II AKa 34/20 - wyrok Sąd Apelacyjny w Katowicach z 2020-10-16
Sygn. akt: II AKa 34/20
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 października 2020 r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący |
SSA Waldemar Szmidt |
Sędziowie |
SSA Michał Marzec (spr.) SSO del. Rafał Doros |
Protokolant |
Agnieszka Bargieł |
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Gliwice – Wschód w Gliwicach Marty Muszyńska – Potaczek
po rozpoznaniu w dniu 16 października 2020 r. sprawy
1. M. B. , ur. (...) w G., s. M. i J.
oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 2 k.k. przy zast. art. 12 k.k.
2. K. T. , ur. (...) w G., s. Z. i K.
oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 k.k. przy zast. 12 k.k. i in.
3. S. Z. , ur. (...) w B., s. A. i W.
oskarżonego o czyn z art. 13 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i in.
na skutek apelacji prokuratora i obrońcy oskarżonego M. B.
od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach
z dnia 28 października 2019 roku, sygn. akt IV K 74/16
1. zmienia zaskarżony wyrok:
- wobec oskarżonego M. B. w ten sposób, że uchyla orzeczenie zawarte w pkt 2 i 3 zaskarżonego wyroku;
- wobec oskarżonych M. B., K. T. i S. Z. w pkt 8 w ten sposób, że na mocy art. 627 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k. i art. 2 ust 1 pkt 4 i 5 oraz art. 6 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych zasądza od oskarżonych M. B., K. T. i S. Z. wydatki za postępowanie przed sądem I instancji w częściach ich dotyczących oraz opłatę za I instancję w wysokości 400 (czterysta) złotych od oskarżonych K. T. i S. Z.;
2. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
3. zasądza od oskarżonego M. B. na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 (dwudziestu) złotych oraz opłatę za obie instancje w kwocie 300 (trzystu) złotych.
SSO Rafał Doros SSA Waldemar Szmidt SSA Michał Marzec
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II AKa 34/20 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
2 |
||
CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 28 października 2019 roku IV K 74-16 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.1.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☒ w części |
☒ |
co do winy |
||
☒ |
co do kary |
|||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.1.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Ustalenie faktów w związku z dowodami |
1.5. Ustalenie faktów |
1.1.3. Fakty uznane za udowodnione |
||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
2.1.1.1. |
||||
1.1.4. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
2.1.2.1. |
1.6. Ocena dowodów |
1.1.5. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
1.1.6.
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
3.1. |
apelacja obrońcy - obraza przepisów postepowania 1. art. 7 kpk |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
1.
Apelacja nie kwestionuje ustaleń faktycznych w zakresie sposobu przyjmowania z dnia 15 i 16 maja 2014 roku także zostały podpisane przez oskarżonego B.. Rola jaką w rzeczywistości pełnił K.
T.w okresie do czerwca 2014 roku nie wynikała z umocowań prawnych, ale była konsekwencją ustnej umowy jaką zawarł z nimi oskarżony B., która obejmował również podział wysokiej prowizji otrzymywanej ze (...) za każdego klienta. Każdy wniosek o ubezpieczenie ujęty w przypisanym mu czynie była był podpisywany przez oskarżonego B., jako jedynie uprawnionego do ich podpisywania. Zgodnie z klauzulą zawartą w tych wnioskach oskarżony B. potwierdzał prawdziwość i rzetelność danych osobowych w nich zawartych poświadczając własnym podpisem, że wniosek został wypełniony i podpisany w jego obecności. Po przesłaniu wniosku i wystawieniu polisy ze (...) były przelewane wyłącznie na konto agencji (...) M. B. kwoty tytułem należnych prowizji. Potem oskarżony, jak twierdził, po pozostawieniu 10-15 %, resztę prowizji według ustalonych ustnie zasad przelewał pozostałym oskarżonym. Jeżeli oceniać materiał dowodowy poprzez pryzmat tych faktów, a nie twierdzeń apelacji, że w okresie przypisanego osk. B. czynu oskarżony T. miał pełnomocnictwo (...)do podpisywania umów i prowadził działalność agencyjną oraz uwzględniając to, że oskarżony w ogóle nie kontaktował się z klientami wymienionymi w zarzutach, a jedynie podpisywał umowy przedłożone mu przezK.
T.to wniosek, że miał świadomości co do dokonywanych oszustw należy uznać za trafny. Naiwność twierdzenia oskarżonego, że nie miał wiedzy i nie znał znaczenia klauzuli widniejącej na każdym wniosku dotyczącej poświadczenia odebrania danych i złożenia podpisów przez wnioskodawców w jego obecności zwalnia sąd od odnoszenia się do tego argumentu. Zasłanianie się zaufaniem do K.
T.jako przyczyną postępowania jest niewiarygodne w sytuacji, w której to zaufanie nie miało żadnych racjonalnych podstaw. Oskarżony od początku procederu ani raz nie sprawdził prawdziwości danych z wniosków mimo, że podpisał na ich podstawie 24 polisy w czasie 6 miesięcy i otrzymał za nie 731 769,00 złotych prowizji. Nie sprawdził także czy wpłaty wynikające z podpisanych polis są prawidłowo realizowane. Informację 2.
Nawet informacja z (...)o zaległościach w opłacie składek nie zmieniła sposobu postępowania oskarżonego. Oskarżony wyjaśnił, że rozmawiał z T. po tym jak uzyskał z (...) informację o zaległościach. Sąd Okręgowy ustalił, że taka rozmowa mogła mieć miejsce między majem a lipcem 2014 roku. Wbrew zarzutowi z pkt 2 apelacji rozmowa ta nie doprowadziła do uregulowania wpłat przez klientów, gdyż w lipcu 2014 roku (...) wstrzymała wypłatę ostatniej prowizji, po tym jak wykryła oszustwo. Obrońca w ogóle pomija, że oskarżony kłamał w tej kwestii, gdyż istota jego tłumaczenia sprowadzała się do tego, że po tej rozmowie kontakt 3. Zarzut obrazy art. 424 §1 kpk jest zupełnie chybiony i nie ma wpływu na treść wyroku. 4. Braki uzasadnienia, które wskazuje w apelacji obrońca oskarżonego, niezależnie od innych okoliczności nie mają znaczenia dla treści wyroku. Zupełnie pozbawione znaczenia są rozważenia dotyczące racjonalności popełnienia oskarżonego, jako sprawcy przestępstwa. Natomiast stwierdzenia apelacji, że wnioski przywiezione przez T. były sprawdzane pod względem formalnym przez oskarżonego jest sprzeczne z materiałem dowodowym sprawy. Chyba, że obrońca rozumie przez to, że wszystkie rubryki były wypełnione in podpis złożony ale taka kontrola nie koresponduje z tym co powinien robić oskarżony. |
||
Wniosek |
||
Zmiana i uniewinnienie oskarżonego |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Skoro zarzut niezasadny, to wniosek nie mógł być uwzględniony |
||
3.2. |
Apelacja obrońcy błąd w ustaleniach faktycznych |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Zarzut ten został już omówiony przy okazji poprzednich zarzutów. Skoro Sąd Okręgowy nie dopuścił się obrazy prawa procesowego w zarzucanym zakresie i prawidłowo ocenił zgromadzony materiał dowodowy, to nie popełnił tym samym błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie winy oskarżonego. Zarzut, że oskarżony nie mógł wiedzieć, że osoby podpisujące wnioski były osobami zaprzyjaźnionymi lub spokrewnionymi z oskarżonym T. bądź pracownikowi jego firmy nie może podważyć prawidłowości ustaleń faktycznych. Oczywiście, że mógł wiedzieć wystarczyło tylko wykonywać swe obowiązki. Przy wypełnianiu wniosków. Obowiązkiem oskarżonego było spisywanie wniosków w obecności klientów i osobiste odbieranie od nich podpisów. Elementem wprowadzenia w błąd(...) było to, że poświadczał osobistym podpisem, że to robił. Skoro swych obowiązków nie wykonywał świadomie tak jak to wynikało z przepisów, to trudno żeby zarzut, że nie znał osób, które składały wnioski uznać, za merytoryczny. Wszystkie prowizje otrzymane ze (...) dzielił między siebie i pozostałych oskarżonych. Także dla sądu odwoławczego nie budzi wątpliwości, ze działał w zakresie swego zamiaru bezpośredniego, a nie tylko godził się na współdziałanie w oszustwie zgonie z ustalonym podziałem ról. Kwestia ta była już omówiona wyżej. To, że oskarżony nie przyznaje się do winy i stara się zaprzeczyć faktom, nie może wpłynąć na prawidłową ocenę jego zamiaru działania. |
||
Wniosek |
||
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
3.3. |
Zarzut apelacji prokuratora rażącej niewspółmierności kary |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Ma rację prokurator, że kara orzeczona wobec oskarżonego B. jest rażąco niewspółmiernie łagodna. Jeśli zważyć, że oskarżony był główną postacią popełnionego przestępstwa, gdyż tylko on miał uprawnienia do działania w imieniu (...)
|
||
Wniosek |
||
Zmiana wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz uchylenie pkt 2 i 3 wyroku |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Zarzut częściowo zasadny i zmiana wyroku poprzez uchylenie orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności i oddaniu pod dozór z pkt 2 i 3 wyroku |
||
3.4. |
Zarzut apelacji prokuratora obrazy prawa procesowego |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Zasądzenie kosztów sądowych postępowania przed sadem I instancji jest zasadą, od której jest wyjątek określony treścią art. 624 kpk. Ma rację prokurator zarzucając, że powyższy wyjątek w wypadku wszystkich oskarżonych nie zachodzi. Sąd Okręgowy nie tylko nie wykazał, ale nawet nie starał się tego robić, że uiszczenie kosztów sądowych byłoby zbyt uciążliwe dla oskarżonych. Zdaniem Sądu Apelacyjnego brak przesłanek do tego rodzaju ocen. Oskarżony B. prowadzi działalność gospodarczą i osiąga dochodu umożliwiające mu spłatę tych kosztów. Pozostali oskarżeni przebywają poza krajem |
||
Wniosek |
||
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Skoro brak podstaw do zwolnienia, to należało zasądzić od oskarżonych wydatki postępowania oraz opłatę za I instancję. W wypadku oskarżonego B. Sąd Apelacyjny antycypując orzeczenie o opłacie za obie instancje w wyroku odwoławczym, pominął orzeczenie o opłacie wobec tego oskarżonego za I instancję. |
OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
4.1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
1.7. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
5.1.1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Pkt 1 wyroku w zakresie dotyczącym winy |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Sąd Okręgowy prawidłowo ustala, że oskarżony wprowadzał w błąd (...) co do faktu, że wnioski były wypełniane w jego obecności jako osoby uprawnionej. Oskarżony był obowiązany w obecności klienta sprawdzić poprawność wniosku, stwierdzić tożsamość na podstawie dowodu osobistego i wpisać dane do wniosku i polisy. Tymczasem oskarżony nie miał kontaktu żadną z osób, na których dane wypełniono wnioski ubezpieczeniowe. |
|
1.8. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
5.2.1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Pkt 2 i 3 wyroku poprzez ich uchylenie |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Sąd Apelacyjny uznał, że kara orzeczona wobec oskarżonego w pkt 1 wyroku z uwagi na jej warunkowe zawieszenie /pkt 2 wyroku/ i oddanie pod dozór /pkt 3 wyroku/ jest rażąco niewspółmiernie łagodna, gdyż nie stanowi wystraczającej dolegliwości za popełniony czyn |
1.9. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
1.1.7. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
5.3.1.1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.1.2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.1.3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
5.3.1.4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
1.1.8. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
1.10. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
3 |
Na mocy art. 636 § 1 kpk oraz art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia |
PODPIS |
SSO Rafał Doros SSA Waldemar Szmidt SSA Michał Marzec |
1.11. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
obrońca |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Całość rozstrzygnięcia |
||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☐ |
co do kary |
||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
1.4. Wnioski |
|||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
1.12. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
2 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
prokurator |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Pkt 1,2 i 3 wyroku |
||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości |
||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☒ |
co do kary |
||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
1.4. Wnioski |
|||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Katowicach
Osoba, która wytworzyła informację: Waldemar Szmidt, Rafał Doros
Data wytworzenia informacji: