Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 21 lutego 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Anna Bohdziewicz

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2024 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. S. i D. S.

przeciwko Spółce (...) Spółce Akcyjnej w B.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 22 sierpnia 2023 r.,

sygn. akt I Cgg 32/21

postanawia:

odrzucić apelację.

SSA Anna Bohdziewicz

Sygn. akt I ACa 2862/23

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od pozwanej Spółki (...) Spółki Akcyjnej w B. łącznie na rzecz powodów D. S. i B. S. kwotę 207 688,62 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 14 lipca 2022 r. do dnia zapłaty (pkt 1), zasądził od pozwanej spółki na rzecz powodów kwotę 10 800 złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu (pkt 2) oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Katowicach kwotę 21 662,77 złotych z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych, od ponoszenia których powodowe byli zwolnieni z mocy ustawy (pkt 3).

Powodowie, zastępowani przez profesjonalnego pełnomocnika, wnieśli od powyższego wyroku apelację, zaskarżając go, jak wskazali, w pkt 1. w części nieuwzględniającej roszczenia o zasądzenie kwoty 92 312 złotych z tytułu utraty wartości rynkowej nieruchomości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucili:

1. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy:

a) sprzeczność istotnych ustaleń sądu I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego,

b) naruszenie art. 227 k.p.c. przez nierozpoznanie istoty sprawy,

c) naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez wydanie orzeczenia bez wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego,

d) naruszenie art. 321 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że pismem z 12 lipca 2023 r. pełnomocnik powodów dokonał ograniczenia żądania pozwu,

e) naruszenie art. 193 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że w realiach sprawy doszło do ograniczenia żądania pozwu do kwoty 207 688,62 zł;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 363 § 1 i 2 k.c. przez zasądzenie wyłącznie kosztów remontu i naprawy nieruchomości, z pominięciem utraty wartości nieruchomości na skutek zaistniałych w niej szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powodowie wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1. przez zasądzenie na ich rzecz od pozwanej spółki kwoty 300 000 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanej odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na ich rzecz od pozwanej kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powodów podlegała odrzuceniu jako niedopuszczalna z uwagi na brak substratu zaskarżenia, ponieważ wniesiona została od rozstrzygnięcia nieistniejącego (sententia non existens).

Powodowie sformułowali w pozwie żądanie zasądzenia na ich rzecz od pozwanej spółki kwoty 320 000 złotych z tytułu odszkodowania za szkodę wyrządzoną ruchem zakładu górniczego w stanowiącej ich własność nieruchomości w wysokości kosztów rektyfikacji i remontu budynku mieszkalnego, ogrodzenia i podjazdu, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanej odpisu pozwu do dnia zapłaty. W toku postępowania, po doręczeniu im odpisu opinii sporządzonej przez biegłego z zakresu budownictwa, powodowie wskazali, że wnoszą o zasądzenie na ich rzecz kwoty 207 688,62 złotych (która to kwota odpowiadała ustalonemu przez biegłego kosztowi naprawy budynku) z tytułu odszkodowania pieniężnego w wysokości kosztów naprawy budynku, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanej odpisu pozwu do dnia zapłaty, a także, w celu pełnej kompensacji szkody, o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego w celu wyliczenia odszkodowania w wysokości utraty wartości nieruchomości w związku z zaistniałymi szkodami górniczymi, względnie o zasądzenie na ich rzecz kwoty 65 000 złotych z tytułu utraty wartości nieruchomości w związku z wychyleniem budynku. Po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego powodowie nie rozszerzyli powództwa o żądanie zasądzenia odszkodowania z tytułu utraty wartości rynkowej nieruchomości.

Sentencja zaskarżonego wyroku zawiera jedynie rozstrzygnięcia korzystne dla powodów. W żadnym z punktów wyroku, w tym we wskazanym w petitum apelacji pkt 1., nie zawarto ani rozstrzygnięcia o oddaleniu powództwa w jakimkolwiek zakresie, ani postanowienia o umorzeniu postępowania w zakresie żądania zasądzenia od pozwanej spółki na rzecz powodów kwoty stanowiącej różnicę między kwotą dochodzoną pozwem a kwotą zasądzoną w pkt 1. wyroku oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od tej kwoty na skutek częściowego cofnięcia pozwu.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie wskazuje się, że nie można wnieść środka odwoławczego od orzeczenia, które nie zostało – w rozumieniu przepisów prawa procesowego – wydane. Chodzi tu zarówno o brak orzeczenia w ogóle, jak i o brak w wydanym orzeczeniu rozstrzygnięcia o określonym żądaniu lub jego części. Brak w pisemnej sentencji wyroku rozstrzygnięcia o całości żądania pozwu powoduje, że co do pominiętej części wyrok nie istnieje, a skutku tego nie można wyłączyć ani przy ustnym ogłoszeniu wyroku, ani przez stwierdzenie nieistniejącego orzeczenia w pisemnym uzasadnieniu. W razie pominięcia przez sąd pierwszej instancji rozstrzygnięcia (pozytywnego lub negatywnego) o zgłoszonym żądaniu lub o jego części, strona powinna złożyć przewidziany w art. 351 § 1 k.p.c. wniosek o uzupełnienie orzeczenia, który nie konkuruje ze środkami odwoławczymi, lecz stanowi remedium mogące otworzyć stronie drogę do skutecznego wniesienia apelacji (zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego: z 25 stycznia 2001 r., III CKN 1382/00, z 19 lipca 2006 r., I CZ 35/06 oraz z 4 kwietnia 2018 r., V CZ 18/18). Na fakt, że Sąd Okręgowy w istocie nie orzekł o całości żądania pozwu (w której to sytuacji aktualizuje się hipoteza art. 351 § 1 k.p.c.), wskazali przy tym sami powodowie w uzasadnieniu apelacji.

Wobec powyższego apelacja jako niedopuszczalna podlegała oddaleniu na podstawie art. 373 § 1 k.p.c., o czym orzeczono w sentencji postanowienia.

SSA Anna Bohdziewicz