Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący	SSA Barbara Suchowska (spr.)
Sędziowie	SSA Robert Kirejew SSO del. Arkadiusz Cichocki
Protokolant	Agnieszka Przewoźnik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Bielsko-Biała – Północ w Bielsku-Białej Damiana Treli

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2019 r. sprawy

1.  J. H. s. B. i M., ur. (...) w B.

2.  A. P. s. J. i K., ur. (...) w T.

oskarżonych z art. 55 ust. 1 i 3 Ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, art. 63 ust. 1 Ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii

na skutek apelacji prokuratora i obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku - Białej z dnia 13 grudnia 2018 roku

sygn. akt III K 120/18

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-

w punkcie 1 eliminuje z podstawy prawnej wymiaru kary przepisy art. 60§7 kk w zw. z art. 38§1 kk oraz art. 43a§1 kk, zaś z rozstrzygnięcia o karze sformułowanie „oraz odstępując od orzeczenia grzywny” i uchyla orzeczenie w przedmiocie świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, zasądzonego od oskarżonych J. H.
w kwocie 3000 (trzy tysiące) złotych i od A. P. w kwocie 2000 (dwa tysiące) złotych;

-

w punkcie 1 uzupełnia podstawę prawną wymiaru kary o przepis art. 33§1 kk
i wymierza oskarżonym grzywny w wysokości:

⚫

oskarżonemu J. H. 120 (sto dwadzieścia) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 20 (dwadzieścia) złotych;

⚫

oskarżonemu A. P. 100 (sto) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 20 (dwadzieścia) złotych;

2.  na podstawie art. 85§1 kk i art. 86§1 i 2 kk w miejsce orzeczonych kar grzywny wymierza oskarżonym kary łączne w wysokości:

-

oskarżonemu J. H. 150 (sto pięćdziesiąt) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 20 (dwadzieścia) złotych;

-

oskarżonemu A. P. 160 (sto sześćdziesiąt) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 20 (dwadzieścia) złotych

3.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

4.  zwalnia oskarżonych J. H. i A. P. od kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO del. Arkadiusz Cichocki SSA Barbara Suchowska SSA Robert Kirejew

II AKa 89/19

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Bielsku – Białej, wyrokiem z dnia 13 grudnia 2018 r. skazał oskarżonych J. H. i A. P. za przestępstwa:

- z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29.07. (...). o przeciwdziałaniu narkomanii polegające na tym, że w dniu 6 czerwca 2018 r. działając wspólnie i w porozumieniu, wbrew przepisom ustawy dokonali wewnątrzwspólnotowego nabycia znacznej ilości środka odurzającego w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste o łącznej masie 149,349 grama netto w ten sposób, że w miejscowości C. na terenie Republiki Czeskiej nabyli przedmiotowy środek odurzający, a następnie przez przejście graniczne w C. przewieźli przedmiotowy środek samochodem marki A. (...) na teren Rzeczypospolitej Polskiej, który posiadali w B. w dniu 6 czerwca 2018 r. podczas zatrzymania przez funkcjonariuszy policji i za ten czyn, na podstawie powołanego przepisu przy zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kary z art. 60§2 kk i art. 60§6 pkt. 2 kk oraz art. 60§7 kk w zw. z ar, 38§1 kk i art. 43a§1 kk wymierzył każdemu z nich karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności a nadto odstępując od orzeczenia grzywny orzekł środek karny w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 3.000 zł od oskarżonego J. H. i w kwocie 2.000 zł. od oskarżonego A. P.;

- z art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 29.07. 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii polegającego na tym, że w okresie od początku maja 2018 r. do dnia 6 czerwca 2018 r. w B., działając wspólnie i w porozumieniu, wbrew przepisom ustawy, uprawiali 5 krzewów konopi innych niż włókniste i za to na mocy powołanego przepisu, przy zastosowaniu art. 37a kk w zw. z art. 33§1 i 2 kk skazał oskarżonego J. H. na karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 zł., oraz oskarżonego A. P. na karę grzywny w wysokości 80 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 zł.

Nadto orzekł o dowodach rzeczowych, zaliczeniu okresu pozbawienia wolności na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności oraz zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa poniesione w toku postępowania wydatki , zwalniając ich równocześnie od opłaty.

Wyrok powyższy zaskarżyli obrońcy oskarżonych oraz prokurator.

Obrońca oskarżonego A. P., zaskarżając wyrok w całości, zarzucił naruszenie prawa procesowego, a to art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk w zw. z art. 424 § 1 pkt. 1 i § 2 kpk wnosząc o jego zmianę poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów lub też o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Obrońca oskarżonego J. H. , zaskarżając wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze, podniósł zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych i rażącej niewspółmierności kary, wnosząc o jego zmianę poprzez złagodzenie orzeczonej kary i wymierzenie jej w rozmiarze nieprzekraczającym 1 roku pozbawienia wolności oraz zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Prokurator zaskarżając wyrok na niekorzyść oskarżonych J. H. i A. P. w części dotyczącej orzeczenia o karze, podniósł zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonych wobec oskarżonych za oba przypisane im przestępstwa kar, domagając się ich podwyższenia zgodnie z zawartym w apelacji wnioskiem, w tym orzeczenia wobec każdego z oskarżonych nawiązki na cel zapobiegania i zwalczania narkomanii, wskazany przez sąd.

W wyniku rozpoznania złożonych apelacji Sąd Apelacyjny uznał, że na uwzględnienie, jedynie w części, zasługuje apelacja prokuratora.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do najdalej idącej apelacji obrońcy oskarżonego A. P. stwierdzić należy, że nie przedstawiono w jej treści żadnych takich argumentów, które mogłyby skutecznie podważyć zaskarżony wyrok.

Wbrew podniesionym tam zarzutom zauważyć trzeba, że sąd I instancji postępowanie w niniejszej sprawie przeprowadził prawidłowo, zgromadził kompletny materiał dowodowy, który w całości i we wzajemnym powiązaniu ocenił starannie , w pełni respektując przy tym reguły określone w art. 7 kpk.

Zarówno poczynione ustalenia faktyczne jak i wyciągnięte z nich wnioski, w zakresie obu przypisanych oskarżonym przestępstw, jak i dokonana ocena prawna, nie budzą żadnych zastrzeżeń.

Analiza akt sprawy i pisemnych motywów zaskarżonego wyroku pozwala na stwierdzenie, że Sąd Okręgowy poddał wręcz drobiazgowej ocenie wszystkie dostępne dowody, przede wszystkim zaś wyjaśnienia oskarżonych składane przez nich w toku całego postępowania. Dostrzegł istniejące w ich treści rozbieżności, prawidłowo połączył z pozostałymi ustalonymi okolicznościami, wyciągając z nich logicznie poprawne i trafne wnioski.

Swoje stanowisko, w zakresie przypisanego w pkt. 1 czynu, obejmującego wewnątrzwspólnotowe nabycie środków odurzających oraz ich przewiezienie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w sposób przekonujący przedstawił w uzasadnieniu wyroku.

Słusznie przyjął, że wyjaśnienia J. H. złożone w toku śledztwa, w obecności swojego obrońcy w dniu 16.08.2018 r., powtórzone w znacznej części na rozprawie, w jednoznaczny sposób potwierdzają świadomy i celowy współudział oskarżonego A. P. w tym przestępstwie. Znajdują też one wsparcie w innych dowodach, do których zaliczyć należy wyniki badań daktyloskopijnych obejmujących pudełko, w którym znajdowały się środki odurzające, jak również zeznania funkcjonariuszy policji, którzy dokonywali zatrzymania oskarżonych.

Podjęta przez J. H. nieudolna próba obrony współoskarżonego, polegająca na zaprzeczeniu, by A. P. wiedział jaki jest rzeczywisty cel wyjazdu do czeskiego C., oraz o dokonanym przez niego zakupie środków odurzających, w świetle przywołanych wyżej wyjaśnień i innych potwierdzających jego sprawstwo dowodów, nie mogła się powieść. Na taką ocenę pozwala bowiem bardzo wnikliwa analiza wszystkich rozbieżności występujących w relacjach obu oskarżonych co do okoliczności, w jakich mogło dojść do nielegalnej transakcji, jakiej dokonał sąd merytoryczny, wyciągając w tym przedmiocie wnioski, które są spójne, logiczne i zgodne ze wskazaniami wiedzy oraz doświadczenia życiowego.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, sąd I instancji wystarczającą uwagę poświęcił też tej wersji oskarżonych, która łączyła się z deklarowanym celem odwiedzenia sklepu z militariami oraz usytuowaniem tego obiektu i również stanowisko w tej kwestii zaprezentowane, nie budzi wątpliwości oraz zastrzeżeń.

Ustaleniom sądu nie przeczą również okoliczności dotyczące umiejscowienia śladów linii papilarnych należących do oskarżonego A. P. na zabezpieczonym pudełku.

W odniesieniu do czynu przypisanego oskarżonemu w pkt. 2 zaskarżonego wyroku, także brak jest podstaw do uznania słuszności postawionych zarzutów i wspierającej ich argumentacji.

Bezsporne jest bowiem, że rośliny te, w postaci 5 krzewów konopi zostały ujawnione i zabezpieczone w mieszkaniu oskarżonego A. P. oraz, że znajdowały się one w tym miejscu przez okres kilku tygodni, co również wykazał i szczegółowo omówił w swoich motywach sąd I instancji, zaś przedstawiona w zakresie tego czynu argumentacja w pełni zasługuje na aprobatę.

Słusznie w szczególności sąd ten przyjął, że ustalone w toku postępowania fakty, związane z miejscem hodowli marihuany, czasokresem jej trwania, potwierdzonym zabezpieczonym materiałem zdjęciowym a także treścią wyjaśnień oskarżonego J. H. oraz zeznaniami funkcjonariuszy policji, którzy rośliny te zabezpieczali, stanowią pełną podstawę do przypisania temu oskarżonemu omawianego czynu.

Można wręcz stwierdzić, odnosząc się do stanowiska zaprezentowanego w tej kwestii przez obrońcę, że trudno o bardziej jednoznaczne i namacalne dowody winy.

Z tych też względów apelacja omówiona wyżej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Stanowisko odnoszące się do zagadnienia współmierności wymierzonej temu oskarżonemu kary, zostanie przedstawione wraz z apelacją prokuratora.

Apelacja wywiedziona przez obrońcę oskarżonego J. H., dotycząca wymierzonej kary, także nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew stanowisku tam przedstawionemu stwierdzić trzeba, że sąd I instancji prawidłowo ustalił wszystkie okoliczności na wymiar kary wpływające , zarówno łagodząco jak i obciążająco oraz nadał im właściwe znaczenie.

Oceniając je starannie i kierując się kodeksowymi dyrektywami sąd wymierzył oskarżonemu karę , której nie sposób przypisać cechy rażącej surowości.

Ocena ta odnosi się do kary pozbawienia wolności wymierzonej w pkt. 1 zaskarżonego wyroku.

Skarżący nie przedstawił żadnych okoliczności, które pozostawałyby poza zakresem rozważań sądu I instancji w procesie kształtowania wymiaru kary.

Wszystkie te elementy, które wpływały łagodząco na ocenę poziomu represji, jaka winna stać się udziałem tego oskarżonego, zostały dostrzeżone i uznane także za podstawę do zastosowania dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Uznać zatem należało, że skarżący nie przedstawił takich argumentów, które wskazywałyby na rażącą surowość wymierzonej kary, a tylko wówczas sąd odwoławczy byłby uprawniony do jej zmiany.

Nadto Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw, by skazany ten został zwolniony od wydatków zasądzonych od niego w punkcie 6 zaskarżonego wyroku o co wnioskował skarżący, nie przedstawiając jednak w tej materii szerszej argumentacji.

Z powyższych względów brak było też podstaw do uwzględnienia i tej apelacji.

Apelacja prokuratora, ograniczona do rozstrzygnięcia o karze wymierzonej każdemu z oskarżonych, co do zasady, nie zasługiwała na uwzględnienie, choć w wyniku jej rozpoznania niezbędne stało się dokonanie zmiany skarżonego wyroku.

Odnosząc się do zawartych w niej zarzutów i przedstawionej argumentacji stwierdzić trzeba, że sąd I instancji prawidłowo i starannie wyważył wszystkie okoliczności na wymiar kary rzutujące, do których szczegółowo się odniósł, a które także w ocenie sądu odwoławczego, w zakresie czynu 1 przekonują o słuszności zastosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, w oparciu o art. 60§2 kk.

Wymienione w cyt. przepisie przesłanki nie stanowią katalogu zamkniętego, a zatem sąd I instancji był uprawniony do sięgnięcia po regulację prawną tam zawartą.

Poza okolicznościami odnoszącymi się wyłącznie do każdego z oskarżonych, dotyczącymi trybu ich życia, uprzedniej karalności oskarżonego P., niekaralności drugiego z oskarżonych, czy też postawy prezentowanej przez nich w toku postępowania, sąd merytoryczny należytą wagę przypisał także okolicznościom czynu, w tym skali przestępczego procederu jak i rodzajowi będącego jego przedmiotem narkotyku.

Częściowa zmiana wyjaśnień przez oskarżonego J. H., dotycząca przede wszystkim udziału w tym przestępstwie i roli współoskarżonego, w kontekście pozostałych trafnie ustalonych przesłanek, nie sprzeciwiała się możliwości sięgnięcia po tę nadzwyczajną instytucję prawa materialnego.

Co do drugiego z kolei oskarżonego A. P., który do czynu się nie przyznawał, jak słusznie przyjął sąd I instancji, istotna w tej ocenie była jego znacznie mniejsza rola.

Nie można też zgodzić się ze skarżącym także i w tym, by błędem Sądu Okręgowego było uwzględnienie mniejszej relatywnie w stosunku do innych środków odurzających szkodliwości marihuany, bowiem jak słusznie sąd ten przyjął, wyznacza to inny stopień społecznej szkodliwości i poziomu niebezpieczeństwa tego czynu, niż w przypadku innych środków o zdecydowanie większej szkodliwości dla zdrowia i życia człowieka.

W orzecznictwie sądów niejednokrotnie ten element uznaje się jako ważący w istotny sposób na niezbędny poziom karania sprawców takich przestępstw, które generalnie uznawane są jako wysoce szkodliwe ale poziom zagrożenia jaki powodują, podlega jednak stopniowaniu.

Sąd Okręgowy miał na względzie wszystkie te okoliczności, do których w apelacji odwołał się skarżący, w tym także sposób, w jaki oskarżeni realizowali swoje prawo do obrony, zamiar dalszej dystrybucji nielegalnych środków jaki towarzyszył oskarżonemu H., rolę każdego ze sprawców, wcześniejszą karalność oskarżonego P. i nadał im wszystkim, w ramach gwarantowanej swobodnej oceny i uznania właściwe znaczenie, które zdaniem sądu odwoławczego zasługuje na akceptację.

Także w zakresie kary orzeczonej w pkt 2 skarżonego wyroku Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutów zawartych w tej apelacji.

Sąd I instancji również w tym przypadku, w sposób możliwy do zaakceptowania, wyważył wszystkie okoliczności łagodząco i obciążająco wpływające na wymiar kary. Argumenty jakie w tej części zaprezentował skarżący uznano za nieprzekonujące.

Nie można było natomiast podzielić stanowiska Sądu Okręgowego odnośnie możliwości zastosowania względem oskarżonych przepisów art. 38§1 kk, art. 60§7 kk i art. 43a§1 kk w części odnoszącej się do kary grzywny, którą zagrożone jest przestępstwo przypisane oskarżonym w pkt. 1 zaskarżonego wyroku.

Odstąpienie w tym rozstrzygnięciu od orzeczenia , w oparciu o przywołane przepisy , obligatoryjnej kary grzywny jest nieprawidłowe i wobec faktu zaskarżenia przez prokuratora wyroku w części odnoszącej się do zastosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, musiało doprowadzić do zmiany orzeczenia w tym zakresie.

Rację ma sąd I instancji twierdząc, że po zmianie przepisów datowanej od 1 lipca 2015 r., orzecznictwo sądów nie było w tym przedmiocie jednolite. Przeważał jednak pogląd, który prezentuje sąd odwoławczy w niniejszej sprawie, że przepis art. 38§1 kk, zawierający nakaz obniżenia każdej z kar, w razie gdy ustawowe zagrożenie obejmuje więcej niż jedną z sankcji wymienionych w art. 32 pkt. 1-3 kk, w żadnym razie nie ma odniesienia do instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, a zakres tej regulacji prawnej i art. 60 kk nie mają ze sobą punktów stycznych. Przepis art. 38§1 kk odnosi się bowiem do sytuacji, w której ustawa przewiduje obniżenie górnej granicy ustawowego zagrożenia, a instytucja z art. 60 kk nie stanowi takiego przypadku, gdyż służy wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, nie odwołując się do górnego jej pułapu.

Tym samym przepis art. 38§1 kk nie znajduje zastosowania do instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, a zatem błędem sądu I instancji było, powołanie się na tę normę prawną przy zastosowaniu art. 60§7 kk, który także nie dotyczy przypadku nadzwyczajnego złagodzenia kary wymierzonej za zbrodnię zagrożoną kumulatywnie karą pozbawienia wolności i grzywny, gdyż sposób łagodzenia sankcji przewidzianej za tego typu przestępstwo został uregulowany wyłącznie w przepisie art. 60§6 pkt. 1 i 2 kk.

Pogląd ten jest zgodny z podjętą w dniu 20 marca 2019 r. w sprawie I KZP 15/18 przez Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów uchwałą, w której przyjęto, że nadzwyczajne złagodzenie kary za zbrodnię zagrożoną kumulatywnie karą pozbawienia wolności i karą grzywny polega na wymierzeniu kary pozbawienia wolności poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, ale nie niższej od jednej trzeciej granicy, oraz wymierzeniu kary grzywny na zasadach ogólnych.

Mając na uwadze powyższe i uznając, że zaskarżony wyrok wydany został z obrazą prawa materialnego tj. art. 60§7 kk., art. 38§1 kk. I art. 43a§1 kk sąd odwoławczy dokonał w tym zakresie niezbędnej zmiany, polegającej na wyeliminowaniu z podstawy prawnej wymiaru kary przytoczonych przepisów, uchyleniu rozstrzygnięcia zasądzającego od oskarżonych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenia i w to miejsce orzekł karę grzywny w wysokości 120 stawek dziennych wobec oskarżonego J. H. oraz w wysokości 100 stawek dziennych wobec oskarżonego A. P., ustalając w każdym przypadku wysokość jednej stawki na 20 zł.

Nadto, uznając za prawidłowe rozstrzygnięcie zawarte w pkt. 2 zaskarżonego wyroku, co do którego zarzuty i wnioski zaprezentowane w apelacji prokuratora z przyczyn, o których była mowa wyżej uznano za niezasadne, w miejsce wymierzonych jednostkowych kar grzywny orzeczono wobec każdego z oskarżonych karę łączną w wysokości 150 stawek dziennych wobec oskarżonego J. H. i 160 stawek wobec oskarżonego A. P., ustalając wysokość jednej stawki wobec każdego z nich na kwotę 20 zł.

Kary te, zdaniem sądu odwoławczego uwzględniają wszystkie ustalone okoliczności sprawy, rozmiar i wagę przypisanych przestępstw, warunki osobiste i majątkowe oskarżonych a także bliski związek czasowy, przedmiotowy i podmiotowy pomiędzy przypisanymi przestępstwami.

Kara ta zresztą nie stwarza większych dolegliwości finansowych wobec oskarżonych, niż uprzednio zasądzone środki.

Sąd Apelacyjny nie znalazł natomiast podstaw do uwzględnienia wniosku prokuratora domagającego się zasądzenia od oskarżonych nawiązek w trybie art. 70 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, wobec braku przekonującej argumentacji w tym zakresie. Odwołanie się przez skarżącego do zamiaru uczynienia sobie przez oskarżonych z przypisanego im przestępczego procederu stałego źródła dochodu, nie przystaje do realiów rozpoznawanej sprawy.

Z tych też względów, poza zmianą wyroku w części wyżej opisanej, Sąd Apelacyjny w pozostałym zakresie wyrok ten utrzymał w mocy.

Na podstawie art. 624§1 kpk, mając na uwadze obecną sytuację materialną i osobistą oskarżonych, zwolnił ich od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym.

SSO del. Arkadiusz Cichocki SSA Barbara Suchowska SSA Robert Kirejew