w usprawiedliwionym błędzie co do znamienia czynu zabronionego w postaci wieku pokrzywdzonej. Błąd co do wieku ofiary zachodzi bowiem wówczas, gdy modelowy obywatel o cechach psychofizycznych sprawcy nie miałby możliwości rozpoznania w danych okolicznościach faktycznych, że przedmiotem czynności wykonawczej jest (może być) małoletni poniżej lat 15 (zob. Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 1117 – 211a, pod red. W. Wróbla i A. Zolla, WKP 2017, teza 49 do art. 200, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 sierpnia 2020 roku, II AKa 106/20, Lex nr 3169369). W sytuacji natomiast, gdy inna osoba, o porównywalnych z oskarżonym możliwościach poznawczych, określając wiek dziewczyn zeznaje, że „widać było, że to jeszcze dzieci”, to nie sposób w uzasadniony sposób twierdzić, że oskarżony M. G. nie miał możliwości rozpoznania, że J. Ż. (1) co najmniej mogła być małoletnią poniżej lat 15. Stąd, zarzuty apelacji obrońcy odnoszące się do omawianej kwestii uznać trzeba za chybione.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia przypisanego mu czynu, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z podstawy skazania przepisu art. 197 § 3 pkt. 2 kk w zw. z art. 28 § 2 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z powodów omówionych wyżej.

3.3.

Zarzut z punktu IV apelacji obrońcy oskarżonego M. G..

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ustosunkowując się do tego zarzutu stwierdzić trzeba, że istotnie w przedmiotowej sprawie zachodzą podstawy do złagodzenia wymierzonej oskarżonemu kary poprzez zastosowanie instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary. Wskazać bowiem należy, że oskarżony M. G. nie tylko posiada status sprawcy młodocianego (zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zawarte w art. 115 § 10 k.k. sformułowanie "w czasie orzekania w pierwszej instancji" dotyczy czasu orzekania w tej instancji po raz pierwszy w sprawie. Sprawca, który w tym czasie był młodocianym w rozumieniu art. 115 § 10 k.k., zachowuje ten status do zakończenia postępowania prawomocnym orzeczeniem. Sprawca młodociany pozostaje nim aż do prawomocnego wyroku, nawet jeśli w trakcie postępowania ukończył 24 lata (zob. uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2012 roku, I KZP 5/12), a takim wyrokiem w niniejszej sprawie był wyrok Sądu Rejonowego Katowice – Wschód w Katowicach z dnia 31 stycznia 2020 roku, sygn. akt III K 1251/18, k. 477, t. III), ale w czasie popełnienia czynu był bardzo młodym człowiekiem, albowiem niespełna miesiąc przed zdarzeniem ukończył 17 lat. Był zatem człowiekiem o nie w pełni ukształtowanej, nie w pełni dojrzałej osobowości, co nakazuje postrzegać jego zachowanie w kategoriach odmiennych od analogicznego zachowania w pełni ukształtowanego, dojrzałego sprawcy. Zauważyć także trzeba, że różnica wieku pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzoną nie była znaczna, zaś w orzecznictwie przyjmuje się, że zachowanie seksualne sprawcy, którego wiek tylko nieznacznie przekracza wiek osoby pokrzywdzonej winno być postrzegane i oceniane nieco inaczej niż w przypadku osoby zdecydowanie starszej od pokrzywdzonego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2023 roku, V KK 449/22, Lex nr 3578745). Nie można również tracić z pola widzenia i tego, że pokrzywdzona J. Ż. (1) była osobą, która wkrótce ukończyłaby 15 lat, a zatem pozostawała osobą, która w świetle obowiązujących przepisów była już w końcowym okresie szczególnej ochrony wynikającym z przyjętej przez ustawodawcę granicy wieku. Nie sposób także nie wziąć pod uwagę tego, że od zdarzenia będącego przedmiotem postępowania upłynęło niemalże 8 lat i w tym okresie oskarżony nie wszedł w konflikt z prawem, podjął zatrudnienie oraz posiada ustabilizowaną sytuację rodzinną, co wskazuje na to, że nie jest on osobą zdemoralizowaną. Ogół wskazanych okoliczności przemawia zatem za przyjęciem, że cele kary, w tym w szczególności istotne w przypadku sprawcy młodocianego względy wychowawcze, zostały już w znacznym stopniu osiągnięte, to natomiast przemawia za zastosowaniem wobec oskarżonego instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary i wymierzenia M. G. kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności jako adekwatnej do stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz warunków i właściwości osobistych oskarżonego. Jednocześnie stwierdzić trzeba, że stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu, wyrażający się w okolicznościach jego popełnienia, a nade wszystko w stopniu krzywdy wyrządzonej pokrzywdzonej i skutkach czynu dla jej zdrowia psychicznego, przeciwstawia się dalszemu złagodzeniu kary poprzez wymierzenie jej w wysokości umożliwiającej warunkowe zawieszenie jej wykonania.

Wniosek

Wniosek o zastosowanie instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary z art. 60 § 1 kk w zw. z art. 54 § 1 kk oraz art. 69 § 1 kk oraz art. 70 § 2 kk i orzeczenie kary jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat, na zasadzie art. 72 § 1 pkt. 1 zobowiązanie oskarżonego do informowania Sądu o przebiegu okresu próby co sześć miesięcy, na zasadzie art. 73 § 2 kk oddanie oskarżonego pod dozór kuratora w okresie próby, orzeczenie wobec oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej nawiązki w kwocie 10.000 złotych.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek częściowo zasadny z powodów omówionych wyżej.

3.4.

Zarzut podniesiony w apelacji prokuratora.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ustosunkowując się do tego zarzutu stwierdzić trzeba, że w istocie rzeczy te same względy co omówione wyżej przemawiają przeciwko uznaniu go za zasługujący na uwzględnienie. Raz jeszcze wskazać trzeba, że od popełnienia czynu upłynęło niemalże 8 lat. Oskarżony jest obecnie 25 letnim człowiekiem, którego postawy nie można oceniać wyłącznie przez pryzmat czynu, którego dopuścił się mając 17 lat, zwłaszcza że na przestrzeni wskazanego okresu czasu nie wszedł on w konflikt z prawem, podjął zatrudnienie oraz posiada ustabilizowaną sytuację rodzinną. Wszystko to powoduje, iż aktualnie orzekanie wobec oskarżonego środka karnego wnioskowanego przez prokuratora nie znajduje obiektywnego uzasadnienia.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez orzeczenie wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu zajmowania wszelkich stanowisk, wykonywania wszelkich zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi na okres 3 lat.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z powodów omówionych wyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Apelacyjny utrzymał zaskarżony wyrok poza zmianą wynikającą z punktu 1 wyroku sądu odwoławczego.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

We wskazanym zakresie wyrok został utrzymany w mocy wobec nie podzielenia przez Sąd Apelacyjny zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego M. G. z wyjątkiem częściowego uwzględnienia zarzutu z punktu IV apelacji oraz wobec nie uwzględnienia zarzutu podniesionego w apelacji prokuratora, przy jednoczesnym nie zachodzeniu w sprawie okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok został zmieniony w sposób wskazany w punkcie 1 wyroku sądu odwoławczego.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały omówione w sekcji 3.3.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Z uwagi na sytuację materialną Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SSA Piotr Filipiak SSA Wiesław Kosowski SSA Wojciech Kopczyński

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego M. G..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator Rejonowy Katowice - Południe w Katowicach

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana