Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 24 września 2015r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Ewa Tkocz (spr.)

Sędziowie: SA Ewa Jastrzębska

SA Anna Bohdziewicz

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2015r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko I. Ś.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda

na punkt 2. postanowienia Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 14 maja 2015r., sygn. akt I C 865/14

postanawia:

1)  oddalić zażalenie;

2)  zasądzić od powoda na rzecz pozwanej kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSA Anna Bohdziewicz SSA Ewa Tkocz SSA Ewa Jastrzębska

Sygn. akt I ACz 889/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od powoda A. M. na rzecz pozwanej I. Ś. kwotę 3 617 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu (punkt 2.).

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wskazał, że wobec cofnięcia pozwu przez powoda, postępowanie w sprawie podlegało umorzeniu na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. (punkt 1. postanowienia). Stwierdził przy tym, że w przypadkach tego rodzaju, rozliczenie kosztów związanych z wytoczeniem powództwa co do zasady następuje w oparciu o art. 203 § 2 k.p.c., który stanowi, że na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego. Sąd pierwszej instancji jednocześnie zauważył, że zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem, w sytuacji gdy cofnięcie pozwu dokonane zostanie na skutek spełnienia świadczenia w toku procesu, a świadczenie to było wcześniej wymagalne, wyżej opisana reguła nie ma zastosowania.

Sąd ustalił, że powód przed wytoczeniem niniejszego procesu doręczył pozwanej wezwanie do zapłaty, a w dokumencie tym wskazał, iż domaga się zachowku po F. S.. Pozwana pismem z dnia 17 stycznia 2014r. udzieliła odpowiedzi, iż nie otrzymała darowizn od F. S., co czyni roszczenia powoda bezzasadnymi. Powód okoliczności tych nie wyjaśnił i nie przedłożył pozwanej wezwania do zapłaty zachowku, które prawidłowo określałoby osobę spadkodawcy (darczyńcy). Pozwana w toku procesu zapłaciła powodowi kwotę 41 194,52 zł z tytułu zachowku po spadkodawczyni F. M..

W tych okolicznościach uznał Sąd Okręgowy, że dochodzone przez powoda roszczenie stało się wymagalne, dopiero na skutek doręczenia pozwanej odpisu pozwu w dniu 3 marca 2015r. Skoro zaś pozwana, przekazując powodowi w dniu 19 marca 2015r. wskazaną kwotę, zaspokoiła jego roszczenie, Sąd ten stwierdził, że powód nie wykazał, iż był zmuszony do wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie. Zdaniem Sądu pierwszej instancji nie było więc podstaw do przełamania wspomnianej zasady wynikającej z art. 203 § 2 k.p.c.

Na koszty należne pozwanej składało się wynagrodzenie pełnomocnika według stawki określonej w § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013r., poz. 461 z późn. zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył powód.

Skarżący zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż pozwana została skutecznie wezwana do zapłaty z tytułu zachowku dopiero w momencie doręczenia jej pozwu, pomimo że w rzeczywistości została wezwana przed wytoczeniem powództwa w piśmie z dnia 17 stycznia 2014r. (sic!), w którym wprawdzie omyłkowo wskazano nazwisko S., jednak prawidłowo oznaczono w nim nieruchomość mającą być przedmiotem darowizn, co uprawnia do stwierdzenia, że pozwana wiedziała, iż to wezwanie dotyczy zachowku należnego powodowi po F. M.. Podniósł również, że Sąd pierwszej instancji naruszył art. 100 k.p.c., gdyż stosunkowo nie rozdzielił kosztów procesu.

W oparciu o tę podstawę powód domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kwoty 2 508,75 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu.

W odpowiedzi na zażalenie pozwana wniosła o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew stanowisku powoda, w sprawie nie było podstaw do stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu na podstawie art. 100 k.p.c.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem, zasadą jest (art. 203 § 2 k.p.c.), że w wypadku cofnięcia pozwu obowiązek zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, na jego żądanie, obciąża powoda bez względu na przyczynę cofnięcia. Jednakże dopuszczalne jest odstępstwo od tej zasady w sytuacji, gdy powód wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia pozwu. W rozumieniu przepisów o kosztach procesu (art. 98 k.p.c.) pozwanego należy uznać wówczas za stronę przegrywającą sprawę (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r., II CZ 208/11, LEX nr 1214570, z dnia 10 lutego 2011r., IV CZ 111/10, LEX nr 898274).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego powód nie sprostał opisanym wyżej wymogom, nie można go zatem uznać za stronę wygrywającą tę sprawę częściowo. Ze szczegółowo opisanej w pisemnych motywach zaskarżonego postanowienia sekwencji wydarzeń wynika bowiem, że gdyby strona powodowa – w odpowiedzi na pismo pełnomocnika pozwanej z dnia 17 stycznia 2014r. – prawidłowo określiła osobę, z związku ze śmiercią której domaga się zachowku, to podlegające uwzględnieniu świadczenie zostałoby spełnione bez konieczności inicjowania niniejszego procesu.

W tych okolicznościach słusznie uznał Sąd Okręgowy, że w sprawie nie było podstaw do odstąpienia od wyżej opisanej reguły wynikającej z treści art. 203 § 2 k.p.c.

Z tych względów zażalenie podlegało oddaleniu, o czym z mocy art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak punkcie 1. sentencji.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Apelacyjny rozstrzygnął, jak w punkcie 2. na mocy art. 98 k.p.c. i § 6 pkt 2 w zw. z § 13 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013r., poz. 461 z późn. zm.).

SSA Anna Bohdziewicz SSA Ewa Tkocz SSA Ewa Jastrzębska