Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Przewodniczący

SSA Robert Kirejew

Sędziowie

SSA Karina Maksym

SSO del. Rafał Doros (spr.)

Protokolant

Ewelina Polok

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 86/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 25 listopada 2019 r. sygn. akt XVI K 172/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut z apelacji obrońcy - obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a to:

- art. 4 k.p.k., 7 k.p.k., 410 k.p.k. w zw. z art. 424 k.p.k.,

- art. 4 k.p.k., 5 § 2 k.p.k.,

- art.7 k.p.k., 172 k.p.k., 366 k.p.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej oceny dowodów przeprowadzonych w toku postępowania sądowego, uwzględniając przy tym całokształt zgromadzonego materiału dowodowego. Zaprezentowana w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku analiza poszczególnych dowodów oraz ocena ich wiarygodności była zgodna z regułami prawidłowego rozumowania. Sąd Okręgowy zapoznał się ze wszystkimi dowodami, rozważył je oraz dokonał wyboru, którym z nich daje wiarę, a którym tej wiary odmawia i z jakiego powodu. Na tej podstawie dokonał trafnych ustaleń faktycznych. Uwzględnił okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i niekorzyść oskarżonego.

Zarzut apelacji obrońcy dotyczący naruszenia art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424 k.p.k. Sąd Apelacyjny ocenił jako polemikę z oceną dowodów dokonaną przez Sąd Okręgowy. Apelacja obrońcy nie zawierała bowiem argumentów, które mogłyby tę ocenę skutecznie zakwestionować. Obrońca oskarżonego zarzucił Sądowi I instancji wybiórczą i jednostronną ocenę dowodów, podczas gdy właśnie ta zaproponowana przez niego nie uwzględniała całego zebranego w sprawie materiału dowodowego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew temu co podnosi skarżący, wyrok nie został oparty wyłącznie na zeznaniach pokrzywdzonych, choć niewątpliwie stanowiły one najważniejsze źródło wiadomości. Dowody z zeznań A. Ż. (N.) i O. N. znajdowały wsparcie w zeznaniach innych osób, które wiedzę na temat zdarzeń pozyskały w różnym czasie i w różnych okolicznościach.

Należy podkreślić, że zeznania pokrzywdzonych zostały ocenione przez Sąd Okręgowy w sposób logiczny i wyczerpujący.

Faktem jest, że sprawa dotyczy czynów, które miały miejsce w latach 2005 – 2011 r., a poza pokrzywdzonymi nie było innych bezpośrednich świadków zachowania oskarżonego. Istotne jest, że depozycje pokrzywdzonych znajdowały wsparcie w innych dowodach, a to w szczególności w opiniach biegłej psycholog, zeznaniach D. N. i G. N., a także w zeznaniach M. M., M. T. oraz B. K.. Ważne były też okoliczności ujawnienia przestępstw. Organy ścigania zostały zawiadomione o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę O. N. poprzez dyrekcję szkoły, do której pokrzywdzona uczęszczała. Następnie zebrano materiał dowodowy, który ujawnił okoliczności czynów oskarżonego, których dopuścił się na szkodę A. Ż. i O. N..

Rodzice pokrzywdzonych – świadkowie D. N. i G. N. zeznali zgodnie, że o zachowaniu oskarżonego wobec ich córki A. Ż. dowiedzieli się jeszcze w 2012 r. Wówczas A. Ż. (N.) opowiedziała, że była molestowana seksualnie przez oskarżonego, który odbył z nią także kilkukrotnie stosunek płciowy. A. N. obawiała się, że jest w ciąży. W tym czasie w obawie przed wtórną wiktymizacją córki, wskazani świadkowie postanowili nie zgłaszać sprawy organom ścigania.

D. N. rozmawiała wówczas ostatni raz z oskarżonym na temat zdarzeń ujawnionych przez A. Ż.. Fakt, że doszło do takiej rozmowy został pośrednio potwierdzony wyjaśnieniami oskarżonego. Zachowanie oskarżonego było jednym z powodów przeprowadzki rodziny N. do nowego miejsca zamieszkania.

Dopiero w 2016 r. D. N. dowiedziała się od córek, że także O. N. została w podobny sposób skrzywdzona przez oskarżonego. Było to w okresie poprzedzającym ujawnienie sprawy przez dyrekcję szkoły, do której uczęszczała pokrzywdzona. Co istotne, rodzice pokrzywdzonych postanowili wówczas nadal nie zawiadamiać Policji i Prokuratury, a wręcz instruowali córkę O. N. by nie opowiadała nikomu o zachowaniach oskarżonego.

Okoliczności te są o tyle istotne, że wskazują na brak motywów ze strony pokrzywdzonych i ich rodziców by fałszywie pomawiać oskarżonego. D. N. i G. N. nie chcieli pomimo wiedzy o skrzywdzeniu ich córek, ujawniać sprawy, ponieważ bali się reakcji otoczenia.

Sąd Okręgowy słusznie ocenił zeznania rodziców pokrzywdzonych jako w pełni wiarygodne. Zaprezentowana ocena dowodów była logiczna i przekonująca.

Pokrzywdzona O. N. opowiedziała o zachowaniu oskarżonego psycholog szkolnej M. M., ponieważ nie mogła poradzić sobie psychicznie z traumatycznymi przeżyciami. Zeznania M. M., a także pedagoga szkolnego M. T. oraz dyrektor szkoły B. K. w sposób spójny i stanowczy opisywały zarówno okoliczności ujawnienia przestępstwa przez O. N. jak i okoliczności rozmowy z jej matką, która wówczas potwierdziła swoją wiedzę na temat zdarzeń relacjonowanych przez córkę.

Zeznania pokrzywdzonych A. Ż. (N.) oraz O. N. znajdowały także wsparcie w opiniach psychologicznych biegłej sądowej S. C., która uczestniczyła w ich przesłuchaniach, a także poddała pokrzywdzone testom psychologicznym. Sąd Apelacyjny w całości podzielił pozytywną ocenę tego dowodu. Były to opinie stanowcze, pełne i dobrze uzasadnione. Nie było powodów do kwestionowania ich rzetelności i podważania rezultatów pracy biegłej.

Należy podkreślić, że także z zeznań świadka A. M., która jako dziecko mieszkała u oskarżonego T. B. wynikało, że doszło raz do sytuacji kiedy oskarżony cyt. „przytulił ją, pogłaskał po plecach i dotknął jej pośladek”. Świadek podkreślała, że oskarżony nigdy jej nie skrzywdził i traktowała go jak ojca, ale ten opis zachowania oskarżonego, pasuje do relacji pokrzywdzonych A. Ż. (N.) oraz O. N..

Wreszcie, co w złożonej apelacji pomija obrońca, a co nie mogło ujść uwadze Sądu oskarżony T. B., który choć konsekwentnie nie przyznawał się do zarzucanych mu czynów, to jednak w swoich wyjaśnieniach z dnia 1 lutego 2017 r. potwierdził część istotnych dla sprawy okoliczności. Przede wszystkim przyznał, że mogło dojść do sytuacji, w których wkładał rękę pod bluzkę A. Ż. i „gładził jej plecy” (k. 72). Przyznał, że bywał w mieszkaniu pokrzywdzonych pod nieobecność ich rodziców. Potwierdził także, że kiedyś przybiegła do niego matka pokrzywdzonych i zarzucała mu, że cyt. „dotykał A.”, że ją molestował. Zaprzeczył ale wówczas zerwali kontakty. Nikomu nie mówił o tej rozmowie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego ujawniony w toku rozprawy głównej materiał dowodowy w pełni potwierdził sprawstwo i winę oskarżonego. Należało w całości podzielić ocenę dowodów, przedstawioną w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy uprzedził strony o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie 1 aktu oskarżenia, mając na uwadze wiarygodne zeznania A. Ż., z których wynikało jednoznacznie, że oskarżony stosował wobec niej przemoc, doprowadzając ją do obcowania płciowego. Trzeba zauważyć, że A. Ż. nie twierdziła aby oskarżony ją bił, a jedynie, że przełamywał jej opór w ten sposób, że przykładowo trzymał ją za ręce, żeby nie mogła wstać, używał siły, aby cyt. „rozłożyć jej nogi” (k. 181). Pokrzywdzona zeznawała stanowczo, że kilkakrotnie, w ten sposób oskarżony doprowadził ją do obcowania płciowego, a wcześniej przez wiele lat molestował ją seksualnie w inny sposób (opisany w punkcie 1 zaskarżonego wyroku).

Odnosząc się do zarzutów z apelacji obrońcy trzeba podkreślić, że wbrew jego twierdzeniom zeznania świadków K. S. i A. S. w żaden sposób nie podważały wiarygodności zeznań pokrzywdzonych. K. S. i A. S. po prostu nie miały wiedzy na temat zachowania oskarżonego wobec A. Ż. i O. N..

W ocenie Sądu Apelacyjnego pozbawione logiki było stawianie przez obrońcę jednocześnie zarzutu obrazy art. 7 i art. 5 § 2 k.p.k. Skarżący kwestionował ocenę dowodów, a takiej sytuacji nie dotyczy art. 5 § 2 k.p.k., tylko art. 7 k.p.k. Jeżeli ustalenia faktyczne zależne są od dania wiary wyjaśnieniom oskarżonego lub zeznaniom pokrzywdzonego, to nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo, a ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów mogą być rozstrzygane jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobodnej oceny dowodów, wynikającej z treści art. 7 k.p.k.

Skuteczne posłużenie się zarzutem obrazy art. 5 § 2 k.p.k. może przynieść oczekiwany przez skarżącego efekt jedynie wówczas, gdy zostanie wykazane, że orzekający w sprawie Sąd rzeczywiście miał wątpliwości o takim charakterze i nie rozstrzygnął ich na korzyść oskarżonego. Dla zasadności tego zarzutu nie wystarczy zaś zaprezentowanie przez stronę własnych wątpliwości co do stanu dowodów. O naruszeniu tego przepisu można więc mówić wówczas, gdy sąd, ustalając, że zachodzą niedające się usunąć wątpliwości, nie rozstrzygnie ich na korzyść skazanego, co w tej sprawie nie miało miejsca (tak - postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2016 r. sygn. akt III KK 22/16, Prok.i Pr.-wkł. 2016/5/13)

Nie może być więc mowy o naruszeniu przepisu art. 5 § 2 k.p.k. skoro Sąd Okręgowy dysponował wystarczającym materiałem dowodowym, który prawidłowo ocenił, dając tej ocenie wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy wskazał dlaczego jednym dowodom odmówił wiarygodności i dlaczego nie ocenił pozytywnie innych dowodów. Uzasadnienie wyroku jest kompleksowe i odnosi się do wszystkich przeprowadzonych dowodów. Sąd Okręgowy nie obraził art. 424 § 1 pkt. 1 k.p.k.

Wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego Sąd Okręgowy nie naruszył przepisu art. 410 k.p.k. Nie stanowi naruszenia art. 410 k.p.k. dokonanie oceny materiału dowodowego przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie w sposób odmienny od subiektywnych oczekiwań stron procesowych. Do takiego naruszenia doszłoby tylko wtedy, gdyby Sąd Okręgowy wydając wyrok oparł się jedynie na części materiału dowodowego bądź ustalenia poczyniłby na podstawie dowodów, które nie zostały przeprowadzone na rozprawie głównej.

Taka sytuacja w rozpoznawanej sprawie nie miała miejsca. Dokonanie przez Sąd Okręgowy oceny dowodów i oparcie się na określonych z nich, przy jednoczesnym odmówieniu wiary dowodom przeciwnym nie stanowi naruszenia dyspozycji art. 410 k.p.k. (porównaj postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2018 r., sygn. akt V KK 491/17, Lex nr 2435686). Nie każdy z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Nie można zarzucać, że niektóre dowody nie stanowiły podstawy ustaleń faktycznych jeśli sąd je rozważył i odrzucił na płaszczyźnie art. 7 k.p.k. jako niewiarygodne.

Z oczywistych względów nie zasługiwał na uznanie zarzut naruszenia art. 172 k.p.k. i 366 k.p.k., w szczególności, że skarżący nie wskazał jakich okoliczności sprawy nie wyjaśniono i jakie dowody Sąd mógł jeszcze przeprowadzić. Nie wskazał jakie osoby, w jego ocenie należało skonfrontować. Sąd Apelacyjny, podobnie jak Sąd Okręgowy nie dostrzegł takiej potrzeby, uznając, że postepowanie dowodowe zostało przeprowadzone w sposób staranny i nie ma powodów do jego uzupełnienia, także w części dotyczącej wniosku obrońcy o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego psychologa, skoro obrońca nie zdołał wykazać jakichkolwiek wad w opiniach biegłej psycholog S. C..

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku
i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, względnie o uchylenie wyroku
i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie z powodu uznania za bezzasadne zarzutów obrazy przepisów postępowania.

3.2.

Zarzut z apelacji obrońcy - błędu w ustaleniach faktycznych, mającego wpływ na treść wyroku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Skoro Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej, swobodnej, pozostającej pod ochroną art. 7 k.p.k. oceny dowodów to także za chybiony należało uznać zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

Błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź z niepełności postępowania dowodowego bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd „dowolności"). Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów, a wynikającej z art. 7 k.p.k.

W rozpoznawanej sprawie obrońca oskarżonego wywodził błąd w ustaleniach faktycznych z przekroczenia zasad swobodnej oceny dowodów. W kontekście powyższych rozważań należało uznać, że obrońca prowadził wyłącznie polemikę z prawidłowymi i pełnymi ustaleniami Sądu Okręgowego. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu, wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, lecz powinien zmierzać do wykazania, jakich konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd, oceniając zebrany materiał dowodowy. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego na innych dowodach od tych, na których oparł się sąd I instancji, a zwłaszcza tylko na wyjaśnieniach oskarżonego, nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych.

Należy podkreślić, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się także błędu braku w postępowaniu dowodowym, o czym była już mowa w rubryce 3.1 formularza.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku
i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, względnie o uchylenie wyroku
i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie z powodu uznania za bezzasadny zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych.

3.3.

Zarzut apelacji obrońcy - rażącej niewspółmierności orzeczonych kar jednostkowych i kary łącznej pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonych kar jednostkowych i kary łącznej pozbawienia wolności okazał się niezasadny.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy trafnie rozważył okoliczności mające wpływ na wymiar kary. Należy zauważyć, że poza postawionym zarzutem, apelacja obrońcy nie zawiera praktycznie żadnych argumentów, które miałyby przemawiać za uznaniem rozstrzygnięcia o karach jednostkowych i karze łącznej za rażąco niewspółmierne. Skarżący całą argumentację podniesionego zarzutu zawarł w twierdzeniu o dotychczasowej niekaralności oskarżonego, podnosząc równocześnie okoliczność, że oskarżony ma na utrzymaniu żonę.

Należy podkreślić, że Sąd Okręgowy wziął pod uwagę wszystkie ww. okoliczności, przedstawiając je w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Apelacyjny analizując wszystkie elementy jakie legły u podstaw wymierzonych oskarżonemu kar jednostkowych i kary łącznej pozbawienia wolności nie znalazł argumentów, które by przemawiały za uznaniem ich jako rażąco niewspółmierne. Zawarte w art. 438 pkt 4 k.p.k. określenie „niewspółmierność” oznacza bowiem „brak proporcji", czy „odpowiedniości". Chodzi o ocenę zachowania przez sąd pierwszej instancji proporcji pomiędzy wymiarem kary, a okolicznościami, które miały wpływ na to rozstrzygnięcie. Innymi słowy, rażąca niewspółmierność kary występuje wówczas, gdy sąd pierwszej instancji w jaskrawy sposób nie skoreluje wymierzonej kary ze stopniem winy, społecznej szkodliwości czynu oraz z celami kary.

Nie zachodziły podstawy do zmiany orzeczonej kary 5 lat pozbawienia wolności za czyn przypisany oskarżonemu w punkcie 1 wyroku. Orzeczona kara odpowiada bowiem stopniowi społecznej szkodliwości czynu i stopniowi winy oskarżonego.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego był wysoki.

Stopień społecznej szkodliwości czynu podwyższały sposób i okoliczności jego popełnienia, długi czasokres przestępnej działalności oskarżonego, fakt, że jednym czynem wyczerpał znamiona dwóch przepisów ustawy karnej.

Oskarżony działał długo i podstępnie. Wykorzystał zaufanie rodziców dziecka i zdobył zaufanie pokrzywdzonej. Na przestrzeni lat początkowo oswajał ofiarę, sadzał ją na kolanach i dotykał w miejsca intymne, a w późniejszym okresie doprowadził ją kilkukrotnie, stosując przemoc, do obcowania płciowego. Stopień nasilenia przemocy nie musiał być duży, ponieważ miał do czynienia z dzieckiem.

Zachowanie oskarżonego zaburzyło prawidłowy rozwój emocjonalny pokrzywdzonej i pozostawiło trwałą traumę w jej życiu.

Stopień winy oskarżonego, mając na uwadze, że w czasie czynu był już dojrzałym, doświadczonym życiowo mężczyzną należało ocenić jako wysoki.

W ocenie Sądu dotychczasowa niekaralność oskarżonego, jego dotychczasowy sposób życia nie mogły, w kontekście wymienionych okoliczności czynu, w istotny sposób przemawiać za łagodnym potraktowaniem.

Sąd Okręgowy prawidłowo uzasadnił wymiar kary, podkreślając zarówno jej cel wychowawczy jak i w zakresie prewencji ogólnej. Wymierzona kara za całą pewnością nie jest łagodna ale nie jest także nadmiernie surowa. Uwzględnia wszystkie okoliczności odnoszące się zarówno do czynu, stopnia winy jak i właściwości i warunków osobistych oskarżonego.

Sąd Apelacyjny nie uznał za rażąco niewspółmierną karę 2 lat pozbawienia wolności, wymierzoną oskarżonemu w punkcie 2 wyroku.

W tym wypadku stopień społecznej szkodliwości czynu był również wysoki, ponieważ swoim powtarzającym się zachowaniem oskarżony krzywdził długotrwale małoletnią dziewczynkę. Mając na uwadze, że wobec pokrzywdzonej O. N. oskarżony ograniczył się do doprowadzenia jej do poddania się innym czynnościom seksualnym Sąd Okręgowy wymierzył mu karę w dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Nie ma żadnych podstaw do potraktowania tak wymierzonej kary pozbawienia wolności jako surowej.

Oceniając wymierzoną oskarżonemu karę łączną 6 lat pozbawienia wolności Sąd Apelacyjny w całości podzielił jej wymiar, uznając ją za adekwatną do całego ładunku bezprawia, wynikającego z przestępstw za które wymierzono stanowiące podstawę dla jej wymiaru kary jednostkowe. Należy wziąć pod uwagę, że Sąd Okręgowy miał możliwość wymierzenia kary łącznej od najniższej z kar podlegających łączeniu do ich sumy, a więc w granicach od 5 lat pozbawienia wolności do 7 lat pozbawienia wolności. Kara łączna 6 lat pozbawienia wolności jest w środku możliwego wymiaru. Stosownie do art. 85 a k.k. orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wymierzona kara łączna spełnia wszystkie wymienione cele. Uwzględnia także częściową łączność czasową pomiędzy przestępstwami, częściowo podobny sposób działania. Ale bierze także pod uwagę, że oskarżony skrzywdził dwoje dzieci. Kara łączna 6 lat pozbawienia wolności nie jest karą łagodną, ale też nie jest rażąco surową.

Podsumowując, Sąd Apelacyjny podzielił pisemne motywy Sądu Okręgowego w części dotyczącej wymiaru kar jednostkowych i kary łącznej, a także wymiaru orzeczonych w punktach 4 i 5 wyroku środków kompensacyjnych oraz zakazu z punktu 6 wyroku.

Wniosek

Wniosek o złagodzenie wymierzonych kar jednostkowych i łącznej pozbawienia wolności i wymierzenie ich w dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie z powodów opisanych w rubryce 3.3. uzasadnienia.

3.4.

Zarzut Prokuratora - obrazy przepisów prawa materialnego, a to art. 197 § 3 k.k.
i 200 § 1 k.k., skutkujący pominięciem w karnoprawnej ocenie czynu z punktu 1 wyroku, zachowań oskarżonego nie polegających na zgwałceniu a wielokrotnym molestowaniu seksualnym małoletniej poniżej lat 15 A. Ż., co w konsekwencji doprowadziło do wyeliminowania art. 200 § 1 k.k.
z kwalifikacji prawnej.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja Prokuratora okazała się zasadna i konieczna była zmiana zaskarżonego wyroku. Rację miał skarżący, kwestionując prawnokarną ocenę czynu oskarżonego, wyrażoną w punkcie 1 zaskarżonego wyroku.

Sąd I instancji na podstawie prawidłowych ustaleń faktycznych słusznie wskazał, że oskarżony poza zachowaniem polegającym na doprowadzeniu małoletniej pokrzywdzonej A. Ż. (wówczas N.) poprzez użycie przemocy do obcowania płciowego także wielokrotnie doprowadził pokrzywdzoną do poddania się innym czynnościom seksualnym. Takich zachowań wobec pokrzywdzonej oskarżony dopuszczał się na przestrzeni kilku lat, co znalazło odzwierciedlenie w przyjęciu przez Sąd konstrukcji czynu ciągłego z art. 12 § 1 k.k. Sąd I instancji pominął jednak w przyjętej kwalifikacji prawnej art. 200 § 1 k.k., pomimo, że z opisu czynu wynikało, że oskarżony dopuszczał się wobec pokrzywdzonej wielokrotnie molestowania poprzez dotykania jej miejsc intymnych. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji argumentując wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 1, powołał się na stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 18 lipca 2013 r. w sprawie o sygnaturze II AKa 228/13. Nie dostrzegł jednak Sąd I instancji, że argumentacja prawna, do której odwołał się w swoich motywach, dotyczyła sytuacji gdy sprawca jednym zachowaniem realizuje znamiona obu wskazanych przepisów art. 197 § 3 pkt 2 k.k. i art. 200 § 1 k.k. Taka okoliczność w rozpoznawanej sprawie nie występuje, ponieważ zgodnie z ustalonym stanem faktycznym oskarżony dopuścił się na przestrzeni kilku lat wielokrotnych zachowań, które początkowo ograniczały się do doprowadzenia pokrzywdzonej do poddania się innej czynności seksualnej, a z upływem czasu
i wzrostem zuchwałości oskarżonego wychodziły poza tę kategorię, bowiem oskarżony, także używając przemocy doprowadzał pokrzywdzoną do obcowania płciowego. Oceniając więc kompleksowo poszczególne zachowania oskarżonego, składające się na czyn ciągły, w sytuacji gdy tylko nieznaczna ich część była poprzedzona użyciem przemocy, oraz mając na uwadze, różną ich formę i szerokie ramy czasowe czynu ciągłego, należy wskazać, że ograniczenie kwalifikacji prawnej wyłącznie do art. 197 § 2 pkt. 3 k.k. nie odzwierciedla w pełni karygodności jego czynu. Podjęcie skutecznej reakcji karnej wymagało więc przyjęcia kumulatywnego zbiegu przepisów z art. 197 § 3 pkt 2 k.k. i art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 12 § 1 k.k., bowiem dopiero taka kwalifikacja prawna w pełni odzwierciedla całokształt zachowania oskarżonego.

Z tego powodu Sąd Apelacyjny uwzględnił apelację Prokuratora i zmienił zaskarżony wyrok, w omawianym zakresie.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku Sądu I instancji poprzez uznanie, że czyn przypisany oskarżonemu w punkcie
1 wyroku wyczerpał znamiona z art.
197 § 3 pkt. 2 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 12 § 1 k.k.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec uznania za zasadny zarzut obrazy prawa materialnego, konieczne było uwzględnienie wniosku i zmianę wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu i podstawy wymiaru kary.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

brak

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

Punkt 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Apelacyjny utrzymał zaskarżony wyrok w mocy w ww. zakresie z powodu nieuwzględnienia zarzutów zawartych w apelacji obrońcy.

Sąd Apelacyjny nie stwierdził by zachodziły bezwzględne przyczyny odwoławcze.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany

Punkt 1 wyroku.

Sąd Apelacyjny, uwzględniając apelację Prokuratora, zmienił kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 1 wyroku, stwierdzając, że oskarżony dopuścił się wobec A. Ż. czynu z art. 197 § 3 pkt. 2 k.k. i art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 12 § 1 k.k., oraz zmienił podstawę wymiaru orzeczonej kary 5 lat pozbawienia wolności na art. 197 § 3 pkt 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.

Zwięźle o powodach zmiany

Z powodów opisanych w rubryce 3.4 uzasadnienia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok w pozostałym zakresie, nie znajdując podstaw do uwzględnienia zarzutów obrońcy oskarżonego z przyczyn opisanych w rubrykach: 3.1, 3.2, 3.3 formularza. Brak było po stronie Sądu Okręgowego błędów z katalogu art. 439 § 1 k.p.k.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

4.

Sąd Apelacyjny zasądził od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Katowicach) na rzecz radcy prawnego M. K. Radcy Prawnego w G. kwotę 738 złotych, w tym VAT, tytułem pomocy prawnej z urzędu udzielonej oskarżycielce posiłkowej A. Ż. w postępowaniu odwoławczym według stawki minimalnej.

5.

Sąd Apelacyjny mając na uwadze wymiar orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SSO del. Rafał Doros SSA Robert Kirejew SSA Karina Maksym

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego T. B.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1. uznaje oskarżonego T. B. za winnego, tego że w bliżej nieustalonym czasie od 2005 r. do 2011 r. w B., działając w krótkich odstępach czasu ze z góry powziętym zamiarem wielokrotnie doprowadzał A. Ż. (N.) - małoletnią poniżej lat 15 (data urodzenia 13 lutego 1997 r.) do poddania się innym czynnościom seksualnym w ten sposób, że dotykał jej rękami po piersiach i pośladkach, a nadto kilkukrotnie używając przemocy doprowadził pokrzywdzoną do odbycia stosunków seksualnych, to jest przestępstwa z art. 197 § 3 pkt. 2 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za to na mocy art. 197 § 3 pkt. 2 k.k. wymierza oskarżonemu karę 5 lat pozbawienia wolności;

2. uznaje oskarżonego T. B. za winnego, tego że w bliżej nieustalonym czasie od 2006 r. do 2011 r. w B., działając ze z góry powziętym zamiarem wielokrotnie doprowadzał O. N. - małoletnią poniżej lat 15 (data urodzenia 3 listopada 2000 r.) do poddania się innym czynnościom seksualnym w ten sposób, że dotykał ją rękami po piersiach, pochwie i pośladkach, to jest przestępstwa z art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za to na mocy art. 200 § 1 k.k. wymierza oskarżonemu karę 2 lat pozbawienia wolności;

3. na mocy art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierza oskarżonemu T. B. karę łączną 6 lat pozbawienia wolności;

4. na mocy art. 46 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego T. B. na rzecz pokrzywdzonej A. Ż. (N.) kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wyrządzoną przestępstwem,

5. na mocy art. 46 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego T. B. na rzecz pokrzywdzonej O. N. kwotę 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wyrządzoną przestępstwem,

6. na mocy art. 41 a § 2 i 4 k.k. i art. 43 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego T. B. zakaz zbliżania się do pokrzywdzonych A. Ż. (N.) i O. N. na odległość 300 metrów przez okres 5 lat.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1. uznaje oskarżonego T. B. za winnego, tego że w bliżej nieustalonym czasie od 2005 r. do 2011 r. w B., działając w krótkich odstępach czasu ze z góry powziętym zamiarem wielokrotnie doprowadzał A. Ż. (N.) - małoletnią poniżej lat 15 (data urodzenia 13 lutego 1997 r.) do poddania się innym czynnościom seksualnym w ten sposób, że dotykał jej rękami po piersiach i pośladkach, a nadto kilkukrotnie używając przemocy doprowadził pokrzywdzoną do odbycia stosunków seksualnych, to jest przestępstwa z art. 197 § 3 pkt. 2 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za to na mocy art. 197 § 3 pkt. 2 k.k. wymierza oskarżonemu karę 5 lat pozbawienia wolności;

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana