Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący	SSA Alicja Bochenek
Sędziowie	SSA Robert Kirejew (spr.) SSO del. Olga Nocoń
Protokolant	Oktawian Mikołajczyk

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Adama Rocha

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2015 r. sprawy

M. K. , s. T. i A., ur. (...) w C.,

oskarżonego z art. 148 § 2 pkt 2 kk w zw. z art. 280 § 1 kk przy zast. art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji obrońcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 19 grudnia 2014 r., sygn. akt XXI K 52/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt 3 w ten sposób, że w miejsce zasądzonych tam kwot zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. J.– Kancelaria Adwokacka
w K.kwotę 1623,60 (tysiąc sześćset dwadzieścia trzy i 60/100) złotych, w tym
23 % VAT;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Katowicach) na rzecz adwokat M. J. – Kancelaria Adwokacka w K., kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym 23 % VAT, z tytułu obrony z urzędu udzielonej oskarżonemu M. K. w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego M. K. od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt II AKa 112/15

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 19 grudnia 2014 r., sygn. akt XXI K 52/14, uznał oskarżonego M. K. za winnego tego, że 14.08.2013 r. w D. używając przemocy wobec K. S. m.in. poprzez zadawanie jej uderzeń w głowę szklanym wazonem, taboretem, uderzeń w klatkę piersiową i kończyny, spowodował u wymienionej obrażenia ciała w postaci m.in. mnogich, głębokich ran tłuczonych i dartych powłok głowy, sińców i otarć naskórka na twarzy, klatce piersiowej i kończynach, poprzecznie przebiegającej na szyi i karku bruzdy, podbiegnięć krwawych tkanek miękkich szyi i języka, złamania rogu większego kości gnykowej po stronie lewej, wybroczyn krwawych śródskórnych w obszarze skóry twarzy, a następnie działając w związku z rozbojem, z zamiarem bezpośrednim, poprzez zadzierzgnięcie pętli na szyi spowodował śmierć K. S. w mechanizmie uduszenia, zabierając dalej na szkodę pokrzywdzonej przedmioty w postaci aparatu fotograficznego, telefonu komórkowego oraz biżuterii i zegarków, tj. zbrodni z art. 148 § 2 pkt 2 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na mocy art. 148 § 2 pkt 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 15 lat pozbawienia wolności.

Ponadto na mocy art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od 10.09.2013 r. do 19.12.2014 r., na mocy art. 29 ustawy Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. J. kwotę 1116,52 zł, w tym podatek VAT 212,52 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu i na mocy art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania w całości przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację wniósł obrońca oskarżonego zaskarżając wyrok w części, tj. w punkcie 1 - co do kary oraz w punkcie 3. Obrońca zarzucił:

-

w odniesieniu do punktu 1 – rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu M. K., orzeczonej w wymiarze 15 lat pozbawienia wolności, nie stosując wobec oskarżonego kary w dolnej granicy ustawowego zagrożenia, w szczególności przez pominięcie sytuacji życiowej i warunków środowiskowych, w których oskarżony wyrastał, młodego wieku oskarżonego i przyznania się do winy, przy jednoczesnym zbytnim wyeksponowaniu sposobu działania oskarżonego w sytuacji, gdy nie przyjęto i nie zarzucono oskarżonemu działania ze szczególnym okrucieństwem, co spowodowało, że kara orzeczona oskarżonemu jest nieadekwatna zarówno co do stopnia społecznej szkodliwości jak i winy,

-

w punkcie 3 – naruszenie prawa materialnego tj. art. 29 ustawy Prawo o adwokaturze w zw. z § 14 ust. 2 pkt 5 i § 16 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz. 1348 ze zm.) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyznanie kosztów obrony w kwocie 1116,52 zł w tym podatek VAT 212,52, gdy z treści wyroku wynika, iż było 7 terminów, co winno skutkować zasądzeniem kwoty 1320 zł plus podatek VAT w kwocie 303,60 zł łącznie 1623,60 zł.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku:

-

w pkt. 1 – poprzez złagodzenie kary pozbawienia wolności i wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w wymiarze 12 lat, tj. w dolnej granicy ustawowego zagrożenia,

-

w pkt. 3 – poprzez zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. J. kwoty 1320 zł plus podatek VAT 303,60 łącznie 1623,60 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu przez obrońcę ustanowionego z urzędu,

ewentualnie – o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się zasadna jedynie w części dotyczącej opłaty za pomoc prawną udzieloną przez obrońcę ustanowionego z urzędu i dlatego zmieniono zaskarżony wyrok w punkcie, w którym zasądzono tę opłatę w bezzasadnie zaniżonej kwocie. Nie zasługiwał natomiast na uwzględnienie podstawowy zarzut podniesiony w środku odwoławczym, wskazujący na rażącą niewspółmierność orzeczonej względem M. K. kary pozbawienia wolności, a ponieważ nie stwierdzono nadto wadliwości zaskarżonego orzeczenia, które podlegałyby uwzględnieniu z urzędu, w pozostałym zakresie kwestionowany wyrok utrzymano w mocy.

Oskarżony uznany został za winnego popełnienia zbrodni z art. 148 § 2 pkt 2 k.k. w kumulatywnej kwalifikacji z występkiem z art. 280 § 1 k.k. Takie przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności w wymiarze od 12 do 15 lat, karą 25 lat pozbawienia wolności albo karą dożywotniego pozbawienia wolności. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy w Katowicach wymierzył M. K. karę 15 lat pozbawienia wolności wskazując w pisemnych motywach wyroku, że okoliczności wpływające obostrzająco na wymiar kary, które należało uwzględniać w tym przypadku, znacznie przeważały nad okolicznościami łagodzącymi. Sąd odwoławczy podzielił tę konstatację uznając, że argumentami przedstawionymi w apelacji obrońca nie był w stanie wykazać, aby doszło do orzeczenia względem M. K. kary nadmiernie surowej, i to w stopniu rażącym.

Sąd I instancji trafnie przyjął, że czyn oskarżonego cechował się bardzo wysokim stopniem społecznej szkodliwości. Wziąwszy pod uwagę czynniki wyszczególnione w art. 115 § 2 k.k., determinujące społeczną szkodliwość określonego czynu, stwierdzić należy, że inkryminowane zachowanie M. K. plasowało się wśród czynów o społecznej szkodliwości najwyższej z możliwych. Naruszone zostało bowiem najbardziej doniosłe dobro chronione prawem, tj. życie człowieka, i to w sposób nieodwracalny – poprzez pozbawienie życia pokrzywdzonej. Ponadto działanie sprawcy skierowane było także przeciwko mieniu, które skradł dokonując zabójstwa, działał przy tym z motywacją zasługującą na szczególne potępienie – w celu osiągnięcia niewielkiej korzyści majątkowej kosztem życia innej osoby. Oskarżony nie znajdował się przy tym w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, gdyż pracował uzyskując nie najniższe stałe dochody. Równie niekorzystnie dla sprawcy przedstawiały się okoliczności i sposób popełnienia czynu zabronionego. M. K. dopuścił się przestępstwa działając pod wpływem alkoholu i zaatakował pokrzywdzoną w brutalny sposób zadając jej liczne obrażenia, by ostatecznie, poprzez zadzierzgnięcie pętli na szyi, doprowadzić do jej śmierci. Można zgodzić się z apelującym obrońcą, że w rozpatrywanym przypadku oskarżony wykazał się brutalnością nie tak wyjątkową i szczególną, na jaką powoływał się sąd I instancji, gdyż gdyby w istocie zadawał pokrzywdzonej cierpienia znacznie przekraczające miarę wiążącą się z pozbawianiem innej osoby życia, należałoby jego działanie zakwalifikować jako zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem. Niemniej jednak ta nadmierna emfaza sądu I instancji przy ocenie stopnia brutalności czynu nie miała istotnego znaczenia przy wymierzaniu oskarżonemu, działającemu z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia innej osoby, kary adekwatnej do stopnia społecznej szkodliwości czynu i poziomu zawinienia.

Jak wynika z pisemnego uzasadnienia wyroku, Sąd Okręgowy w Katowicach miał w polu widzenia okoliczności przemawiające na korzyść M. K., akcentowane w środku odwoławczym, tj. młody wiek sprawcy, jego uprzednią niekaralność, przyznanie się do winy i złożenie wyjaśnień oraz trudne warunki, w jakich oskarżony się wychowywał. Prawidłowo jednak sąd I instancji nie przeceniał tych okoliczności kształtując rozmiar prawnokarnej represji kierowanej wobec oskarżonego. Należało bowiem uwzględniać, że M. K. składał w toku postępowania zmienne wyjaśnienia, wskazując w jednej z wersji z postępowania przygotowawczego, że zabójstwa dopuścił się wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami. Jego przyznanie się do winy nie miało decydującego znaczenia, skoro na miejscu zdarzenia znaleziono na rozerwanej bieliźnie pokrzywdzonej materiał genetyczny pochodzący bezspornie od niego. Nadto w przeszłości oskarżony sam sprawiał kłopoty wychowawcze i, jak ustalił sąd meriti, z uwagi na naganne zachowanie, w tym wagary, umieszczony został w placówce opiekuńczo – wychowawczej.

Słusznie też sąd I instancji uznał, że przy wymiarze kary dla M. K. należało dać prymat względom ogólnoprewencyjnym dbając o potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a w nieco mniejszym stopniu uwzględniać potrzeby wychowawcze w stosunku do osoby oskarżonego, którego niechybnie czekała kara długoletniego pozbawienia wolności.

Z tych wszystkich względów sąd odwoławczy nie dopatrzył się rzeczywistego wystąpienia uchybień stanowiących przyczynę odwoławczą, o której mowa w art. 438 pkt 4) k.p.k. i zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięcia o winie i karze oskarżonego utrzymany został w mocy.

Należało uwzględnić drugi z zarzutów podniesionych w apelacji, gdyż obrońca ustanowiony z urzędu siedmiokrotnie w różnych datach uczestniczył w rozprawie przed sądem I instancji w tej sprawie, a zatem w myśl przepisów § 14 ust. 2 pkt 6) i § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 461) powinno się na jego rzecz zasądzić od Skarbu Państwa opłatę za obronę oskarżonego w wysokości 1320 zł, powiększoną o podatek VAT według stawki 23 %, czyli łącznie 1623,60 złotych. Dlatego zmieniono rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 3 zaskarżonego wyroku, w którym z niewyjaśnionych i trudnych do odgadnięcia powodów przyznano obrońcy wynagrodzenie w kwocie wynoszącej jedynie 1116,52 złotych.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego orzeczono zgodnie z przepisami art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. zwalniając oskarżonego od ich uiszczenia z uwagi na jego trudną sytuację finansową i brak perspektyw jej polepszenia.