Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Przewodniczący

SSA Gwidon Jaworski (spr.)

Sędziowie

SSA Małgorzata Niementowska

SSA Grzegorz Wątroba

Protokolant

Anna Moczek

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 258/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 16 marca 2020 r., sygn. akt V K 3/20.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia
tj. art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. podniesiony przez oskarżyciela publicznego okazał się częściowo trafny. Sąd I instancji oceniając dowody w postaci wyjaśnień oskarżonego oraz zeznania świadka M. S. przekroczył bowiem granicę zasadny swobodnej oceny dowodów, pomijając istotną część wyjaśnień oskarżonego oraz nie konfrontując należycie swego stanowiska w zakresie oceny skutków oraz potencjalnych skutków działania oskarżonego z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, które w ocenie sądu odwoławczego nakazywały przyjęcie ustaleń odmiennych, niż te dokonane przez sąd a quo. Przywołując wyjaśnienia oskarżonego zawarte na karcie 137 przypomnieć należy,
iż oskarżony miał pełną świadomość że „przejechanie komuś rozbitą butelką po szyi może go zabić”. Zdziwienie zatem budzi ta część rozważań sądu meriti (część 3.2 uzasadnienia)
z której wynika, iż pomimo przyjęcia takiego właśnie stanu świadomości oskarżonego
cyt. „oskarżony (…) miał świadomość, że swoim zachowaniem może spowodować bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia przez ojca albo doznania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci wykrwawienia i wystąpienia zatorowości powietrznej” sąd uznał,
iż działanie takie realizuje wyłącznie znamiona przestępstwa z art. 160 § 1 k.k. Poprawność zaprezentowanego sposobu argumentacji byłaby do zaakceptowania wyłącznie wówczas gdyby przyjąć, iż oskarżony zadając ojcu cios kawałkiem butelki, chciał i co ważniejsze był w stanie wywołać wyłącznie te obrażenia, które finalnie wywołał. Założenie takie wymagałoby ustalenia, iż właściwości oskarżonego oraz wszystkie okoliczności towarzyszące zdarzeniu pozwalałyby na przyjęcie, że zadając cięcie oskarżony potrafił zrobić to w sposób na tyle precyzyjny, aby spowodować wyłącznie powierzchowną ranę ciętą o głębokości od 3 do 5 mm, a nie obrażenie poważniejsze. Taki sposób argumentacji jest jednak nie do pogodzenia z zasadami logiki, doświadczenia życiowego czy też wiedzy wynikającej z praktyki sądowej. Oskarżony nie miał ani stosownej wiedzy medycznej, aby był w stanie zlokalizować te części szyi, w których duże naczynia krwionośne znajdują się na odpowiedniej głębokości tj. głębiej niż zadane cięcie, ani też odpowiedniej sprawności manualnej, którą można nabyć wyłącznie w drodze praktyki lekarskiej. Zauważyć również trzeba, iż w chwili zadawania ciosu oskarżony był pod znacznym wpływem alkoholu, co wykluczało opisywaną precyzję w operowaniu kawałkiem butelki, a całe zdarzenie miało charakter dynamiczny. O ile można wyobrazić sobie sytuację, w której doświadczony chirurg, posługując się precyzyjnym narzędziem, w warunkach sali operacyjnej dokonuje analogicznego cięcia na szyi unieruchomionego pacjenta, to w przypadku nietrzeźwego oskarżonego posługującego się kawałkiem butelki w czasie awantury, założenie takie jest całkowicie nieracjonalne. Odnosząc modus operandi oskarżonego do zacytowanej wyżej części jego wyjaśnień, nie sposób zatem przyjąć, iż działanie oskarżonego, a zwłaszcza wywołane przez niego obrażenia były starannie zaplanowane i wykonane, a były wynikiem szczęśliwego zbiegu okoliczności, gdyż jak wynika z opinii biegłej M. C. duże naczynia krwionośne w tej części szyi znajdują się na głębokości już od kilku milimetrów do pół centymetra (k-427 akt sprawy), czyli na granicy zadanego obrażenia. Powyższe okoliczności przekonują, iż oskarżony, co wynika wprost z jego wyjaśnień, przewidując możliwość zadania ojcu bardzo poważnych obrażeń godził się na to, zwłaszcza, iż wiedział o przyjmowanych przez niego lekach zmniejszających krzepliwość krwi. Z drugiej jednak strony zarówno okoliczności zdarzenia, jak i treść pozostałej części wyjaśnień oskarżonego nie pozwalają na przyjęcie stanowiska oskarżyciela publicznego, iż oskarżony działał z zamiarem pozbawiania J. P. życia. Wszak z ustaleń sądu a quo, których skarżący w tej części nie kwestionował wynikało, iż zamierzał on dać ojcu nauczkę i trudno z deklaracji takiej wywodzić zamiar pozbawienia życia. Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 16 marca 2020 r. w ten sposób, iż orzekając w granicach czynu przypisanego pkt I tegoż wyroku przyjął, że oskarżony A. P. przewidując i godząc się na możliwość spowodowania u pokrzywdzonego J. P. ciężkiego uszczerbku na zdrowiu tj. choroby realnie zagrażającej życiu
w postaci wykrwawienia i wystąpienia zatorowości powietrznej, uderzył go butelką w głowę, powodując ranę ciętą okolicy czołowej prawej, a następnie używając kawałka stłuczonej butelki przyłożonego do szyi, dokonał nią poprzecznego cięcia, powodując
u pokrzywdzonego J. P. obrażenia ciała w postaci rany ciętej bocznej powierzchni szyi po stronie lewej długości około 12 cm i głębokości od 3 – 5 mm, na wysokości żyły szyjnej zewnętrznej oraz żyły i tętnicy zewnętrznej, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na charakter zadanego obrażenia oraz udzieloną pokrzywdzonemu pomoc, przyjmując iż czyn ten zrealizował znamiona przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. przy zastosowaniu art. 64 § 1 k.k.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i przyjęcie, ze czyn oskarżonego zrealizował znamiona przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i wymierzenie oskarżonemu kary 10 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wyżej wskazanych wniosek apelacji oskarżyciela uznano za częściowo zasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 16 marca 2020 r., sygn. akt V K 3/20,
w zakresie nieobjętym zmianami utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody utrzymania wyroku w mocy przedstawiono w części 3.1 uzasadnienia.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono pkt 1 wyroku poprzez przyjęcie, iż przypisany oskarżonemu czyn stanowi przestępstwo z art. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 k.k., co skutkowało podwyższeniem orzeczonej kary do 5 lat pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zaskarżonego wyroku przedstawiono szczegółowo w pkt 3.1 uzasadnienia.

Podwyższając wymierzoną oskarżonemu A. P. karę do 5 lat pozbawienia wolności Sąd Apelacyjny uznał, iż kara ta ma charakter adekwatny do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu przestępstwa i zrealizuje swe cele zarówno aspekcie ogólno- jak i szczególnoprewencyjnym, wdrażając oskarżonego do przestrzegania porządku prawnego w przyszłości. Jako okoliczności wpływające na wymiar kary wzięto pod uwagę wszystkie niezbędne dla prawidłowego wyrokowania okoliczności, o których mowa w art. 53 § 1 k.k. Działanie oskarżonego miało brutalny charakter, skierowane było wobec osoby znacznie słabszej i dużo starszej nie mogącej się skutecznie bronić. Ponadto oskarżony był już uprzednio kilkakrotnie karany, zarzucanego mu przestępstwa dopuścił się w warunkach recydywy, będąc jednocześnie pod wpływem alkoholu. Wszystkie te okoliczności przekonują, iż jest on osobą zdemoralizowaną, a zatem cele kary mogą być osiągnięte wyłącznie
w drodze wymierzenia surowej kary pozbawienia wolności. Oceny tej nie zmienia w żadnym zakresie fakt, iż oskarżony deklarował, że nie było jego zamiarem wywołanie poważnych obrażeń, bowiem zgodnie z ustaleniami sądu odwoławczego oskarżony powstanie takich obrażeń przewidywał i się z ich wystąpieniem godził. Jako okoliczności łagodzące wzięto pod uwagę, iż działanie oskarżonego zrealizowało ustawowe znamiona formy stadialnej usiłowania, co przekłada się na niższy stopień szkodliwości społecznej przypisanego oskarżonemu przestępstwa, a także działanie w ramach zamiaru ewentualnego i nagłego. Okoliczności te zdaniem sądu odwoławczego sprzeciwiały się wymierzeniu kary surowszej.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Punkt 2 wyroku.

Wobec treści pkt 1 wyroku uchylono punkt III zaskarżonego wyroku i na mocy art. 63 § 1 i 5 k.k. na poczet orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie tj. zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 30 sierpnia 2019 godzina 15.00 do dnia 16 marca 2020 r.;

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Punkt 3 i 4 wyroku.

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. K. kwotę 738 złotych w tym 23 % VAT tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu A. P. z urzędu w postępowaniu odwoławczym, a na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k., kierując się aktualną sytuacją majątkową oskarżonego, zwolniono oskarżonego A. P. od kosztów sądowych postępowania odwoławczego obciążając nimi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SSA Grzegorz Wątroba SSA Gwidon Jaworski SSA Małgorzata Niementowska

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel publiczny.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość rozstrzygnięcia.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana