Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Przewodniczący

SSA Witold Mazur (spr.)

Sędziowie

SSA Iwona Hyła

SSO del. Rafał Doros

Protokolant

Mateusz Dejas

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 107/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 18 czerwca 2018 r., sygn. akt II K 28/14

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

I. Prokurator na podstawie art. 425 § 1 i 2 k. p. k. i art. 444 k. p. k. zaskarżył wyrok na niekorzyść w części dotyczącej oskarżonych A. H. Ł. W. w zakresie czynu opisanego w punkcie VIII części wstępnej wyroku i oskarżonego B. O. w zakresie czynów opisanych w punktach XII i XIII części wstępnej wyroku i powołując się na przepisy art. 438 pkt 2 i 3 k. p. k. oraz art. 427 § 2 k. p. k. zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, wbrew dowodom ujawnionym w toku przewodu sądowego, iż oskarżeni A. H. i Ł. W. nie dopuścili się czynu opisanego w punkcie VIII części wstępnej wyroku i uniewinnieniu ich w tym zakresie;

2. obrazę przepisu art. 424 § 1 i 2 k. p. k., która miała wpływ na treść orzeczenia, poprzez brak wskazania w uzasadnieniu wyroku okoliczności przemawiających przeciwko przyjęciu, że oskarżeni A. H. i Ł. W. kierowali działaniami oskarżonego B. O. i innych osób w zakresie czynu opisanego w punkcie VIII części wstępnej wyroku;

3. błąd w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, wbrew dowodom ujawnionym w toku przewodu sądowego, iż oskarżony B. O. nie dopuścił się czynu opisanego w punkcie XII części wstępnej wyroku i uniewinnieniu go w tym zakresie;

4. obrazę przepisu art. 424 § 1 i 2 k. p. k., która miała wpływ na treść orzeczenia, poprzez brak wskazania w uzasadnieniu wyroku okoliczności przemawiających przeciwko przyjęciu, że oskarżony B. O. wykonując czynności wskazane w punkcie XII części wstępnej wyroku dopuścił się pomocnictwa do przestępstwa oszustwa;

5. błąd w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, wbrew dowodom ujawnionym w toku przewodu sądowego, iż oskarżony B. O. nie dopuścił się czynu opisanego w punkcie XIII części wstępnej wyroku i uniewinnieniu go w tym zakresie.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja prokuratora wniesiona na niekorzyść oskarżonych A. H. Ł. W. i B. O. w zakresie orzeczeń zawartych w punktach 13 i 20 zaskarżonego wyroku jest zasadna. Zarzuty sformułowane w punktach 1, 2 , 3 i 4 środka odwoławczego zasługują na uwzględnienie. OskarżeniA. H.i Ł. W. zostali uniewinnieni przez Sąd Okręgowy od popełnienia czynu opisanego w punkcie VIII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k., polegającego na tym, że w marcu 2002 r. w T., działając wspólnie i w porozumieniu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i wprowadzenia w błąd oraz doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości nie mniejszej niż 136.980 zł nieustalonych nabywców oleju napędowego wyprodukowanego poprzez odbarwienie oleju opałowego, zlecili znanej z nazwiska osobie i B. O. oraz nieustalonej osobie wynajęcie hali i montaż instalacji służącej do odbarwienia 45.660 kg oleju opałowego, w celu umożliwienia sprzedaży tego paliwa jako oleju napędowego.

Natomiast oskarżony B. O. został uniewinniony od popełnienia czynu opisanego w punkcie XII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. polegającego na tym, że w marcu 2002 r. w T., działając w zamiarze, aby A. H.i Ł. W. doprowadzili do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 105.018 zł odbiorców paliw sprzedawanych przez spółkę (...), wspólnie i w porozumieniu z nieustalonymi osobami odbarwił 45.660 kg oleju opałowego w celu umożliwienia sprzedaży tego paliwa jako oleju napędowego.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika niezbicie, że na terenie hali w T. w okresie od połowy 2001r. do maja 2002 r., był prowadzony nielegalny proceder odbarwiania oleju opałowego, w celu uzyskania oleju napędowego, który był następnie sprzedawany nieustalonym osobom. Inicjatorami i pomysłodawcami tego przedsięwzięcia byli oskarżeni A. H.i Ł. W., a jednym z wykonawców był oskarżony B. O.. Z ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego wynika, że decyzje o rozpoczęciu odbarwiania oleju opałowego oraz lokalizacji tego procesu technologicznego podjęli oskarżeni A. H.i Ł. W., którzy przyznali się do tego w złożonych wyjaśnieniach przed Sądem Rejonowym w Częstochowie i Sądem Okręgowym w Częstochowie. Potwierdziła to również świadek B. B., której firma (...) z siedzibą w C. uczestniczyła w tym procederze. Oskarżony B. O. i B. B. uzgodnili warunki wynajmu hali z właścicielem E. K.. Następnie oskarżony B. O. na polecenie oskarżonych A. H.i Ł. W. dokonał zakupu i montażu w hali urządzeń niezbędnych do rozpoczęcia tego procesu technologicznego. Po zakończeniu tych prac, później nadzorował on proces odbarwiania oleju opałowego dostarczanego przez firmę 'W.", kierowaną przez oskarżonych A. H.i Ł. W.. Zarówno olej opałowy, jak i napędowy był nabywany i sprzedawany poza ewidencją. W maju 2002r. proces odbarwiania oleju opałowego został zatrzymany oraz zabezpieczono 45.660 kg tej substancji, której część została poddana procesowi odbarwienia. Wynika to a protokołu oględzin i dokumentacji fotograficznej nieruchomości położonej w T..

Sąd Okręgowy uniewinnił oskarżonych A. H.i Ł. W. od zarzucanego im czynu uznając, że czynili oni jedynie przygotowania do popełnienia przestępstwa oszustwa a takie zachowanie jest niekaralne.

Na tym etapie postępowania sądowego stanowisko Sądu Okręgowego jest przedwczesne i dyskusyjne. Podniesione przez prokuratora w apelacji zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i obrazy przepisu art. 424 § 1 k. p. k. są uzasadnione, ponieważ miały wpływ na prawidłowość wydanego orzeczenia. Zarzut sformułowany przez prokuratora, opisany w punkcie VIII części wstępnej wyroku- ( XV aktu oskarżenia), zakwalifikował zachowanie oskarżonych A. H.i Ł. W. jako sprawstwo kierownicze do przestępstwa oszustwa w ramach czynu ciągłego. Kodeks karny w art. 18 § 1 k. k. wprowadza szerokie ujęcie sprawstwa i wymienia jako postacie sprawcze popełnienia czynu zabronionego: sprawstwo pojedyncze, współsprawstwo, sprawstwo kierownicze i sprawstwo polecające. Przepis ten stanowi podstawę odpowiedzialności karnej za sprawstwo osoby, która nie realizuje w ogóle znamion czynu zabronionego, lecz kieruje wykonaniem takiego czynu przez inną osobę. W tej sytuacji kierowanie polega na faktycznym panowaniu nad realizacją czynu zabronionego przez sprawcę wykonującego czyn. Od decyzji osoby kierującej popełnieniem czynu przez inną osobę zależy rozpoczęcie i prowadzenie bezprawnego procederu przestępczego. Konstrukcja sprawstwa kierowniczego ma zastosowanie najczęściej w przypadkach zorganizowanej przestępczości, w których szef grupy nie uczestniczy często w samym wykonaniu czynu zabronionego, panując jedynie nad jego przebiegiem. Taki sprawca musi kierować wykonaniem całości znamion czynu zabronionego przez inną osobę, która powinna je zrealizować. Posiada on władztwo nad bezpośrednim wykonawcą czynu zabronionego. Jego zachowanie charakteryzuje się wolą realizacji takiego czynu przez inną osobę lub osoby oraz świadomością, że panuje nad przebiegiem całego procederu przestępczego. Sprawca kierowniczy to osoba, która sama nie realizuje znamion czynu zabronionego, ale jest właśnie organizatorem, inicjatorem czynu, jest wprost mózgiem przestępstwa zorganizowanego, pełniąc rolę głównego jego planisty i realizuje swój własny zamiar popełnienia czynu zabronionego. Oskarżeni A. H. i Ł. W. od strony intelektualnej i logistycznej zorganizowali całe przestępcze przedsięwzięcie. Przeprowadzili czynności przygotowawcze i nakłonili bezpośredniego wykonawcę do udziału w przestępstwie. Dokonali podziału czynności, a ich rola była w tym wszystkim najważniejsza, bo bez ich udziału niemożliwym byłoby popełnienie czynu zabronionego. Oskarżeni A. H.i Ł. W. już w pierwszej połowie 2001 r. powzięli zamiar wprowadzania do obrotu oleju napędowego pochodzącego z nielegalnej produkcji. Wskazali lokalizację hali w T., zlecili oskarżonemu B. O. ustalenie warunków najmu, zakup i montaż niezbędnych urządzeń oraz nadzorowanie procesu technologicznego odbarwiania oleju opałowego. Podejmowali decyzje dotyczące dotyczące zakupu oleju opałowego i następnie sprzedaży jako napędowego. Działali więc z zamiarem oszukiwania przyszłych nabywców co do jakości i obowiązujących norm paliwa. Ten przestępczy proceder trwał w rzeczywistości od połowy 2001r. do maja 2002 r., i został faktycznie przerwany w maju 2002r., poprzez ujawnienie tego przestępczego procederu i zabezpieczenie substancji służącej do jego dokonania wraz z urządzeniami oraz środkami chemicznymi w hali w T.. Słusznie dostrzegł też prokurator, że Sąd I instancji w ogóle nie odniósł się do oceny zachowania oskarżonych w kontekście przepisu art. 18 § 1 k. k., co udaremnia kontrolę instancyjną wyroku w zaskarżonej części. Nie sposób więc uznać za uzasadnione stanowisko, że zachowanie oskarżonych A. H. i Ł. W. należy potraktować jako niekaralne przygotowanie do popełnienia przestępstwa oszustwa. Natomiast zarzut prokuratora obrazy przepisu art. 424 § 2 k. p. k. jest niezasadny, ponieważ oskarżonym A. H. i Ł. W. nie orzeczono żadnej kary i z tego względu nie zachodziła potrzeba przytaczania okoliczności dotyczących jej wymiaru.

Mając na uwadze powyższe okoliczności natury faktycznej i prawnej słusznie zauważył prokurator, że Sąd Okręgowy niezasadnie uniewinnił oskarżonych A. H. i Ł. W. od zarzucanego im czynu, opisanego w punkcie VIII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok odnośnie orzeczenia zawartego w punkcie 13 odnośnie oskarżonych A. H. i Ł. W. i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Częstochowie do ponownego rozpoznania jako właściwemu rzeczowo do rozpoznania tej sprawy.

Z kolei Sąd Okręgowy uniewinnił oskarżonego B. O. od zarzucanego mu czynu, opisanego w punkcie XII części wstępnej wyroku, ponieważ uznał, że jego zachowanie nie stanowi pomocnictwa do przestępstwa oszustwa określonego w art. 286 § 1 k. k. Uzasadnienie swojego stanowiska sprowadził do stwierdzenia, że fakt niemożności zakwalifikowania zachowania oskarżonych A. H. i Ł. W. jako przestępstwa z art. 286 § 1 k. k., wyklucza możliwość przypisania oskarżonemu B. O. popełnienia zarzucanego mu czynu. Dodał, że zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że doszło do odbarwienia 45.660 kg oleju opałowego, albowiem nie jest możliwe ustalenie, jak ilość oleju została odbarwiona. Zauważył też, że brak jest możliwości dokonania zmian w opisie czynu zarzucanego oskarżonemu, bądź jego kwalifikacji prawnej, z uwagi na zakaz reformationis in peius, gdyż takie działanie prowadziłoby do pogorszenia jego sytuacji. W tym zakresie nie rozwinął swojego uzasadnienia i dlatego nie wiadomo co Sąd I instancji miał na myśli i w jakim kierunku rozważał zmianę opisu czynu zarzucanego oskarżonemu oraz jego kwalifikacje prawną. Ma rację prokurator, iż rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego jest w tym zakresie nietrafne. Na tym etapie postępowania sądowego stanowisko Sądu I instancji jest przedwczesne

i dyskusyjne. Podniesione przez oskarżyciela publicznego w apelacji zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i obrazy przepisu art. 424 § 1 k. p. k. są uzasadnione, ponieważ miały wpływ na prawidłowość wydanego orzeczenia. Zarzut sformułowany przez prokuratora, opisany w punkcie XII części wstępnej wyroku- ( XXXIII aktu oskarżenia), zakwalifikował zachowanie oskarżonego B. O. jako pomocnictwo do przestępstwa oszustwa. Pomocnictwo polega na ułatwieniu innej osobie popełnienia czynu zabronionego. Stroną podmiotową pomocnictwa jest umyślność zarówno w postaci zamiaru bezpośredniego, jak i ewentualnego oraz polega na każdej czynności, która faktycznie ułatwia innej osobie popełnienie czynu. Wyliczenie czynności ułatwiających w treści przepisu art. 18 § 3 k. k. jest przykładowe, na co wskazuje wyrażenie „w szczególności". Dla prawidłowego przypisania odpowiedzialności za pomocnictwo, spełniające procesowe wymogi określone w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k., konieczne jest określenie czynności wykonawczej podjętej przez pomocnika oraz wskazanie konkretnego przestępstwa określonego ustawą karną, którego popełnienie pomocnik miał ułatwić. Warunkiem odpowiedzialności za pomocnictwo jako formy niesprawczego współdziałania, jest ułatwienie sprawcy popełnienia czynu zabronionego. Pomocnictwo, które takiego efektu nie powoduje jest działaniem prawnie obojętnym. Ułatwienie określone w treści art. 18 § 3 k. k., to forma wsparcia dla sprawcy, przy czym wsparcie to musi mieć charakter obiektywny i istotny, utwierdzić go w podjętej decyzji o popełnieniu czynu zabronionego. Udzielający pomocy musi obejmować świadomością to, że podejmując określone czynności ułatwia w ten sposób innej osobie, czy też osobom popełnienie czynu zabronionego oraz to, że czyni to w odniesieniu do konkretnego, scharakteryzowanego w odpowiednim przepisie części szczególnej czynu zabronionego. Oznacza to zatem, iż musi on obejmować świadomością zarówno prawną charakterystykę czynu zabronionego, którego popełnienie ma zamiar ułatwić oraz mieć świadomość znaczenia swojego zachowania w tym w szczególności tego, że stanowi ono ułatwienie popełnienia czynu zabronionego przez inną osobę. Dla przypisania sprawcy odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa oszustwa w jego formie zjawiskowej pomocnictwa wystarcza, aby sprawca swym zachowaniem obiektywnie ułatwił innej osobie popełnienie czynu zabronionego i aby mając tego świadomość, co najmniej godził się na to. Przestępstwo to jest dokonane w momencie wystąpienia sytuacji, w której faktycznie dochodzi do ułatwienia popełnienia czynu zabronionego, nie zaś w chwili niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego. Wynika to bowiem z nieakcesoryjnego charakteru odpowiedzialności karnej pomocnika. Udzielenie pomocy do popełnienia przestępstwa to odrębny typ czynu zabronionego. Pomocnicy sprawców przestępstw naruszają odmienną normę sankcjonowaną od tej charakterystycznej dla zrealizowania sprawstwa. Tym samym, pomocnictwo to szczególne przestępstwo określone w części ogólnej kodeksu karnego, w przepisie art. 18 § 3 i jest to samodzielna forma sprawcza innego przestępstwa uzupełnionego opisem właśnie udzielenia pomocy. W przypadku formy zjawiskowej pomocnictwa do przestępstwa, które popełnione może być tylko wyłącznie z zamiarem bezpośrednim, a nawet kierunkowym, to sprawca tego pomocnictwa może działać z zamiarem ewentualnym. Dotyczy to oczywiście również sprawców pomocnictwa do przestępstwa oszustwa i ma miejsce właśnie w przypadku oskarżonego B. O..

Dowody przeprowadzone w niniejszej sprawie w toku przewodu sądowego pozwalają na stwierdzenie, że oskarżony B. O. miał świadomość, że podejmując i wykonując czynności zlecone przez oskarżonych A. H.i Ł. W. w zakresie lokalizacji hali w T., ustalenia warunków najmu, zakupu i montażu niezbędnych urządzeń oraz uruchomienia i nadzorowania procesu technologicznego odbarwiania oleju opałowego, udzielał im pomocy w oszukańczym procederze nielegalnie produkowanego, a następnie sprzedawanego paliwa powstałego z odbarwienia oleju opałowego, z zamiarem oszukiwania przyszłych nabywców co do jakości i obowiązujących w tym zakresie norm. Współpracując z B. B. w realizacji dalszych czynności związanych z dystrybucją tych paliw, był zorientowany w szczegółach tego przestępczego procederu i w jakim celu służy to całe

przedsięwzięcie. Odpowiedzialność karna oskarżonego B. O. za pomocnictwo do przestępstwa oszustwa jest niezależna od odpowiedzialności karnej oskarżonych A. H.i Ł. W. za sprawstwo kierownicze do przestępstwa oszustwa. Nie sposób więc uznać za uzasadnione stanowisko, że zachowanie oskarżonego B. O. nie było pomocnictwem do przestępstwa oszustwa. Natomiast zarzut prokuratora obrazy przepisu art. 424 § 2 k. p. k. jest niezasadny, ponieważ oskarżonemu nie orzeczono żadnej kary i z tego względu nie zachodziła potrzeba przytaczania okoliczności dotyczących jej wymiaru.

Mając na uwadze powyższe okoliczności natury faktycznej i prawnej słusznie stwierdził prokurator, że Sąd Okręgowy niezasadnie uniewinnił oskarżonego B. O. od zarzucanego mu czynu, opisanego w punkcie XII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok odnośnie orzeczenia zawartego w punkcie 20 odnośnie oskarżonego B. O. i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Częstochowie do ponownego rozpoznania, jako właściwego rzeczowo do rozpoznania niniejszej sprawy.

Natomiast nie zasługuje na uwzględnienie zarzut sformułowany przez prokuratora w punkcie 5 apelacji dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, wbrew dowodom ujawnionym w toku przewodu sądowego, iż oskarżony B. O. nie dopuścił się czynu opisanego w punkcie XIII części wstępnej wyroku- ( XXXV aktu oskarżenia) i uniewinnieniu go w tym zakresie w punkcie 21 zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy uznał, że oskarżony B. O. nie popełnił czynu polegającego na tym, że w okresie od stycznia 2000r. do marca 2002r. w C., działając w warunkach czynu ciągłego, z zamiarem umożliwienia oskarżonym A. H., Ł. W. i znanej z nazwiska osobie podrobienia faktur VAT dokumentujących transakcje obrotu paliwami, używając sprzętu komputerowego, wypisywał i drukował dokumentujące fikcyjny obrót pomiędzy spółkami (...), (...), (...) i inne, wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. Argumentacja Sądu I instancji zaprezentowana w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jest przekonująca. Po pierwsze, trzeba w tym miejscu przypomnieć, że Sąd Rejonowy w Częstochowie rozpoznając pierwszy raz niniejszą sprawę karną wyrokiem z dnia 30 listopada 2012r., sygn. akt IV K 927/06, uznał oskarżonego B. O., między innymi, za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie XXXV aktu oskarżenia, a apelację w tym zakresie wniósł tylko jego obrońca. Sąd Okręgowy w Częstochowie wyrokiem z dnia 23 grudnia 2013r., sygn. akt VII Ka 750/13 uchylił zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego B. O. w zakresie czynu opisanego w punkcie XXXV części wstępnej wyroku i przekazał ją do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Częstochowie, jako Sądowi I instancji. Sąd Rejonowy w Częstochowie ustalił, że oskarżony B. O. w zarzucanym mu okresie wypisywał na komputerze i drukował faktury dokumentujące fikcyjny obrót paliwami pomiędzy firmami (...), (...), (...). Z opisu czynu mu przypisanego wynikało, że jego działanie polegało na pomocnictwie w tworzeniu dokumentów poświadczających nieprawdę, ponieważ faktury miały dokumentować fikcyjny obrót paliwami.

Przyjęte przez Sąd Rejonowy w Częstochowie działanie oskarżonego, polegające na tworzeniu dokumentów poświadczających nieprawdę, może tylko wypełniać znamiona przestępstwa fałszerstwa intelektualnego z art. 271 § 1 k. k. Jednak oskarżonemu przypisano popełnienie pomocnictwa do przestępstwa fałszerstwa materialnego z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 270 § 1 k. k., czyli do fałszowania dokumentów, to znaczy podrabiania lub przerabiania lub posługiwania się nimi w celu ich użycia za autentyczne. Przyjęty opis działania oskarżonego B. O. jest w tej sytuacji niezgodny z kwalifikacją prawną przypisanego mu przestępstwa. Po drugie, Sąd Okręgowy w Częstochowie rozpoznając ponownie przedmiotową sprawę ustalił, że oskarżony B. O. montował programy komputerowe, wypisywał na komputerze faktury, wypełniał ich treść transakcjami obejmującymi nielegalny obrót paliwami płynnymi, pomiędzy podmiotami gospodarczymi, które w rzeczywistości nie miały miejsca. Faktury te poświadczały nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne. Dokumentowały one fikcyjny obrót paliwami pomiędzy firmami (...), (...), (...) , a następnie były podpisywane przez osoby uprawnione do ich wystawienia, a później wprowadzane do obrotu. Oskarżony B. O. miał świadomości i wiedział na czym polega ten przestępczy proceder i doskonale zdawał sobie sprawę do czego miały służyć te faktury, a wypisują je i drukując, pomagał innym osobom w poświadczaniu w nich nieprawdy. Osoby te, czyli oskarżeni A. H. i Ł. W., a także B. B., następnie je wystawiały, podpisując i przekazując dokumenty innymi osobom, reprezentującymi firmy, współpracujące w całym zorganizowanym łańcuchu powiązanych ze sobą podmiotów gospodarczych, zajmujących się nielegalną produkcją i dystrybucją paliw płynnych. Sąd Okręgowy w Częstochowie prawidłowo stwierdził, że takie zachowanie oskarżonego B. O. może wypełniać znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 271 § 1 k. k., natomiast brak jest podstaw do przyjęcia, że pomagał tym osobom w sfałszowaniu faktur lub w posługiwaniu się nimi w sensie fałszerstwa materialnego. Po trzecie, gdyby została podjęta próba zmiany opisu czynu i zakwalifikowania go jako przestępstwa pomocnictwa do fałszerstwa intelektualnego określonego w art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 271 § 1 k. k. to prowadziłoby to do pogorszenia sytuacji prawnej oskarżonego B. O., ponieważ przypisano by mu przestępstwo surowiej zagrożone sankcją karną, niż w wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie. Doszłoby wtedy do naruszenia zakazu reformationis in peius, który obowiązuje w tej sprawie w postępowaniu ponownym, co wynika z treści przepisu prawnego z art. 443 k. p .k. Unormowano w nim tzw. pośredni zakaz reformationis in peius. Obowiązuje on w sytuacji ponownego rozpoznania sprawy. A contrario z tego przepisu wynika, że sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, nie może w dalszym postępowaniu wydać orzeczenia surowszego niż uchylone, gdy orzeczenie to było zaskarżone na korzyść oskarżonego. Użyte w tym przepisie określenie „orzeczenie surowsze", tak jak w przypadku art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k., oznacza każde orzeczenie, które zawiera rozstrzygnięcia mniej korzystne dla oskarżonego pod względem skutków prawnych, z tym że porównywane nie do zaskarżonego orzeczenia (art. 434 § 1), ale do orzeczenia, które zostało uchylone (art. 443). Surowszym orzeczeniem będzie więc każde, z którym wiąże się realne zwiększenie dolegliwości dla oskarżonego, przy czym dolegliwość ta nie ogranicza się do orzeczenia o karze, a powinna być rozumiana równie szeroko jak w przypadku bezpośredniego zakazu reformationis in peius z art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k. Przy porównaniu „surowości orzeczenia" z poprzednim orzeczeniem, należy brać pod uwagę nie tylko orzeczone karę i środki, lecz także ustalenia faktyczne, kwalifikację prawną czynu, a akże możliwe następstwa tych rozstrzygnięć dla sytuacji prawnej oskarżonego w przyszłości, czyli prawne skutki skazania.

Po czwarte, z powyższymi zagadnieniami łączy się także kwestia opisu czynu, jako zdarzenia historycznego, przyjęta przez prokuratora w zarzucie w punkcie XXXV aktu oskarżenia. Opis ten jest wyjątkowo ogólny i nieprecyzyjny. Gdyby hipotetycznie doszło do uchylenia wyroku Sądu Okręgowego w tym zakresie, to przy ponownym rozpoznaniu sprawy musiałoby dojść do niekorzystnych dla oskarżonego B. O. ustaleń faktycznych, naruszających zakaz reformationis in peius, odnośnie rozpatrywanych możliwości przyjęcia konstrukcji pomocnictwa do przestępstwa fałszu materialnego albo fałszu intelektualnego. W jednym i drugim przypadku należałoby dokonać zmiany opisu czynu zarzucanego i przyjąć opis czynu zabronionego odpowiadający wymogom art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. W opisie czynu należy zawrzeć te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra prawnego, czasu, miejsca i sposobu jego popełnienia oraz jego skutków. W wyroku skazującym należy zawrzeć dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Opis czynu powinien być jednoznaczny oraz nie powinien dawać możliwości różnych jego interpretacji. W tym miejscu trzeba podkreślić, że w ramach objętych aktem oskarżenia Sąd I instancji był zobowiązany nie tylko ustalić, czy oskarżony czyn taki popełnił, ale także zgodnie z wymogami określonymi w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. dokładnie określić przypisany oskarżonej B. O. czyn zabroniony, gdyby uznał jego sprawstwo, winę i go skazał. Podkreślić należy, że opis czynu i jego kwalifikacja prawna zawarta w akcie oskarżenia jest tylko, swego rodzaju, propozycją do przemyśleń oraz rozważań, która powinna finalnie doprowadzić do jednoznacznych ustaleń, a tych dokonuje wyrokujący Sąd. Tymczasem redakcja zastosowana przez prokuratora, a później przez Sąd Rejonowy w Częstochowie w wyroku z dnia 30 listopada 2012r., sygn. akt IV K 927/06, uniemożliwia ustalenie z działaniami jakich konkretnie podmiotów gospodarczych powiązano zachowanie oskarżonego B. O., skoro w opisie czynu przypisanego nie ma wyliczenia, jakie konkretnie podmioty poza trzema wymienionymi, a przecież jest tam sformułowanie- "i inne"- brały w nim udział, następnie jakie konkretnie dokumenty stwierdzające nierzeczywisty stan faktyczny wystawiły osoby, które były objęte pomocnictwem, skoro jedynie ich przykładem są faktury VAT, bliżej niewskazane, bez dat, numerów, oznaczonych stron i przedmiotu czynności prawnej, które zostały dotknięte fałszem materialnym albo intelektualnym w zakresie okoliczności mających znaczenie prawne, skoro żadnych z nich nie wymieniono w opisie czynu. Powyższe uchybienia mają kluczowe znaczenie dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w punkcie 21 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonego B. O..

W tym miejscu należy stwierdzić, że nie można się zgodzić z oceną prawną czynu oskarżonego B. O. zawartą przez prokuratora w uzasadnieniu apelacji. Niewątpliwie dowody zgromadzone w sprawie pozwalają na stwierdzenie, że oskarżony B. O. zajmował się techniczną stroną przygotowania faktur dokumentujących fikcyjny obrót paliwami płynnymi. Z opisu zarzucanego mu czynu wynika, że swoim działaniem umożliwiał wystawianie faktur VAT poświadczających nieprawdę co do transakcji handlowych. Przecież w opisie czynu zabronionego jest stwierdzenie, że dokumentowały one fikcyjny obrót pomiędzy spółkami w nim wymienionymi. Nie może być zatem mowy o tym, że jego działanie stanowiło pomocnictwo do podrabiania lub przerabiana tych dokumentów albo użycia ich za autentyczne, bo celem jego działania było pomocnictwo do fałszu intelektualnego dokumentu w rozumieniu art. 271 § 1 k. k. i swoją wolą i świadomością obejmował znamiona tego rodzaju czynu zabronionego, również co do podmiotów w nich wskazanych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności natury faktycznej i prawnej Sąd Apelacyjny w Katowicach stwierdza, że słusznie Sąd Okręgowy w Częstochowie uniewinnił oskarżonego B. O. od zarzucanego mu czynu, opisanego w punkcie XIII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. oraz utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie co do orzeczenia zawartego w punkcie 21.

Sąd Apelacyjny odstąpił o rozpatrzenia apelacji wniesionej przez prokuratora na niekorzyść oskarżonej A. M. w zakresie czynu opisanego w punkcie XIX części wstępnej wyroku, ponieważ z powodu jej zgonu, Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem Sądu Apelacyjny w Katowicach z dnia 7 czerwca 2021r., sygn. akt II AKa 264/21, na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 k. p. k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 5 k. p. k. zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 13 czerwca 2018r., sygn. akt II K 28/14, został uchylony odnośnie orzeczenia zawartego w punkcie 32 i umorzono w tym zakresie postępowanie karne.

Wniosek

Prokurator podnosząc powyższe zarzuty wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy oskarżonych A. H. Ł. W. i B. O. do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek prokuratora o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie i przekazanie go w zaskarżonym zakresie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania jest częściowo zasadny. Podniesione w apelacji zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych i obrazy przepisu prawa karnego procesowego, a to art. 424 § 1 k. p. k., w punktach 1, 2, 3 i 4 należy uwzględnić z przyczyn wskazanych wyżej. Z tego powodu Sąd Apelacyjny uchylił orzeczenia zawarte w punktach 13 i 20 zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonych A. H. Ł. W. oraz B. O. i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Częstochowie do ponownego rozpoznania. Odnośnie zarzucanych oskarżonym czynów opisanych w punktach VII I XII części wstępnej wyroku należy, zgodnie

z treścią przepisu art. 437 § 2 k. p. k., w całości, ponieważ jest to konieczne, przeprowadzić na nowo przewód sądowy w odniesieniu do przestępstwa z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. zarzucanego w akcie oskarżenia oskarżonym A. H. i Ł. W. oraz co do przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. w odniesieniu do oskarżonego B. O.. Istnieje więc potrzeba powtórzenia czynności procesowych w celu zweryfikowania zachowania oskarżonych A. H. i Ł. W. jako sprawstwa kierowniczego do przestępstwa oszustwa w ramach czynu ciągłego. Taka sama potrzeba zachodzi w stosunku do oskarżonego B. O., w zakresie zarzucanego mu czynu pomocnictwa do przestępstwa oszustwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. Sąd Rejonowy w Częstochowie, jako miejscowo i rzeczowo właściwy do rozpoznania sprawy, w ramach przewodu sądowego przeprowadzi dowody z wyjaśnień oskarżonych i zeznań świadków oraz dowodów rzeczowych i opinii dotyczących nielegalnej produkcji oleju napędowego w miejscowości T. i prowadzania go w sposób bezprawny do obrotu gospodarczego. Po wykorzystaniu wszystkich możliwości dowodowych, ponownie dokona prawnej oceny zachowania się oskarżonych A. H., i Ł. W. i B. O. oraz wyda stosowne orzeczenie i rzeczowo, wszechstronnie i kompleksowo uzasadni swoje stanowisko.

Natomiast wniosek prokuratora o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie i przekazanie go w zaskarżonym zakresie, czyli w punkcie 21, co do czynu opisanego w puncie XIII części wstępnej wyroku, Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania jest niezasadny. Podniesiony w apelacji w punkcie 5 zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może być uwzględniony z przyczyn wskazanych wyżej.

Sąd Apelacyjny nie zgadza się z oceną prawną czynu oskarżonego B. O. zawartą przez prokuratora w uzasadnieniu apelacji. Niewątpliwie dowody zgromadzone w sprawie pozwalają na stwierdzenie, że oskarżony B. O. zajmował się techniczną stroną przygotowania faktur dokumentujących fikcyjny obrót paliwami płynnymi. Z opisu zarzucanego mu czynu zabronionego wynika, że swoim działaniem umożliwiał wystawianie faktur VAT poświadczających nieprawdę co do transakcji handlowych, a ponadto zawarte jest w nim stwierdzenie, że dokumentowały one fikcyjny obrót paliwami płynnymi pomiędzy spółkami w nim wymienionymi. Nie może być zatem mowy o tym, że jego działanie stanowiło pomocnictwo do podrabiania lub przerabiana tych dokumentów albo użycia ich za autentyczne, bo celem jego działania było pomocnictwo do fałszu intelektualnego dokumentu w rozumieniu art. 271 § 1 k. k. i swoją wolą i świadomością obejmował znamiona tego rodzaju czynu zabronionego, również co do podmiotów w nich wskazanych. W tym miejscu trzeba też podkreślić, że przypadku uchylenia wyroku w tej części do ponownego rozpoznania, gdyby została podjęta próba zmiany opisu czynu i zakwalifikowania go jako przestępstwa pomocnictwa do fałszerstwa intelektualnego określonego w art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 271 § 1 k. k., to prowadziłoby to do pogorszenia sytuacji prawnej oskarżonego B. O., ponieważ przypisano by mu przestępstwo surowiej zagrożone sankcją karną, niż w pierwszym wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie. Doszłoby wtedy do naruszenia zakazu reformationis in peius, który obowiązuje w tej sprawie w postępowaniu ponownym, co wynika z treści przepisu prawnego z art. 443 k. p .k. Unormowano w nim tzw. pośredni zakaz reformationis in peius. Obowiązuje on w sytuacji ponownego rozpoznania sprawy. A contrario z tego przepisu wynika, że sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, nie może w dalszym postępowaniu sądowym wydać orzeczenia surowszego niż uchylone, gdy orzeczenie to było zaskarżone na korzyść oskarżonego. Użyte w tym przepisie określenie „orzeczenie surowsze", tak jak w przypadku art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k., oznacza każde orzeczenie, które zawiera rozstrzygnięcia mniej korzystne dla oskarżonego pod względem skutków prawnych, z tym że porównywane nie do zaskarżonego orzeczenia- (art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k. ), ale do orzeczenia, które zostało uchylone- (art. 443 k. p. k. ). Surowszym orzeczeniem będzie więc każde, z którym wiąże się realne zwiększenie dolegliwości dla oskarżonego, przy czym dolegliwość ta nie ogranicza się do orzeczenia o karze, a powinna być rozumiana równie szeroko jak w przypadku bezpośredniego zakazu reformationis in peius z art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k. Przy porównaniu „surowości orzeczenia" z poprzednim orzeczeniem, należy brać pod uwagę nie tylko orzeczone karę i środki, lecz także ustalenia faktyczne, kwalifikację prawną czynu, a także możliwe następstwa tych rozstrzygnięć dla sytuacji prawnej oskarżonego w przyszłości, czyli prawne skutki skazania.

Po czwarte, z powyższymi zagadnieniami łączy się także kwestia opisu czynu, jako zdarzenia historycznego, przyjęta przez prokuratora w zarzucie w punkcie XXXV aktu oskarżenia. Opis ten jest wyjątkowo ogólny i nieprecyzyjny. Gdyby hipotetycznie doszło do uchylenia wyroku Sądu Okręgowego w tym zakresie, to przy ponownym rozpoznaniu sprawy musiałoby dojść do niekorzystnych dla oskarżonego B. O. ustaleń faktycznych, naruszających zakaz reformationis in peius, odnośnie rozpatrywanych możliwości przyjęcia konstrukcji pomocnictwa do przestępstwa fałszu materialnego albo fałszu intelektualnego. W jednym i drugim przypadku należałoby dokonać zmiany opisu czynu zarzucanego i przyjąć opis czynu zabronionego odpowiadający wymogom art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. Dodatkowo trzeba też stwierdzić, że nie ma też żadnych powodów do uchylenia z tego wyroku w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego B. O. i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy, ponieważ nie zachodzą warunki określone w art. 437 § 2 k. p. k.

Mając to wszystko na uwadze na Sąd Apelacyjny w Katowicach stwierdza, że prawidłowo Sąd Okręgowy w Częstochowie uniewinnił oskarżonego B. O. od zarzucanego mu czynu, opisanego w punkcie XIII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. oraz utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie co do orzeczenia zawartego w punkcie 21.

3.2.

II. Obrońcy oskarżonego D. S. na podstawie art. 444 k. p. k., art. 445 § 1 k. p. k. oraz art. 447 § 1 k. p. k. zaskarżyli wyrok na korzyść w części, tj. w jego punktach: 7, 8, 9, 10, 35 i 42 oraz powołując się na przepisy art. 427 § 2 k. p. k. oraz art. 439 § 1 pkt 9 k. p. k. i art. 438 pkt 1, 2 3 i 4 k. p. k. zarzucili, że:

1. orzeczenie zostało wydane, pomimo iż w sprawie zaistniała okoliczność, o której mowa w art. 17 § 1 pkt 6 k. p. k., tj. doszło do przedawnienia karalności w zakresie przypisanego oskarżonemu D. S. w punkcie 7 przestępstwa kwalifikowanego z art. 270 § 1 k. k., w związku z czym przepis ten nie mógł stanowić elementu kwalifikacji czynu mu przypisanego, co stanowi bezwzględną przesłankę odwoławczą, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 9 k. p. k. ;

2. orzeczenie zostało wydane z obrazą przepisów postępowania, określonych w art. 438 pkt 2 k. p. k., która mogła mieć i miała wpływ na jego treść, a to :

art. 4 k. p. k., art. 7 k. p. k. w zw. z art. 5 § 2 k. p. k. i art. 2 § 2 k. p. k. oraz art. 410 k. p. k. i art. 424 § 1 pkt 1 k. p. k. poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego, sprzecznej z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, przy jednoczesnym rozstrzygnięciu na niekorzyść oskarżonego wątpliwości, które przy prawidłowej ocenie materiału dowodowego musiały zostać powzięte i których nie usunięto w postępowaniu dowodowym i tym samym rozstrzygnięcie o przypisaniu oskarżonemu D. S. popełnienia przestępstw, na podstawie nieprawdziwych ustaleń faktycznych, a w szczególności poprzez chybioną ocenę wyjaśnień: M. K., B. K., Ł. W., A. H. (1), J. M. oraz zeznań D. Z., Z. M., A. T., A. B. (1), B. B., J. S., K. Z., A. B. (2) oraz D. Z., których właściwa analiza, przy uwzględnieniu pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie, uniemożliwia przypisanie oskarżonemu czynów objętych zaskarżonym wyrokiem, przy zachowaniu wymogów dotyczących swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że oskarżony D. S.:

- co najmniej od końca 1999 r. prowadził nielegalną produkcje paliw;

- komponenty do powyższej produkcji były nabywane, m.in., w firmie (...) ( (...)) nielegalnie, tj. bez wystawiania stosownych faktur;

- nielegalnie sprzedawał paliwo oraz uczestniczył w fikcyjnym handlu paliwami;

- kierował wykonaniem przez inne osoby czynów zabronionych, wspólnie

i w porozumieniu z J. M., pomimo nieprzypisania takiego czynu J. M.;

- kierował wykonaniem przez inne osoby czynów zabronionych, pomimo że nie wykazano, aby miał władztwo nad wykonaniem poszczególnych czynów innych wskazanych osób, a w szczególności by istniała koincydencja czasowa pomiędzy rzekomą czynnością kierowania a wykonywaniem czynów zabronionych przez

bezpośrednich wykonawców;

- w swojej działalności dopiero od dnia 17 października1999r.; wykorzystywał faktyczną i fikcyjną działalność bliżej nieokreślonego kręgu firm, w odniesieniu do czego Sąd posłużył się w opisie czynu zawartym w punkcie 7 zaskarżonego

wyroku sformułowaniem " w szczególności", co jest niedopuszczalne, skoro Sąd nie był w stanie ustalić innych firm, aniżeli wprost wymienione w opisie czynu i co doprowadziło do przypisania oskarżonemu D. S. okoliczności, które nie zostały udowodnione;

- kierował podpisywaniem dokumentów, w tym podpisów, pomimo, że nie wykazano nawet tego, iż oskarżony wiedział o wystąpieniu takich sytuacji, a ponadto w opisie

czynu zawartym w punkcie 7 zaskarżonego wyroku nie wskazano, jakich dokumentów czynności takie miałyby dotyczyć;

- brał udział w wystawianiu dokumentów stwierdzających nierzeczywisty stan faktyczny, wskazujący na odprowadzanie podatku akcyzowego, co nie miało miejsca, w sytuacji, w której nie ustalił Sąd, czy produkty, którymi rzekomo

handlowano, podlegały opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, a także nie wskazał w zawartym w punkcie 7 zaskarżonego wyroku opisie czynu, jakich dokumentów

czynności takie miały dotyczyć;

- założył i kierował zorganizowaną grupą przestępczą, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy nie dowodzi takiej tezy, w tym szczególnie tego, by oskarżony miał władztwo nad wskazanymi w zaskarżonym wyroku osobami i mógł wpływać na ich działalność;

- założył i kierował zorganizowaną grupą przestępczą od 1999 r., działając wspólnie i w porozumieniu z, m.in., Ł. W. i A. H. pomimo że według wyjaśnień tych osób, które Sąd uznał za wiarygodne, poznały one D. S. dopiero na przełomie lipca i sierpnia 2000 r.;

- założył i kierował zorganizowaną grupą przestępczą mającą na celu, m. in. popełnianie przestępstw skarbowych od 1999 r., pomimo że Sąd nie ustalił dokładnej daty rozpoczęcia tej rzekomej działalności przez oskarżonego, zaś

przestępstwo z art. 258 § 3 k. k. obejmuje działania skierowane na popełnianie przestępstw skarbowych dopiero od dnia 17 października 1999 r.; przy jednoczesnym braku właściwego uzasadnienia wniosków Sądu w tym zakresie, w szczególności braku wykazania jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, w tym w szczególności w kwestiach wskazanych w wytycznych Sądu II instancji, tj. Sądu Okręgowego w Częstochowie zawartych w wyroku z dnia 23 grudnia 2013 r., sygn. akt VII Ka 750/13, a także co do postaci rzekomego współsprawstwa oraz sprawstwa kierowniczego D. S.;

b. art. 9 § 1 k. p. k. i art. 167 k. p. k. poprzez brak podjęcia z urzędu czynności w celu przeprowadzenia dowodów i zweryfikowania przyjętej przez Sąd tezy, że D. S. prowadził nielegalną produkcję paliw z komponentów kupowanych, m. in., w firmie (...) ( (...)), które to komponenty miały być nabywane od tej firmy nielegalnie, tj. bez wystawiania stosownych faktur, pomimo że okoliczności takie nie wynikają ze zgromadzonych dokumentów, a dokumenty dotyczące firmy (...) załączone do aktu oskarżenia wprost temu zaprzeczają, a w szczególności poprzez brak przesłuchania jakichkolwiek osób ze strony firmy (...) zaangażowanych w relacje handlowe z D. S. i jego firmą:

c. art. 442 § 3 k. p. k. poprzez niewykonanie wytycznych Sądu Okręgowego w Częstochowie zawartych w wyroku z dnia 23 grudnia 2013 r., sygn. akt VII Ka 750/13, który nakazał Sądowi w sposób kategoryczny wykazać, czy wytwarzane produkty były tzw. towarami akcyzowymi i z czego te ustalenia wywodzi, a także ocenić dowody osobowe we wzajemnym powiązaniu okoliczności z nich wynikających i z odniesieniem się do bogatej dokumentacji zgromadzonej w sprawie oraz obowiązku sporządzenia uzasadnienia czyniąc zadość wymogom art. 424 k. p. k., prezentując stanowisko w sposób pełny, pozbawiony wewnętrznych sprzeczności i luk;

d. art. 424 § 1 k. p .k., art. 442 § 3 k. p. k., art. 7 k. p. k. i art. 8 § 1 k. p. k. poprzez powielenie oceny oceny poprzedniego wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 30 listopada 2021 r., sygn. akt IV K 927/06, bez własnej refleksji na temat okoliczności, które legły u podstaw uchylenia tego wyroku orzeczeniem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 23 grudnia 2013 r., sygn. akt VII Ka 750/13,

e. art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. poprzez przypisanie oskarżonemu D. S. w punkcie 7 zaskarżonego wyroku przestępstwa, z naruszeniem wymogu określenia przypisanego mu czynu, a to w szczególności w związku z odniesieniem się w tym opisie do niedookreślonego kręgu firm, których działalność miała być rzekomo wykorzystana przy popełnieniu przestępstwa, a także do nieokreślonych i niesprecyzowanych dokumentów, których zarzucone czynności miały dotyczyć;

f. art. 442 k. p. k. poprzez wydanie wobec oskarżonego D. S. orzeczenia surowszego, niż miało to miejsce w orzeczeniu poprzednio uchylonym, a to poprzez wymierzenie mu za czyn z punktu VII aktu oskarżenia kary jedynie o 1 miesiąc niższej niż w pierwszym wyroku skazującym, tj. wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 30 listopada 2021 r., sygn. akt IV K 927/06, pomimo, że doszło do istotnej modyfikacji czynu przypisanego oskarżonemu w zaskarżonym wyroku, a w szczególności do wyeliminowania z kwalifikacji czynu art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 294 § 1 k. k., które to przepisy stanowiły podstawę wymiaru kary we wcześniejszym orzeczeniu;

3. wyrok został wydany w wyniku błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które mogły mieć i miały wpływ na jego treść- (art. 438 pkt 3 k. p. k. ), a to w szczególności w związku z ustaleniem, że D. S.:

- zorganizował i kierował zorganizowana grupą przestępczą, a także działał w niej w celu popełnienia przestępstw przeciwko dokumentom oraz przestępstw skarbowych przeciwko obowiązkom podatkowym;

- uczynił sobie z przestępstwa stałe źródło dochodów;

- działał wspólnie i w porozumieniu z J. M.;

- kierował wykonaniem czynów zabronionych przez Z. M., M. K. i inne osoby, a także za ich pośrednictwem B. K. i A. T., w tym w szczególności wystawianiem dokumentów mających znaczenie prawne, stwierdzających nierzeczywisty stan faktyczny ora podrabianiem dokumentów, w tym podpisów;

- co najmniej od końca 1999 r. prowadził nielegalną produkcję paliw;

- komponenty do powyższej produkcji były nabywane, m. in., w firmie (...) ( (...)) nielegalnie, tj. bez wystawiania stosownych faktur;

- brał udział w nielegalnym wytwarzaniu produktów objętych podatkiem akcyzowym;

- uczestniczył w fikcyjnym handlu paliwem;

4. wyrok został wydany z obrazą prawa materialnego- ( art. 438 pkt 1 k. p. k. ), a to art. 18 § 1 k. k. poprzez przyjęcie, że możliwe jest sprawstwo kierownicze w sytuacji, w której przedmiotem działania sprawcy kierowniczego jest kierowanie osobą, która z kolei kieruje działaniem bezpośredniego wykonawcy;

5. w wyroku orzeczono rażąco niewspółmierną karę- ( art. 438 pkt 4 k. p. k. ) zarówno w zakresie kary wymierzonej za czyn przypisany oskarżonemu D. S. w punkcie 7 zaskarżonego wyroku, jak i w zakresie kary łącznej, a ponadto uzasadnienie wymiaru kar jednostkowych orzeczonych w punktach 7 i 8 oraz wymiaru kary łącznej jest sprzeczne z art. 424 § 2 k. p. k.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego D. S. jest częściowo zasadna i spowodowała konieczność częściowej zmiany zaskarżonego wyroku na jego korzyść. Kwestionuje on orzeczenia zawarte punktach 7, 8, 9, 10, 35 i 42 wyroku, w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o winie i karze, zaliczeniu tymczasowe aresztowania na poczet kary i o kosztach postępowania oraz podważa ocenę Sądu Okręgowy co do zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd I instancji w punkcie 7 skazał oskarżonego D. S. za przypisane mu przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, a w punkcie 8 za przypisane mu przestępstwo z art. 258 § 3 k. k. na karę 1 roku pozbawienia wolności, natomiast w punkcie 9 orzekł wobec niego karę łączną 2 lat pozbawienia wolności.

Analizując treść wniesionego środka odwoławczego, należy zauważyć, że skarżący generalnie kwestionuje sprawstwo i winę oskarżonego D. S. odnośnie dwóch przypisanych mu czynów zabronionych, do których konsekwentnie nie przyznawał się zarówno w śledztwie, jak i w toku postępowania sądowego toczącego przed Sądem Rejonowym w Częstochowie i Sądem Okręgowym w Częstochowie. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje jednak na to, że w ramach tych przestępstw, jego rola była kierownicza oraz podejmował on i realizował czynności przestępcze, naruszające różne dobra prawne. Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że oskarżony D. S. aktywnie uczestniczył w przestępczym procederze, współdziałając z oskarżonym J. M. w założeniu oraz kierowaniu grupą przestępczą, której celem była sprzedaż paliw płynnych, pochodzących z nielegalnej produkcji. Dla realizacji tego celu, konieczne było stworzenie grupy firm, z których część prowadziła działalność gospodarczą, a pozostała tym się nie zajmowała. Ich czynności ograniczały się jedynie do wystawiania faktur, dokumentujących transakcje, które faktycznie nie zaistniały. Podmioty te zajmowały się tylko wystawianiem faktur poświadczających nieprawdę oraz zawierających fałsz materialny w postaci podrobionych podpisów osób, od których miały pochodzić. Oskarżony D. S. współdziałał w tym zakresie z następującymi firmami: (...) z siedzibą w Ł., (...) z siedzibą w R., (...) z siedzibą w R. i (...) sp. z o. o. z siedzibą w C.. Ich pełne nazwy zostały opisane w przypisanym oskarżonemu czynie, w punkcie 7 zaskarżonego wyroku. Oskarżony D. S. kierował tą przestępczą działalnością, nadzorował ją wspólnie z oskarżonym J. M. i decydował o tym jakie faktury miały być wystawione, jaka miała być ich treść oraz pomiędzy którymi firmami ma być prowadzony fikcyjny obrót paliwami płynnymi. W całości panował nad tym procederem, a osoby, które wystawiały faktury poświadczające nieprawdę albo je podrabiały, pełniły rolę wykonawców czynności, którymi kierował oskarżony D. S. wspólnie z oskarżonym J. M.. Realizowały one znamiona przestępstwa, ponieważ faktury stanowiły przedmiot czynu zabronionego określonego w art. 271 § 1 k. k. Ich treść nie odpowiadała rzeczywistości, ponieważ wymienione w nich transakcje gospodarcze nie odpowiadały rzeczywistości i nigdy faktycznie nie zaistniały. Fakt zrealizowanej transakcji gospodarczej ma znaczenie prawne, ponieważ faktura jest dokumentem i stanowi podstawę przy rozliczeniach z urzędem skarbowym. Ponadto Faktura VAT jest dokumentem w rozumieniu przepisu art. 271 § 1 k. k., gdyż stanowi dowód zawarcia umowy kupna-sprzedaży i ma znaczenie dla rozliczeń podatkowych. Osoby współpracujące z oskarżonym D. S. i oskarżonym J. M. wystawiły szereg dokumentów mających znaczenie prawne. Jednak ich treść nie odpowiadała rzeczywistemu stanowi faktycznemu. Faktury te stanowiły również dokumenty w rozumieniu art. 270 § 1 k. k. W tym przypadku sfałszowanie faktur polegało na tym, że zostały one wystawione na blankietach faktur, wypełniono ich treść i były one opatrzone podpisem mającym rzekomo pochodzić od właściciela firmy będącym sprzedawcą. Fałszując te dokumenty wykonawcy działali w celu użycia ich jako autentyczne, ponieważ później miały one służyć jako dowód zawarcia transakcji gospodarczej w trakcie kontroli skarbowych. Faktury VAT również fałszywie wskazywały fakt odprowadzenia podatku akcyzowego do właściwych organów podatkowych. Tak podrobione dokumenty, pochodzące od fikcyjnych firm, potwierdzające fikcyjny obrót paliwami, miały na celu obniżenie obciążeń podatkowych oskarżonemu D. S.. Niewątpliwie wystawianie tych faktur miało na celu uzyskanie korzyści majątkowej, w wyniku prowadzenia przestępczego procederu sprzedaży paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji. W ten sposób oskarżony D. S. uzyskiwał nielegalne dochody i działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Faktury te stanowiły przedmiot przestępstw z art. 271§ 1 i k. k. i art. 270 § 1 k. k. Wszystkie zachowania oskarżonego D. S., jak słusznie ustalił Sąd Okręgowy były realizowane w ramach czynu ciągłego i w warunkach art. 65 § 1 k. k. ponieważ przestępczy proceder przynosił oskarżonemu D. S. stały dochód, w sposób regularny przez długi czas. Działanie oskarżonego D. S. i współdziałających z nim osób miało na celu osiągnięcie korzyści majątkowych, poprzez przejęcie należności publicznoprawnych, czyli podatku VAT oraz akcyzy z tytułu nielegalnie prowadzonej produkcji i sprzedaży paliw płynnych.

Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił wyjaśnienia oskarżonego D. S., który nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów. Są one niewiarygodne i sprzeczne z zebranym materiałem dowodowym. Na przestępczy charakter działalności oskarżonego D. S. wskazują jednoznaczne i konsekwentne wyjaśnienia nieżyjącego już oskarżonego J. M.. Potwierdził on fakt prowadzenia przez niego nielegalnej produkcji paliw z komponentów kupowanych od różnych podmiotów gospodarczych, między innymi w firmie (...), i ich późniejszą sprzedaż. Jego wyjaśnienia są również sprzeczne z zeznaniami świadka A. B. (1). Potwierdził on udział oskarżonego w nielegalnym obrocie paliwami płynnymi. Polegało to na dostarczaniu paliwa niewiadomego pochodzenia, udziale w procederze wystawiania faktur poświadczających nieprawdę i odbieraniu pieniędzy pochodzących z nielegalnego obrotu. Także zeznania świadków D. Z. i Z. M. wskazują na istotną rolę oskarżonego D. S. w przestępczym procederze nielegalnej produkcji paliw, polegającej na ich mieszaniu z dodatkiem komponentów. Odbywało się to w bazach paliwowych w S. i P.. To właśnie oskarżony zaproponował im wynajęcie bazy paliw od Aeroklubu znajdującego się w P. oraz bazy w S., do których dostarczał komponenty do produkcji paliw, które następnie było sprzedawane do odbiorców przez niego wskazanych. Tutaj należy też wskazać świadka M. S. i z jej zeznań wynika, że oskarżony D. S. brał udział w negocjacjach dotyczących wydzierżawienia zbiorników w bazie paliwowej w S. i organizował proces mieszania paliw. Ponadto świadek D. Z. zeznał, że oskarżony D. S. namówił go do znalezienia firmy, której przedstawiciel mógłby wystawiać faktury poświadczające nieprawdę w obrocie paliwami pochodzącymi z nielegalnego źródła. Wówczas nakłonił oskarżoną B. K. do założenia firmy (...) z siedzibą w R., która nie posiadała środków transportu i zbiorników do przechowywania paliw. W imieniu swojej firmy wystawiała faktury zawierające dane wcześniej przekazane przez oskarżonego co do ilości paliwa, rodzaju, ceny i odbiorcy. Po rozliczeniu transakcji pieniądze przekazywała D. Z., który kierował je do oskarżonego.

Trzeba również zwrócić uwagę na wyjaśnienia oskarżonych A. H. i Ł. W., którzy przyznali, że oskarżony D. S. proponował im udział w procederze legalizacji nielegalnie wytwarzanych przez niego paliw, z której to propozycji jednak nie skorzystali. Ustalenia faktyczne i prawne Sądu Okręgowego w tej części znajdują potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Zarzut naruszenia art. 7 k. p. k. wymaga wykazania wad w ocenie konkretnych dowodów dokonanej w zaskarżonym wyroku, prowadzących do wniosku, iż przekracza ona granice swobodnej i jest dowolna. Jednak na gruncie niniejszej sprawy ten zarzut jest chybiony. Przepisy Kodeksu postępowania karnego nie zawierają żadnych dyrektyw, które nakazywałyby określone ustosunkowanie się do konkretnych dowodów, jak również nie wprowadzają różnic co do wartości poszczególnych dowodów. Nie wykazał zatem apelujący, aby w tym zakresie Sąd Okręgowy naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów. Zarzut naruszenia art. 7 k. p. k. wymaga uzasadnienia, że ocena ta przekroczyła granice swobodnej oceny, przy czym konieczne jest wykazanie konkretnych błędów w sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiających w zasadniczy sposób przeciwko wydanemu rozstrzygnięciu. Tych konkretnych błędów apelujący nie wykazał.

Sąd Apelacyjny zauważa, że Sąd Okręgowy ustalił prawidłowo w ramach przyjętego stanu faktycznego, że oskarżony D. S. działając w zorganizowanej grupie przestępczej z oskarżonym J. M. oraz współdziałając z innymi osobami, w okresie od 1999r. do czerwca 2001r. na terenie różnych miast w Polsce, prowadził przestępczą działalność, której głównym celem była sprzedaż paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji. Dla zrealizowania tego celu było konieczne utworzenie grupy firm, z których część prowadziła faktyczną działalność gospodarczą, a inne takiej działalności nie prowadziły, ograniczając swoją aktywność jedynie do wystawiania faktur, które dokumentowały transakcje handlowe, zawierające dane niezgodne ze stanem rzeczywistym. Sąd Okręgowy ustalając stan faktyczny przedstawił działalność tych firm i osób z nimi związanych. Osoby te działając w imieniu tych podmiotów gospodarczych wystawiały faktury, poświadczając w nich nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne oraz podrabiały te dokumenty, poprzez podrabianie podpisów osób, od których miały pochodzić. W opisie czynu przypisanego oskarżonemu D. S. w punkcie 7 zaskarżonego wyroku oraz jego uzasadnieniu wskazano nazwy firm, ich siedziby oraz dane personalne osób, które je najczęściej zakładały i rejestrowały. Oskarżony D. S. wspólnie z oskarżonym J. M. kierowali tą przestępczą działalnością, wydawali polecenia i decydowali, jakie faktury i o jakiej treści miały być wystawione, pomiędzy którymi firmami powinien być prowadzony fikcyjny obrót paliwami płynnymi i komu ostatecznie mają one być dostarczone oraz w jaki sposób ma odbywać się obrót środkami pieniężnymi pochodzącymi z tego przestępczego procederu. Mając na celu popełnianie przestępstw przeciwko dokumentom oraz przestępstw skarbowych przeciwko obowiązkom podatkowym, działając wspólnie i w porozumieniu z nieżyjącym już oskarżonym J. M., który w tym procederze odgrywał kluczową rolę, oraz z jeszcze innymi osobami, kierowali wykonaniem czynów zabronionych polegających na wystawianiu faktur poświadczających nieprawdę oraz ich podrabianiu przez inne osoby, które brały udział w tej działalności przestępczej. Osoby te pełniły rolę wykonawców wyżej wskazanych czynności i jednocześnie realizowały znamiona czynów zabronionych. Treść tych dokumentów nie odpowiadała rzeczywistości, ponieważ objęte nimi transakcje handlowe faktycznie nie zaistniały. Ponadto okoliczności w nich wskazane miały znaczenie prawne, gdyż faktury były podstawą rozliczeń z organami skarbowymi. Faktura VAT w przedmiotowej sprawie była dokumentem w rozumieniu przepisów art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 k. k. i stanowiła dowód zawarcia umowy kupna lub sprzedaży towaru i podstawą do sporządzania deklaracji podatkowych. Wymienione dokumenty podlegały kontroli organów podatkowych w zakresie wartości sprzedaży towarów i usług przez daną firmę, jej faktycznego obrotu, dla celów podatkowych. Działanie oskarżonego D. S. i współdziałających z nim osób miało na celu osiągnięcie korzyści majątkowych, poprzez przejęcie należności publicznoprawnych, czyli podatku VAT oraz akcyzy z tytułu nielegalnie prowadzonej produkcji i sprzedaży paliw płynnych.

Jednocześnie trzeba z urzędu zwrócić uwagę na to, iż istotnym błędem Sądu Okręgowego, odnośnie ustaleń faktycznych, było zaniechanie wskazania konkretnych faktur i innych dokumentów, które były objęte fałszem materialnym i intelektualnym. Opis czynu przypisanego oskarżonemu D. S. zawiera w tym zakresie wyjątkowo ogólne sformułowania. Zarzuty apelacyjne sprowadzają się w istocie rzeczy jedynie do wskazania obrazy przepisu art. 7 k. p. k. i błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na jego treść. Skarżący tylko kwestionuje błędne ustalenie, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona przestępstw stypizowanych w postawionych mu zarzutach, a w tym przede wszystkim w zakresie sprawstwa kierowniczego określonego w art. 18 § 1 k. k. Jednak , aby przeprowadzić kontrolę instancyjną w tym zakresie, należy przede wszystkim sprawdzić, czy opis czynu jest prawidłowy i zawiera wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa przypisanego oskarżonemu D. S. w kontekście przyjęcia jego odpowiedzialności karnej. Dopiero wtedy można byłoby przejść do ustalenia, czy przestępstwo zostało popełnione oraz w jakiej postaci sprawczej. Kodeks karny w art. 18 § 1 k. k. wprowadza szerokie ujęcie sprawstwa i wymienia jako postacie sprawcze popełnienia czynu zabronionego: sprawstwo pojedyncze, współsprawstwo, sprawstwo kierownicze i sprawstwo polecające. Przepis ten stanowi podstawę odpowiedzialności za sprawstwo osoby, która nie realizuje w ogóle znamion czynu zabronionego, lecz kieruje wykonaniem takiego czynu przez inną osobę. W tej sytuacji kierowanie polega na faktycznym panowaniu nad realizacją czynu zabronionego przez sprawcę wykonującego czyn. Od decyzji osoby kierującej popełnieniem czynu przez inną osobę zależy rozpoczęcie i prowadzenie bezprawnego procederu przestępczego. Konstrukcja sprawstwa kierowniczego ma zastosowanie najczęściej w przypadkach zorganizowanej przestępczości, w których szef grupy nie uczestniczy często w samym wykonaniu czynu zabronionego, panując jedynie nad jego przebiegiem. Taki sprawca musi kierować wykonaniem całości znamion czynu zabronionego przez inną osobę, która powinna je zrealizować.

Jednak opis czynu przypisanego oskarżonemu D. S. w punkcie 7 wyroku nie zawiera istotnych znamion przestępstwa fałszu materialnego i intelektualnego, popełnionego w ramach czynu ciągłego oraz kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy. W tej sytuacji zarzut apelacyjny obrońców oskarżonego D. S. sformułowany w punkcie 2e środka odwoławczego jest zasadny. Wyrok został wydany z obrazą przepisu prawa karnego procesowego art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k., poprzez przypisanie oskarżonemu D. S. w punkcie 7 zaskarżonego wyroku przestępstwa, z naruszeniem wymogu określenia przypisanego mu czynu, a to w szczególności w związku z odniesieniem się w tym opisie do niedookreślonego kręgu firm, których działalność miała być rzekomo wykorzystana przy popełnieniu przestępstwa, a także do nieokreślonych i niesprecyzowanych dokumentów, których zarzucone czynności miały dotyczyć. W kontekście opisu czynu zawartego w akcie oskarżenia, co do przestępstw z art. 271 § 1 i 3 k. k. i art. 270 § 1 k. k., jest niezbędne, aby zostały w nim wyraźnie określone oraz zidentyfikowane dokumenty związane z zarzutem, czas i miejsce popełnionego przestępstwa sfałszowania dokumentu i poświadczenia w nim nieprawdy oraz zakres nieprawdziwych intelektualnie danych. Niestety opis czynu przypisanego oskarżonemu D. S. w punkcie 7 zaskarżonego wyroku jest ogólny i sprzeczny z wymogiem przepisu art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. , zgodnie z którym zawsze należy dokładnie określić czyn oraz jego kwalifikacje prawną. Redakcja zarzutu przyjęta przez Sąd Okręgowy uniemożliwia ustalenie z jakimi podmiotami gospodarczymi była związana działalność przestępcza oskarżonego, skoro wskazane w zarzucie wyliczenie jest tylko przykładowe, brak jest konkretnego wskazania dokumentów stwierdzających nierzeczywisty stan faktyczny, które wystawiły osoby kierowane w tym zakresie przez oskarżonego, skoro przykładowo są wymienione, bliżej nieokreślone faktury. Nie zostały wskazane dokumenty dotknięte fałszem intelektualnym i materialnym. Brak wyliczenia konkretnych faktur VAT, które miały poświadczać nieprawdę, uniemożliwia kontrolę, czy została ona wystawiona na polecenie oskarżonego, czy też poza jego wiedzą i świadomością, na skutek działania innych osób. Zaniechanie wskazania dokładnych elementów w fakturach i innych dokumentach poświadczających nieprawdę, uniemożliwia ocenę czy były to okoliczności mające znaczenie prawne, czy też nie. Zatem niedopuszczalne jest skazanie oskarżonego D. S. za bliżej nieokreślone przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, przy braku podstaw faktycznych i materialnoprawnych.

W tym miejscu należy jednak przypomnieć, że zgodnie z art. 433 § 1 k. p. k. sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę

w granicach zaskarżenia, a jeżeli w środku odwoławczym wskazane zostały zarzuty stawiane rozstrzygnięciu, również w granicach podniesionych zarzutów, uwzględniając art. 447 § 1 3 k. p. k. a w zakresie szerszym w wypadkach wskazanych w art. 435, 439, 440 i 455 k. p. k. Granice rozpoznania środka odwoławczego wyznaczone są zatem jego kierunkiem, zakresem zaskarżenia i podniesionymi zarzutami. Przepis art. 433 § 1 k. p. k. w zw. art. 440 k. p. k. obliguje jednak Sąd odwoławczy do kontroli w całości zaskarżonego orzeczenia pod względem merytorycznym i prawnym nie tylko w granicach środka odwoławczego, ale także z urzędu niezależnie od tych granic, w celu stwierdzenia, czy nie zachodzi rażąca niesprawiedliwość wyroku. Podstawę zastosowania art. 440 k. p. k. stanowi uchybienie mieszczące się w każdej z względnych przyczyn odwoławczych, o ile waga i charakter tego uchybienia jest taki, że czyni orzeczenie niesprawiedliwym i to w stopniu rażącym.

Biorąc pod uwagę wyżej wskazane okoliczności należy zauważyć, że Sąd Okręgowy w punkcie 7 zaskarżonego wyroku, z ewidentnym i rażącym naruszeniem wymogu zawartym w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. nakładającego obowiązek dokładnego określenia przypisanego czynu oskarżonemu D. S., w jego opisie wskazał niedookreślony, czyli niezamknięty krąg firm, których działalność miała być wykorzystana przy popełnieniu przestępstwa, a także odniósł się do nieokreślonych i niesprecyzowanych dokumentów, których zarzucone czynności miały dotyczyć. Oskarżony D. S. został skazany, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, za kierowanie działaniami osób popełniających czyny zabronione, polegające na wykorzystywaniu faktycznie działających i fikcyjnych firm, które zostały wymienione w sposób przykładowy, a ich czyny miały polegać na wystawieniu szeregu dokumentów mających znaczenie prawne i stwierdzających nierzeczywisty stan faktyczny, w tym faktur VAT, wskazujących, że od naliczonej ceny towaru został naliczony podatek akcyzowy oraz na podrabianiu dokumentów fikcyjnych firm potwierdzających fikcyjny obrót paliwami i posługiwaniu się nimi oraz ich udostępnianiu. W ocenie Sądu Apelacyjnego tego rodzaju opis czynu jest wyjątkowo ogólny i nie odpowiada wymogom przepisu prawnego art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. W opisie czynu należy zawrzeć te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra prawnego, czasu, miejsca i sposobu jego popełnienia oraz jego skutków. W wyroku skazującym należy wskazać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Opis czynu powinien być jednoznaczny oraz nie powinien dawać możliwości różnych jego interpretacji. W tym miejscu trzeba podkreślić, że w ramach objętych aktem oskarżenia Sąd I instancji był zobowiązany nie tylko ustalić, czy oskarżony czyn taki popełnił, ale także zgodnie z wymogami określonymi w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. dokładnie określić przypisany oskarżonemu D. S. czyn zabroniony. Podkreślić należy, że opis czynu i jego kwalifikacja prawna zawarta w akcie oskarżenia jest tylko, swego rodzaju, propozycją do przemyśleń, która powinna finalnie doprowadzić do jednoznacznych ustaleń, a tych dokonuje sąd rozpoznający sprawę i w niej wyrokujący. Tymczasem redakcja zastosowana przez Sąd Okręgowy uniemożliwia ustalenie z działaniami jakich podmiotów gospodarczych powiązano zachowanie oskarżonemu D. S., skoro w opisie czynu jest to wyliczenie przykładowe, następnie jakie konkretne dokumenty stwierdzające nierzeczywisty stan faktyczny wystawiły osoby, których działaniami miał on kierować, skoro jedynie ich przykładem są faktury VAT, bliżej niewskazane, bez dat, numerów, oznaczonych stron i przedmiotu czynności prawnej oraz niewskazane dokładnie dokumenty, które zostały dotknięte fałszem materialnym i intelektualnym w zakresie okoliczności mających znaczenie prawne pod jego kierownictwem, skoro żadnych z nich nie wymieniono w opisie czynu. Powyższe uchybienia mają kluczowe znaczenie dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w punkcie 7 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonego D. S.. Obraza tego przepisu prawa karnego procesowego ma wpływ na treść wyroku, ponieważ może świadczyć o tym, że Sąd I instancji przypisał mu zachowania, które nie miały miejsca i uwzględnił przy orzekaniu kary. Te zaniechania i uproszczenia powodują, że nie można wykluczyć wystąpienia ekscesu po stronie wykonawców czynu i ich negatywnego wpływu na odpowiedzialność karną oskarżonego D. S.. Dodatkowo trzeba stwierdzić, iż przyjęta konstrukcja czynu ciągłego, nie zwalniała Sądu Okręgowego z poczynienia precyzyjnych ustaleń do co poszczególnych zachowań mu przypisanych, a wchodzących w jego skład. W kontekście wymogów formalnych opisu czynu przypisanego oskarżonemu D. S., w sytuacji, gdy chodzi o przestępstwa z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k. niezbędne jest, aby w nim wyraźnie zostały określone i zidentyfikowane faktury i dokumenty, których zarzut dotyczy, czas i miejsce popełnionego przestępstwa wystawienia podrobionego dokumentu i poświadczenia nieprawdy oraz zakresu nieprawdziwych intelektualnie danych. Brak tych określeń, poza wskazanymi ogólnie fakturami oraz dokumentami uniemożliwia dokonanie oceny, czy istotnie były to dokumenty w rozumieniu z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k., wystawione za wiedzą, zgodą i pod kontrolą oskarżonego D. S.. W ocenie Sądu Apelacyjnego jest niedopuszczalne skazanie go za bliżej nieokreślone przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, ponieważ brak jest precyzyjnych ustaleń w opisie czynu mu przypisanego o jakie konkretnie chodzi faktury i inne dokumenty mające znaczenie prawne. W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że istnieją faktyczne i materialnoprawne podstawy skazania oskarżonego D. S. za zarzucane przestępstwo. Brak jest podstaw faktycznych, z uwagi na opis czynu, aby zakwalifikować go jako przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. Opis czynu zawarty w wyroku (art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k.) musi odpowiadać kompletowi ustawowych znamion czynu zabronionego, albowiem odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony. Wszystkie znamiona powinny znajdować się w części dyspozytywnej wyroku skazującego sądu I instancji. Opis czynu musi zawierać te określenia, które od strony leksykalnej są tożsame znaczeniowo ze słowami, zwrotami opisującymi znamiona czynu zabronionego. Jednak w przypadku, gdy opis taki nie zawiera określeń, które kompletują typ czynu zabronionego, przy braku apelacji na niekorzyść, nie jest możliwe dokonanie przez sąd odwoławczy jakiejkolwiek korekty w tym zakresie.

Zgodnie z treścią art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k., sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego jedynie wtedy, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy. Zastosowanie zakazu reformationis in peius oznacza, że w przypadku braku środka odwoławczego na niekorzyść oskarżonego, jego sytuacja w postępowaniu odwoławczym nie może ulec pogorszeniu w jakimkolwiek zakresie: nie tylko w zakresie sprawstwa, winy, wymiaru kary, środków karnych, kompensacyjnych, czy też kwalifikacji prawnej, ale również ustaleń faktycznych. Sąd odwoławczy nie może dokonać żadnych posunięć powodujących, a nawet mogących powodować negatywne skutki w sytuacji prawnej oskarżonego. Trzeba przypomnieć, że przepis ten głosi, iż tylko wtedy sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy, a warto również pamiętać, że o ile możliwe jest przełamanie kierunku wniesionego na niekorzyść środka i orzeczenie na korzyść oskarżonego (art. 434 § 2 k. p. k.), o tyle postąpienie przeciwne możliwe nie jest. Zatem, skoro wniesiona w niniejszej sprawie apelacja została skierowana na korzyść oskarżonego D. S., a naprawienie zaskarżonego apelacją wyroku miałoby nastąpić z niekorzyścią dla oskarżonego, to jest całkiem jasne, że właśnie doprowadzając do powyższego, Sąd Okręgowy rażąco naruszyłby prawo procesowe, tj. bezwzględnie obowiązujący zakaz reformationis in peius (również pośredni - art. 443 k. p. k.). Końcowo bowiem wypada podkreślić, że brak apelacji wniesionej na niekorzyść powoduje, że sąd odwoławczy w ogóle nie ma możliwości wydania orzeczenia na niekorzyść oskarżonego, nie może więc również w tym kierunku uchylić zaskarżonego wyroku z powodu jego rażącej niesprawiedliwości.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżonego D. S. od popełnienia przypisanego jej czynu w punkcie 7 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa.

Przechodząc z kolei do zarzutu obrazy prawa karnego procesowego, czyli art. 7 k. p. k., polegającego na niewłaściwej ocenie materiału dowodowego i dokonanie błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia oraz w konsekwencji skazania oskarżonego D. S. w punkcie 8 wyroku za przestępstwo z art. 258 § 3 k. k., to należy uznać go za niezasadny. Sąd I instancji zgromadził w tym zakresie w sprawie pełny materiał dowodowy, który nie wymaga poszerzenia ani uzupełnienia. Poddał go też wnikliwej analizie i ocenie, zgodnej z wymogami określonymi w art. 7 k. p. k. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie była ona błędna, fragmentaryczna i jednostronna. Na podstawie prawidłowo ocenionych dowodów Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny i prawny, nie popełniając w tym zakresie żadnych błędów natury faktycznej oraz prawnej. Nie sposób zgodzić się z obrońcą oskarżonego, iż doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów określonej w przepisie art. 7 k .p. k., ponieważ Sąd I instancji ujawnił w toku rozprawy głównej całokształt okoliczności sprawy, w tym dowody osobowe i rzeczowe, następnie rozważył wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, a dowody ocenił zgodnie z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, co jasno wynika z uzasadnienia wyroku. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły z art. 7 k. p. k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. O dowolności ustaleń nie świadczy natomiast sytuacja, jak próbuje to sugerować skarżący, gdy w obszarze jednego dowodu sąd uzna za niewiarygodną określoną część depozycji źródła dowodowego, zaś w innej części obdarzy je wiarą, zwłaszcza, że przepisy postępowania karnego nie przyznają prymatu relacjom złożonym przed sądem, nad tymi złożonymi na wcześniejszym etapie postępowania. Istotne jest to, aby przeprowadzona przez sąd ocena pozostawała w zgodzie z regułami poprawnej oceny dowodów, a z taką sytuacją niewątpliwie mamy do czynienia na kanwie niniejszej sprawy.

W niniejszej sprawie są zgromadzone wiarygodne dowody potwierdzające to, iż oskarżony D. S. w okresie od 1999r. do marca 2002r. w C. i innych miejscowościach na terenie kraju, działając wspólnie i w porozumieniu z nieżyjącym już oskarżonym J. M., oskarżonym Ł. W. i oskarżoną A. H. oraz nieżyjącą B. B., założyli i kierowali grupą przestępczą, mającą na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów oraz przestępstw skarbowych. Sąd Apelacyjny akceptuje ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd I instancji i traktuje je jako własne. W tym miejscu należy podkreślić, że oskarżony D. S. nie przyznał się do popełnienia tego czynu. Istotnymi dowodami wskazującymi na jego sprawstwo i winę są tutaj w szczególności wyjaśnienia oskarżonych J. M., Ł. W. i A. H.oraz świadków B. B., A. B. (1), D. Z. i Z. M.. Z treści ich depozycji można ustalić skład osobowy grupy przestępczej, strukturę kierowniczą, przedmiot działania oraz wzajemne powiązania personalne osób ją tworzących. Oskarżony D. S. niewątpliwie działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami wskazanym w opisie przypisanego czynu i wymienionymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, założył i kierował zorganizowaną grupą przestępczą, która miała na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów i przestępstw skarbowych. Przedmiotem jej działalności było wprowadzanie do obrotu paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji, wystawianie podrobionych i poświadczających nieprawdę faktur, co w konsekwencji prowadziło do unikania uiszczania należności podatkowych. Był inicjatorem powstania grupy przestępczej, sprawował nad nią kontrolę oraz wydawał polecenia i zasadnicze decyzje. Wyżej wskazani oskarżeni w swoich wyjaśnieniach przedstawili mechanizm jej działania oraz opisali rolę poszczególnych osób wchodzących w jej skład i z nią współpracujących. Ich wyjaśnienia korelują z zeznaniami świadków wskazanych w uzasadnieniu wyroku, przy ocenie jego depozycji. W szczególności należy tutaj zwrócić uwagę na wyjaśnienia oskarżonych J. M., Ł. W. i A. H.którzy jednoznacznie wskazali na jego kierowniczą rolę w przestępczym procederze. Wydawał on polecenia i podejmował decyzje. Zajmował się wprowadzaniem do obrotu paliw płynnych, pochodzących z nielegalnej produkcji. Działając w porozumieniu i wspólnie, kierowali zorganizowaną grupą przestępczą, organizowali dostawy paliwa od określonych osób do wskazanych odbiorców, postanowili sami je produkować, decydowali o procedurze fikcyjnego obrotu fakturowego pomiędzy poszczególnymi firmami, wskazywali jakie dane mają być wprowadzane do faktur, w jaki sposób mają być realizowane przelewy bankowe związane z fakturami oraz kto ma wypłacać gotówkę z rachunków bankowych i komu należy ją przekazywać. Grupa przestępcza założona i kierowana przez oskarżonego D. S. miała zorganizowaną strukturę, przywództwo, poszczególni członkowie znali swoje role, realizowali wyznaczone zadania, akceptowali założone cele i byli nastawieni na osiąganie korzyści majątkowych. Był jej przywódcą, koordynował jej działalność i sprawował kontrolę nad realizacją czynu zabronionego przez sprawców wykonujących czyn. Oskarżony dopuścił się tego czynu umyślnie, z zamiarem bezpośrednim, ponieważ miał pełną świadomość charakteru działalności zorganizowanej grupy przestępczej i swojej kierowniczej roli. W tej sytuacji należy uznać, że swoim działaniem wypełnił znamiona przestępstwa określonego w art. 258 § 3 k. k. Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego jest trafne i ma potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Przechodząc do omówienia poszczególnych zarzutów apelacyjnych, należy poczynić następujące uwagi. Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się obrazy wszystkich wskazanych w apelacji , w punkcie 2a., przepisów prawa karnego procesowego, a to art. 4 k. p. k., art. 7 k. p. k. w zw. z art. 5 § 2 k. p. k. i art. 2 § 2 k. p. k. oraz art. 410 k. p. k. i art. 424 § 1 pkt 2 k. p. k. poprzez dokonanie, jak twierdzi skarżący, dowolnej oceny materiału dowodowego, sprzecznej z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, przy jednoczesnym rozstrzygnięciu na niekorzyść oskarżonego D. S. wątpliwości, które przy prawidłowej ocenie materiału dowodowego musiały zostać powzięte i których nie usunięto w postępowaniu dowodowym. Sąd I instancji w punkcie 7 zaskarżonego wyroku skazał oskarżonego D. S. za przypisane mu przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. Nie można przyjąć, że mamy do czynienia z chybioną oceną wyjaśnień: M. K., B. K., Ł. W., A. H., J. M. oraz zeznań D. Z., Z. M., A. T., A. B. (1), B. B., J. S., K. Z., A. B. (2) oraz D. Z.. Ich analiza jest właściwa przy uwzględnieniu pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie. Ocena tych dowodów pozostaje pod ochroną przepisów art. 4 k. p. k. i art. 7 k. p. k. i należy ją zaakceptować. Z analizy części wyżej wskazanych dowodów niezbicie wynika, że oskarżony D. S. od 1999 r. prowadził nielegalną produkcje paliw, a komponenty do niej nabywał, m.in., w firmie (...). Następnie nielegalnie je sprzedawał oraz uczestniczył w jego fikcyjnym handlu. Następnie kierował wykonaniem tego przestępczego procederu przez inne ustalone przez Sąd Okręgowy osoby, wspólnie i w porozumieniu z oskarżonym J. M.. Obaj oskarżeni, co należy stanowczo zaznaczyć odgrywali kluczową rolę w zorganizowanej grupie przestępczej, o czym była już wcześniej mowa w tym uzasadnieniu. Oskarżony D. S. wydawał polecenia i podejmował decyzje. Zajmował się wprowadzaniem do obrotu paliw płynnych, pochodzących z nielegalnej produkcji. Działając w porozumieniu i wspólnie ze wskazanymi współoskarżonymi, kierował zorganizowaną grupą przestępczą, organizował dostawy paliwa od określonych osób do wskazanych odbiorców, postanowił sami je produkować, decydował o procedurze fikcyjnego obrotu fakturowego pomiędzy poszczególnymi firmami, wskazywał jakie dane mają być wprowadzane do faktur, w jaki sposób mają być realizowane przelewy bankowe związane z fakturami oraz kto ma wypłacać gotówkę z rachunków bankowych i komu należy ją przekazywać. Miał władztwo nad wykonaniem poszczególnych czynów przez inne wskazane osoby oraz istniał bliski związek czasowy pomiędzy czynnością kierowania a wykonywaniem czynów zabronionych przez bezpośrednich wykonawców. Miał świadomość które firmy prowadzą rzeczywistą działalność, a które fikcyjną i jakie osoby wystawiają faktury w imieniu poszczególnych podmiotów gospodarczych. W swojej przestępczej działalności wykorzystywał faktyczną i fikcyjną działalność bliżej nieokreślonego kręgu firm. W tym przypadku Sąd I instancji w odniesieniu do tego posłużył się w opisie czynu zawartym w punkcie 7 zaskarżonego wyroku sformułowaniem " w szczególności", co jest niedopuszczalne, skoro nie był w stanie ustalić innych firm, niż w nim wymienionych, co w konsekwencji doprowadziło do przypisania oskarżonemu D. S. okoliczności, które nie zostały mu udowodnione oraz nie wskazał jakich konkretnie dokumentów miały dotyczyć bezprawne działania związane z ich wystawianiem, wypełnianiem treści i podpisywaniem. Pozostaje poza sporem, że te dokumenty potwierdzały transakcje paliwem płynnym, wskazywały na odprowadzanie podatku akcyzowego, ponieważ te produkty podlegały opodatkowaniu. W kontekście wymogów formalnych opisu czynu przypisanego oskarżonemu D. S., w sytuacji, gdy chodzi o przestępstwa z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k. niezbędne jest, aby w nim wyraźnie zostały określone i zidentyfikowane faktury i dokumenty, których zarzut dotyczy, czas i miejsce popełnionego przestępstwa wystawienia podrobionego dokumentu i poświadczenia nieprawdy oraz zakresu nieprawdziwych intelektualnie danych. Brak tych określeń, poza wskazanymi ogólnie fakturami oraz dokumentami uniemożliwia dokonanie oceny, czy istotnie były to dokumenty w rozumieniu z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k., wystawione za wiedzą, zgodą i pod kontrolą oskarżonego D. S.. W ocenie Sądu Apelacyjnego jest niedopuszczalne skazanie go za bliżej nieokreślone przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, ponieważ brak jest precyzyjnych ustaleń w opisie czynu mu przypisanego o jakie konkretnie chodzi faktury i inne dokumenty mające znaczenie prawne. W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że istnieją faktyczne i materialnoprawne podstawy skazania oskarżonego D. S. za zarzucane przestępstwo. Brak jest podstaw faktycznych, z uwagi na opis czynu, aby zakwalifikować go jako przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. Opis czynu zawarty w wyroku wynikający z treści przepisu art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. musi odpowiadać kompletowi ustawowych znamion czynu zabronionego, albowiem odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony. Wszystkie znamiona powinny znajdować się w części dyspozytywnej wyroku skazującego sądu I instancji.

W zakresie czynu przypisanego oskarżonemu D. S. w punkcie 7 zaskarżonego wyroku, należało uznać za zasadne zarzuty obrazy przepisów prawa karnego procesowego art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k., art. 410 k. p. k. i art. 424 § 1 pkt 2 k. p. k. W ocenie Sądu Apelacyjnego tego rodzaju opis czynu jest wyjątkowo ogólny i nie odpowiada wymogom przepisu prawnego art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. W opisie czynu należy zawrzeć te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra prawnego, czasu, miejsca i sposobu jego popełnienia oraz jego skutków. Natomiast naruszenie art. 410 k. p. k. nastąpiło poprzez oparcie wyroku na okolicznościach nieujawnionych w toku rozprawy głównej. Sąd Okręgowy nie podał, jakie konkretne dokumenty stwierdzające nierzeczywisty stan faktyczny wystawiły osoby, których działaniami miał kierować oskarżony D. S., skoro jedynie ich przykładem są faktury VAT, bliżej niewskazane, bez dat, numerów, oznaczonych stron i przedmiotu czynności prawnej oraz nieokreślone dokładnie dokumenty, które zostały dotknięte fałszem materialnym i intelektualnym w zakresie okoliczności mających znaczenie prawne. Powyższe uchybienia mają kluczowe znaczenie dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w punkcie 7 zaskarżonego wyroku. Sporządzenie uzasadnienia wyroku jest czynnością wtórną wobec samego wyrokowania. Zatem sposób rozstrzygnięcia sprawy nie zależy od tego, czy treść pisemnego uzasadnienia wyroku odpowiada wymogom art. 424 k. p. k., dlatego niedostatki uzasadnienia zaskarżonego wyroku, co do orzeczenia zawartego w punkcie 7, z przyczyn wcześniej wskazanych, dają podstawy do jego skutecznego podważenia, ponieważ w tym zakresie nie został w sprawie zebrany i prawidłowo ujawniony w toku przewodu sądowego materiał dowodowy, dający podstawę do rozstrzygnięcia, jakie w sprawie takiej zapadło. Zatem również zarzut apelacyjny dotyczący kwestii zastosowanej kwalifikacji prawnej w sferze materialnoprawnej, w zakresie przypisanego oskarżonemu czynu nie może się ostać. Przepis art. 424 § 1 pkt 2 k. p. k. wskazuje na powinność wytłumaczenia przez sąd orzekający w sposób zwięzły podstawy prawnej wyroku, która okazała się nieprawidłowa. Odnośnie zarzutu naruszenia art. 5 § 2 k. p. k. nie budzi żadnych wątpliwości zarówno w judykaturze, jak i doktrynie, że zarzut obrazy art. 5 § 2 k. p. k. nie może być podnoszony jednocześnie z zarzutem naruszenia art. 7 k. p. k., gdyż dotyczy wtórnej do ustaleń faktycznych płaszczyzny procedowania. Niedające się usunąć wątpliwości mogą powstać jedynie wówczas, gdy sąd orzekający, po wyczerpaniu wszystkich możliwości dowodowych, oceni uprzednio materiał dowodowy zgodnie ze standardami wyznaczonymi przez zasadę swobodnej oceny dowodów. Podniesienie zarzutu obrazy art. 7 k. p. k. wyklucza zatem możliwość skutecznego wysunięcia zarzutu obrazy art. 5 § 2 k. p. k. Co do obrazy art. 2 § 2 k. p. k. i art. 4 k. p. k. zarzucanej przez obrońcę wskazać należy, iż zarzut obrazy prawa procesowego powinien opierać się na naruszeniu norm tworzących konkretne nakazy lub zakazy, a nie norm o charakterze ogólnym, taki zaś charakter mają powołane przez obrońcę przepisy art. 2 § 2 k. p. k. i art. 4 k. p. k. Z tych też względów zarzut obrazy powołanych przepisów należy uznać za całkowicie bezzasadny.

Natomiast Sąd I instancji w punkcie 8 zaskarżonego wyroku skazał oskarżonego D. S. za przypisane mu przestępstwo z art. 258 § 3 k. k. Wbrew zarzutowi apelacyjnemu założył on i kierował zorganizowaną grupą przestępczą. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w pełni to wykazuje. Sąd I instancji omówił dowody i udowodnił sprawstwo oraz winę oskarżonego. Sąd Apelacyjny stwierdza, że Sąd Okręgowy ustalił prawidłowo, w ramach przyjętego stanu faktycznego, że oskarżony D. S. działając w zorganizowanej grupie przestępczej z oskarżonym J. M. oraz współdziałając z innymi osobami, w okresie od 1999r. do marca 2002r. na terenie różnych miast w Polsce, prowadził przestępczą działalność, której głównym celem była sprzedaż paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji. Wskazanie powyższego okresu przestępczej działalności, jest wystarczającej do przyjęcia jego sprawstwa i winy, odnośnie założenia i kierowania zorganizowaną grupą przestępczą. Nie zachodziła potrzeba podania dokładnej daty rozpoczęcia jego przestępczej działalności. Ponadto miał władztwo nad wskazanymi w zaskarżonym wyroku osobami i wpływał na ich działalność. Sąd Okręgowy wykazał jakie fakty uznał za udowodnione, a jakie za nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, także w kwestiach dotyczących współsprawstwa oraz sprawstwa kierowniczego D. S..

W zakresie czynu przypisanego oskarżonemu D. S. w punkcie 8 zaskarżonego wyroku, są niezasadne zarzuty obrazy przepisów prawa karnego procesowego, a to art. 4 k. p. k., art. 7 k. p. k., art. 5 § 2 k. p. k., art. 2 § 2 k. p. k. , art. 410 k. p. k. i art. 424 § 1 pkt 2 k. p. k. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego zarzut naruszenia art. 7 k. p. k. może okazać się skuteczny tylko wówczas jeżeli skarżący wykaże w sposób przekonujący, że w procesie oceny poszczególnych dowodów dopuścił się określonych uchybień, które mogą być zweryfikowane na podstawie akt danej sprawy. Jest bowiem oczywiste, że to Sąd I instancji miał bezpośrednią styczność i kontakt z oskarżonymi oraz świadkami i miał możliwość oceny sposobu składania przez nich wyjaśnień oraz zeznań, zarówno w aspekcie ich merytorycznej zawartości jak również sposobu wypowiedzi. Sąd Odwoławczy dokonując instancyjnej kontroli wyroku w aspekcie naruszenia zasady określonej w art. 7 k .p. k. ocenia zatem czy dokonana przez Sąd I instancji ocena poszczególnych dowodów nie zawiera błędów natury faktycznej, logicznej, respektuje zasady wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego. Jeżeli więc w omawianym zakresie analiza i ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd orzekający w pierwszej instancji nie zawiera uchybień i błędów które można stwierdzić poprzez porównanie treści wypowiedzi określonych osób zawartych w protokołach ich przesłuchań oraz argumentów i wniosków Sądu zawartych w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku w kontekście treści zarzutów podniesionych w środku odwoławczym i merytorycznej zawartości argumentów podważających sposób oceny tych dowodów, to brak jest podstaw, aby zakwestionować ocenę poszczególnych dowodów dokonaną przez Sąd Okręgowy co do przypisanego oskarżonemu D. S. przestępstwa z art. 258 § 3 k. k. Co do obrazy art. 2 § 2 k. p. k. i art. 4 k. p. k. zarzucanej przez obrońcę wskazać należy, iż zarzut obrazy prawa procesowego powinien opierać się na naruszeniu norm tworzących konkretne nakazy lub zakazy, a nie norm o charakterze ogólnym, taki zaś charakter mają powołane przez obrońcę przepisy art. 2 § 2 k. p. k. i art. 4 k. p. k. Z tych też względów zarzut obrazy powołanych przepisów należy uznać za całkowicie bezzasadny. Odnośnie zarzutu naruszenia art. 5 § 2 k. p. k. nie budzi żadnych wątpliwości zarówno w judykaturze, jak i doktrynie, że zarzut obrazy art. 5 § 2 k. p. k. nie może być podnoszony jednocześnie z zarzutem naruszenia art. 7 k. p. k., gdyż dotyczy wtórnej do ustaleń faktycznych płaszczyzny procedowania. Niedające się usunąć wątpliwości mogą powstać jedynie wówczas, gdy sąd orzekający, po wyczerpaniu wszystkich możliwości dowodowych, oceni uprzednio materiał dowodowy zgodnie ze standardami wyznaczonymi przez zasadę swobodnej oceny dowodów. Podniesienie zarzutu obrazy art. 7 k. p. k. wyklucza zatem możliwość skutecznego wysunięcia zarzutu obrazy art. 5 § 2 k. p. k. Podniesiony w apelacji zarzut obrazy przepisów art. 424 k. p. k. i art. 410 k. p. k., poprzez niedostateczne omówienie, którym dowodom sąd dał wiarę, a którym odmówił waloru wiarygodności oraz niedostateczne odniesienie się jedynie do wybranych dowodów i nieprzedstawienie własnej oceny i spostrzeżeń odnoszących się do całości zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jest chybiony. Obraza przepisu art. 424 k. p. k. nigdy nie jest naruszeniem prawa procesowego mającym wpływ na treść orzeczenia, bowiem do sporządzenia uzasadnienia dochodzi po wydaniu wyroku. Sporządzenie uzasadnienia wyroku jest czynnością wtórną wobec samego orzekania, a zatem sposób rozstrzygnięcia sprawy nie zależy od tego, czy treść pisemnego uzasadnienia wyroku odpowiada wymogom art. 424 k. p .k. k. Zawsze o trafności rozstrzygnięcia decyduje materiał dowodowy stanowiący podstawę orzeczenia, a nie treść uzasadnienia. Wobec powyższego prowadzenie dalszych rozważań w tym przedmiocie pozostaje bez znaczenia. Nie można także stwierdzić uchybienia art. 410 k. p. k., do którego także odwołują się apelujący. Przepis art. 410 k .p. k. nie nakłada na sąd obowiązku przywołania w uzasadnieniu wyroku wszystkich dowodów bez wyjątku, gdyż oceny wymagają tylko te, które według sądu miały znaczenie dla wydanego orzeczenia odnośnie skazania oskarżonego D. S. za czyn z art. 258 § 3 k. k. Sąd I instancji uczynił to prawidłowo i omówił dowody, które miały znaczenie dla wyrokowania w warunkach niniejszej sprawy. Nie stanowi naruszenia przepisu art. 410 k. p. k. dokonanie oceny dowodów przeprowadzonych lub ujawnionych na rozprawie, które miały znaczenie dla przypisania oskarżonemu odpowiedzialności karnej.

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut obrazy przepisów art. 9 § 1 k. p. k. i art. 167 k. p. k. w punkcie 2b. apelacji. Sąd Okręgowy wskazał na wyjaśnienia współoskarżonego oskarżonego J. M. który potwierdził, że oskarżony D. S. prowadził nielegalną produkcję paliw z komponentów kupowanych, m. in., w firmie (...), które są spójne i konsekwentne. Art. 9 § 1 k. p. k. wyraża ogólną zasadę prawa, czyli działania z urzędu sądów. Stanowi ona dyrektywę kierunkową, której realizacji, konkretyzacji służą przepisy szczegółowe i to one mogą stanowić podstawę skutecznego zarzutu odwoławczego. Takim przepisem jest np. art. 167 k. p. k. stwarzający sądowi możliwość przeprowadzenia dowodu z urzędu, niezależnie od inicjatywy stron, lub nawet wbrew ich intencjom. Nie można jednak tracić z pola widzenia, że przepis ten wprowadza zasadę i w pierwszej kolejności wskazuje, że wprowadzenie dowodów do procesu karnego następuje z inicjatywy stron, a dopiero w końcowej części, wymienia przeprowadzenie dowodów z urzędu. Jest to zrozumiałe, ponieważ stosownie do zasady kontradyktoryjności, to równouprawnione strony toczą ze sobą spór a bezstronny sąd rozstrzyga o przedmiocie procesu w granicach zakreślonych skargą uprawnionego oskarżyciela. To przecież stronom przysługuje prawo do udziału w czynnościach procesowych, składania wniosków, inicjatywy dowodowej, przedstawienia swego stanowiska, co do każdej rozstrzyganej kwestii, zadawania pytań osobom przesłuchiwanym, składania oświadczeń o przeprowadzanych dowodach, porozumiewania się odnośnie skazania i wymiaru kary, zaskarżania rozstrzygnięć sądu. Strony nie są biernymi obserwatorami poczynań sądu i ich recenzentami w razie zapadnięcia niesatysfakcjonującego rozstrzygnięcia, lecz aktywnymi, równoprawnymi uczestnikami procesu mogącymi ponosić negatywne konsekwencje braku aktywności. Inne ujęcie prowadziłoby do obciążenia sądu powinnością realizacji zasady śledczej, poszukiwania dowodów sprawstwa i winy grożąc uchybieniem zasadzie obiektywizmu. Przepisy mówiące o celach procesu stanowiące jego generalne zasady, takie jak art. 2 k. p. k., art. 4 k. p. k., art. 9 § 1 k. p. k. nie mogą stanowić, skutecznej podstawy odwołania, w sytuacji gdy treść art. 438 pkt 2 k. p. k. wymaga wykazania wpływu obrazy przepisów postępowania na treść orzeczenia.

Jest nietrafny zarzut zawarty w punkcie 2c. apelacji obrazy art. 442 § 3 k. p. k., poprzez niewykonanie wytycznych Sądu Okręgowego w Częstochowie zawartych w wyroku z dnia 23 grudnia 2013 r., sygn. akt VII Ka 750/13, który nakazał wykazać, czy wytwarzane produkty były tzw. towarami akcyzowymi i z czego te ustalenia wywodzi, a także ocenić dowody osobowe we wzajemnym powiązaniu okoliczności z nich wynikających i z odniesieniem się do dokumentacji zgromadzonej w sprawie oraz obowiązku sporządzenia uzasadnienia czyniąc zadość wymogom art. 424 k. p. k. Pomimo tego, że Sąd i Instancji nie odniósł się wprost do tej kwestii, to należy stwierdzić, że wytwarzane nielegalnie przez oskarżonego D. S. paliwo było towarem akcyzowym, jednak z uwagi na jego uniewinnienie od przypisanego mu czynu w punkcie 7 zaskarżonego wyroku zarzut ten traci na znaczeniu.

Jest chybiony zarzut obrazy przepisów prawa karnego procesowego sformułowany w punkcie 2d. apelacji, a to art. 424 § 1 k. p .k., art. 442 § 3 k. p. k., art. 7 k. p. k. i art. 8 § 1 k. p. k., poprzez powielenie oceny oceny poprzedniego wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 30 listopada 2021 r., sygn. akt IV K 927/06, bez własnej refleksji na temat okoliczności, które legły u podstaw uchylenia tego wyroku orzeczeniem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 23 grudnia 2013 r., sygn. akt VII Ka 750/13. Sąd Okręgowy poczynił w sprawie własne ustalenia faktyczne i prawne, uwzględnił uwagi i zapatrywania poprzedniego sądu odwoławczego, które mają oparcie w zebranym materiale dowodowym i pozostają pod ochroną przepisów art. 4 k. p. k. i art. 7 k. p. k.

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut obrazy przepisu prawa karnego procesowego sformułowany w punkcie 2f. apelacji, a to art. 443 k. p. k. Norma zawarta w art. 443 k. p. k., zakazująca pogarszania sytuacji oskarżonego przy ponownym rozpoznaniu sprawy, przy braku środka na jego niekorzyść, czyni niemożliwą jakąkolwiek ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia w tym właśnie kierunku, w zakresie orzeczenia o winie i karze. Sąd Okręgowy rozpoznający ponownie sprawę nie przeoczył zakazu płynącego z powyższego przepisu. Orzekł bowiem za przypisane oskarżonemu D. S. przestępstwo przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k., przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, czyli łagodniejszą o 1 miesiąc, niż w pierwszym wyroku skazującym, Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 30 listopada 2021 r., sygn. akt IV K 927/06, przy zmienionej kwalifikacji prawnej czynu. Nie doszło więc do naruszenia przepisu art. 443 k. p. k. Zarzut ten stał się bezprzedmiotowy, ponieważ Sąd Apelacyjny uniewinnił oskarżonego D. S. od tego czynu w postępowaniu apelacyjnym.

Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonego D. S. co do zarzutów zawartych w punktach 3, 4 i 5, to w sytuacji procesowej związanej ze zmianą zaskarżonego wyroku i uniewinnieniem oskarżonego D. S. od popełnienia przestępstwa przypisanego mu w punkcie 7 zaskarżonego wyroku, merytoryczne odnoszenie się do podniesionych zarzutów w omawianym środku odwoławczym stało się bezprzedmiotowe. W związku z tym argumenty podniesione w apelacji zdezaktualizowały się. W tych oto warunkach nie podlegała ona w tym zakresie uwzględnieniu.

Natomiast ustalenia faktyczne i prawne w zakresie czynu z art. 258 § 3 k. k., przypisanego oskarżonemu D. S., oraz przytoczona argumentacja zaprezentowana wcześniej w uzasadnieniu jest aktualna.

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut apelacyjny zawarty w punkcie 1 apelacji obrońcy oskarżonego D. S.. W sprawie nie zaistniała okoliczność o której mowa w art. 17 § 1 pkt 6 k. p. k., gdyż nie doszło do przedawnienia karalności w zakresie przypisanego oskarżonemu D. S. w punkcie 7 przestępstwa kwalifikowanego z art. 270 § 1 k. k., w związku z czym przepis ten mógł stanowić element kwalifikacji czynu mu przypisanego. Nie stanowi to bezwzględniej przesłanki odwoławczą, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 9 k. p. k. Jednak w sytuacji procesowej związanej ze zmianą zaskarżonego wyroku i uniewinnieniem oskarżonego D. S. od popełnienia przestępstwa przypisanego mu w punkcie 7 zaskarżonego wyroku, merytoryczne odnoszenie się do podniesionych zarzutów w omawianym środku odwoławczym stało się bezprzedmiotowe. W związku z tym argumenty podniesione w apelacji zdezaktualizowały się. W tych oto warunkach nie podlegała ona w tym zakresie uwzględnieniu.

Należy w tym miejscu jednak też zauważyć, że w wypadku czynu, wyczerpującego znamiona dwóch albo więcej przepisów ustawy karnej, który stanowi przestępstwo podlegające kumulatywnej kwalifikacji prawnej z art. 11 § 2 k. k., termin przedawnienia jego karalności wyznaczany jest, na podstawie art. 101 k. k., w oparciu o wysokość kary grożącej za to przestępstwo określonej w myśl art. 11 § 3 k. k. albo inne przesłanki wymienione w przepisach dotyczących terminu przedawnienia, a stosuje się go do całego kumulatywnie kwalifikowanego przestępstwa. Sąd Okręgowy skazał oskarżonego D. S. za przypisane mu przestępstwo z punkcie 7 zaskarżonego wyroku na podstawie przepisu art. 271 § 3 k. k. Karalność przestępstwa intelektualnego fałszerstwa dokumentów ulega przedawnieniu po upływie 15 lat od czasu popełnienia czynu i okres ten uległ wydłużeniu, na zasadzie art. 102 k. k. o 10 lat. Okres przedawnienia karalności tego przestępstwa wynosi 25 lat. Czyn przypisany oskarżonemu D. S. został popełniony w okresie od 1999r. do czerwca 2001r. Oznacza to, że czyn wypełniający znamiona przestępstwa z art. 271 § 3 k. k. nie uległ przedawnieniu- ( por. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2018r. I KZP 7/18, LEX nr 2549481, Biul.SN 2018/9/14).

Wniosek

Obrońcy oskarżonego D. S. podnosząc powyższe zarzuty wnieśli:

1. o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 13 czerwca 2018 r., w zaskarżonej części tj. w całości odnoszącej się do D. S., z uwagi na istnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

zaś w przypadku niestwierdzenia przez Sąd Apelacyjny istnienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej:

2. o zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 3 czerwca 2018 r., w jego punktach 7 i 8 poprzez uniewinnienie oskarżonego D. S. od czynów zarzucanych mu aktem oskarżenia, a w konsekwencji o uchylenie tego wyroku w punktach: 9, 10 , 35 i 42 oraz odpowiednie rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania, w tym zasądzenie na rzecz D. S. kosztów zastępstwa procesowego przez jednego obrońcę według norm przepisanych;

względnie

3. w przypadku uznania przez Sąd Apelacyjny, że konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu sądowego w całości, o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 3 czerwca 2018 r., w zaskarżonej części, tj. w całości odnoszącej się do D. S. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

ewentualnie

4. w przypadku uznania przez Sąd Apelacyjny, że wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 3 czerwca 2018 r., jest zasadny co do rozstrzygnięcia w przedmiocie winy oskarżonego, o zmianę tego wyroku poprzez zawieszenie wykonania łącznej kary pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu D. S. w punkcie 9 na okres próby.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy oskarżonego D. S. o zmianę wyroku, poprzez uniewinnienie go od przypisanych mu przestępstw : w punkcie 7 wyroku za czyn z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. oraz w punkcie 8 wyroku za czyn z art. 258 § 3 k. k., a ewentualnie o warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej pozbawienia wolności zasługuje częściowo na uwzględnienie.

W wyniku apelacji złożonej przez obrońców na korzyść oskarżonego D. S. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżonego D. S. od popełnienia przypisanego mu czynu w punkcie 7 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa. W tej sytuacji uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 9 o karze łącznej pozbawienia wolności w stosunku do oskarżonego D. S., ponieważ został on uniewinniony od przypisanego mu czynu w punkcie 7 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie i wymierzona kara jednostkowa pozbawienia wolności już nie istnieje. W związku z tym kara łączna pozbawienia wolności utraciła moc.

Sąd Apelacyjny następnie zmienił zaskarżony wyrok w tej części w ten sposób, że w punktach: 3 i 4 na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., oskarżonemu D. S. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w punkcie 8 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby, na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oddał go w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby oraz uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 10 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu jego rzeczywistego pozbawienia wolności.

Przesłanką decydującą o tym, czy kara ma być orzeczona w postaci bezwzględnej, czy też z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jest ocena, w jakiej postaci kara ta osiągnie cele wobec sprawcy przestępstwa, a więc rozstrzygnięcie to musi znajdować uzasadnienie w pozytywnej lub negatywnej prognozie kryminologicznej. Przepis art. 69 § 1 i 2 k. k. jest skonstruowany tak, że przy stosowaniu instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary nakazuje kierować się jedynie względami szczególno -prewencyjnymi, zaś społeczne oddziaływanie kary, jej współmierność do szkodliwości społecznej czynu i winy sprawcy należy uwzględniać przy wymierzaniu kary - art. 53 § 1-3 k. k. Zatem, aby możliwe było warunkowe zawieszenie wykonania kary sąd musi nabrać przekonania, że sprawca nie powróci do przestępstwa i wykonanie wymierzonej kary nie będzie konieczne dla wdrożenia go do przestrzeganego porządku prawnego. Tego rodzaju przekonanie bazować zaś musi na ocenie postawy sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych, dotychczasowego sposobu życia oraz zachowania się po popełnieniu przestępstwa.

Sąd Apelacyjny w Katowicach , biorąc pod uwagę całokształt okoliczności związanych przypisanym oskarżonemu D. S. tylko jednym przestępstwem i dyrektywy wymiaru kary, takie jak postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz jego rolę w przypisanym przestępstwie to, że od czasu dokonania występku upłynęło 19 lat, aktualny zły stan zdrowia, a także dla zachowania wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, biorąc pod uwagę kary orzeczone pozostałym w sprawie oskarżonym, uznał, iż zasługuje on na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary 1 roku pozbawienia wolności. Dokonując indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, dotychczasową niekaralność oskarżonego, niewchodzenie w konflikt z prawem od czasu popełnienia przestępstwa oraz nietoczenie się wobec niego postępowania karnego, należy przyjąć co do jego osoby pozytywną prognozę kryminologiczno - społeczną. Takie rozstrzygnięcie w zakresie charakteru kary będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonego jej celów, zwłaszcza zapobieżenia jego powrotowi do przestępstwa. W realiach sprawy zastosowanie warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności nie nosi cechy nadmiernej pobłażliwością wobec sprawcy czynu zabronionego i jest do zaakceptowania także z punktu widzenia społecznego poczucia sprawiedliwości. Wyznaczony okres próby, oddanie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego i zobowiązanie go co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, będzie wystarczające do osiągnięcia zakładanych celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Ukształtowana w ten sposób kary powinna powinna wpłynąć na oskarżonego D. S. wychowawczo, działać zapobiegawczo i być właściwą i sprawiedliwą nauczką na przyszłość. Dozór ma na celu wzmocnienie wychowawczych oddziaływań na skazanego na karę pozbawienia wolności. Nie stanowi zwiększenia dolegliwości, przeciwnie, ma ułatwić mu wykonywanie nałożonego na niego obowiązku, a w szczególności zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę przestępstwa.

Nie ma też żadnych powodów do uchylenia tego wyroku w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego D. S. i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy, ponieważ nie zachodzą warunki określone w art. 437 § 2 k. p. k.

3.3.

III. Obrońca oskarżonej A. H. na podstawie art. 425 § 1 i § 2 k. p. k. zaskarżył wyrok na jej korzyść w zakresie dotyczącej punktów: VII i IX części wstępnej wyroku, tj. orzeczeń zawartych w punktach 12 i 14 zaskarżonego wyroku i zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonej kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonej A. H. jest częściowo zasadna. Kwestionuje ona orzeczenia zawarte punktach 12 i 14 zaskarżonego wyroku, w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o karze, zarzucając ich rażącą niewspółmierność.

Sąd Okręgowy w punkcie 12 skazał oskarżoną A. H. za przypisane jej przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. na karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, a w punkcie 14 za przypisane jej przestępstwo z art. 258 § 3 k. k. na karę 1 roku pozbawienia wolności. Analizując treść wniesionego środka odwoławczego, należy zauważyć, że skarżąca nie kwestionuje sprawstwa i winy oskarżonej A. H. w zakresie dotyczącym dokonanych przez nią przestępstw.

W tym miejscu należy jednak przypomnieć, że zgodnie z art. 433 § 1 k. p. k. sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia, a jeżeli w środku odwoławczym wskazane zostały zarzuty stawiane rozstrzygnięciu, również w granicach podniesionych zarzutów, uwzględniając art. 447 § 1-3 k. p. k. a w zakresie szerszym w wypadkach wskazanych w art. 435, 439, 440 i 455 k. p. k. Granice rozpoznania środka odwoławczego wyznaczone są zatem jego kierunkiem, zakresem zaskarżenia i podniesionymi zarzutami. Przepis art. 433 § 1 k. p. k. w zw. art. 440 k. p. k. obliguje jednak Sąd odwoławczy do kontroli zaskarżonego orzeczenia pod względem merytorycznym i prawnym nie tylko w granicach środka odwoławczego, ale także z urzędu niezależnie od tych granic, w celu stwierdzenia, czy nie zachodzi rażąca niesprawiedliwość wyroku. Podstawę zastosowania art. 440 k. p. k. stanowi uchybienie mieszczące się w każdej z względnych przyczyn odwoławczych, o ile waga i charakter tego uchybienia jest taki, że czyni orzeczenie niesprawiedliwym i to w stopniu rażącym.

Biorąc pod uwagę wyżej wskazane okoliczności należy zauważyć, że Sąd Okręgowy w punkcie 12 zaskarżonego wyroku, z naruszeniem wymogu zawartym w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. nakładającego obowiązek dokładnego określenia przypisanego czynu oskarżonej A. H., w jego opisie wskazał niedookreślony, czyli niezamknięty krąg firm, których działalność miała być wykorzystana przy popełnieniu przestępstwa, a także odniósł się do nieokreślonych i niesprecyzowanych dokumentów, których zarzucone czynności miały dotyczyć. OskarżonaA. H. została skazana, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, za kierowanie działaniami osób popełniających czyny zabronione, polegające na wykorzystywaniu faktycznie działających i fikcyjnych firm, które zostały wymienione w sposób przykładowy, a ich czyny miały polegać na wystawieniu szeregu dokumentów mających znaczenie prawne i stwierdzających nierzeczywisty stan faktyczny, w tym faktur VAT, wskazujących, że od naliczonej ceny towaru został naliczony podatek akcyzowy oraz na podrabianiu dokumentów fikcyjnych firm potwierdzających fikcyjny obrót paliwami i posługiwaniu się nimi oraz ich udostępnianiu. W ocenie Sądu Apelacyjnego tego rodzaju opis czynu jest wyjątkowo ogólny i nie odpowiada wymogom przepisu art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. W opisie czynu należy zawrzeć te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra prawnego, czasu, miejsca i sposobu jego popełnienia oraz jego skutków. W wyroku skazującym należy zawrzeć dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Opis czynu powinien być jednoznaczny oraz nie powinien dawać możliwości różnych jego interpretacji. W tym miejscu trzeba podkreślić, że w ramach objętych aktem oskarżenia Sąd I instancji był zobowiązany nie tylko ustalić czy oskarżona czyn taki popełniła, ale także zgodnie z wymogami określonymi w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. dokładnie określić przypisany oskarżonej A. H.czyn zabroniony. Podkreślić należy, że opis czynu i jego kwalifikacja prawna zawarta w akcie oskarżenia jest tylko, swego rodzaju, propozycją do przemyśleń, która powinna finalnie doprowadzić do jednoznacznych ustaleń, a tych dokonuje wyrokujący Sąd. Tymczasem redakcja zastosowana przez Sąd Okręgowy uniemożliwia ustalenie z działaniami jakich podmiotów gospodarczych powiązano zachowanie oskarżonej A. H., skoro w opisie czynu jest to wyliczenie przykładowe, następnie jakie konkretne dokumenty stwierdzające nierzeczywisty stan faktyczny wystawiły osoby, których działaniami miała ona kierować, skoro jedynie ich przykładem są faktury VAT, bliżej niewskazane, bez dat, numerów, oznaczonych stron i przedmiotu czynności prawnej oraz niewskazane dokładnie dokumenty, które zostały dotknięte fałszem materialnym i intelektualnym w zakresie okoliczności mających znaczenie prawne pod jej kierownictwem, skoro żadnych z nich nie wymieniono w opisie czynu. Powyższe uchybienia mają kluczowe znaczenie dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w punkcie 12 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonej A. H.. Obraza tego przepisu prawa karnego procesowego ma wpływ na treść wyroku, ponieważ może świadczyć o tym, że Sąd I instancji przypisał jej zachowania, które nie miały miejsca i uwzględnił przy orzekaniu kary. Te zaniechania i uproszczenia powodują, że nie można wykluczyć wystąpienia ekscesu po stronie wykonawców czynu i jego negatywnego wpływu na odpowiedzialność karną oskarżonejA. H. Dodatkowo trzeba stwierdzić, iż przyjęta konstrukcja czynu ciągłego, nie zwalniała Sądu Okręgowego z poczynienia precyzyjnych ustaleń do co poszczególnych zachowań jej przypisanych, a wchodzących w jego skład. W kontekście wymogów formalnych opisu czynu przypisanego oskarżonej A. H.w sytuacji, gdy chodzi o przestępstwa z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k. niezbędne jest, aby w nim wyraźnie zostały określone i zidentyfikowane faktury i dokumenty, których zarzut dotyczy, czas i miejsce popełnionego przestępstwa wystawienia podrobionego dokumentu i poświadczenia nieprawdy oraz zakresu nieprawdziwych intelektualnie danych. Brak tych określeń, poza wskazanymi ogólnie fakturami oraz dokumentami uniemożliwia dokonanie oceny, czy istotnie były do dokumenty w rozumieniu z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k., wystawione za wiedzą, zgodą i pod kontrolą oskarżonej A. H. W ocenie Sądu Apelacyjnego jest niedopuszczalne jej skazanie za bliżej nieokreślone przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, ponieważ brak jest precyzyjnych ustaleń w opisie czynu jej przypisanego o jakie konkretnie faktury i inne dokumenty mające znaczenie prawne chodzi. W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że istnieją faktyczne i materialnoprawne podstawy skazania za zarzucane przestępstwo. Brak jest podstaw faktycznych, z uwagi na opis czynu, aby zakwalifikować go jako przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. Opis czynu zawarty w wyroku (art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.) musi odpowiadać kompletowi ustawowych znamion czynu zabronionego, albowiem odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony. Wszystkie znamiona powinny znajdować się w części dyspozytywnej wyroku skazującego sądu I instancji. Opis czynu musi zawierać te określenia, które od strony leksykalnej są tożsame znaczeniowo ze słowami, zwrotami opisującymi znamiona czynu zabronionego. Jednak w przypadku, gdy opis taki nie zawiera określeń, które kompletują typ czynu zabronionego, przy braku apelacji na niekorzyść, nie jest możliwe dokonanie przez sąd odwoławczy jakiejkolwiek korekty w tym zakresie.

Zgodnie z treścią art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k., sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego jedynie wtedy, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy. Zastosowanie zakazu reformationis in peius oznacza, że w przypadku braku środka odwoławczego na niekorzyść oskarżonego, jego sytuacja w postępowaniu odwoławczym nie może ulec pogorszeniu w jakimkolwiek zakresie: nie tylko w zakresie sprawstwa, wymiaru kary, środków karnych, kompensacyjnych, czy też kwalifikacji prawnej, ale również ustaleń faktycznych. Sąd odwoławczy nie może dokonać żadnych posunięć powodujących, a nawet mogących powodować negatywne skutki w sytuacji prawnej oskarżonego. Trzeba przypomnieć, że przepis ten głosi, iż tylko wtedy sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy, a warto równie pamiętać, że o ile możliwe jest przełamanie kierunku wniesionego na niekorzyść środka i orzeczenie na korzyść oskarżonego (art. 434 § 2 k.p.k.), o tyle postąpienie przeciwne możliwe nie jest. Zatem, skoro wniesiona w niniejszej sprawie apelacja została skierowana na korzyść oskarżonej A. H., a naprawienie zaskarżonego apelacją wyroku miałoby nastąpić z niekorzyścią dla oskarżonej, to jest całkiem jasne, że właśnie doprowadzając do powyższego, Sąd Okręgowy rażąco naruszyłby prawo procesowe, tj. bezwzględnie obowiązujący zakaz reformationis in peius (również pośredni - art. 443 k. p. k.). Końcowo bowiem wypada podkreślić, że brak apelacji wniesionej na niekorzyść powoduje, że sąd odwoławczy w ogóle nie ma możliwości wydania orzeczenia na niekorzyść oskarżonego, nie może więc również w tym kierunku uchylić zaskarżonego wyroku z powodu jego rażącej niesprawiedliwości.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżonąA. H. od popełnienia przypisanego jej czynu w punkcie 12 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa.

Zarzut obrońcy oskarżonej A. H.rażącej niewspółmierności kary orzeczonej w punkcie 14 zaskarżonego wyroku jest zasadny. Sąd Okręgowy skazał oskarżonąA. H.za przestępstwo z art. 258 § 3 k. k. na karę 1 roku pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny akceptuje ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd I instancji i traktuje je jako własne. Niewątpliwie oskarżona A. H. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami wskazanym w opisie przypisanego czynu i wymienionymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku założyła i kierowała zorganizowaną grupą przestępczą, która miała na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów i przestępstw skarbowych. Przedmiotem jej działalności było wprowadzanie do obrotu paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji, wystawianie podrobionych i poświadczających nieprawdę faktur, co w konsekwencji prowadziło do unikania uiszczania należności podatkowych. Była inicjatorem powstania grupy przestępczej, sprawowała nad nią kontrolę oraz wydawała polecenia i zasadnicze decyzje. W swoich wyjaśnieniach przedstawiła mechanizm jej działania oraz opisała rolę poszczególnych osób wchodzących w jej skład i z nią współpracujących.

Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną dysproporcję między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą, zasłużoną, stanowiąca właściwą odpłatę za popełnione przestępstwo. Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie wskazanych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, że zachodzi wyraźna różnica między karą wymierzoną, a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k. k.

Z art. 53 § 1 k. k. wynika, że wymierzając karę w granicach wyznaczonych stopniem winy, sąd obowiązany jest uwzględnić stopień społecznej szkodliwości czynu oraz wziąć pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do sprawcy, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Innymi słowy obowiązkiem sądu jest orzeczenie kary w taki sposób, by uzyskać efekt resocjalizacyjny. Dla osiągnięcia tego efektu koniecznym jest uwzględnienie wszystkich dyrektyw wymiaru kary - prewencji generalnej, prewencji indywidualnej, stopnia społecznej szkodliwości i stopnia winy, które mają jednakową rangę. Stopień winy w tym układzie, stanowi nieprzekraczalną granicę dla dolegliwości wymierzanej kary, na który wpływają wszelkie okoliczności, które decydują o zakresie swobody sprawcy w wyborze i realizacji zachowania zgodnego z prawem. Ponadto z przepisu art. 53 § 1 k. k. wynika, że dolegliwość kary nie powinna przekroczyć stopnia winy a zarazem powinna uwzględniać stopień społecznej szkodliwości czynu. W konsekwencji, sąd - ustalając konkretny rozmiar represji karnej - powinien kierować się wskazanymi dyrektywami wymiaru kary oraz wziąć pod uwagę okoliczności wymienione w art. 53 § 2 k. k. posługując się przy tym swobodnym uznaniem.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że Sąd Okręgowy dopuścił się obrazy art. 53 § 1 i § 2 k. k. i art. 55 k. k. poprzez przyjęcie jako dyrektywy wymiaru kary nagminność przestępstw, odnośnie przestępstwa, które zostało przypisane oskarżonej, dużą społeczną szkodliwość czynu, znaczną ilość zachowań przestępczych, ich rozmiar i zorganizowany charakter, a nadto pominął szczegółowe dyrektywy wymiaru kary, takie jak właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz brak indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, przez co nie rozważył przesłanek umożliwiających warunkowe zawieszenie orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności. Uzasadnienie wymiaru orzeczonej kary pozbawienia wolności jest ogólnikowe. Uchybienie to wpłynęło na treść wyroku w zakresie wyboru rodzaju kary i zaniechanie zawieszenia wymierzonej kary pozbawienia wolności.

Wniosek

Obrońca oskarżonej A. H.podnosząc ten zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonej kary łagodniejszej, z zastosowaniem dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary, a ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy oskarżonej A. H. o zmianę wyroku, poprzez zawieszenie wykonania orzeczonych wobec niej kar: w punkcie 12 wyroku 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. oraz w punkcie 14 wyroku 1 rok pozbawienia wolności pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 258 § 3 k. k. poprzez ich warunkowe zawieszenie zasługuje na uwzględnienie.

W wyniku apelacji złożonej przez obrońcę na korzyść oskarżonej A. H.Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżoną A. H. od popełnienia przypisanego jej czynu w punkcie 12 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa. W tej sytuacji uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 15 o karze łącznej pozbawienia wolności w stosunku do oskarżonejA. H. ponieważ została ona uniewinniona od przypisanego jej czynu w punkcie 12 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie i wymierzona kara jednostkowa pozbawienia wolności już nie istnieje. W związku z tym kara łączna pozbawienia wolności utraciła moc.

Sąd Apelacyjny następnie zmienił zaskarżony wyrok w tej części w ten sposób, że w punktach: 7 i 8 na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., oskarżonej A. H.wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w punkcie 14 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby, na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oddał ją w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby oraz uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 16 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu jej rzeczywistego pozbawienia wolności.

Przesłanką decydującą o tym, czy kara ma być orzeczona w postaci bezwzględnej, czy też z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jest ocena, w jakiej postaci kara ta osiągnie cele wobec sprawcy przestępstwa, a więc rozstrzygnięcie to musi znajdować uzasadnienie w pozytywnej lub negatywnej prognozie kryminologicznej. Przepis art. 69 § 1 i 2 k. k. jest skonstruowany tak, że przy stosowaniu instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary nakazuje kierować się jedynie względami szczególno -prewencyjnymi, zaś społeczne oddziaływanie kary, jej współmierność do szkodliwości społecznej czynu i winy sprawcy należy uwzględniać przy wymierzaniu kary - art. 53 § 1-3 k. k. Zatem, aby możliwe było warunkowe zawieszenie wykonania kary sąd musi nabrać przekonania, że sprawca nie powróci do przestępstwa i wykonanie wymierzonej kary nie będzie konieczne dla wdrożenia go do przestrzeganego porządku prawnego. Tego rodzaju przekonanie bazować zaś musi na ocenie postawy sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych, dotychczasowego sposobu życia oraz zachowania się po popełnieniu przestępstwa.

Sąd Apelacyjny w Katowicach , biorąc pod uwagę całokształt okoliczności związanych przypisanym oskarżonej A. H. tylko jednym przestępstwem i dyrektywy wymiaru kary, takie jak postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz fakt, iż na etapie postępowania sądowego przyznała się do udziału w przestępczym procederze nielegalnego obrotu paliwami płynnymi, połączonym z wystawianiem faktur i dokumentów poświadczających nierzeczywisty stan rzeczy, oraz wskazała jego mechanizm oraz role osób , które z nią współdziałały to, że od czasu dokonania występku upłynęło 19 lat, a także dla zachowania wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, biorąc pod uwagę kary orzeczone pozostałym w sprawie oskarżonym, uznał, iż zasługuje ona na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary 1 roku pozbawienia wolności. Dokonując indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, dotychczasową niekaralność oskarżonej, niewchodzenie w konflikt z prawem od czasu popełnienia przestępstwa oraz nietoczenie się wobec niej postępowania karnego, należy przyjąć co do jej osoby pozytywną prognozę kryminologiczno-społeczną. Takie rozstrzygnięcie w zakresie charakteru kary będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonej jej celów, zwłaszcza zapobieżenia jej powrotowi do przestępstwa. W realiach sprawy zastosowanie warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności nie nosi cechy nadmiernej pobłażliwością wobec sprawczyni i jest do zaakceptowania także z punktu widzenia społecznego poczucia sprawiedliwości. Wyznaczony okres próby, oddanie oskarżonej pod dozór kuratora sądowego i zobowiązanie jej co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, będzie wystarczające do osiągnięcia zakładanych celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Ukształtowana w ten sposób kary powinna powinna wpłynąć na oskarżoną A. H.wychowawczo, działać zapobiegawczo i być właściwą i sprawiedliwą nauczką na przyszłość. Dozór ma na celu wzmocnienie wychowawczych oddziaływań na skazaną na kare pozbawienia wolności. Nie stanowi zwiększenia dolegliwości, przeciwnie, ma ułatwić jej wykonywanie nałożonego na nią obowiązku, a w szczególności zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawczynię przestępstwa.

Nie ma też żadnych powodów do uchylenia tego wyroku w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonej A. H. i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy, ponieważ nie zachodzą warunki określone w art. 437 § 2 k. p. k.

3.4.

IV. Obrońca oskarżonego Ł. W. na podstawie art. 425 § 1 i § 2 k. p. k. w zw. z art. 444 k. p. k., zaskarżył wyrok na jego korzyść co do winy i kary w zakresie punktów: 12, 14, 15 orzeczenia oraz powołując się przepis art. 438 pkt 2 k. p. k. zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k. p. k., poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów, a dalej poczynienie błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i w konsekwencji:

- uznanie oskarżonego Ł. W. za winnego przestępstw ujętych w punktach VII i IX części wstępnej wyroku, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy, jednoznacznie uzasadnia przyjęcie, iż jego zachowanie nie wypełniło znamion przestępstw stypizowanych w postawionych mu zarzutach, a w tym przede wszystkie zakresie sprawstwa kierowniczego- (por. art. 18 § 1 k.k. i art. 258 § 3 k. k.), albowiem realnym podmiotem kierującym jego działalnością oraz pozostałych osób był oskarżony J. M. wydający mu stosowne dyspozycje co do podejmowanych działań;

- nieustalenie, że oskarżony Ł. W. ujawnił w toku postępowania informacje dotyczące innych osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia i w konsekwencji, nawet przy przyjęciu jego winy w zakresie czynów za które został skazany, niezastosowanie wobec niego nadzwyczajnego złagodzenia kary.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego Ł. W. jest częściowo zasadna i spowodowała konieczność zmiany zaskarżonego wyroku na jego korzyść. Kwestionuje on orzeczenia zawarte punktach 12, 14 i 15 wyroku, w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o winie i karze oraz podważa ocenę Sądu Okręgowy co do zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd I instancji w punkcie 12 skazał oskarżonego Ł. W. za przypisane mu przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. na karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, a w punkcie 14 za przypisane mu przestępstwo z art. 258 § 3 k. k. na karę 1 roku pozbawienia wolności, natomiast w punkcie 15 orzekł wobec niego karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności. Analizując treść wniesionego środka odwoławczego, należy zauważyć, że skarżący z jednej strony generalnie kwestionuje sprawstwo i winę oskarżonego Ł. W. odnośnie dwóch przypisanych mu czynów zabronionych, a z drugiej strony wskazuje, że w ich ramach jego rola nie była kierownicza, ale jednak podejmował on i realizował czynności przestępcze, naruszające różne dobra prawne.

Zarzut naruszenia art. 7 k. p. k. wymaga wykazania wad w ocenie konkretnych dowodów dokonanej w zaskarżonym wyroku, prowadzących do wniosku, iż przekracza ona granice swobodnej i jest dowolna. Jednak na gruncie niniejszej sprawy ten zarzut jest chybiony. Przepisy Kodeksu postępowania karnego nie zawierają żadnych dyrektyw, które nakazywałyby określone ustosunkowanie się do konkretnych dowodów, jak również nie wprowadzają różnic co do wartości poszczególnych dowodów. Nie wykazał zatem apelujący, aby w tym zakresie Sąd Okręgowy naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów. Zarzut naruszenia art. 7 k. p. k. wymaga uzasadnienia, że ocena ta przekroczyła granice swobodnej oceny, przy czym konieczne jest wykazanie konkretnych błędów w sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiających w zasadniczy sposób przeciwko wydanemu rozstrzygnięciu. Tych konkretnych błędów apelujący nie wykazał.

Sąd Apelacyjny zauważa, że Sąd Okręgowy ustalił prawidłowo w ramach przyjętego stanu faktycznego, że oskarżony Ł. W. działając w zorganizowanej grupie przestępczej z oskarżoną A. H.oraz współdziałając z innymi osobami, w okresie od stycznia 2000r. do marca 2002r. na terenie różnych miast w Polsce, prowadził przestępczą działalność, której głównym celem była sprzedaż paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji. Dla zrealizowania tego celu było konieczne utworzenie grupy firm, z których część prowadziła faktyczną działalność gospodarczą, a inne takiej działalności nie prowadziły, ograniczając swoją aktywność jedynie do wystawiania faktur, które dokumentowały transakcje handlowe, zawierające dane niezgodne ze stanem rzeczywistym. Sąd Okręgowy ustalając stan faktyczny przedstawił działalność tych firm i osób z nimi związanych. Osoby te działając w imieniu tych podmiotów gospodarczych wystawiały faktury, poświadczając w nich nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne oraz podrabiały te dokumenty, poprzez podrabianie podpisów osób, od których miały pochodzić. W opisie czynu przypisanego oskarżonemu Ł. W. w punkcie 12 wyroku oraz jego uzasadnieniu wskazano nazwy firm, ich siedziby oraz dane personalne osób, które je najczęściej zakładały i rejestrowały. Oskarżony Ł. W. wspólnie z oskarżoną Agnieszką Hibner kierowali tą przestępcza działalnością, wydawali polecenia i decydowali, jakie faktury i o jakiej treści miały być wystawione, pomiędzy którymi firmami powinien być prowadzony fikcyjny obrót paliwami płynnymi i komu ostatecznie mają one być dostarczone oraz w jaki sposób ma odbywać się obrót środkami pieniężnymi pochodzącymi z tego przestępczego procederu. Mając na celu popełnianie przestępstw przeciwko dokumentom oraz przestępstw skarbowych przeciwko obowiązkom podatkowym, działając wspólnie i w porozumieniu z nieżyjącym już oskarżonym J. M., który w tym procederze odgrywał kluczową rolę, oraz z jeszcze innymi osobami, kierowali wykonaniem czynów zabronionych polegających na wystawianiu faktur poświadczających nieprawdę oraz ich podrabianiu przez inne osoby, które brały udział w tej działalności przestępczej. Osoby te pełniły rolę wykonawcy wyżej wskazanych czynności i jednocześnie realizowały znamiona czynów zabronionych. Treść tych dokumentów nie odpowiadała rzeczywistości, ponieważ objęte nimi transakcje handlowe faktycznie nie zaistniały. Ponadto okoliczności w nich wskazane miały znaczenie prawne, gdyż faktury były podstawą rozliczeń z organami skarbowymi. Faktura VAT w przedmiotowej sprawie była dokumentem w rozumieniu przepisów art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 k. k. i stanowiła dowód zawarcia umowy kupna lub sprzedaży towaru i podstawą do sporządzania deklaracji podatkowych. Wymienione dokumenty podlegały kontroli organów podatkowych w zakresie wartości sprzedaży towarów i usług przez daną firmę, jej faktycznego obrotu, dla celów podatkowych. Działanie oskarżonego Ł. W. i współdziałających z nim osób miało na celu osiągnięcie korzyści majątkowych, poprzez przejęcie należności publicznoprawnych, czyli podatku VAT oraz akcyzy z tytułu nielegalnie prowadzonej produkcji i sprzedaży paliw płynnych.

Jednocześnie trzeba zwrócić uwagę na to, iż istotnym błędem Sądu Okręgowego, odnośnie ustaleń faktycznych, było zaniechanie wskazania konkretnych faktur i innych dokumentów, które były objęte fałszem materialnym i intelektualnym. Opis czynu przypisanego oskarżonemu Ł. W. zawiera w tym zakresie wyjątkowo ogólne sformułowania.

Zarzuty apelacyjne sprowadzają się w istocie rzeczy jedynie do wskazania obrazy przepisu art. 7 k. p. k. i błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na jego treść. Skarżący tylko kwestionuje błędne ustalenie, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona przestępstw stypizowanych w postawionych mu zarzutach, a w tym przede wszystkim w zakresie sprawstwa kierowniczego określonego w art. 18 § 1 k. k. Jednak , aby przeprowadzić kontrolę instancyjną w tym zakresie, należy przede wszystkim sprawdzić, czy opis czynu jest prawidłowy i zawiera wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa przypisanego oskarżonemu Ł. W. w kontekście przyjęcia jego odpowiedzialności karnej. Dopiero wtedy można byłoby przejść do ustalenia, czy przestępstwo zostało popełnione oraz w jakiej postaci sprawczej. Kodeks karny w art. 18 § 1 k. k. wprowadza szerokie ujęcie sprawstwa i wymienia jako postacie sprawcze popełnienia czynu zabronionego: sprawstwo pojedyncze, współsprawstwo, sprawstwo kierownicze i sprawstwo polecające. Przepis ten stanowi podstawę odpowiedzialności za sprawstwo osoby, która nie realizuje w ogóle znamion czynu zabronionego, lecz kieruje wykonaniem takiego czynu przez inną osobę. W tej sytuacji kierowanie polega na faktycznym panowaniu nad realizacją czynu zabronionego przez sprawcę wykonującego czyn. Od decyzji osoby kierującej popełnieniem czynu przez inną osobę zależy rozpoczęcie i prowadzenie bezprawnego procederu przestępczego. Konstrukcja sprawstwa kierowniczego ma zastosowanie najczęściej w przypadkach zorganizowanej przestępczości, w których szef grupy nie uczestniczy często w samym wykonaniu czynu zabronionego, panując jedynie nad jego przebiegiem. Taki sprawca musi kierować wykonaniem całości znamion czynu zabronionego przez inną osobę, która powinna je zrealizować.

Jednak opis czynu przypisanego oskarżonemu Ł. W. w punkcie 12 wyroku nie zawiera istotnych znamion przestępstwa fałszu materialnego i intelektualnego, popełnionego w ramach czynu ciągłego oraz kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy.

W tym miejscu należy jednak przypomnieć, że zgodnie z art. 433 § 1 k. p. k. sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę

w granicach zaskarżenia, a jeżeli w środku odwoławczym wskazane zostały zarzuty stawiane rozstrzygnięciu, również w granicach podniesionych zarzutów, uwzględniając art. 447 § 1-3 k. p. k. a w zakresie szerszym w wypadkach wskazanych w art. 435, 439, 440 i 455 k. p. k. Granice rozpoznania środka odwoławczego wyznaczone są zatem jego kierunkiem, zakresem zaskarżenia i podniesionymi zarzutami. Przepis art. 433 § 1 k. p. k. w zw. art. 440 k. p. k. obliguje jednak Sąd odwoławczy do kontroli w całości zaskarżonego orzeczenia pod względem merytorycznym i prawnym nie tylko w granicach środka odwoławczego, ale także z urzędu niezależnie od tych granic, w celu stwierdzenia, czy nie zachodzi rażąca niesprawiedliwość wyroku. Podstawę zastosowania art. 440 k. p. k. stanowi uchybienie mieszczące się w każdej z względnych przyczyn odwoławczych, o ile waga i charakter tego uchybienia jest taki, że czyni orzeczenie niesprawiedliwym i to w stopniu rażącym.

Biorąc pod uwagę wyżej wskazane okoliczności należy zauważyć, że Sąd Okręgowy w punkcie 12 zaskarżonego wyroku, z ewidentnym i rażącym naruszeniem wymogu zawartym w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. nakładającego obowiązek dokładnego określenia przypisanego czynu oskarżonemu Ł. W., w jego opisie wskazał niedookreślony, czyli niezamknięty krąg firm, których działalność miała być wykorzystana przy popełnieniu przestępstwa, a także odniósł się do nieokreślonych i niesprecyzowanych dokumentów, których zarzucone czynności miały dotyczyć. Oskarżony Ł. W. został skazany, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, za kierowanie działaniami osób popełniających czyny zabronione, polegające na wykorzystywaniu faktycznie działających i fikcyjnych firm, które zostały wymienione w sposób przykładowy, a ich czyny miały polegać na wystawieniu szeregu dokumentów mających znaczenie prawne i stwierdzających nierzeczywisty stan faktyczny, w tym faktur VAT, wskazujących, że od naliczonej ceny towaru został naliczony podatek akcyzowy oraz na podrabianiu dokumentów fikcyjnych firm potwierdzających fikcyjny obrót paliwami i posługiwaniu się nimi oraz ich udostępnianiu. W ocenie Sądu Apelacyjnego tego rodzaju opis czynu jest wyjątkowo ogólny i nie odpowiada wymogom przepisu prawnego art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. W opisie czynu należy zawrzeć te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra prawnego, czasu, miejsca i sposobu jego popełnienia oraz jego skutków. W wyroku skazującym należy wskazać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Opis czynu powinien być jednoznaczny oraz nie powinien dawać możliwości różnych jego interpretacji. W tym miejscu trzeba podkreślić, że w ramach objętych aktem oskarżenia Sąd I instancji był zobowiązany nie tylko ustalić, czy oskarżony czyn taki popełnił, ale także zgodnie z wymogami określonymi w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. dokładnie określić przypisany oskarżonemu Ł. W. czyn zabroniony. Podkreślić należy, że opis czynu i jego kwalifikacja prawna zawarta w akcie oskarżenia jest tylko, swego rodzaju, propozycją do przemyśleń, która powinna finalnie doprowadzić do jednoznacznych ustaleń, a tych dokonuje sąd rozpoznający sprawę i w niej wyrokujący. Tymczasem redakcja zastosowana przez Sąd Okręgowy uniemożliwia ustalenie z działaniami jakich podmiotów gospodarczych powiązano zachowanie oskarżonemu Ł. W., skoro w opisie czynu jest to wyliczenie przykładowe, następnie jakie konkretne dokumenty stwierdzające nierzeczywisty stan faktyczny wystawiły osoby, których działaniami miał on kierować, skoro jedynie ich przykładem są faktury VAT, bliżej niewskazane, bez dat, numerów, oznaczonych stron i przedmiotu czynności prawnej oraz niewskazane dokładnie dokumenty, które zostały dotknięte fałszem materialnym i intelektualnym w zakresie okoliczności mających znaczenie prawne pod jego kierownictwem, skoro żadnych z nich nie wymieniono w opisie czynu. Powyższe uchybienia mają kluczowe znaczenie dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w punkcie 12 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonego Ł. W.. Obraza tego przepisu prawa karnego procesowego ma wpływ na treść wyroku, ponieważ może świadczyć o tym, że Sąd I instancji przypisał mu zachowania, które nie miały miejsca i uwzględnił przy orzekaniu kary. Te zaniechania i uproszczenia powodują, że nie można wykluczyć wystąpienia ekscesu po stronie wykonawców czynu i jego negatywnego wpływu na odpowiedzialność karną oskarżonego Ł. W.. Dodatkowo trzeba stwierdzić, iż przyjęta konstrukcja czynu ciągłego, nie zwalniała Sądu Okręgowego z poczynienia precyzyjnych ustaleń do co poszczególnych zachowań mu przypisanych, a wchodzących w jego skład. W kontekście wymogów formalnych opisu czynu przypisanego oskarżonemu Ł. W. w sytuacji, gdy chodzi o przestępstwa z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k. niezbędne jest, aby w nim wyraźnie zostały określone i zidentyfikowane faktury i dokumenty, których zarzut dotyczy, czas i miejsce popełnionego przestępstwa wystawienia podrobionego dokumentu i poświadczenia nieprawdy oraz zakresu nieprawdziwych intelektualnie danych. Brak tych określeń, poza wskazanymi ogólnie fakturami oraz dokumentami uniemożliwia dokonanie oceny, czy istotnie były to dokumenty w rozumieniu z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k., wystawione za wiedzą, zgodą i pod kontrolą oskarżonego Ł. W.. W ocenie Sądu Apelacyjnego jest niedopuszczalne skazanie go za bliżej nieokreślone przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, ponieważ brak jest precyzyjnych ustaleń w opisie czynu mu przypisanego o jakie konkretnie chodzi faktury i inne dokumenty mające znaczenie prawne. W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że istnieją faktyczne i materialnoprawne podstawy skazania oskarżonego Ł. W. za zarzucane przestępstwo. Brak jest podstaw faktycznych, z uwagi na opis czynu, aby zakwalifikować go jako przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. Opis czynu zawarty w wyroku (art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.) musi odpowiadać kompletowi ustawowych znamion czynu zabronionego, albowiem odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony. Wszystkie znamiona powinny znajdować się w części dyspozytywnej wyroku skazującego sądu I instancji. Opis czynu musi zawierać te określenia, które od strony leksykalnej są tożsame znaczeniowo ze słowami, zwrotami opisującymi znamiona czynu zabronionego. Jednak w przypadku, gdy opis taki nie zawiera określeń, które kompletują typ czynu zabronionego, przy braku apelacji na niekorzyść, nie jest możliwe dokonanie przez sąd odwoławczy jakiejkolwiek korekty w tym zakresie.

Zgodnie z treścią art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k., sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego jedynie wtedy, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy. Zastosowanie zakazu reformationis in peius oznacza, że w przypadku braku środka odwoławczego na niekorzyść oskarżonego, jego sytuacja w postępowaniu odwoławczym nie może ulec pogorszeniu w jakimkolwiek zakresie: nie tylko w zakresie sprawstwa, winy, wymiaru kary, środków karnych, kompensacyjnych, czy też kwalifikacji prawnej, ale również ustaleń faktycznych. Sąd odwoławczy nie może dokonać żadnych posunięć powodujących, a nawet mogących powodować negatywne skutki w sytuacji prawnej oskarżonego. Trzeba przypomnieć, że przepis ten głosi, iż tylko wtedy sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy, a warto również pamiętać, że o ile możliwe jest przełamanie kierunku wniesionego na niekorzyść środka i orzeczenie na korzyść oskarżonego (art. 434 § 2 k.p.k.), o tyle postąpienie przeciwne możliwe nie jest. Zatem, skoro wniesiona w niniejszej sprawie apelacja została skierowana na korzyść oskarżonego Ł. W., a naprawienie zaskarżonego apelacją wyroku miałoby nastąpić z niekorzyścią dla oskarżonego, to jest całkiem jasne, że właśnie doprowadzając do powyższego, Sąd Okręgowy rażąco naruszyłby prawo procesowe, tj. bezwzględnie obowiązujący zakaz reformationis in peius (również pośredni - art. 443 k. p. k.). Końcowo bowiem wypada podkreślić, że brak apelacji wniesionej na niekorzyść powoduje, że sąd odwoławczy w ogóle nie ma możliwości wydania orzeczenia na niekorzyść oskarżonego, nie może więc również w tym kierunku uchylić zaskarżonego wyroku z powodu jego rażącej niesprawiedliwości.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżonego Ł. W. od popełnienia przypisanego jej czynu w punkcie 12 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa.

Przechodząc z kolei do zarzutu obrazy prawa karnego procesowego, czyli art. 7 k. p. k., polegającego na niewłaściwej ocenie materiału dowodowego i dokonanie błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia oraz w konsekwencji skazania oskarżonego Ł. W. w punkcie 8 wyroku za przestępstwo z art. 258 § 3 k. k., to należy uznać go za niezasadny. Sąd I instancji zgromadził w tym zakresie w sprawie pełny materiał dowodowy, który nie wymaga poszerzenia ani uzupełnienia. Poddał go też wnikliwej analizie i ocenie, zgodnej z wymogami określonymi w art. 7 k. p. k. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie była ona błędna, fragmentaryczna i jednostronna. Na podstawie prawidłowo ocenionych dowodów Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny i prawny, nie popełniając w tym zakresie żadnych błędów natury faktycznej oraz prawnej. Nie sposób zgodzić się z obrońcą oskarżonego, iż doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów określonej w przepisie art. 7 k .p. k., ponieważ Sąd I instancji ujawnił w toku rozprawy głównej całokształt okoliczności sprawy, w tym dowody osobowe i rzeczowe, następnie rozważył wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, a dowody ocenił zgodnie z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, co jasno wynika z uzasadnienia wyroku. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły z art. 7 k. p. k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. O dowolności ustaleń nie świadczy natomiast sytuacja, jak próbuje to sugerować skarżący, gdy w obszarze jednego dowodu sąd uzna za niewiarygodną określoną część depozycji źródła dowodowego, zaś w innej części obdarzy je wiarą, zwłaszcza, że przepisy postępowania karnego nie przyznają prymatu relacjom złożonym przed sądem, nad tymi złożonymi na wcześniejszym etapie postępowania. Istotne jest to, aby przeprowadzona przez sąd ocena pozostawała w zgodzie z regułami poprawnej oceny dowodów, a z taką sytuacją niewątpliwie mamy do czynienia na kanwie niniejszej sprawy.

W niniejszej sprawie są zgromadzone wiarygodne dowody potwierdzające to, iż oskarżony Ł. W. w okresie od 2000r. do marca 2002r. w C. i innych miejscowościach na terenie kraju, działając wspólnie i w porozumieniu z nieżyjącym już oskarżonym J. M., oskarżoną A. H.oraz nieżyjącą B. B., założyli i kierowali grupą przestępczą, mającą na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów oraz przestępstw skarbowych. Sąd Apelacyjny akceptuje ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd I instancji i traktuje je jako własne. W tym miejscu należy podkreślić, że oskarżony Ł. W. przyznał się do popełnienia tego czynu. Opisał charakter i mechanizm działania grupy przestępczej, jej przedmiot i osoby wchodzące w jej skład. Istotnymi dowodami wskazującymi na jego sprawstwo i winę są tutaj w szczególności wyjaśnienia oskarżonych J. M. i A. H.oraz świadków B. B., A. B. (1). Z treści ich depozycji można ustalić skład osobowy grupy przestępczej, strukturę kierowniczą, przedmiot działania oraz wzajemne powiązania personalne osób ją tworzących. Oskarżony Ł. W. niewątpliwie działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami wskazanym w opisie przypisanego mu czynu i wymienionymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, założył i kierował zorganizowaną grupą przestępczą, która miała na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów i przestępstw skarbowych. Przedmiotem jej działalności było wprowadzanie do obrotu paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji, wystawianie podrobionych i poświadczających nieprawdę faktur, co w konsekwencji prowadziło do unikania uiszczania należności podatkowych. Był inicjatorem powstania grupy przestępczej, sprawował nad nią kontrolę oraz wydawał polecenia i zasadnicze decyzje. Wyżej wskazani oskarżeni w swoich wyjaśnieniach przedstawili mechanizm jej działania oraz opisali rolę poszczególnych osób wchodzących w jej skład i z nią współpracujących. Ich wyjaśnienia korelują z zeznaniami świadków wskazanych w uzasadnieniu wyroku, przy ocenie jego depozycji. W szczególności należy tutaj zwrócić uwagę na wyjaśnienia oskarżonych J. M. i A. H.którzy jednoznacznie wskazali na jego kierowniczą rolę w przestępczym procederze. Wydawał on polecenia i podejmował decyzje. Wspólnie z oskarżoną A. H. która również nie zaprzeczyła jego udziałowi w zorganizowanej grupie przestępczej i kierowniczej roli, zajmował się wprowadzaniem do obrotu paliw płynnych, pochodzących z nielegalnej produkcji. Działając w porozumieniu i wspólnie, kierowali zorganizowaną grupą przestępczą, organizowali dostawy paliwa od określonych osób do wskazanych odbiorców, postanowili sami je produkować, decydowali o procedurze fikcyjnego obrotu fakturowego pomiędzy poszczególnymi firmami, wskazywali jakie dane mają by wprowadzane do faktur, w jaki sposób mają być realizowane przelewy bankowe związane z fakturami oraz kto ma wypłacać gotówkę z rachunków bankowych i komu należy ją przekazywać. Grupa przestępcza założona i kierowana przez oskarżonego Ł. W. miała zorganizowaną strukturę, przywództwo, poszczególni członkowie znali swoje role, realizowali wyznaczone zadania, akceptowali założone cele i byli nastawieni na osiąganie korzyści majątkowych. Był jej przywódcą, koordynował jej działalność i sprawował kontrolę nad realizacją czynu zabronionego przez sprawców wykonujących czyn. Oskarżony Ł. W. dopuścił się tego czynu umyślnie, z zamiarem bezpośrednim, ponieważ miał pełną świadomość charakteru działalności zorganizowanej grupy przestępczej i swojej kierowniczej roli. W tej sytuacji należy uznać, że swoim działaniem wypełnił znamiona przestępstwa określonego w art. 258 § 3 k. k. Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego jest trafne i ma potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Zarzut skarżącego odnoszący się do nieustalenia przez Sąd Okręgowy tego, że oskarżony Ł. W. ujawnił w toku postępowania informacje dotyczące innych osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia i w konsekwencji, nawet przy przyjęciu jego winy w zakresie czynów za które został skazany, niezastosowanie wobec niego nadzwyczajnego złagodzenia kary jest całkowicie oderwany od realiów faktycznych i prawnych niniejszej sprawy.

Przepis art. 60 § 3 k. k. tworzy szczególną podstawę zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet warunkowego zawieszenia jej wykonania. Dotyczy ona sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia. Podstawa zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary jest obligatoryjna, natomiast podstawa warunkowego zawieszenia kary – fakultatywna. Instytucja określona w § 3 znajduje zastosowanie tylko w odniesieniu do sprawcy, który współdziałał z innymi osobami przy popełnieniu przestępstwa. Należy zatem uznać, że osób współdziałających ze sprawcą winno być co najmniej dwie. Pojęcie współdziałania obejmuje wszelkie zjawiskowe formy popełnienia czynu zabronionego w konfiguracji wieloosobowej. Sprawca winien ujawnić wobec organów ścigania informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz jego istotne okoliczności. Organami, wobec których może nastąpić ujawnienie, są wszelkie organy powołane do ścigania przestępstw (prokurator, Policja, ABW itd.). W niniejszej sprawie oskarżony Ł. W. nie współpracował z organami ścigania na etapie śledztwa i konsekwentnie nie przyznawał się do popełnienia zarzucanych mu czynów. W tym miejscu należy przypomnieć, że oskarżony Ł. W. dopiero na etapie postępowania przed Sądem Rejonowym w Częstochowie przyznał się w całości do popełnienia zarzucanych mu czynów i przedstawił mechanizm i przedmiot działania grupy przestępczej. Swoje depozycje podtrzymał na rozprawie przed Sądem Okręgowym w Częstochowie. Nie sposób zgodzić się z tezą skarżącego, że oskarżony Ł. W. ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia. W tej sytuacji zarzut obrońcy oskarżonego jest całkowicie chybiony.

Wniosek

Obrońca oskarżonego Ł. W. podnosząc powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku:

- w zakresie czynu z pkt VII części wstępnej wyroku ( pkt XIII aktu oskarżenia) poprzez uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie poprzez wyeliminowanie z podstawy skazania art. 18 § 1 k. k.;

- w zakresie czynu z pkt IX części wstępnej wyroku ( pkt XVI aktu oskarżenia) poprzez uniewinnienie oskarżonego;

- z ostrożności procesowej, w wypadku nieuznania twierdzeń apelacji, poprzez zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy oskarżonego Ł. W. o zmianę wyroku, poprzez uniewinnienie go od przypisanych mu przestępstw : w punkcie 12 wyroku za czyn z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. oraz w punkcie 14 wyroku za czyn z art. 258 § 3 k. k., a ewentualnie o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności zasługuje częściowo na uwzględnienie.

W wyniku apelacji złożonej przez obrońcę na korzyść oskarżonego Ł. W. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżonego Ł. W. od popełnienia przypisanego mu czynu w punkcie 12 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa. W tej sytuacji uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 15 o karze łącznej pozbawienia wolności w stosunku do oskarżonego Ł. W., ponieważ został on uniewinniony od przypisanego mu czynu w punkcie 12 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie i wymierzona kara jednostkowa pozbawienia wolności już nie istnieje. W związku z tym kara łączna pozbawienia wolności utraciła moc.

Sąd Apelacyjny następnie zmienił zaskarżony wyrok w tej części w ten sposób, że w punktach: 7 i 8 na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., oskarżonemu Ł. W. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w punkcie 14 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby, na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oddał go w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby oraz uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 16 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu jego rzeczywistego pozbawienia wolności.

Przesłanką decydującą o tym, czy kara ma być orzeczona w postaci bezwzględnej, czy też z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jest ocena, w jakiej postaci kara ta osiągnie cele wobec sprawcy przestępstwa, a więc rozstrzygnięcie to musi znajdować uzasadnienie w pozytywnej lub negatywnej prognozie kryminologicznej. Przepis art. 69 § 1 i 2 k. k. jest skonstruowany tak, że przy stosowaniu instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary nakazuje kierować się jedynie względami szczególno -prewencyjnymi, zaś społeczne oddziaływanie kary, jej współmierność do szkodliwości społecznej czynu i winy sprawcy należy uwzględniać przy wymierzaniu kary - art. 53 § 1-3 k. k. Zatem, aby możliwe było warunkowe zawieszenie wykonania kary sąd musi nabrać przekonania, że sprawca nie powróci do przestępstwa i wykonanie wymierzonej kary nie będzie konieczne dla wdrożenia go do przestrzeganego porządku prawnego. Tego rodzaju przekonanie bazować zaś musi na ocenie postawy sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych, dotychczasowego sposobu życia oraz zachowania się po popełnieniu przestępstwa.

Sąd Apelacyjny w Katowicach , biorąc pod uwagę całokształt okoliczności związanych przypisanym oskarżonemu Ł. W. tylko jednym przestępstwem i dyrektywy wymiaru kary, takie jak postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz fakt, iż na etapie postępowania sądowego przyznał się do udziału w przestępczym procederze nielegalnego obrotu paliwami płynnymi, połączonym z wystawianiem faktur i dokumentów poświadczających nierzeczywisty stan rzeczy, oraz wskazał jego mechanizm oraz role osób , które z nim współdziałały to, że od czasu dokonania występku upłynęło 19 lat, a także dla zachowania wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, biorąc pod uwagę kary orzeczone pozostałym w sprawie oskarżonym, uznał, iż zasługuje on na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary 1 roku pozbawienia wolności. Dokonując indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, dotychczasową niekaralność oskarżonego, niewchodzenie w konflikt z prawem od czasu popełnienia przestępstwa oraz nietoczenie się wobec niego postępowania karnego, należy przyjąć co do jego osoby pozytywną prognozę kryminologiczno - społeczną. Takie rozstrzygnięcie w zakresie charakteru kary będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonego jej celów, zwłaszcza zapobieżenia jego powrotowi do przestępstwa. W realiach sprawy zastosowanie warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności nie nosi cechy nadmiernej pobłażliwością wobec sprawcy czynu zabronionego i jest do zaakceptowania także z punktu widzenia społecznego poczucia sprawiedliwości. Wyznaczony okres próby, oddanie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego i zobowiązanie go co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, będzie wystarczające do osiągnięcia zakładanych celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Ukształtowana w ten sposób kary powinna powinna wpłynąć na oskarżonego Ł. W. wychowawczo, działać zapobiegawczo i być właściwą i sprawiedliwą nauczką na przyszłość. Dozór ma na celu wzmocnienie wychowawczych oddziaływań na skazanego na karę pozbawienia wolności. Nie stanowi zwiększenia dolegliwości, przeciwnie, ma ułatwić mu wykonywanie nałożonego na niego obowiązku, a w szczególności zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę przestępstwa.

Nie ma też żadnych powodów do uchylenia tego wyroku w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego Ł. W. i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy, ponieważ nie zachodzą warunki określone w art. 437 § 2 k. p. k.

3.5.

V. Obrońca oskarżonego M. K. zaskarżył wyrok na jego korzyść w całości i zarzucił:

1. obrazę art. 53 § 1 i § 2 k. k. i art. 55 k. k. poprzez przyjęcie jako dyrektywy wymiaru kary nagminność przestępstw, odnośnie przestępstwa, które zostało przypisane oskarżonemu, a nadto pominięcie szczegółowych dyrektyw wymiaru kary, takich jak właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz brak indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, przez co sąd nie rozważył przesłanek umożliwiających warunkowe zawieszenie orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności;

2. błąd w ustaleniach faktycznych, poprzez przyjęcie, że oskarżony podrabiając faktury VAT, wystawione w imieniu firmy (...) uczynił sobie z tego procederu stałe źródło dochodu;

3. obrazę art. 632 pkt 2 k. p. k. poprzez niezasadne obniżenie kwoty należnej M. K. tytułem poniesionych przez niego kosztów obrony z wyboru.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego M. K. jest częściowo zasadna w zakresie dotyczącym zakwestionowanego wymiaru orzeczonej bezwzględnej 1 roku kary pozbawienia wolności. Z kolei, jeżeli chodzi o ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd Okręgowy odnośnie przypisanego oskarżonemu przestępstwa z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. to są one prawidłowe. Nie były zresztą przez skarżącego kwestionowane. Ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w tym zakresie i zaprezentowaną przez Sąd I instancji, Sąd Apelacyjny akceptuje. Jest ona rzeczowa i logiczna. Oskarżony M. K. brał udział w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, kierowanej przez oskarżonego D. S. i nieżyjącego już oskarżonego J. M., i uczestniczył w fałszowaniu dokumentów i sprzedaży nielegalnie wyprodukowanego paliwa. Czyniąc sobie z tego procederu stałe źródło dochodów, podrabiał wystawione przez firmę (...) faktury VAT o numerach i datach opisanych w przypisanym mu czynie w punkcie 17 zaskarżonego wyroku. Wykorzystując działalność gospodarczą prowadzoną w swoich firmach, podrabiał na tych dokumentach podpis nieistniejącej osoby, potwierdzając w ten sposób, fikcyjne transakcje handlu paliwami płynnymi prowadzonego pomiędzy tymi podmiotami. Dokumenty te miały znaczenie prawne i stwierdzały nierzeczywisty stan faktyczny w zakresie sprzedaży paliw. Tego przestępczego procederu dopuścił się w okresie od stycznia 2001r. do listopada 2001r. i osiągał z tego tytułu korzyści majątkowe. Ta działalność stanowiła bezspornie stałe źródło dochodów. Oskarżony M. K. na etapie śledztwa przyznał się do popełnienia tego czynu, działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, oraz opisał okoliczności podrabiania faktur i nie zaprzeczył, że w ten sposób uzyskiwał stałe dochody. W toku przewodu sądowego potwierdził zaprezentowane relacje na etapie śledztwa.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że opis czynu przypisanego oskarżonemu M. K. oraz przyjęta kwalifikacja prawna są prawidłowe. Podniesiony przez jego obrońcę zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że oskarżony podrabiając faktury VAT, wystawione w imieniu firmy (...), uczynił sobie z tego procederu stałe źródło dochodu jest nietrafny. Wynika to z uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego oraz wyżej wskazanego stanowiska Sądu Apelacyjnego.

Z art. 53 § 1 k. k. wynika, że wymierzając karę w granicach wyznaczonych stopniem winy, sąd obowiązany jest uwzględnić stopień społecznej szkodliwości czynu oraz wziąć pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do sprawcy, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Innymi słowy obowiązkiem sądu jest orzeczenie kary w taki sposób, by uzyskać efekt resocjalizacyjny. Dla osiągnięcia tego efektu koniecznym jest uwzględnienie wszystkich dyrektyw wymiaru kary - prewencji generalnej, prewencji indywidualnej, stopnia społecznej szkodliwości i stopnia winy, które mają jednakową rangę. Stopień winy w tym układzie, stanowi nieprzekraczalną granicę dla dolegliwości wymierzanej kary, na który wpływają wszelkie okoliczności, które decydują o zakresie swobody sprawcy w wyborze i realizacji zachowania zgodnego z prawem. Ponadto z przepisu art. 53 § 1 k. k. wynika, że dolegliwość kary nie powinna przekroczyć stopnia winy a zarazem powinna uwzględniać stopień społecznej szkodliwości czynu. W konsekwencji, sąd - ustalając konkretny rozmiar represji karnej - powinien kierować się wskazanymi dyrektywami wymiaru kary oraz wziąć pod uwagę okoliczności wymienione w art. 53 § 2 k. k. posługując się przy tym swobodnym uznaniem.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że Sąd Okręgowy dopuścił się obrazy art. 53 § 1 i § 2 k. k. i art. 55 k. k. poprzez przyjęcie jako dyrektywy wymiaru kary nagminność przestępstw, odnośnie przestępstwa, które zostało przypisane oskarżonemu, a nadto pominął szczegółowe dyrektywy wymiaru kary, takie jak właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz brak indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, przez co nie rozważył przesłanek umożliwiających warunkowe zawieszenie orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności. Uzasadnienie wymiaru orzeczonej kary pozbawienia wolności jest ogólnikowe. Uchybienie to wpłynęło na treść wyroku w zakresie wyboru rodzaju kary i zaniechanie zawieszenia wymierzonej kary pozbawienia wolności.

Zarzut obrońcy oskarżonego obrazy art. 632 pkt 2 k. p. k., poprzez niezasadne obniżenie kwoty należnej M. K., tytułem poniesionych przez niego kosztów obrony z wyboru jest niezasadny. Kwota 3.741 zł zasądzona w punkcie 38 zaskarżonego wyroku na podstawie art. 632 pkt 2 k. p. k. od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego M. K., tytułem częściowego zwrotu kosztów, związanych z udziałem obrońcy z wyboru w postępowaniach toczących się pod sygn. akt IV K 927/06 Sądu Rejonowego w Częstochowie oraz II K 28/14 Sądu Okręgowego w Częstochowie, została prawidłowo uzasadniona przez Sąd I instancji. Uwzględnia w sposób właściwy nakład pracy obrońcy z wyboru w obu postępowania sądowych. Przytoczone motywy i okoliczności takiego rozstrzygnięcia są rzeczowe i nie zostały skutecznie podważone w apelacji przez obrońcę oskarżonego, który nie wskazał w tym zakresie żadnych argumentów. Sąd Okręgowy właściwie określił nakład pracy obrońcy z wyboru oraz obiektywnie ustalił kwotę podlegająca zwrotowi oskarżonemu M. K. tytułem poniesionych przez niego kosztów realizowanej obrony z wyboru.

Wniosek

Obrońca oskarżonego M. K. podnosząc powyższy zarzut wniósł o jego zmianę, poprzez wyeliminowanie opisu czynu zawartego w punkcie 17 wyroku, uczynienie sobie z procederu podrabiania faktur stałego źródła dochodu oraz zawieszenie wykonania orzeczonej wobec niego kary 1 roku pozbawienia wolności na okres próby wynoszący lat 2.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy oskarżonego M. K. o zmianę wyroku , poprzez wyeliminowanie z opisu czynu zawartego w punkcie 17 wyroku, sformułowania uczynienia sobie z procederu podrabiania faktur stałego źródła dochodu nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Apelacyjny stwierdza, że opis czynu przypisanego oskarżonemu M. K. oraz przyjęta kwalifikacja prawna są prawidłowe. Podniesiony przez jego obrońcę zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że oskarżony podrabiając faktury VAT, wystawione w imieniu firmy (...), uczynił sobie z tego procederu stałego źródła dochodu jest nietrafny. Wynika to z uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego oraz wyżej wskazanego stanowiska Sądu Apelacyjnego. Ponadto Sąd I instancji wskazał okres trwania przestępczego procederu realizowanego przez oskarżonego oraz nie zachodziła potrzeba określenia wysokości osiągniętej przez niego korzyści majątkowej.

Wniosek obrońcy oskarżonego M. K. o zmianę wyroku, poprzez zawieszenie wykonania orzeczonej wobec niego kary 1 roku pozbawienia wolności na okres próby wynoszący lat 2 zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w tej części w ten sposób, że w punktach: 9, 10 i 11 na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., wykonanie orzeczone kary pozbawienia wolności w punkcie 17 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie oskarżonemu M. K. warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby, na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oddał go w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby oraz uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 19 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu jego rzeczywistego pozbawienia wolności.

Przesłanką decydującą o tym, czy kara ma być orzeczona w postaci bezwzględnej, czy też z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jest ocena, w jakiej postaci kara ta osiągnie cele wobec sprawcy przestępstwa, a więc rozstrzygnięcie to musi znajdować uzasadnienie w pozytywnej lub negatywnej prognozie kryminologicznej. Przepis art. 69 § 1 i 2 k. k. jest skonstruowany tak, że przy stosowaniu instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary nakazuje kierować się jedynie względami szczególno - prewencyjnymi, zaś społeczne oddziaływanie kary, jej współmierność do szkodliwości społecznej czynu i winy sprawcy należy uwzględniać przy wymierzaniu kary - art. 53 § 1-3 k. k. Zatem, aby możliwe było warunkowe zawieszenie wykonania kary sąd musi nabrać przekonania, że sprawca nie powróci do przestępstwa i wykonanie wymierzonej kary nie będzie konieczne dla wdrożenia go do przestrzeganego porządku prawnego. Tego rodzaju przekonanie bazować zaś musi na ocenie postawy sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych, dotychczasowego sposobu życia oraz zachowania się po popełnieniu przestępstwa.

Sąd Apelacyjny w Katowicach , biorąc pod uwagę całokształt okoliczności związanych przypisanym oskarżonemu M. K. przestępstwem i dyrektywy wymiaru kary, takie jak postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz fakt przyznania się do czynu na etapie śledztwa oraz to, że od czasu dokonania występku upłynęło 20 lat, a także dla zachowania wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, biorąc pod uwagę kary orzeczone pozostałym w sprawie oskarżonym, uznał, iż zasługuje on na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary 1 roku pozbawienia wolności. Dokonując indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, dotychczasową niekaralność oskarżonego, niewchodzenie w konflikt z prawem od czasu popełnienia przestępstwa oraz nietoczenie się wobec niego postępowania karnego, należy przyjąć co do jego osoby pozytywną prognozę kryminologiczno-społeczną. Takie rozstrzygnięcie w zakresie charakteru kary będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy jej celów, zwłaszcza zapobieżenia jego powrotowi do przestępstwa. W realiach sprawy zastosowanie warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności nie nosi cechy nadmiernej pobłażliwością wobec sprawcy i jest do zaakceptowania także z punktu widzenia społecznego poczucia sprawiedliwości. Wyznaczony okres próby, oddanie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego i zobowiązanie go co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, będzie wystarczające do osiągnięcia zakładanych celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Ukształtowana w ten sposób kary powinna powinna wpłynąć na oskarżonego M. K. wychowawczo, działać zapobiegawczo i być właściwą i sprawiedliwą nauczką na przyszłość. Dozór ma na celu wzmocnienie wychowawczych oddziaływań na skazanego. Nie stanowi zwiększenia dolegliwości, przeciwnie, ma ułatwić mu wykonywanie nałożonego na niego obowiązku, a w szczególności zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę przestępstwa.

3.6.

VI. Obrońca oskarżonego M. M. (3) na podstawie art. 425 § 1 i § 2 k. p. k. w zw. z art. 444 k. p. k., zaskarżył wyrok na jego korzyść i na zasadzie art. 427 § 2 k. p. k. i art. 438 pkt 2 i 4 k. p. k. zarzucił:

1. naruszenie art. 7 k. p. k. poprzez błędną i fragmentaryczną ocenę zebranego materiału dowodowego, prowadzącą do nieuzasadnionych wniosków, iż oskarżonyM. M. w okresie od 24 września 2001r. do 30 stycznia 2002r. w M., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jako właściciel firmy (...), wspólnie i w porozumieniu z J. M. polecił Z. G., aby wystawiła faktury VAT o numerach (...), dokumentujące fikcyjne transakcje o łącznej wartości 2.463.878, 1 zł podczas gdy:

1.1. brak jest wiarygodnych dowodów potwierdzających okoliczność, iż oskarżony M. M. polecił wystawianie wyżej wymienionych faktur, ponieważ ekspertyza jego komputerów i analiza ich zawartości tego faktu nie potwierdziła oraz, iż miał on wiedzę i świadomość, że treść tych faktur może nie odpowiadać rzeczywistości, a tym samym nie sposób stwierdzić, iż jego zachowanie charakteryzowało się umyślnością, co wynika z jego wyjaśnień, a tym samym nieuprawnione jest twierdzenie, iż miał on zamiar popełnienia zarzucanego mu czynu, ponieważ przestępstwo poświadczenia nieprawdy musi mieć zawsze charakter umyślny;

1.2. brak jest dowodów wskazujących na to, iż oskarżony M. M. działał z zamiarem kierunkowym osiągnięcia korzyści majątkowej oraz że jakąkolwiek korzyść majątkową osiągnął;

2. wyłącznie z daleko idącej ostrożności procesowej, wymierzenie oskarżonemu M. M. niewspółmiernie surowej kary, z pominięciem szeregu istotnych okoliczności podmiotowych jego dotyczących i przemawiających na jego korzyść, tj, że:

2.1 w dacie zarzucanego czynu był osobą bardzo młodą, działająca w zaufaniu do ojca, który zapewniał go o legalności wszelkich przedsięwzięć;

2.2 poza niniejszą sprawą nie toczyło się wobec niego żadne postępowanie karne, jest osobą przestrzegającą porządku prawnego, posiada wykształcenie wyższe, jest cenionym specjalistą w dziedzinie sejsmiki polowej, pracował w renomowanych firmach, zarówno krajowych, jak i zagranicznych oraz rozwija umiejętności z zakresu finansów;

2.3 prowadzi ustabilizowany tryb życia, pozostaje w związku małżeńskim, posiada 3 dzieci, zapewnia swojej rodzinie byt i godny standard życia;

2.4 oskarżony poczuwał się do obowiązku spłaty wszelkich zobowiązań publicznoprawnych oraz fiskalnych związanych z działalnością jego firm, zawarł ugodę z Urzędem Skarbowym w M., w pełni wywiązał się z jej warunków i aktualnie nie istnieją żadne uszczuplenia podatkowe powstałe w związku z działalnością jego spółek;

2.5 od czasu popełnienia zarzucanego mu czynu minęło bardzo wiele lat, prawie 17, a zgodnie z dominującym i ugruntowanym poglądem prawnym, znaczny upływ czasu jaki minął od daty zarzucanego przestępstwa do daty wyroku sprawia, że niecelowe jest wymierzanie kary surowej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty obrońcy oskarżonego M. M.są niezasadne. W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się obrazy przepisu prawa procesowego, mającej wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k. p. k. Sąd I instancji zgromadził w sprawie, odnośnie przypisanego oskarżonemu przestępstwa, pełny materiał dowodowy, który nie wymaga poszerzenia ani uzupełnienia. Poddał go też wnikliwej analizie i ocenie, zgodnej z wymogami określonymi w art. 7 k. p. k. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie była ona błędna i fragmentaryczna. Na podstawie prawidłowo ocenionych dowodów Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny i prawny, nie popełniając w tym zakresie żadnych błędów natury faktycznej oraz prawnej. Dotyczy to przypisanego oskarżonemu M. M.przestępstwa określonego w art. 271 § 1 i 3 k. k w zw. z art. 12 k. k. Nie sposób zgodzić się z obrońcą oskarżonego, iż doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów określonej w przepisie art. 7 k .p. k., ponieważ Sąd I instancji ujawnił w toku rozprawy głównej całokształt okoliczności sprawy, w tym dowody osobowe i rzeczowe, następnie rozważył wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, a dowody ocenił zgodnie z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, co jasno wynika z uzasadnienia wyroku. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły z art. 7 k. p. k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. O dowolności ustaleń nie świadczy natomiast sytuacja, jak próbuje to sugerować skarżący, gdy w obszarze jednego dowodu sąd uzna za niewiarygodną określoną część depozycji źródła dowodowego, zaś w innej części obdarzy je wiarą, zwłaszcza, że przepisy postępowania karnego nie przyznają prymatu relacjom złożonym przed sądem, nad tymi złożonymi na wcześniejszym etapie postępowania. Istotne jest to, aby przeprowadzona przez sąd ocena pozostawała w zgodzie z regułami poprawnej oceny dowodów, a z taką sytuacją niewątpliwie mamy do czynienia na kanwie niniejszej sprawy.

W niniejszej sprawie są wiarygodne dowody potwierdzające okoliczność, iż oskarżonyM. M. w okresie od 24 września 2001r. do 30 stycznia 2002r. w M., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jako właściciel firmy (...), wspólnie i w porozumieniu z nieżyjącym już oskarżonym J. M., który był jego ojcem, polecił Z. G., aby wystawiła faktury VAT o numerach (...), dokumentujące fikcyjne transakcje sprzedaży komponentów paliwowych dla firm (...) i (...) o łącznej wartości 2.463.878, 2 zł. Z wyjaśnień oskarżonego M. M. wynika, że założył firmę (...) z siedzibą w M., podpisywał deklaracje podatkowe, dotyczące ubezpieczeń społecznych, przelewy, faktury dotyczące zakupu, między innymi, komponentów do produkcji paliw. Ojciec zapewniał go o legalności transakcji, wykorzystując jego łatwowierność i naiwność. Z zeznań świadka Z. G. wynika, że wystawiała faktury na polecenie oskarżonego. W sprawie jest oczywistym, że skoro podpisywał dokumenty firmowe, to musiał mieć świadomość, co dzieje się z towarem nabywanym przez jego firmę i komu jest sprzedawany. Świadek Z. G. była zatrudniona w firmie oskarżonego i do jej obowiązków należało wystawianie faktur sprzedażowych. Była więc osobą uprawnioną do wystawiania dokumentów w rozumieniu przepisu art. 271 k. k. i jednocześnie obowiązana do wykonywania poleceń wydawanych przez oskarżonego Marka Młyńczyka w zakresie dotyczącym treści tych dokumentów. W ramach prowadzonej przez niego działalności przestępczej , konieczne było wystawianie poświadczających nieprawdę faktur sprzedaży przez firmę (...) komponentów paliwowych, wykorzystywanych do nielegalnej produkcji paliw płynnych. W rzeczywistości towary te nie były sprzedawane przez firmę oskarżonego. Polecając swojemu pracownikowi wystawianie takich faktur, jako sprawca polecający, w istocie rzeczy polecał Z. G. dokonanie czynu zabronionego, polegającego na poświadczeniu nieprawdy w fakturach wystawianych w imieniu firmy (...). Stanowiły one przedmiot przestępstwa z art. 271 § 1 i 3 k. k., ponieważ ich treść nie odpowiadała rzeczywistości, gdyż zdarzenia gospodarcze nimi objęte, faktycznie nie zaistniały. Wystawianie tych faktur miało na celu prowadzenie przestępczego procederu sprzedaży paliwa pochodzącego z nielegalnej produkcji i uzyskiwanie nielegalnych dochodów. Wszystkie zachowania oskarżonego M. M.w okresie wskazanym w przypisanym mu czynie zostały, zostały zrealizowane w ramach czynu ciągłego z art. 12 k. k. z zamiarem kierunkowym, w celu osiągniecia korzyści majątkowej dla siebie i innych osób. Mimo, że ekspertyza jego komputerów i analiza ich zawartości nie potwierdziła, że te dokumenty były sporządzone na tych urządzeniach, to jednak inne dowody zgromadzone w sprawie niezbicie wskazują, że zachowanie oskarżonego M. M.wyczerpało znamiona przestępstwa z art. 271 § 1 i 3 k. k. w zw. z art. 12 k. k. Bezspornie miał on wiedzę i świadomość, że treść tych faktur nie odpowiadać rzeczywistości, a jego zachowanie charakteryzowało się umyślnością, co wynika ze zgromadzonego w tym zakresie materiału dowodowego, w tym częściowo z jego wyjaśnień. Tym samym jest uprawnione twierdzenie, iż miał on zamiar bezpośredni popełnienia zarzucanego mu czynu, ponieważ przestępstwo poświadczenia nieprawdy miało w jego przypadku charakter umyślny.

Sąd Apelacyjny w konkluzji stwierdza, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się obrazy przepisu prawa procesowego, mającej wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k. p. k., z przyczyn wyżej naprowadzonych.

Z kolei zarzut obrońcy oskarżonego M. M.wymierzenia mu niewspółmiernie surowej kary pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem jest niezasadny. Oskarżony M. M.został skazany przez Sąd Okręgowy za czyn z art. 271 § 1 i 3 k. k. w zw. z art. 12 k. k. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 3 tytułem próby.

Sąd Apelacyjny akceptuje okoliczności wzięte pod uwagę przy wymiarze orzeczonej kary pozbawienia wolności przez Sąd Okręgowy i jednocześnie uważa, że jest ona współmierna do stopnia zawinienia oskarżonego M. M. i społecznej szkodliwości przypisanego mu przestępstwa. Uwzględnia pobudki i motywy działania sprawcy, rodzaj naruszonego dobra prawnego i negatywne konsekwencje jej zachowania. Została ona właściwie i sprawiedliwe ukształtowana oraz powinna osiągnąć zakładane cele zarówno w płaszczyźnie prewencji indywidualnej, jaki generalnej oraz odpowiada społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Przy wymiarze kary zostały trafnie uwzględnione okoliczności obciążające i łagodzące. Nie zostały utracone z pola widzenia jego postawa, właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia i zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Należy pamiętać, że w czasie dokonanego przestępstwa oskarżony M. M. był osobą stosunkowo młodą, działającą w zaufaniu do ojca, który zapewniał go o legalności prowadzonych przedsięwzięć gospodarczych. Z akt sprawy wynika też, że poza niniejszą sprawą nie toczyło się wobec niego żadne postępowanie karne. Dotychczas nie był karany. Uregulował zobowiązania podatkowe. Przestrzega porządku prawnego i prowadzi ustabilizowany tryb życia. Od czasu popełnienia zarzucanego mu czynu minęło prawie 19 lat. Upływ czasu nie może jednak prowadzić do złagodzenia odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo. Orzeczona kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem je wykonania jest bowiem sprawiedliwa i stanowi odpowiednią odpłatę dokonany czyn zabroniony.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że sformułowany przez obrońcę oskarżonego M. M. zarzut rażącej niewspółmierności kary jest całkowicie nieuzasadniony.

Wniosek

Obrońca oskarżonego M. M.podnosząc powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie go od zarzucanego czynu, a alternatywnie,

z daleko idącej ostrożności, o warunkowe umorzenie wobec niego postępowania lub złagodzenie wymierzonej mu kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy oskarżonego M. M. o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie go od zarzucanego mu czynu albo o warunkowe umorzenie postępowania karnego lub złagodzenie kary nie zasługuje na uwzględnienie. Przeprowadzony proces karny udowodnił sprawstwo i winę oskarżonego M. M.odnośnie zarzucanego i ostatecznie przypisanego mu przestępstwa, wyczerpującego dyspozycje art. 271 § 1 i 3 k. k. w zw. z art. 12 k. k.

Z poglądami skarżącego zawartymi w apelacji trudno się zgodzić. Obrońca oskarżonego kwestionuje stanowisko Sądu I instancji zaprezentowane w związku ze skazaniem oskarżone go M. M.za przedmiotowy czyn zabroniony. Uważa, że dowody, na które powołuje się Sąd Okręgowy prowadzą do odmiennych wniosków. Sąd Apelacyjny po rozważeniu zarówno argumentów obrońcy oskarżonego, jak i motywów zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, akceptuje rozstrzygnięcie Sądu I instancji, które jest przekonujące i niezbicie wykazuje, że M. M.dopuścił się przypisanego mu przestępstwa. Ponadto zostało ono poparte rzeczową i spójną argumentacją. W sprawie nie ujawniły się żadne nowe dowody i okoliczności przemawiające za jego niewinnością. Obrońca w apelacji nie zgłosił nowych faktów i potrzeby poszukiwania dowodów, które przemawiałyby za niewinnością oskarżonego M. M.

Przepis art. 438 pkt 4 k. p. k. ogranicza możliwość ingerencji Sądu odwoławczego w karę orzeczoną przez Sąd I instancji do wypadków, gdy jest ona rażąco niewspółmierna. Warunek ten jest spełniony, gdy kara orzeczona nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości przypisanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celów kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa a w odniesieniu do sprawcy celów zapobiegawczych i wychowawczych. Aby niewspółmierność kary miała charakter kwalifikowany, to jest była rażąca musi zachodzić znaczna, wyraźna, nie dająca się zaakceptować dysproporcja między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą, zasłużoną na podstawie ustalonych okoliczności sprawy istotnych dla wymiaru kary. Taka sytuacja w realiach sprawy nie występuje. Orzeczona wobec oskarżonego M. M.kara pozbawienia wolności zbliżona do dolnego progu ustawowego zagrożenia, nie wykracza poza granice sędziowskiego swobodnego uznania oraz w wystarczającym stopniu uwzględniając stopień karygodności zachowania oskarżonego i stopień jego winy, nie traci też z pola widzenia względów indywidualnoprewencyjnych i potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Dodatkowo została ona warunkowo zawieszona na określony okres próby. Nie ma też podstaw prawnych do sięgania po instytucję warunkowego umorzenia postępowania karnego, ponieważ zgodnie z art. 66 § 2 k. k. nie stosuje się jej do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, a sankcja karna za przestępstwo określone w art. 271 § 1 i 3 k. k. wynosi od 6 miesięcy do lat 8.

Z tych też powodów wnioski apelacyjne obrońcy oskarżonego M. M.nie mogły być uznane za uzasadnione.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Apelacyjny w Katowicach po rozpoznaniu po rozpoznaniu apelacji prokuratora złożonej co do oskarżonych A. H., Ł. W. i B. O. oraz apelacji obrońców oskarżonych D. S., A. H. Ł. W..,M. K. i M. M. wniesionych od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 13 czerwca 2018r., sygn. akt II K 28/14, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

I. uchylił orzeczenia zawarte w punktach 13 i 20 w stosunku do oskarżonych A. H. Ł. W. i B. O. i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Częstochowie do ponownego rozpoznania,

II. zmienił zaskarżony wyrok w te sposób, że

1.oskarżonego D. S. uniewinnił od przypisanego mu czynu w punkcie 7 i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa,

2. uchylił orzeczenia zawarte w punktach 9 i 10 o karze łącznej pozbawienia wolności i zaliczeniu na poczet kary okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w stosunki do oskarżonego D. S.,

3. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., oskarżonemu D. S. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w punkcie 8 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby,

4. na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oskarżonego D. S. oddał w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby,

5. uniewinnił oskarżonych A. H. i Ł. W. od popełnienia przypisanego im czynu w punkcie 12 i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa,

6. uchylił orzeczenia zawarte w punktach 15 i 16 o karze łącznej pozbawienia wolności i zaliczeniu na poczet kary okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w stosunki do oskarżonych A. H. i Ł. W.,

7. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., oskarżonym A. H. i Ł. W. wykonanie orzeczonych kary pozbawienia wolności w punkcie 14 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby,

8. na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oskarżonych A. H.i Ł. W., oddał w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby,

9. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., oskarżonemu M. K. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w punkcie 17 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby,

10. na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oskarżonego M. K. oddał w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby,

11. uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 19 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w stosunku do oskarżonego M. K.,

III. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonych D. S., A. H., Ł. W., M. K., B. O. iM. M.utrzymał w mocy.

Zwięźle o powodach zmiany

Apelacja prokuratora wniesiona na niekorzyść oskarżonych A. H., Ł. W. i B. O. w zakresie orzeczeń zawartych w punktach 13 i 20 zaskarżonego wyroku jest zasadna. Zarzuty sformułowane w punktach 1, 2 , 3 i 4 środka odwoławczego zasługują na uwzględnienie. Oskarżeni A. H.i Ł. W. zostali uniewinnieni przez Sąd Okręgowy od popełnienia czynu opisanego w punkcie VIII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. Natomiast oskarżony B. O. został uniewinniony od popełnienia czynu opisanego w punkcie XII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika niezbicie, że na terenie hali w T. w okresie od połowy 2001r. do maja 2002 r., był prowadzony nielegalny proceder odbarwiania oleju opałowego, w celu uzyskania oleju napędowego, który był następnie sprzedawany nieustalonym osobom. Inicjatorami i pomysłodawcami tego przedsięwzięcia byli oskarżeni A. H.i Ł. W., a jednym z wykonawców był oskarżony B. O.. Z ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego wynika, że decyzje o rozpoczęciu odbarwiania oleju opałowego oraz lokalizacji tego procesu technologicznego podjęli oskarżeni A. H. i Ł. W., którzy przyznali się do tego w złożonych wyjaśnieniach przed Sądem Rejonowym w Częstochowie i Sądem Okręgowym w Częstochowie. Potwierdziła to również świadek B. B., której firma (...) z siedzibą w C. uczestniczyła w tym procederze. Oskarżony B. O. i B. B. uzgodnili warunki wynajmu hali z właścicielem E. K.. Następnie oskarżony B. O. na polecenie oskarżonych A. H. i Ł. W. dokonał zakupu i montażu w hali urządzeń niezbędnych do rozpoczęcia tego procesu technologicznego. Po zakończeniu tych prac, później nadzorował on proces odbarwiania oleju opałowego dostarczanego przez firmę 'W.", kierowaną przez oskarżonychA. H.i Ł. W.. Zarówno olej opałowy, jak i napędowy był nabywany i sprzedawany poza ewidencją. W maju 2002r. proces odbarwiania oleju opałowego został zatrzymany oraz zabezpieczono 45.660 kg tej substancji, której część została poddana procesowi odbarwienia. Wynika to a protokołu oględzin i dokumentacji fotograficznej nieruchomości położonej w T..

Sąd Okręgowy uniewinnił oskarżonych A. H. i Ł. W. od zarzucanego im czynu uznając, że czynili oni jedynie przygotowania do popełnienia przestępstwa oszustwa a takie zachowanie jest niekaralne.

Na tym etapie postępowania sądowego stanowisko Sądu Okręgowego jest przedwczesne i dyskusyjne. Podniesione przez prokuratora w apelacji zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i obrazy przepisu art. 424 § 1 k. p. k. są uzasadnione, ponieważ miały wpływ na prawidłowość wydanego orzeczenia. Zarzut sformułowany przez prokuratora, opisany w punkcie VIII części wstępnej wyroku- ( XV aktu oskarżenia), zakwalifikował zachowanie oskarżonych A. H. i Ł. W. jako sprawstwo kierownicze do przestępstwa oszustwa w ramach czynu ciągłego. Kodeks karny w art. 18 § 1 k. k. wprowadza szerokie ujęcie sprawstwa i wymienia jako postacie sprawcze popełnienia czynu zabronionego: sprawstwo pojedyncze, współsprawstwo, sprawstwo kierownicze i sprawstwo polecające. Oskarżeni A. H.i Ł. W. od strony intelektualnej i logistycznej zorganizowali całe przestępcze przedsięwzięcie. Przeprowadzili czynności przygotowawcze i nakłonili bezpośredniego wykonawcę do udziału w przestępstwie. Dokonali podziału czynności, a ich rola była w tym wszystkim najważniejsza, bo bez ich udziału niemożliwym byłoby popełnienie czynu zabronionego. Oskarżeni A. H. i Ł. W. już w pierwszej połowie 2001 r. powzięli zamiar wprowadzania do obrotu oleju napędowego pochodzącego z nielegalnej produkcji. Wskazali lokalizację hali w T., zlecili oskarżonemu B. O. ustalenie warunków najmu, zakup i montaż niezbędnych urządzeń oraz nadzorowanie procesu technologicznego odbarwiania oleju opałowego. Podejmowali decyzje dotyczące dotyczące zakupu oleju opałowego i następnie sprzedaży jako napędowego. Działali więc z zamiarem oszukiwania przyszłych nabywców co do jakości i obowiązujących norm paliwa. Ten przestępczy proceder trwał w rzeczywistości od połowy 2001r. do maja 2002 r., i został faktycznie przerwany w maju 2002r., poprzez ujawnienie tego przestępczego procederu i zabezpieczenie substancji służącej do jego dokonania wraz z urządzeniami oraz środkami chemicznymi w hali w T.. Słusznie dostrzegł też prokurator, że Sąd I instancji w ogóle nie odniósł się do oceny zachowania oskarżonych w kontekście przepisu art. 18 § 1 k. k., co udaremnia kontrolę instancyjną wyroku w zaskarżonej części. Nie sposób więc uznać za uzasadnione stanowisko, że zachowanie oskarżonych A. H.i Ł. W. należy potraktować jako niekaralne przygotowanie do popełnienia przestępstwa oszustwa. Natomiast zarzut prokuratora obrazy przepisu art. 424 § 2 k. p. k. jest niezasadny, ponieważ oskarżonym A. H.i Ł. W. nie orzeczono żadnej kary i z tego względu nie zachodziła potrzeba przytaczania okoliczności dotyczących jej wymiaru.

Mając na uwadze powyższe okoliczności natury faktycznej i prawnej słusznie zauważył prokurator, że Sąd Okręgowy niezasadnie uniewinnił oskarżonych A. H. Ł. W. od zarzucanego im czynu, opisanego w punkcie VIII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok odnośnie orzeczenia zawartego w punkcie 13 odnośnie oskarżonych A. H.i Ł. W. i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Częstochowie do ponownego rozpoznania jako właściwemu rzeczowo do rozpoznania tej sprawy.

Sąd Okręgowy uniewinnił oskarżonego B. O. od zarzucanego mu czynu, opisanego w punkcie XII części wstępnej wyroku, ponieważ uznał, że jego zachowanie nie stanowi pomocnictwa do przestępstwa oszustwa określonego w art. 286 § 1 k. k. Uzasadnienie swojego stanowiska sprowadził do stwierdzenia, że fakt niemożności zakwalifikowania zachowania oskarżonych A. H.i Ł. W. jako przestępstwa z art. 286 § 1 k. k., wyklucza możliwość przypisania oskarżonemu B. O. popełnienia zarzucanego mu czynu. Dodał, że zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że doszło do odbarwienia 45.660 kg oleju opałowego, albowiem nie jest możliwe ustalenie, jak ilość oleju została odbarwiona. Zauważył też, że brak jest możliwości dokonania zmian w opisie czynu zarzucanego oskarżonemu, bądź jego kwalifikacji prawnej, z uwagi na zakaz reformationis in peius, gdyż takie działanie prowadziłoby do pogorszenia jego sytuacji. W tym zakresie nie rozwinął swojego uzasadnienia i dlatego nie wiadomo co Sąd I instancji miał na myśli i w jakim kierunku rozważał zmianę opisu czynu zarzucanego oskarżonemu oraz jego kwalifikacje prawną. Ma rację prokurator, iż rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego jest w tym zakresie nietrafne. Na tym etapie postępowania sądowego stanowisko Sądu I instancji jest przedwczesne i dyskusyjne. Podniesione przez oskarżyciela publicznego w apelacji zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i obrazy przepisu art. 424 § 1 k. p. k. są uzasadnione, ponieważ miały wpływ na prawidłowość wydanego orzeczenia.

Dowody przeprowadzone w niniejszej sprawie w toku przewodu sądowego pozwalają na stwierdzenie, że oskarżony B. O. miał świadomość, że podejmując i wykonując czynności zlecone przez oskarżonych A. H. i Ł. W. w zakresie lokalizacji hali w T., ustalenia warunków najmu, zakupu i montażu niezbędnych urządzeń oraz uruchomienia i nadzorowania procesu technologicznego odbarwiania oleju opałowego, udzielał im pomocy w oszukańczym procederze nielegalnie produkowanego, a następnie sprzedawanego paliwa powstałego z odbarwienia oleju opałowego, z zamiarem oszukiwania przyszłych nabywców co do jakości i obowiązujących w tym zakresie norm. Współpracując z B. B. w realizacji dalszych czynności związanych z dystrybucją tych paliw, był zorientowany w szczegółach tego przestępczego procederu i w jakim celu służy to całe przedsięwzięcie. Odpowiedzialność karna oskarżonego B. O. za pomocnictwo do przestępstwa oszustwa jest niezależna od odpowiedzialności karnej oskarżonych A. H.i Ł. W. za sprawstwo kierownicze do przestępstwa oszustwa. Nie sposób więc uznać za uzasadnione stanowisko, że zachowanie oskarżonego B. O. nie było pomocnictwem do przestępstwa oszustwa. Natomiast zarzut prokuratora obrazy przepisu art. 424 § 2 k. p. k. jest niezasadny, ponieważ oskarżonemu nie orzeczono żadnej kary i z tego względu nie zachodziła potrzeba przytaczania okoliczności dotyczących jej wymiaru.

Mając na uwadze powyższe okoliczności natury faktycznej i prawnej słusznie stwierdził prokurator, że Sąd Okręgowy niezasadnie uniewinnił oskarżonego B. O. od zarzucanego mu czynu, opisanego w punkcie XII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok odnośnie orzeczenia zawartego w punkcie 20 odnośnie oskarżonego B. O. i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Częstochowie do ponownego rozpoznania, jako właściwego rzeczowo do rozpoznania niniejszej sprawy.

Natomiast nie zasługuje na uwzględnienie zarzut sformułowany przez prokuratora w punkcie 5 apelacji dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, wbrew dowodom ujawnionym w toku przewodu sądowego, iż oskarżony B. O. nie dopuścił się czynu opisanego w punkcie XIII części wstępnej wyroku- ( XXXV aktu oskarżenia) i uniewinnieniu go w tym zakresie w punkcie 21 zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy uznał, że oskarżony B. O. nie popełnił czynu polegającego na tym, że w okresie od stycznia 2000r. do marca 2002r. w C., działając w warunkach czynu ciągłego, z zamiarem umożliwienia oskarżonym A. H. Ł. W. i znanej z nazwiska osobie podrobienia faktur VAT dokumentujących transakcje obrotu paliwami, używając sprzętu komputerowego, wypisywał i drukował dokumentujące fikcyjny obrót pomiędzy spółkami (...), (...), (...) i inne, wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. Argumentacja Sądu I instancji zaprezentowana w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jest przekonująca. Po pierwsze, trzeba w tym miejscu przypomnieć, że Sąd Rejonowy w Częstochowie rozpoznając pierwszy raz niniejszą sprawę karną wyrokiem z dnia 30 listopada 2012r., sygn. akt IV K 927/06, uznał oskarżonego B. O., między innymi, za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie XXXV aktu oskarżenia, a apelację w tym zakresie wniósł tylko jego obrońca. Sąd Okręgowy w Częstochowie wyrokiem z dnia 23 grudnia 2013r., sygn. akt VII Ka 750/13 uchylił zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego B. O. w zakresie czynu opisanego w punkcie XXXV części wstępnej wyroku i przekazał ją do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Częstochowie, jako Sądowi I instancji. Sąd Rejonowy w Częstochowie ustalił, że oskarżony B. O. w zarzucanym mu okresie wypisywał na komputerze i drukował faktury dokumentujące fikcyjny obrót paliwami pomiędzy firmami (...), (...), (...). Z opisu czynu mu przypisanego wynikało, że jego działanie polegało na pomocnictwie w tworzeniu dokumentów poświadczających nieprawdę, ponieważ faktury miały dokumentować fikcyjny obrót paliwami.

Przyjęte przez Sąd Rejonowy w Częstochowie działanie oskarżonego, polegające na tworzeniu dokumentów poświadczających nieprawdę, może tylko wypełniać znamiona przestępstwa fałszerstwa intelektualnego z art. 271 § 1 k. k. Jednak oskarżonemu przypisano popełnienie pomocnictwa do przestępstwa fałszerstwa materialnego z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 270 § 1 k. k., czyli do fałszowania dokumentów, to znaczy podrabiania lub przerabiania lub posługiwania się nimi w celu ich użycia za autentyczne. Przyjęty opis działania oskarżonego B. O. jest w tej sytuacji niezgodny z kwalifikacją prawną przypisanego mu przestępstwa. Po drugie, Sąd Okręgowy w Częstochowie rozpoznając ponownie przedmiotową sprawę ustalił, że oskarżony B. O. montował programy komputerowe, wypisywał na komputerze faktury, wypełniał ich treść transakcjami obejmującymi nielegalny obrót paliwami płynnymi, pomiędzy podmiotami gospodarczymi, które w rzeczywistości nie miały miejsca. Faktury te poświadczały nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne. Dokumentowały one fikcyjny obrót paliwami pomiędzy firmami (...), (...), (...) , a następnie były podpisywane przez osoby uprawnione do ich wystawienia, a później wprowadzane do obrotu. Oskarżony B. O. miał świadomości i wiedział na czym polega ten przestępczy proceder i doskonale zdawał sobie sprawę do czego miały służyć te faktury, a wypisują je i drukując, pomagał innym osobom w poświadczaniu w nich nieprawdy. Osoby te, czyli oskarżeni A. H. i Ł. W., a także B. B., następnie je wystawiały, podpisując i przekazując dokumenty innymi osobom, reprezentującymi firmy, współpracujące w całym zorganizowanym łańcuchu powiązanych ze sobą podmiotów gospodarczych, zajmujących się nielegalną produkcją i dystrybucją paliw płynnych. Sąd Okręgowy w Częstochowie prawidłowo stwierdził, że takie zachowanie oskarżonego B. O. może wypełniać znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 271 § 1 k. k., natomiast brak jest podstaw do przyjęcia, że pomagał tym osobom w sfałszowaniu faktur lub w posługiwaniu się nimi w sensie fałszerstwa materialnego. Po trzecie, gdyby została podjęta próba zmiany opisu czynu i zakwalifikowania go jako przestępstwa pomocnictwa do fałszerstwa intelektualnego określonego w art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 271 § 1 k. k. to prowadziłoby to do pogorszenia sytuacji prawnej oskarżonego B. O., ponieważ przypisano by mu przestępstwo surowiej zagrożone sankcją karną, niż w wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie. Doszłoby wtedy do naruszenia zakazu reformationis in peius, który obowiązuje w tej sprawie w postępowaniu ponownym, co wynika z treści przepisu prawnego z art. 443 k. p .k. Unormowano w nim tzw. pośredni zakaz reformationis in peius. Obowiązuje on w sytuacji ponownego rozpoznania sprawy. A contrario z tego przepisu wynika, że sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, nie może w dalszym postępowaniu wydać orzeczenia surowszego niż uchylone, gdy orzeczenie to było zaskarżone na korzyść oskarżonego. Użyte w tym przepisie określenie „orzeczenie surowsze", tak jak w przypadku art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k., oznacza każde orzeczenie, które zawiera rozstrzygnięcia mniej korzystne dla oskarżonego pod względem skutków prawnych, z tym że porównywane nie do zaskarżonego orzeczenia (art. 434 § 1), ale do orzeczenia, które zostało uchylone (art. 443). Surowszym orzeczeniem będzie więc każde, z którym wiąże się realne zwiększenie dolegliwości dla oskarżonego, przy czym dolegliwość ta nie ogranicza się do orzeczenia o karze, a powinna być rozumiana równie szeroko jak w przypadku bezpośredniego zakazu reformationis in peius z art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k. Przy porównaniu „surowości orzeczenia" z poprzednim orzeczeniem, należy brać pod uwagę nie tylko orzeczone karę i środki, lecz także ustalenia faktyczne, kwalifikację prawną czynu, a także możliwe następstwa tych rozstrzygnięć dla sytuacji prawnej oskarżonego w przyszłości, czyli prawne skutki skazania.

Po czwarte, z powyższymi zagadnieniami łączy się także kwestia opisu czynu, jako zdarzenia historycznego, przyjęta przez prokuratora w zarzucie w punkcie XXXV aktu oskarżenia. Opis ten jest wyjątkowo ogólny i nieprecyzyjny. Gdyby hipotetycznie doszło do uchylenia wyroku Sądu Okręgowego w tym zakresie, to przy ponownym rozpoznaniu sprawy musiałoby dojść do niekorzystnych dla oskarżonego B. O. ustaleń faktycznych, naruszających zakaz reformationis in peius, odnośnie rozpatrywanych możliwości przyjęcia konstrukcji pomocnictwa do przestępstwa fałszu materialnego albo fałszu intelektualnego. W jednym i drugim przypadku należałoby dokonać zmiany opisu czynu zarzucanego i przyjąć opis czynu zabronionego odpowiadający wymogom art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. W opisie czynu należy zawrzeć te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra prawnego, czasu, miejsca i sposobu jego popełnienia oraz jego skutków. W wyroku skazującym należy zawrzeć dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Opis czynu powinien być jednoznaczny oraz nie powinien dawać możliwości różnych jego interpretacji. W tym miejscu trzeba podkreślić, że w ramach objętych aktem oskarżenia Sąd I instancji był zobowiązany nie tylko ustalić, czy oskarżony czyn taki popełnił, ale także zgodnie z wymogami określonymi w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. dokładnie określić przypisany oskarżonej B. O. czyn zabroniony, gdyby uznał jego sprawstwo, winę i go skazał. Podkreślić należy, że opis czynu i jego kwalifikacja prawna zawarta w akcie oskarżenia jest tylko, swego rodzaju, propozycją do przemyśleń oraz rozważań, która powinna finalnie doprowadzić do jednoznacznych ustaleń, a tych dokonuje wyrokujący Sąd. Tymczasem redakcja zastosowana przez prokuratora, a później przez Sąd Rejonowy w Częstochowie w wyroku z dnia 30 listopada 2012r., sygn. akt IV K 927/06, uniemożliwia ustalenie z działaniami jakich konkretnie podmiotów gospodarczych powiązano zachowanie oskarżonego B. O., skoro w opisie czynu przypisanego nie ma wyliczenia, jakie konkretnie podmioty poza trzema wymienionymi, a przecież jest tam sformułowanie- "i inne"- brały w nim udział, następnie jakie konkretnie dokumenty stwierdzające nierzeczywisty stan faktyczny wystawiły osoby, które były objęte pomocnictwem, skoro jedynie ich przykładem są faktury VAT, bliżej niewskazane, bez dat, numerów, oznaczonych stron i przedmiotu czynności prawnej, które zostały dotknięte fałszem materialnym albo intelektualnym w zakresie okoliczności mających znaczenie prawne, skoro żadnych z nich nie wymieniono w opisie czynu. Powyższe uchybienia mają kluczowe znaczenie dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w punkcie 21 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonego B. O..

W tym miejscu należy stwierdzić, że nie można się zgodzić z oceną prawną czynu oskarżonego B. O. zawartą przez prokuratora w uzasadnieniu apelacji. Niewątpliwie dowody zgromadzone w sprawie pozwalają na stwierdzenie, że oskarżony B. O. zajmował się techniczną stroną przygotowania faktur dokumentujących fikcyjny obrót paliwami płynnymi. Z opisu zarzucanego mu czynu wynika, że swoim działaniem umożliwiał wystawianie faktur VAT poświadczających nieprawdę co do transakcji handlowych. Przecież w opisie czynu zabronionego jest stwierdzenie, że dokumentowały one fikcyjny obrót pomiędzy spółkami w nim wymienionymi. Nie może być zatem mowy o tym, że jego działanie stanowiło pomocnictwo do podrabiania lub przerabiana tych dokumentów albo użycia ich za autentyczne, bo celem jego działania było pomocnictwo do fałszu intelektualnego dokumentu w rozumieniu art. 271 § 1 k. k. i swoją wolą i świadomością obejmował znamiona tego rodzaju czynu zabronionego, również co do podmiotów w nich wskazanych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności natury faktycznej i prawnej Sąd Apelacyjny w Katowicach stwierdza, że słusznie Sąd Okręgowy w Częstochowie uniewinnił oskarżonego B. O. od zarzucanego mu czynu, opisanego w punkcie XIII części wstępnej wyroku i wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k. k. w zw. z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. oraz utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie co do orzeczenia zawartego w punkcie 21.

Odnośnie apelacji obrońców oskarżonego D. S. należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy ustalił prawidłowo w ramach przyjętego stanu faktycznego, że oskarżony D. S. działając w zorganizowanej grupie przestępczej z oskarżonym J. M. oraz współdziałając z innymi osobami, w okresie od 1999r. do czerwca 2001r. na terenie różnych miast w Polsce, prowadził przestępczą działalność, której głównym celem była sprzedaż paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji. Dla zrealizowania tego celu było konieczne utworzenie grupy firm, z których część prowadziła faktyczną działalność gospodarczą, a inne takiej działalności nie prowadziły, ograniczając swoją aktywność jedynie do wystawiania faktur, które dokumentowały transakcje handlowe, zawierające dane niezgodne ze stanem rzeczywistym. Sąd Okręgowy ustalając stan faktyczny przedstawił działalność tych firm i osób z nimi związanych. Osoby te działając w imieniu tych podmiotów gospodarczych wystawiały faktury, poświadczając w nich nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne oraz podrabiały te dokumenty, poprzez podrabianie podpisów osób, od których miały pochodzić. W opisie czynu przypisanego oskarżonemu D. S. w punkcie 7 zaskarżonego wyroku oraz jego uzasadnieniu wskazano nazwy firm, ich siedziby oraz dane personalne osób, które je najczęściej zakładały i rejestrowały.

Biorąc pod uwagę wyżej wskazane okoliczności należy zauważyć, że Sąd Okręgowy w punkcie 7 zaskarżonego wyroku, z ewidentnym i rażącym naruszeniem wymogu zawartym w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. nakładającego obowiązek dokładnego określenia przypisanego czynu oskarżonemu D. S., w jego opisie wskazał niedookreślony, czyli niezamknięty krąg firm, których działalność miała być wykorzystana przy popełnieniu przestępstwa, a także odniósł się do nieokreślonych i niesprecyzowanych dokumentów, których zarzucone czynności miały dotyczyć. Oskarżony D. S. został skazany, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, za kierowanie działaniami osób popełniających czyny zabronione, polegające na wykorzystywaniu faktycznie działających i fikcyjnych firm, które zostały wymienione w sposób przykładowy, a ich czyny miały polegać na wystawieniu szeregu dokumentów mających znaczenie prawne i stwierdzających nierzeczywisty stan faktyczny, w tym faktur VAT, wskazujących, że od naliczonej ceny towaru został naliczony podatek akcyzowy oraz na podrabianiu dokumentów fikcyjnych firm potwierdzających fikcyjny obrót paliwami i posługiwaniu się nimi oraz ich udostępnianiu. W ocenie Sądu Apelacyjnego tego rodzaju opis czynu jest wyjątkowo ogólny i nie odpowiada wymogom przepisu prawnego art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. W opisie czynu należy zawrzeć te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra prawnego, czasu, miejsca i sposobu jego popełnienia oraz jego skutków. W wyroku skazującym należy wskazać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Opis czynu powinien być jednoznaczny oraz nie powinien dawać możliwości różnych jego interpretacji. W tym miejscu trzeba podkreślić, że w ramach objętych aktem oskarżenia Sąd I instancji był zobowiązany nie tylko ustalić, czy oskarżony czyn taki popełnił, ale także zgodnie z wymogami określonymi w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. dokładnie określić przypisany oskarżonemu D. S. czyn zabroniony. Podkreślić należy, że opis czynu i jego kwalifikacja prawna zawarta w akcie oskarżenia jest tylko, swego rodzaju, propozycją do przemyśleń, która powinna finalnie doprowadzić do jednoznacznych ustaleń, a tych dokonuje sąd rozpoznający sprawę i w niej wyrokujący. Tymczasem redakcja zastosowana przez Sąd Okręgowy uniemożliwia ustalenie z działaniami jakich podmiotów gospodarczych powiązano zachowanie oskarżonemu D. S., skoro w opisie czynu jest to wyliczenie przykładowe, następnie jakie konkretne dokumenty stwierdzające nierzeczywisty stan faktyczny wystawiły osoby, których działaniami miał on kierować, skoro jedynie ich przykładem są faktury VAT, bliżej niewskazane, bez dat, numerów, oznaczonych stron i przedmiotu czynności prawnej oraz niewskazane dokładnie dokumenty, które zostały dotknięte fałszem materialnym i intelektualnym w zakresie okoliczności mających znaczenie prawne pod jego kierownictwem, skoro żadnych z nich nie wymieniono w opisie czynu. Powyższe uchybienia mają kluczowe znaczenie dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w punkcie 7 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonego D. S.. Obraza tego przepisu prawa karnego procesowego ma wpływ na treść wyroku, ponieważ może świadczyć o tym, że Sąd I instancji przypisał mu zachowania, które nie miały miejsca i uwzględnił przy orzekaniu kary. Te zaniechania i uproszczenia powodują, że nie można wykluczyć wystąpienia ekscesu po stronie wykonawców czynu i ich negatywnego wpływu na odpowiedzialność karną oskarżonego D. S.. Dodatkowo trzeba stwierdzić, iż przyjęta konstrukcja czynu ciągłego, nie zwalniała Sądu Okręgowego z poczynienia precyzyjnych ustaleń do co poszczególnych zachowań mu przypisanych, a wchodzących w jego skład. W kontekście wymogów formalnych opisu czynu przypisanego oskarżonemu D. S., w sytuacji, gdy chodzi o przestępstwa z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k. niezbędne jest, aby w nim wyraźnie zostały określone i zidentyfikowane faktury i dokumenty, których zarzut dotyczy, czas i miejsce popełnionego przestępstwa wystawienia podrobionego dokumentu i poświadczenia nieprawdy oraz zakresu nieprawdziwych intelektualnie danych. Brak tych określeń, poza wskazanymi ogólnie fakturami oraz dokumentami uniemożliwia dokonanie oceny, czy istotnie były to dokumenty w rozumieniu z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k., wystawione za wiedzą, zgodą i pod kontrolą oskarżonego D. S.. W ocenie Sądu Apelacyjnego jest niedopuszczalne skazanie go za bliżej nieokreślone przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, ponieważ brak jest precyzyjnych ustaleń w opisie czynu mu przypisanego o jakie konkretnie chodzi faktury i inne dokumenty mające znaczenie prawne. W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że istnieją faktyczne i materialnoprawne podstawy skazania oskarżonego D. S. za zarzucane przestępstwo. Brak jest podstaw faktycznych, z uwagi na opis czynu, aby zakwalifikować go jako przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. Opis czynu zawarty w wyroku (art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k.) musi odpowiadać kompletowi ustawowych znamion czynu zabronionego, albowiem odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony. Wszystkie znamiona powinny znajdować się w części dyspozytywnej wyroku skazującego sądu I instancji. Opis czynu musi zawierać te określenia, które od strony leksykalnej są tożsame znaczeniowo ze słowami, zwrotami opisującymi znamiona czynu zabronionego. Jednak w przypadku, gdy opis taki nie zawiera określeń, które kompletują typ czynu zabronionego, przy braku apelacji na niekorzyść, nie jest możliwe dokonanie przez sąd odwoławczy jakiejkolwiek korekty w tym zakresie.

Zgodnie z treścią art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k., sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego jedynie wtedy, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy. Zastosowanie zakazu reformationis in peius oznacza, że w przypadku braku środka odwoławczego na niekorzyść oskarżonego, jego sytuacja w postępowaniu odwoławczym nie może ulec pogorszeniu w jakimkolwiek zakresie: nie tylko w zakresie sprawstwa, winy, wymiaru kary, środków karnych, kompensacyjnych, czy też kwalifikacji prawnej, ale również ustaleń faktycznych. Sąd odwoławczy nie może dokonać żadnych posunięć powodujących, a nawet mogących powodować negatywne skutki w sytuacji prawnej oskarżonego. Trzeba przypomnieć, że przepis ten głosi, iż tylko wtedy sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy, a warto również pamiętać, że o ile możliwe jest przełamanie kierunku wniesionego na niekorzyść środka i orzeczenie na korzyść oskarżonego (art. 434 § 2 k. p. k.), o tyle postąpienie przeciwne możliwe nie jest. Zatem, skoro wniesiona w niniejszej sprawie apelacja została skierowana na korzyść oskarżonego D. S., a naprawienie zaskarżonego apelacją wyroku miałoby nastąpić z niekorzyścią dla oskarżonego, to jest całkiem jasne, że właśnie doprowadzając do powyższego, Sąd Okręgowy rażąco naruszyłby prawo procesowe, tj. bezwzględnie obowiązujący zakaz reformationis in peius (również pośredni - art. 443 k. p. k.). Końcowo bowiem wypada podkreślić, że brak apelacji wniesionej na niekorzyść powoduje, że sąd odwoławczy w ogóle nie ma możliwości wydania orzeczenia na niekorzyść oskarżonego, nie może więc również w tym kierunku uchylić zaskarżonego wyroku z powodu jego rażącej niesprawiedliwości.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżonego D. S. od popełnienia przypisanego jej czynu w punkcie 7 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa.

Przechodząc z kolei do zarzutu obrazy prawa karnego procesowego, czyli art. 7 k. p. k., polegającego na niewłaściwej ocenie materiału dowodowego i dokonanie błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia oraz w konsekwencji skazania oskarżonego D. S. w punkcie 8 wyroku za przestępstwo z art. 258 § 3 k. k., to należy uznać go za niezasadny. Sąd I instancji zgromadził w tym zakresie w sprawie pełny materiał dowodowy, który nie wymaga poszerzenia ani uzupełnienia. Poddał go też wnikliwej analizie i ocenie, zgodnej z wymogami określonymi w art. 7 k. p. k. W niniejszej sprawie są zgromadzone wiarygodne dowody potwierdzające to, iż oskarżony D. S. w okresie od 1999r. do marca 2002r. w C. i innych miejscowościach na terenie kraju, działając wspólnie i w porozumieniu z nieżyjącym już oskarżonym J. M., oskarżonym Ł. W. i oskarżoną A. H. oraz nieżyjącą B. B., założyli i kierowali grupą przestępczą, mającą na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów oraz przestępstw skarbowych. Sąd Apelacyjny akceptuje ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd I instancji i traktuje je jako własne. W tym miejscu należy podkreślić, że oskarżony D. S. nie przyznał się do popełnienia tego czynu. Istotnymi dowodami wskazującymi na jego sprawstwo i winę są tutaj w szczególności wyjaśnienia oskarżonych J. M., Ł. W. i A. H. oraz świadków B. B., A. B. (1), D. Z. i Z. M.. Z treści ich depozycji można ustalić skład osobowy grupy przestępczej, strukturę kierowniczą, przedmiot działania oraz wzajemne powiązania personalne osób ją tworzących. Oskarżony D. S. niewątpliwie działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami wskazanym w opisie przypisanego czynu i wymienionymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, założył i kierował zorganizowaną grupą przestępczą, która miała na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów i przestępstw skarbowych. Przedmiotem jej działalności było wprowadzanie do obrotu paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji, wystawianie podrobionych i poświadczających nieprawdę faktur, co w konsekwencji prowadziło do unikania uiszczania należności podatkowych. Był inicjatorem powstania grupy przestępczej, sprawował nad nią kontrolę oraz wydawał polecenia i zasadnicze decyzje. Zajmował się wprowadzaniem do obrotu paliw płynnych, pochodzących z nielegalnej produkcji. Działając w porozumieniu i wspólnie, kierowali zorganizowaną grupą przestępczą, organizowali dostawy paliwa od określonych osób do wskazanych odbiorców, postanowili sami je produkować, decydowali o procedurze fikcyjnego obrotu fakturowego pomiędzy poszczególnymi firmami, wskazywali jakie dane mają być wprowadzane do faktur, w jaki sposób mają być realizowane przelewy bankowe związane z fakturami oraz kto ma wypłacać gotówkę z rachunków bankowych i komu należy ją przekazywać. Grupa przestępcza założona i kierowana przez oskarżonego D. S. miała zorganizowaną strukturę, przywództwo, poszczególni członkowie znali swoje role, realizowali wyznaczone zadania, akceptowali założone cele i byli nastawieni na osiąganie korzyści majątkowych. Był jej przywódcą, koordynował jej działalność i sprawował kontrolę nad realizacją czynu zabronionego przez sprawców wykonujących czyn. Oskarżony dopuścił się tego czynu umyślnie, z zamiarem bezpośrednim, ponieważ miał pełną świadomość charakteru działalności zorganizowanej grupy przestępczej i swojej kierowniczej roli. W tej sytuacji należy uznać, że swoim działaniem wypełnił znamiona przestępstwa określonego w art. 258 § 3 k. k. Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego jest trafne i ma potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

W wyniku apelacji złożonej przez obrońców na korzyść oskarżonego D. S. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżonego D. S. od popełnienia przypisanego mu czynu w punkcie 7 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa. W tej sytuacji uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 9 o karze łącznej pozbawienia wolności w stosunku do oskarżonego D. S., ponieważ został on uniewinniony od przypisanego mu czynu w punkcie 7 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie i wymierzona kara jednostkowa pozbawienia wolności już nie istnieje. W związku z tym kara łączna pozbawienia wolności utraciła moc.

Sąd Apelacyjny następnie zmienił zaskarżony wyrok w tej części w ten sposób, że w punktach: 3 i 4 na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., oskarżonemu D. S. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w punkcie 8 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby, na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oddał go w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby oraz uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 10 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu jego rzeczywistego pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny w Katowicach , biorąc pod uwagę całokształt okoliczności związanych przypisanym oskarżonemu D. S. tylko jednym przestępstwem i dyrektywy wymiaru kary, takie jak postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz jego rolę w przypisanym przestępstwie to, że od czasu dokonania występku upłynęło 19 lat, aktualny zły stan zdrowia, a także dla zachowania wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, biorąc pod uwagę kary orzeczone pozostałym w sprawie oskarżonym, uznał, iż zasługuje on na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary 1 roku pozbawienia wolności. Dokonując indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, dotychczasową niekaralność oskarżonego, niewchodzenie w konflikt z prawem od czasu popełnienia przestępstwa oraz nietoczenie się wobec niego postępowania karnego, należy przyjąć co do jego osoby pozytywną prognozę kryminologiczno - społeczną. Takie rozstrzygnięcie w zakresie charakteru kary będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonego jej celów, zwłaszcza zapobieżenia jego powrotowi do przestępstwa. W realiach sprawy zastosowanie warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności nie nosi cechy nadmiernej pobłażliwością wobec sprawcy czynu zabronionego i jest do zaakceptowania także z punktu widzenia społecznego poczucia sprawiedliwości. Wyznaczony okres próby, oddanie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego i zobowiązanie go co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, będzie wystarczające do osiągnięcia zakładanych celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Ukształtowana w ten sposób kary powinna powinna wpłynąć na oskarżonego D. S. wychowawczo, działać zapobiegawczo i być właściwą i sprawiedliwą nauczką na przyszłość.

Apelacja obrońcy oskarżonej A. H. jest częściowo zasadna. Kwestionuje ona orzeczenia zawarte punktach 12 i 14 zaskarżonego wyroku, w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o karze, zarzucając ich rażącą niewspółmierność. Analizując treść wniesionego środka odwoławczego, należy zauważyć, że skarżąca nie kwestionuje sprawstwa i winy oskarżonej A. H. w zakresie dotyczącym dokonanych przez nią przestępstw.

należy zauważyć, że Sąd Okręgowy w punkcie 12 zaskarżonego wyroku, z naruszeniem wymogu zawartym w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. nakładającego obowiązek dokładnego określenia przypisanego czynu oskarżonej A. H., w jego opisie wskazał niedookreślony, czyli niezamknięty krąg firm, których działalność miała być wykorzystana przy popełnieniu przestępstwa, a także odniósł się do nieokreślonych i niesprecyzowanych dokumentów, których zarzucone czynności miały dotyczyć. Oskarżona A. H.została skazana, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, za kierowanie działaniami osób popełniających czyny zabronione, polegające na wykorzystywaniu faktycznie działających i fikcyjnych firm, które zostały wymienione w sposób przykładowy, a ich czyny miały polegać na wystawieniu szeregu dokumentów mających znaczenie prawne i stwierdzających nierzeczywisty stan faktyczny, w tym faktur VAT, wskazujących, że od naliczonej ceny towaru został naliczony podatek akcyzowy oraz na podrabianiu dokumentów fikcyjnych firm potwierdzających fikcyjny obrót paliwami i posługiwaniu się nimi oraz ich udostępnianiu. W ocenie Sądu Apelacyjnego tego rodzaju opis czynu jest wyjątkowo ogólny i nie odpowiada wymogom przepisu art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. W opisie czynu należy zawrzeć te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra prawnego, czasu, miejsca i sposobu jego popełnienia oraz jego skutków. W wyroku skazującym należy zawrzeć dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Opis czynu powinien być jednoznaczny oraz nie powinien dawać możliwości różnych jego interpretacji. W tym miejscu trzeba podkreślić, że w ramach objętych aktem oskarżenia Sąd I instancji był zobowiązany nie tylko ustalić czy oskarżona czyn taki popełniła, ale także zgodnie z wymogami określonymi w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. dokładnie określić przypisany oskarżonej A. H. czyn zabroniony. Podkreślić należy, że opis czynu i jego kwalifikacja prawna zawarta w akcie oskarżenia jest tylko, swego rodzaju, propozycją do przemyśleń, która powinna finalnie doprowadzić do jednoznacznych ustaleń, a tych dokonuje wyrokujący Sąd. Tymczasem redakcja zastosowana przez Sąd Okręgowy uniemożliwia ustalenie z działaniami jakich podmiotów gospodarczych powiązano zachowanie oskarżonej A. H. skoro w opisie czynu jest to wyliczenie przykładowe, następnie jakie konkretne dokumenty stwierdzające nierzeczywisty stan faktyczny wystawiły osoby, których działaniami miała ona kierować, skoro jedynie ich przykładem są faktury VAT, bliżej niewskazane, bez dat, numerów, oznaczonych stron i przedmiotu czynności prawnej oraz niewskazane dokładnie dokumenty, które zostały dotknięte fałszem materialnym i intelektualnym w zakresie okoliczności mających znaczenie prawne pod jej kierownictwem, skoro żadnych z nich nie wymieniono w opisie czynu. Powyższe uchybienia mają kluczowe znaczenie dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w punkcie 12 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonej A. H.. Obraza tego przepisu prawa karnego procesowego ma wpływ na treść wyroku, ponieważ może świadczyć o tym, że Sąd I instancji przypisał jej zachowania, które nie miały miejsca i uwzględnił przy orzekaniu kary. Te zaniechania i uproszczenia powodują, że nie można wykluczyć wystąpienia ekscesu po stronie wykonawców czynu i jego negatywnego wpływu na odpowiedzialność karną oskarżonej A. H.. Dodatkowo trzeba stwierdzić, iż przyjęta konstrukcja czynu ciągłego, nie zwalniała Sądu Okręgowego z poczynienia precyzyjnych ustaleń do co poszczególnych zachowań jej przypisanych, a wchodzących w jego skład. W kontekście wymogów formalnych opisu czynu przypisanego oskarżonej A. H., w sytuacji, gdy chodzi o przestępstwa z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k. niezbędne jest, aby w nim wyraźnie zostały określone i zidentyfikowane faktury i dokumenty, których zarzut dotyczy, czas i miejsce popełnionego przestępstwa wystawienia podrobionego dokumentu i poświadczenia nieprawdy oraz zakresu nieprawdziwych intelektualnie danych. Brak tych określeń, poza wskazanymi ogólnie fakturami oraz dokumentami uniemożliwia dokonanie oceny, czy istotnie były do dokumenty w rozumieniu z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k., wystawione za wiedzą, zgodą i pod kontrolą oskarżonej A. H.. W ocenie Sądu Apelacyjnego jest niedopuszczalne jej skazanie za bliżej nieokreślone przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, ponieważ brak jest precyzyjnych ustaleń w opisie czynu jej przypisanego o jakie konkretnie faktury i inne dokumenty mające znaczenie prawne chodzi. W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że istnieją faktyczne i materialnoprawne podstawy skazania za zarzucane przestępstwo. Brak jest podstaw faktycznych, z uwagi na opis czynu, aby zakwalifikować go jako przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. Opis czynu zawarty w wyroku (art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k.) musi odpowiadać kompletowi ustawowych znamion czynu zabronionego, albowiem odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony. Wszystkie znamiona powinny znajdować się w części dyspozytywnej wyroku skazującego sądu I instancji. Opis czynu musi zawierać te określenia, które od strony leksykalnej są tożsame znaczeniowo ze słowami, zwrotami opisującymi znamiona czynu zabronionego. Jednak w przypadku, gdy opis taki nie zawiera określeń, które kompletują typ czynu zabronionego, przy braku apelacji na niekorzyść, nie jest możliwe dokonanie przez sąd odwoławczy jakiejkolwiek korekty w tym zakresie.

Zgodnie z treścią art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k., sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego jedynie wtedy, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy. Zastosowanie zakazu reformationis in peius oznacza, że w przypadku braku środka odwoławczego na niekorzyść oskarżonego, jego sytuacja w postępowaniu odwoławczym nie może ulec pogorszeniu w jakimkolwiek zakresie: nie tylko w zakresie sprawstwa, wymiaru kary, środków karnych, kompensacyjnych, czy też kwalifikacji prawnej, ale również ustaleń faktycznych. Sąd odwoławczy nie może dokonać żadnych posunięć powodujących, a nawet mogących powodować negatywne skutki w sytuacji prawnej oskarżonego. Trzeba przypomnieć, że przepis ten głosi, iż tylko wtedy sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy, a warto równie pamiętać, że o ile możliwe jest przełamanie kierunku wniesionego na niekorzyść środka i orzeczenie na korzyść oskarżonego (art. 434 § 2 k. p. k.), o tyle postąpienie przeciwne możliwe nie jest. Zatem, skoro wniesiona w niniejszej sprawie apelacja została skierowana na korzyść oskarżonejA. H. a naprawienie zaskarżonego apelacją wyroku miałoby nastąpić z niekorzyścią dla oskarżonej, to jest całkiem jasne, że właśnie doprowadzając do powyższego, Sąd Okręgowy rażąco naruszyłby prawo procesowe, tj. bezwzględnie obowiązujący zakaz reformationis in peius (również pośredni - art. 443 k. p. k.). Końcowo bowiem wypada podkreślić, że brak apelacji wniesionej na niekorzyść powoduje, że sąd odwoławczy w ogóle nie ma możliwości wydania orzeczenia na niekorzyść oskarżonego, nie może więc również w tym kierunku uchylić zaskarżonego wyroku z powodu jego rażącej niesprawiedliwości.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżoną A. H. od popełnienia przypisanego jej czynu w punkcie 12 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa.

Zarzut obrońcy oskarżonej A. H.rażącej niewspółmierności kary orzeczonej w punkcie 14 zaskarżonego wyroku jest zasadny. Sąd Okręgowy skazał oskarżonąA. H.za przestępstwo z art. 258 § 3 k. k. na karę 1 roku pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny akceptuje ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd I instancji i traktuje je jako własne. Niewątpliwie oskarżona A. H. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami wskazanym w opisie przypisanego czynu i wymienionymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku założyła i kierowała zorganizowaną grupą przestępczą, która miała na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów i przestępstw skarbowych. Przedmiotem jej działalności było wprowadzanie do obrotu paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji, wystawianie podrobionych i poświadczających nieprawdę faktur, co w konsekwencji prowadziło do unikania uiszczania należności podatkowych. Była inicjatorem powstania grupy przestępczej, sprawowała nad nią kontrolę oraz wydawała polecenia i zasadnicze decyzje. W swoich wyjaśnieniach przedstawiła mechanizm jej działania oraz opisała rolę poszczególnych osób wchodzących w jej skład i z nią współpracujących.

Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną dysproporcję między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą, zasłużoną, stanowiąca właściwą odpłatę za popełnione przestępstwo. Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie wskazanych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, że zachodzi wyraźna różnica między karą wymierzoną, a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k. k.

Z art. 53 § 1 k. k. wynika, że wymierzając karę w granicach wyznaczonych stopniem winy, sąd obowiązany jest uwzględnić stopień społecznej szkodliwości czynu oraz wziąć pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do sprawcy, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Innymi słowy obowiązkiem sądu jest orzeczenie kary w taki sposób, by uzyskać efekt resocjalizacyjny. Dla osiągnięcia tego efektu koniecznym jest uwzględnienie wszystkich dyrektyw wymiaru kary - prewencji generalnej, prewencji indywidualnej, stopnia społecznej szkodliwości i stopnia winy, które mają jednakową rangę. Stopień winy w tym układzie, stanowi nieprzekraczalną granicę dla dolegliwości wymierzanej kary, na który wpływają wszelkie okoliczności, które decydują o zakresie swobody sprawcy w wyborze i realizacji zachowania zgodnego z prawem. Ponadto z przepisu art. 53 § 1 k. k. wynika, że dolegliwość kary nie powinna przekroczyć stopnia winy a zarazem powinna uwzględniać stopień społecznej szkodliwości czynu. W konsekwencji, sąd - ustalając konkretny rozmiar represji karnej - powinien kierować się wskazanymi dyrektywami wymiaru kary oraz wziąć pod uwagę okoliczności wymienione w art. 53 § 2 k. k. posługując się przy tym swobodnym uznaniem.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że Sąd Okręgowy dopuścił się obrazy art. 53 § 1 i § 2 k. k. i art. 55 k. k. poprzez przyjęcie jako dyrektywy wymiaru kary nagminność przestępstw, odnośnie przestępstwa, które zostało przypisane oskarżonej, dużą społeczną szkodliwość czynu, znaczną ilość zachowań przestępczych, ich rozmiar i zorganizowany charakter, a nadto pominął szczegółowe dyrektywy wymiaru kary, takie jak właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz brak indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, przez co nie rozważył przesłanek umożliwiających warunkowe zawieszenie orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności. Uzasadnienie wymiaru orzeczonej kary pozbawienia wolności jest ogólnikowe. Uchybienie to wpłynęło na treść wyroku w zakresie wyboru rodzaju kary i zaniechanie zawieszenia wymierzonej kary pozbawienia wolności.

W wyniku apelacji złożonej przez obrońcę na korzyść oskarżonej A. H.Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżoną A. H. od popełnienia przypisanego jej czynu w punkcie 12 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa. W tej sytuacji uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 15 o karze łącznej pozbawienia wolności w stosunku do oskarżonej A. H., ponieważ została ona uniewinniona od przypisanego jej czynu w punkcie 12 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

i wymierzona kara jednostkowa pozbawienia wolności już nie istnieje. W związku z tym kara łączna pozbawienia wolności utraciła moc.

Sąd Apelacyjny następnie zmienił zaskarżony wyrok w tej części w ten sposób, że w punktach: 7 i 8 na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., oskarżonej A. H.wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w punkcie 14 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby, na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oddał ją w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby oraz uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 16 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu jej rzeczywistego pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności związanych przypisanym oskarżonej A. H.tylko jednym przestępstwem i dyrektywy wymiaru kary, takie jak postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz fakt, iż na etapie postępowania sądowego przyznała się do udziału w przestępczym procederze nielegalnego obrotu paliwami płynnymi, połączonym z wystawianiem faktur i dokumentów poświadczających nierzeczywisty stan rzeczy, oraz wskazała jego mechanizm oraz role osób, które z nią współdziałały to, że od czasu dokonania występku upłynęło 19 lat, a także dla zachowania wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, biorąc pod uwagę kary orzeczone pozostałym w sprawie oskarżonym, uznał, iż zasługuje ona na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary 1 roku pozbawienia wolności. Dokonując indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, dotychczasową niekaralność oskarżonej, niewchodzenie w konflikt z prawem od czasu popełnienia przestępstwa oraz nietoczenie się wobec niej postępowania karnego, należy przyjąć co do jej osoby pozytywną prognozę kryminologiczno-społeczną. Takie rozstrzygnięcie w zakresie charakteru kary będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonej jej celów, zwłaszcza zapobieżenia jej powrotowi do przestępstwa. W realiach sprawy zastosowanie warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności nie nosi cechy nadmiernej pobłażliwością wobec sprawczyni i jest do zaakceptowania także z punktu widzenia społecznego poczucia sprawiedliwości. Wyznaczony okres próby, oddanie oskarżonej pod dozór kuratora sądowego i zobowiązanie jej co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, będzie wystarczające do osiągnięcia zakładanych celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

Apelacja obrońcy oskarżonego Ł. W. jest częściowo zasadna i spowodowała konieczność zmiany zaskarżonego wyroku na jego korzyść. Kwestionuje on orzeczenia zawarte punktach 12, 14 i 15 wyroku, w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o winie i karze oraz podważa ocenę Sądu Okręgowy co do zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd Okręgowy ustalił prawidłowo w ramach przyjętego stanu faktycznego, że oskarżony Ł. W. działając w zorganizowanej grupie przestępczej z oskarżoną A. H.oraz współdziałając z innymi osobami, w okresie od stycznia 2000r. do marca 2002r. na terenie różnych miast w Polsce, prowadził przestępczą działalność, której głównym celem była sprzedaż paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji. Dla zrealizowania tego celu było konieczne utworzenie grupy firm, z których część prowadziła faktyczną działalność gospodarczą, a inne takiej działalności nie prowadziły, ograniczając swoją aktywność jedynie do wystawiania faktur, które dokumentowały transakcje handlowe, zawierające dane niezgodne ze stanem rzeczywistym. Sąd Okręgowy ustalając stan faktyczny przedstawił działalność tych firm i osób z nimi związanych. Osoby te działając w imieniu tych podmiotów gospodarczych wystawiały faktury, poświadczając w nich nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne oraz podrabiały te dokumenty, poprzez podrabianie podpisów osób, od których miały pochodzić. W opisie czynu przypisanego oskarżonemu Ł. W. w punkcie 12 wyroku oraz jego uzasadnieniu wskazano nazwy firm, ich siedziby oraz dane personalne osób, które je najczęściej zakładały i rejestrowały. Oskarżony Ł. W. wspólnie z oskarżonąA. H.kierowali tą przestępcza działalnością, wydawali polecenia i decydowali, jakie faktury

i o jakiej treści miały być wystawione, pomiędzy którymi firmami powinien być prowadzony fikcyjny obrót paliwami płynnymi i komu ostatecznie mają one być dostarczone oraz w jaki sposób ma odbywać się obrót środkami pieniężnymi pochodzącymi z tego przestępczego procederu. Mając na celu popełnianie przestępstw przeciwko dokumentom oraz przestępstw skarbowych przeciwko obowiązkom podatkowym, działając wspólnie i w porozumieniu z nieżyjącym już oskarżonym J. M., który w tym procederze odgrywał kluczową rolę, oraz z jeszcze innymi osobami, kierowali wykonaniem czynów zabronionych polegających na wystawianiu faktur poświadczających nieprawdę oraz ich podrabianiu przez inne osoby, które brały udział w tej działalności przestępczej. Osoby te pełniły rolę wykonawcy wyżej wskazanych czynności i jednocześnie realizowały znamiona czynów zabronionych. Treść tych dokumentów nie odpowiadała rzeczywistości, ponieważ objęte nimi transakcje handlowe faktycznie nie zaistniały. Ponadto okoliczności w nich wskazane miały znaczenie prawne, gdyż faktury były podstawą rozliczeń z organami skarbowymi. Faktura VAT w przedmiotowej sprawie była dokumentem w rozumieniu przepisów art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 k. k.

Sąd Okręgowy w punkcie 12 zaskarżonego wyroku, z ewidentnym i rażącym naruszeniem wymogu zawartym w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. nakładającego obowiązek dokładnego określenia przypisanego czynu oskarżonemu Ł. W., w jego opisie wskazał niedookreślony, czyli niezamknięty krąg firm, których działalność miała być wykorzystana przy popełnieniu przestępstwa, a także odniósł się do nieokreślonych i niesprecyzowanych dokumentów, których zarzucone czynności miały dotyczyć. Oskarżony Ł. W. został skazany, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, za kierowanie działaniami osób popełniających czyny zabronione, polegające na wykorzystywaniu faktycznie działających i fikcyjnych firm, które zostały wymienione w sposób przykładowy, a ich czyny miały polegać na wystawieniu szeregu dokumentów mających znaczenie prawne i stwierdzających nierzeczywisty stan faktyczny, w tym faktur VAT, wskazujących, że od naliczonej ceny towaru został naliczony podatek akcyzowy oraz na podrabianiu dokumentów fikcyjnych firm potwierdzających fikcyjny obrót paliwami i posługiwaniu się nimi oraz ich udostępnianiu. W ocenie Sądu Apelacyjnego tego rodzaju opis czynu jest wyjątkowo ogólny i nie odpowiada wymogom przepisu prawnego art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. W opisie czynu należy zawrzeć te elementy, które należą do istoty czynu przestępnego, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra prawnego, czasu, miejsca i sposobu jego popełnienia oraz jego skutków. W wyroku skazującym należy wskazać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Opis czynu powinien być jednoznaczny oraz nie powinien dawać możliwości różnych jego interpretacji. W tym miejscu trzeba podkreślić, że w ramach objętych aktem oskarżenia Sąd I instancji był zobowiązany nie tylko ustalić, czy oskarżony czyn taki popełnił, ale także zgodnie z wymogami określonymi w art. 413 § 2 pkt 1 k. p. k. dokładnie określić przypisany oskarżonemu Ł. W. czyn zabroniony. Podkreślić należy, że opis czynu i jego kwalifikacja prawna zawarta w akcie oskarżenia jest tylko, swego rodzaju, propozycją do przemyśleń, która powinna finalnie doprowadzić do jednoznacznych ustaleń, a tych dokonuje sąd rozpoznający sprawę i w niej wyrokujący. Tymczasem redakcja zastosowana przez Sąd Okręgowy uniemożliwia ustalenie z działaniami jakich podmiotów gospodarczych powiązano zachowanie oskarżonemu Ł. W., skoro w opisie czynu jest to wyliczenie przykładowe, następnie jakie konkretne dokumenty stwierdzające nierzeczywisty stan faktyczny wystawiły osoby, których działaniami miał on kierować, skoro jedynie ich przykładem są faktury VAT, bliżej niewskazane, bez dat, numerów, oznaczonych stron i przedmiotu czynności prawnej oraz niewskazane dokładnie dokumenty, które zostały dotknięte fałszem materialnym i intelektualnym w zakresie okoliczności mających znaczenie prawne pod jego kierownictwem, skoro żadnych z nich nie wymieniono w opisie czynu. Powyższe uchybienia mają kluczowe znaczenie dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w punkcie 12 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonego Ł. W.. Obraza tego przepisu prawa karnego procesowego ma wpływ na treść wyroku, ponieważ może świadczyć o tym, że Sąd I instancji przypisał mu zachowania, które nie miały miejsca i uwzględnił przy orzekaniu kary. Te zaniechania i uproszczenia powodują, że nie można wykluczyć wystąpienia ekscesu po stronie wykonawców czynu i jego negatywnego wpływu na odpowiedzialność karną oskarżonego Ł. W.. Dodatkowo trzeba stwierdzić, iż przyjęta konstrukcja czynu ciągłego, nie zwalniała Sądu Okręgowego z poczynienia precyzyjnych ustaleń do co poszczególnych zachowań mu przypisanych, a wchodzących w jego skład. W kontekście wymogów formalnych opisu czynu przypisanego oskarżonemu Ł. W. w sytuacji, gdy chodzi o przestępstwa z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k. niezbędne jest, aby w nim wyraźnie zostały określone i zidentyfikowane faktury i dokumenty, których zarzut dotyczy, czas i miejsce popełnionego przestępstwa wystawienia podrobionego dokumentu i poświadczenia nieprawdy oraz zakresu nieprawdziwych intelektualnie danych. Brak tych określeń, poza wskazanymi ogólnie fakturami oraz dokumentami uniemożliwia dokonanie oceny, czy istotnie były to dokumenty w rozumieniu z art. 270 § 1 k. k. i art. 271 § 1 i 3 k. k., wystawione za wiedzą, zgodą i pod kontrolą oskarżonego Ł. W.. W ocenie Sądu Apelacyjnego jest niedopuszczalne skazanie go za bliżej nieokreślone przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, ponieważ brak jest precyzyjnych ustaleń w opisie czynu mu przypisanego o jakie konkretnie chodzi faktury i inne dokumenty mające znaczenie prawne. W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że istnieją faktyczne i materialnoprawne podstawy skazania oskarżonego Ł. W. za zarzucane przestępstwo. Brak jest podstaw faktycznych, z uwagi na opis czynu, aby zakwalifikować go jako przestępstwo z art. 18 § 1 k. k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k. i art. 270 § 1 k. k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k. i art. 65 § 1 k. k. Opis czynu zawarty w wyroku (art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.) musi odpowiadać kompletowi ustawowych znamion czynu zabronionego, albowiem odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony. Wszystkie znamiona powinny znajdować się w części dyspozytywnej wyroku skazującego sądu I instancji. Opis czynu musi zawierać te określenia, które od strony leksykalnej są tożsame znaczeniowo ze słowami, zwrotami opisującymi znamiona czynu zabronionego. Jednak w przypadku, gdy opis taki nie zawiera określeń, które kompletują typ czynu zabronionego, przy braku apelacji na niekorzyść, nie jest możliwe dokonanie przez sąd odwoławczy jakiejkolwiek korekty w tym zakresie.

Zgodnie z treścią art. 434 § 1 pkt 1 k. p. k., sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego jedynie wtedy, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy. Zastosowanie zakazu reformationis in peius oznacza, że w przypadku braku środka odwoławczego na niekorzyść oskarżonego, jego sytuacja w postępowaniu odwoławczym nie może ulec pogorszeniu w jakimkolwiek zakresie: nie tylko w zakresie sprawstwa, winy, wymiaru kary, środków karnych, kompensacyjnych, czy też kwalifikacji prawnej, ale również ustaleń faktycznych. Sąd odwoławczy nie może dokonać żadnych posunięć powodujących, a nawet mogących powodować negatywne skutki w sytuacji prawnej oskarżonego. Trzeba przypomnieć, że przepis ten głosi, iż tylko wtedy sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy, a warto również pamiętać, że o ile możliwe jest przełamanie kierunku wniesionego na niekorzyść środka i orzeczenie na korzyść oskarżonego (art. 434 § 2 k. p. k.), o tyle postąpienie przeciwne możliwe nie jest. Zatem, skoro wniesiona w niniejszej sprawie apelacja została skierowana na korzyść oskarżonego Ł. W., a naprawienie zaskarżonego apelacją wyroku miałoby nastąpić z niekorzyścią dla oskarżonego, to jest całkiem jasne, że właśnie doprowadzając do powyższego, Sąd Okręgowy rażąco naruszyłby prawo procesowe, tj. bezwzględnie obowiązujący zakaz reformationis in peius (również pośredni - art. 443 k. p. k.). Końcowo bowiem wypada podkreślić, że brak apelacji wniesionej na niekorzyść powoduje, że sąd odwoławczy w ogóle nie ma możliwości wydania orzeczenia na niekorzyść oskarżonego, nie może więc również w tym kierunku uchylić zaskarżonego wyroku z powodu jego rażącej niesprawiedliwości.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżonego Ł. W. od popełnienia przypisanego jej czynu w punkcie 12 zaskarżonego wyroku i kosztami postępowania w tej części obciążył Skarb Państwa.

Przechodząc z kolei do skazania oskarżonego Ł. W. w punkcie 8 wyroku za przestępstwo z art. 258 § 3 k. k., to należy uznać je za zasadne. Sąd I instancji zgromadził w tym zakresie w sprawie pełny materiał dowodowy, który nie wymaga poszerzenia ani uzupełnienia. Poddał go też wnikliwej analizie i ocenie, zgodnej z wymogami określonymi w art. 7 k. p. k. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie była ona błędna, fragmentaryczna i jednostronna. Na podstawie prawidłowo ocenionych dowodów Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny i prawny, nie popełniając w tym zakresie żadnych błędów natury faktycznej oraz prawnej. Nie sposób zgodzić się z obrońcą oskarżonego, iż doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów określonej w przepisie art. 7 k .p. k., ponieważ Sąd I instancji ujawnił w toku rozprawy głównej całokształt okoliczności sprawy, w tym dowody osobowe i rzeczowe, następnie rozważył wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, a dowody ocenił zgodnie z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, co jasno wynika z uzasadnienia wyroku. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły z art. 7 k. p. k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. O dowolności ustaleń nie świadczy natomiast sytuacja, jak próbuje to sugerować skarżący, gdy w obszarze jednego dowodu sąd uzna za niewiarygodną określoną część depozycji źródła dowodowego, zaś w innej części obdarzy je wiarą, zwłaszcza, że przepisy postępowania karnego nie przyznają prymatu relacjom złożonym przed sądem, nad tymi złożonymi na wcześniejszym etapie postępowania. Istotne jest to, aby przeprowadzona przez sąd ocena pozostawała w zgodzie z regułami poprawnej oceny dowodów, a z taką sytuacją niewątpliwie mamy do czynienia na kanwie niniejszej sprawy.

W niniejszej sprawie są zgromadzone wiarygodne dowody potwierdzające to, iż oskarżony Ł. W. w okresie od 2000r. do marca 2002r. w C. i innych miejscowościach na terenie kraju, działając wspólnie i w porozumieniu z nieżyjącym już oskarżonym J. M., oskarżoną A. H.oraz nieżyjącą B. B., założyli i kierowali grupą przestępczą, mającą na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów oraz przestępstw skarbowych. Sąd Apelacyjny akceptuje ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd I instancji i traktuje je jako własne. W tym miejscu należy podkreślić, że oskarżony Ł. W. przyznał się do popełnienia tego czynu. Opisał charakter i mechanizm działania grupy przestępczej, jej przedmiot i osoby wchodzące w jej skład. Istotnymi dowodami wskazującymi na jego sprawstwo i winę są tutaj w szczególności wyjaśnienia oskarżonych J. M. i A. H. oraz świadków B. B., A. B. (1). Z treści ich depozycji można ustalić skład osobowy grupy przestępczej, strukturę kierowniczą, przedmiot działania oraz wzajemne powiązania personalne osób ją tworzących. Oskarżony Ł. W. niewątpliwie działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami wskazanym w opisie przypisanego mu czynu i wymienionymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, założył i kierował zorganizowaną grupą przestępczą, która miała na celu popełnianie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów i przestępstw skarbowych. Przedmiotem jej działalności było wprowadzanie do obrotu paliw płynnych pochodzących z nielegalnej produkcji, wystawianie podrobionych i poświadczających nieprawdę faktur, co w konsekwencji prowadziło do unikania uiszczania należności podatkowych. Był inicjatorem powstania grupy przestępczej, sprawował nad nią kontrolę oraz wydawał polecenia i zasadnicze decyzje. Wyżej wskazani oskarżeni w swoich wyjaśnieniach przedstawili mechanizm jej działania oraz opisali rolę poszczególnych osób wchodzących w jej skład i z nią współpracujących. Ich wyjaśnienia korelują z zeznaniami świadków wskazanych w uzasadnieniu wyroku, przy ocenie jego depozycji. W szczególności należy tutaj zwrócić uwagę na wyjaśnienia oskarżonych J. M. i A. H.którzy jednoznacznie wskazali na jego kierowniczą rolę w przestępczym procederze. Wydawał on polecenia i podejmował decyzje. Wspólnie z oskarżoną A. H. która również nie zaprzeczyła jego udziałowi w zorganizowanej grupie przestępczej i kierowniczej roli, zajmował się wprowadzaniem do obrotu paliw płynnych, pochodzących z nielegalnej produkcji. Działając w porozumieniu i wspólnie, kierowali zorganizowaną grupą przestępczą, organizowali dostawy paliwa od określonych osób do wskazanych odbiorców, postanowili sami je produkować, decydowali o procedurze fikcyjnego obrotu fakturowego pomiędzy poszczególnymi firmami, wskazywali jakie dane mają by wprowadzane do faktur, w jaki sposób mają być realizowane przelewy bankowe związane z fakturami oraz kto ma wypłacać gotówkę z rachunków bankowych i komu należy ją przekazywać. Grupa przestępcza założona i kierowana przez oskarżonego Ł. W. miała zorganizowaną strukturę, przywództwo, poszczególni członkowie znali swoje role, realizowali wyznaczone zadania, akceptowali założone cele i byli nastawieni na osiąganie korzyści majątkowych. Był jej przywódcą, koordynował jej działalność i sprawował kontrolę nad realizacją czynu zabronionego przez sprawców wykonujących czyn. Oskarżony Ł. W. dopuścił się tego czynu umyślnie, z zamiarem bezpośrednim, ponieważ miał pełną świadomość charakteru działalności zorganizowanej grupy przestępczej i swojej kierowniczej roli. W tej sytuacji należy uznać, że swoim działaniem wypełnił znamiona przestępstwa określonego w art. 258 § 3 k. k. Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego jest trafne i ma potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Sąd Apelacyjny następnie zmienił zaskarżony wyrok w tej części w ten sposób, że w punktach: 7 i 8 na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., oskarżonemu Ł. W. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w punkcie 14 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby, na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oddał go w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby oraz uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 16 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu jego rzeczywistego pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny w Katowicach, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności związanych przypisanym oskarżonemu Ł. W. tylko jednym przestępstwem i dyrektywy wymiaru kary, takie jak postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz fakt, iż na etapie postępowania sądowego przyznał się do udziału w przestępczym procederze nielegalnego obrotu paliwami płynnymi, połączonym z wystawianiem faktur i dokumentów poświadczających nierzeczywisty stan rzeczy, oraz wskazał jego mechanizm oraz role osób , które z nim współdziałały to, że od czasu dokonania występku upłynęło 19 lat, a także dla zachowania wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, biorąc pod uwagę kary orzeczone pozostałym w sprawie oskarżonym, uznał, iż zasługuje on na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary 1 roku pozbawienia wolności. Dokonując indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, dotychczasową niekaralność oskarżonego, niewchodzenie w konflikt z prawem od czasu popełnienia przestępstwa oraz nietoczenie się wobec niego postępowania karnego, należy przyjąć co do jego osoby pozytywną prognozę kryminologiczno - społeczną. Takie rozstrzygnięcie w zakresie charakteru kary będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonego jej celów, zwłaszcza zapobieżenia jego powrotowi do przestępstwa. W realiach sprawy zastosowanie warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności nie nosi cechy nadmiernej pobłażliwością wobec sprawcy czynu zabronionego i jest do zaakceptowania także z punktu widzenia społecznego poczucia sprawiedliwości. Wyznaczony okres próby, oddanie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego i zobowiązanie go co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, będzie wystarczające do osiągnięcia zakładanych celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Ukształtowana w ten sposób kary powinna powinna wpłynąć na oskarżonego Ł. W. wychowawczo, działać zapobiegawczo i być właściwą i sprawiedliwą nauczką na przyszłość. Dozór ma na celu wzmocnienie wychowawczych oddziaływań na skazanego na karę pozbawienia wolności. Nie stanowi zwiększenia dolegliwości, przeciwnie, ma ułatwić mu wykonywanie nałożonego na niego obowiązku, a w szczególności zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę przestępstwa.

Apelacja obrońcy oskarżonego M. K. jest częściowo zasadna w zakresie dotyczącym zakwestionowanego wymiaru orzeczonej bezwzględnej 1 roku kary pozbawienia wolności. Z kolei, jeżeli chodzi o ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd Okręgowy odnośnie przypisanego oskarżonemu przestępstwa z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 12 k. k. to są one prawidłowe. Nie były zresztą przez skarżącego kwestionowane. Ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w tym zakresie i zaprezentowaną przez Sąd I instancji, Sąd Apelacyjny akceptuje. Jest ona rzeczowa i logiczna. Oskarżony M. K. brał udział w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, kierowanej przez oskarżonego D. S. i nieżyjącego już oskarżonego J. M., i uczestniczył w fałszowaniu dokumentów i sprzedaży nielegalnie wyprodukowanego paliwa. Czyniąc sobie z tego procederu stałe źródło dochodów, podrabiał wystawione przez firmę (...) faktury VAT o numerach i datach opisanych w przypisanym mu czynie w punkcie 17 zaskarżonego wyroku. Wykorzystując działalność gospodarczą prowadzoną w swoich firmach, podrabiał na tych dokumentach podpis nieistniejącej osoby, potwierdzając w ten sposób, fikcyjne transakcje handlu paliwami płynnymi prowadzonego pomiędzy tymi podmiotami. Dokumenty te miały znaczenie prawne i stwierdzały nierzeczywisty stan faktyczny w zakresie sprzedaży paliw. Tego przestępczego procederu dopuścił się w okresie od stycznia 2001r. do listopada 2001r. i osiągał z tego tytułu korzyści majątkowe. Ta działalność stanowiła bezspornie stałe źródło dochodów.

Wniosek obrońcy oskarżonego M. K. o zmianę wyroku, poprzez zawieszenie wykonania orzeczonej wobec niego kary 1 roku pozbawienia wolności na okres próby zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w tej części w ten sposób, że w punktach: 9,10 i 11 na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. i art. 70 § 1 pkt 1 k. k. w zw. z art. 4 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r., wykonanie orzeczone kary pozbawienia wolności w punkcie 17 wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie oskarżonemu M. K. warunkowo zawiesił na okres lat 3 tytułem próby, na podstawie art. 73 § 1 k. k. i art. 72 § 1 pkt 1 k. k. oddał go w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązał co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby oraz uchylił orzeczenie zawarte w punkcie 19 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu jego rzeczywistego pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny w Katowicach, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności związanych przypisanym oskarżonemu M. K. przestępstwem i dyrektywy wymiaru kary, takie jak postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu oraz fakt przyznania się do czynu na etapie śledztwa oraz to, że od czasu dokonania występku upłynęło 20 lat, a także dla zachowania wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, biorąc pod uwagę kary orzeczone pozostałym w sprawie oskarżonym, uznał, iż zasługuje on na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary 1 roku pozbawienia wolności. Dokonując indywidualizacji okoliczności wpływających na wymiar kary, dotychczasową niekaralność oskarżonego, niewchodzenie w konflikt z prawem od czasu popełnienia przestępstwa oraz nietoczenie się wobec niego postępowania karnego, należy przyjąć co do jego osoby pozytywną prognozę kryminologiczno-społeczną. Takie rozstrzygnięcie w zakresie charakteru kary będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy jej celów, zwłaszcza zapobieżenia jego powrotowi do przestępstwa. W realiach sprawy zastosowanie warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności nie nosi cechy nadmiernej pobłażliwością wobec sprawcy i jest do zaakceptowania także z punktu widzenia społecznego poczucia sprawiedliwości. Wyznaczony okres próby, oddanie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego i zobowiązanie go co 4 miesiące do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, będzie wystarczające do osiągnięcia zakładanych celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Ukształtowana w ten sposób kary powinna powinna wpłynąć na oskarżonego M. K. wychowawczo, działać zapobiegawczo i być właściwą i sprawiedliwą nauczką na przyszłość. Dozór ma na celu wzmocnienie wychowawczych oddziaływań na skazanego. Nie stanowi zwiększenia dolegliwości, przeciwnie, ma ułatwić mu wykonywanie nałożonego na niego obowiązku, a w szczególności zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę przestępstwa.

Apelacja obrońcy oskarżonegoM. M.jest niezasadna. W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się obrazy przepisu prawa procesowego, mającej wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k. p. k. Sąd I instancji zgromadził w sprawie, odnośnie przypisanego oskarżonemu przestępstwa, pełny materiał dowodowy, który nie wymaga poszerzenia ani uzupełnienia. Poddał go też wnikliwej analizie i ocenie, zgodnej z wymogami określonymi w art. 7 k. p. k. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie była ona błędna i fragmentaryczna. Na podstawie prawidłowo ocenionych dowodów Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny i prawny, nie popełniając w tym zakresie żadnych błędów natury faktycznej oraz prawnej. Dotyczy to przypisanego oskarżonemu M. M.przestępstwa określonego w art. 271 § 1 i 3 k. k w zw. z art. 12 k. k. dowody zgromadzone w sprawie niezbicie wskazują, że zachowanie oskarżonego M. M. wyczerpało znamiona przestępstwa z art. 271 § 1 i 3 k. k. w zw. z art. 12 k. k. Bezspornie miał on wiedzę i świadomość, że treść tych faktur nie odpowiadać rzeczywistości, a jego zachowanie charakteryzowało się umyślnością, co wynika ze zgromadzonego w tym zakresie materiału dowodowego, w tym częściowo z jego wyjaśnień. Tym samym jest uprawnione twierdzenie, iż miał on zamiar bezpośredni popełnienia zarzucanego mu czynu, ponieważ przestępstwo poświadczenia nieprawdy miało w jego przypadku charakter umyślny.

Z kolei zarzut obrońcy oskarżonego M. M.wymierzenia mu niewspółmiernie surowej kary pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem jest niezasadny. Oskarżony M. M.został skazany przez Sąd Okręgowy za czyn z art. 271 § 1 i 3 k. k. w zw. z art. 12 k. k. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 3 tytułem próby.

Sąd Apelacyjny akceptuje okoliczności wzięte pod uwagę przy wymiarze orzeczonej kary pozbawienia wolności przez Sąd Okręgowy i jednocześnie uważa, że jest ona współmierna do stopnia zawinienia oskarżonego M. M.i społecznej szkodliwości przypisanego mu przestępstwa. Uwzględnia pobudki i motywy działania sprawcy, rodzaj naruszonego dobra prawnego i negatywne konsekwencje jej zachowania. Została ona właściwie i sprawiedliwe ukształtowana oraz powinna osiągnąć zakładane cele zarówno w płaszczyźnie prewencji indywidualnej, jaki generalnej oraz odpowiada społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Przy wymiarze kary zostały trafnie uwzględnione okoliczności obciążające i łagodzące. Nie zostały utracone z pola widzenia jego postawa, właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia i zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Należy pamiętać, że w czasie dokonanego przestępstwa oskarżony M. M. był osobą stosunkowo młodą, działającą w zaufaniu do ojca, który zapewniał go o legalności prowadzonych przedsięwzięć gospodarczych. Z akt sprawy wynika też, że poza niniejszą sprawą nie toczyło się wobec niego żadne postępowanie karne. Dotychczas nie był karany. Uregulował zobowiązania podatkowe. Przestrzega porządku prawnego i prowadzi ustabilizowany tryb życia. Od czasu popełnienia zarzucanego mu czynu minęło prawie 19 lat. Upływ czasu nie może jednak prowadzić do złagodzenia odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo. Orzeczona kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem je wykonania jest bowiem sprawiedliwa i stanowi odpowiednią odpłatę dokonany czyn zabroniony.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że sformułowany przez obrońcę oskarżonegoM. M.zarzut rażącej niewspółmierności kary jest całkowicie nieuzasadniony.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV i V

Sąd Apelacyjny zasądził od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Częstochowie) na rzecz:

- adwokata K. S.- obrońcy z urzędu oskarżonej A. H.kwotę 738 zł,

- radcy prawnego J. B.- obrońcy z urzędu oskarżonego Ł. W. kwotę 1476 zł oraz kwotę 774 zł 24 gr,

- adwokata T. S.- obrońcy z urzędu oskarżonego B. O. kwotę 1623 zł 60 gr,

tytułem kosztów obrony z urzędu oskarżonych w postępowaniu odwoławczym i tytułem wydatków związanych z dojazdami na rozprawę odwoławczą.

Podstawę prawną orzeczenia stanowią przepisy art. 618 § 1 pkt 11 k. p. k., § 4, § 17 ust.1 pkt 5 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz. U. 2019.18 j.t.) oraz art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982r.- Prawo o adwokaturze ( Dz. U. 2019.1513 j. t. ze zm.) oraz § 4, § 17 ust.1 pkt 5 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ( Dz. U. 2019.68 ) oraz art. 22 ³ ust.2 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych ( Dz. U. z 2018.2115 ze zm.)

Sąd Apelacyjny zasądził na rzecz Skarbu Państwa:

- od oskarżonego D. S. opłatę za i i II instancję w kwocie 180 zł,

- od oskarżonej A. H.opłatę za i i II instancję w kwocie 180 zł,

- od oskarżonego Ł. W. opłatę za i i II instancję w kwocie 180 zł,

- od oskarżonego M. M.opłatę za i i II instancję w kwocie 180 zł,

oraz wydatki postępowania odwoławczego w częściach ich obciążających.

Kosztami postępowania odwoławczego odnośnie orzeczenia zawartego w punkcie 21 co do oskarżonego B. O. obciążył Skarb Państwa.

Rozstrzygnięcie w tym zakresie znajduje oparcie przepisach art. 627 k. p. k., art. 633 k. p. k., art. 636 § 2 k. p. k. oraz art. 2 ust.1pkt 3 i art. 10 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 o opłatach w sprawach karnych ( Dz.U z 1983r., Nr 49, poz. 223, j.t., ze zm.), ponieważ ich sytuacja osobista, rodzinna i majątkowa pozwala na ich uiszczenie.

7.  PODPIS

S.S.A. Iwona Hyła S.S.A. Witold Mazur S.S.A. Rafał Doros