Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 26 października 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSA Joanna Naczyńska

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2023 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa D. M. i J. M.

przeciwko (...) Bank Spółce Akcyjnej w W.

o ustalenie i zapłatę

na skutek zażalenia Syndyka masy upadłości pozwanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 1 września 2023 r., sygn. akt I C 388/22

p o s t a n a w i a:

oddalić zażalenie;

rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawić Sądowi Okręgowemu w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

SSA Joanna Naczyńska

Sygn. akt I ACz 980/23

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 1 września 2023 r. Sąd Okręgowy w Katowicach w sprawie z powództwa D. M. i J. M. przeciwko (...) Bank SA w W. zabezpieczył roszczenie powodów o ustalenie nieważności umowy kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do (...), zawartej 14 listopada 2006 r. pomiędzy powodami a (...) Bank SA w K. - DOM Oddziałem w Ł., normując prawa i obowiązki stron na czas trwania procesu przez wstrzymanie płatności przez powodów na rzecz pozwanego rat kapitałowo- odsetkowych wynikających z tej umowy; a nadto - na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. – wobec ogłoszenia upadłości pozwanego zawiesił postępowanie w sprawie.

Postanowienie to zaskarżył Syndyk masy upadłości pozwanego Banku, domagając się jego uchylenia i umorzenia postępowania zabezpieczającego albo jego zmiany i oddalenia w całości wniosku powodów o udzielenie zabezpieczenia. Wniósł również o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego. Zarzucił, że zaskarżone postanowienie zostało wydane z naruszeniem art. 146 ust. 3 Prawa upadłościowego, gdyż udzielone powodom po ogłoszeniu upadłości zabezpieczenie w postaci wstrzymania obowiązku spłaty rat kapitałowo – odsetkowych jest zabezpieczeniem skierowanym bezpośrednio do majątku pozwanego – podmiotu w upadłości. Wywodził, że dotyczy strony czynnej masy upadłości, jako że wierzytelność pieniężna o zapłatę raty kredytu wchodzi w skład masy upadłości.

Powodowie wnieśli o oddalenie zażalenia, jako bezzasadnego i o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wbrew wywodom zażalenia, Sąd Okręgowy wydając zaskarżone postanowienie nie naruszył art. 146 ust. 3 Prawa upadłościowego. Przepis ten stanowi, że po dniu ogłoszenia upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu lub zarządzenie zabezpieczenia na majątku upadłego. Przy czym zabezpieczenie polegające na zawieszeniu płatności niewymagalnych (w dacie zabezpieczenia) rat kredytu nie jest zabezpieczeniem na majątku dłużnika, ponieważ raty nie weszły jeszcze w skład masy. Poza tym, wysoce prawdopodobnym jest, że raty te są pozwanemu nienależne, a zatem w ogóle nie powinny wejść do masy upadłości. Powodowie uprawdopodobnili bowiem swe roszczenie o ustalenie, że będąca przedmiotem sporu umowa kredytu, obligująca ich do płatności tychże rat, jest nieważna. Jednocześnie uprawdopodobnili interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, gdyż dokonane przez nich spłaty kredytu przewyższają kwotę wypłaconego im kapitału kredytu. Po ewentualnym prawomocnym ustaleniu, że nie istnieje stosunek prawny wynikający ze spornej umowy kredytu (wobec jej nieważności), niezbędne będzie rozliczenie się stron. W szczególności każdą ze stron będzie obciążał obowiązek zwrotu świadczeń otrzymanych w wykonaniu nieważnej umowy jako nienależnych w rozumieniu art. 410 § 2 k.c. Preferowanym przy tym sposobem rozliczenia tych świadczeń powinno być potrącenie. Spłaty dokonane przez powodów ponad kwotę wypłaconego im kapitału kredytu nie zostaną objęte tym potrąceniem.

Uzasadnione było zatem na mocy art. 755 § 1 pkt 1 k.p.c. uregulowanie praw i obowiązków stron na czas do prawomocnego zakończenia postępowania w części obejmującej żądanie ustalenia przez wstrzymanie obciążającego powodów obowiązku spłaty dalszych rat kredytu. Taki sposób zabezpieczenia uwzględnia interesy obu stron i nie uszczupla majątku upadłego. Nadto, nie zmierza do zaspokojenia roszczenia powodów, a zatem nie narusza art. 731 k.p.c., a jednocześnie zapewnia powodom, mającym status konsumenta skuteczną ochronę, na potrzebę której wskazywał TSUE w wyroku z 15 czerwca 2023 r. C-287/22, dokonując wykładni dyrektywy 93/13?EWG z 5 kwietnia 1993r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. oddalił zażalenie pozwanego, jako bezzasadne, zauważając że zgodnie a art. 179 § 3 k.p.c. rozpoznaniu zażalenia nie stał na przeszkodzie fakt zawieszenia postępowania ze względu na upadłość pozwanego. Nadto, stosownie do art. 108 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny zastrzegł, że o kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnie Sąd Okręgowy w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

SSA Joanna Naczyńska