Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 września 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SSA Roman Sugier
Sędziowie :	SA Ewa Jastrzębska SA Joanna Naczyńska (spr.)
Protokolant :	Judyta Jakubowska

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2020 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa PROKURA Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W.

przeciwko P.H.U. (...) spółce jawnej w W., A. K. i T. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 1 sierpnia 2019 r., sygn. akt I C 869/18

1)  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 126 181,89 (sto dwadzieścia sześć tysięcy sto osiemdziesiąt jeden i 89/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 21 maja 2018 r. do dnia zapłaty, przy czym zastrzega pozwanym A. K. i T. K. prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie ich odpowiedzialności do czasu stwierdzenia bezskuteczności postępowania egzekucyjnego wobec pozwanej Spółki;

b)  oddala powództwo w pozostałej części;

c)  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 10 966 (dziesięć tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt sześć) złotych z tytułu kosztów procesu, przy czym zastrzega pozwanym A. K. i T. K. prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie ich odpowiedzialności do czasu stwierdzenia bezskuteczności postępowania egzekucyjnego wobec pozwanej Spółki;

d)  przyznaje adwokatowi Ł. B. od Skarbu Państwa -Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej 4 428 (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) złotych, w tym 828 (osiemset dwadzieścia osiem) złotych podatku od towarów i usług, z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu;

2)  oddala apelację w pozostałej części;

3)  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 9 790 (dziesięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt) złotych z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego, przy czym zastrzega pozwanym A. K. i T. K. prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie ich odpowiedzialności do czasu stwierdzenia bezskuteczności postępowania egzekucyjnego wobec pozwanej Spółki;

SSA Ewa Jastrzębska SSA Roman Sugier SSA Joanna Naczyńska

Sygn. akt I ACa 1017/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 1 sierpnia 2019r. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej oddalił powództwo Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. przeciwko P.H.U. (...) spółce jawnej w W., A. K. i T. K. o zapłatę 146.675,40zł, której to kwoty powód dochodził z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia złożenia pozwu. Nadto, zasądził od powoda na rzecz pozwanych 5400zł z tytułu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, że :

19 kwietnia 2011r. (...) Bank (...) SA zawarł z pozwaną Spółką umowę kredytu obrotowego (...) nr (...) w rachunku bieżącym (...). Na mocy tej umowy pozwana Spółka otrzymała kredyt odnawialny w ramach limitu kredytowego wynoszącego 150.000zł na okres do 19 kwietnia 2012r. Umowa przewidywała możliwość jej wypowiedzenia przez Bank w przypadku niedotrzymania przez Spółkę warunków udzielenia kredytu z zachowaniem 30-dniowego terminu. W umowie wskazano, że spłata kredytu jest zabezpieczona m. in. przez weksel własny in blanco wystawiony przez pozwaną Spółkę, a poręczony przez obu jej Wspólników wraz z deklaracją wekslową wystawcy i poręczycieli (k. 183-185). Okres obowiązywania umowy o kredyt został wydłużony aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012r. do 18 kwietnia 2013r. (k.186-189). Pozwani T. K. i A. K. są wspólnikami pozwanej Spółki.

6 maja 2013r. strony umowy o kredyt, tj. (...) Bank (...) SA i pozwana Spółka zawarły ugodę, w której uzgodniły, że saldo zobowiązań pozwanej Spółki z tytułu umowy o kredyt na dzień 6 maja 2013 r. wynosi 144.193,72 zł, w tym: kapitał – 140.440,67 zł, odsetki – 3.753,05 zł i postanowiły, że spłata tego zadłużenia wraz z dalszymi odsetkami umownymi nastąpi w 12 miesięcznych ratach płatnych w okresie od 28 maja 2013 r. do 28 kwietnia 2014r. Bank zastrzegł sobie prawo rozwiązania umowy ugody za 30-dniowym wypowiedzeniem, m. in. w przypadku nie przystąpienia przez pozwaną Spółkę do spłaty zadłużenia w terminie lub niedotrzymania warunków umowy ugody, w szczególności nieterminowej spłaty dwóch kolejnych rat. Strony ugody postanowiły, że rozwiązanie umowy spowoduje postawienie całości zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności oraz, że w takim przypadku Bank zastosuje dla tego zadłużenia oprocentowanie właściwe dla kredytów przeterminowanych (k.190-191).

25 września 2013r. (...) Bank (...) SA wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym stwierdził, że na dzień wystawienia tego tytułu w księgach banku figuruje wymagalne zadłużenie pozwanej Spółki z tytułu umowy o kredyt obrotowy (...) nr (...) z 19 kwietnia 2011r., zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012 r. oraz umową ugody z 6 maja 2013 r., na które składa się: należność główna – 140.440,67 zł, odsetki za okres od 4 czerwca 2013 r. do 24 września 2013 r. naliczane według zmiennej stopy procentowej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP – 10.298,99 zł, koszty związane z dochodzeniem spłaty – 155 zł, dalsze odsetki od 25 września 2013r. od należności głównej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (k.28). Tytuł ten został zaopatrzony w sądową klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej z 5 marca 2014r.; sygn. VI GCo 596/13 (k.29).

25 października 2013r. (...) Bank (...) SA wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym stwierdził, że na dzień wystawienia tego tytułu w księgach banku figuruje wymagalne zadłużenie dłużników solidarnych T. K. i A. K. z tytułu poręczenia weksla in blanco stanowiącego zabezpieczenie spłaty kredytu obrotowego (...) udzielonego pozwanej Spółce na podstawie umowy nr (...) z 19 kwietnia 2011r., zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012r. oraz umową ugody z 6 maja 2013r., na które składa się: należność główna – 140.440,67 zł, odsetki za okres od 4 czerwca 2013r. do 24 października 2013r. naliczane według zmiennej stopy procentowej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP – 12.145,89zł, koszty związane z dochodzeniem spłaty – 222zł, dalsze odsetki od 25 października 2013r. od należności głównej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (k.30-31). Tytuł ten został zaopatrzony w sądową klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej z 6 listopada 2014r.; sygn. VI GCo 2615/13 (k.32).

27 marca 2014 r. (...) SA zawarł z pozwaną Spółką kolejną umowę ugody, uzgadniając, że saldo zadłużenia pozwanej Spółki na dzień 27 marca 2014r. z tytułu umowy o kredyt obrotowy (...) nr (...) z 19 kwietnia 2011r., zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012r. oraz umową ugody z 6 maja 2013r., wynosi 144.121,46zł, w tym kapitał – 137.708,56zł i odsetki – 6.412,90 zł. Strony ugody postanowiły, że spłata tego zadłużenia wraz z dalszymi odsetkami umownymi nastąpi w 36 miesięcznych ratach płatnych w okresie od 28 kwietnia 2014r. do 28 marca 2017r., zgodnie z harmonogramem stanowiącym integralną część umowy. Bank zastrzegł sobie prawo rozwiązania umowy ugody za 30-dniowym wypowiedzeniem m. in. w przypadku nie przystąpienia przez pozwaną Spółkę do spłaty zadłużenia w terminie lub niedotrzymania warunków umowy ugody, w szczególności nieterminowej spłaty dwóch kolejnych rat. Strony ugody postanowiły, że rozwiązanie umowy powoduje postawienie całości zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności i uprawnia Bank do naliczania od tego zadłużenia oprocentowanego właściwego dla kredytów przeterminowanych (k.24-27).

Pismem z 8 lipca 2015r. (...) SA wypowiedział pozwanej Spółce warunki spłaty zobowiązań wynikających z umowy kredytu nr (...) z 19 kwietnia 2011r. ze zmianami określonymi w umowie ugody z 27 marca 2014r. z powodu braku spłaty zobowiązań zgodnie z określonym w ugodzie planem spłaty, wskazując, że wysokość zobowiązań z tytułu kredytu, objętych ugodą wynosi 121.263,25 zł, w tym kapitał – 114.980 zł, odsetki bieżące – 3.910,90 zł, odsetki zaległe – 2.177,06 zł, odsetki za nieterminową spłatę - 65,29 zł, prowizje i opłaty – 130zł. Pismo to zostało doręczone pozwanym Spółce oraz T. K. i A. K. w dniu 27 lipca 2015r. (k. 226-229)

Umową przelewu wierzytelności z 19 grudnia 2016r. (...) SA zbył na rzecz powoda wierzytelności wymienione w załączniku nr 1 - Liście wierzytelności, która obejmowała wierzytelność wobec pozwanej Spółki wynikającą z umowy nr (...) z 25 kwietnia 2013r. w wysokości 135.473,51zł, w tym kapitał – 114.980zł, odsetki – 20.493,51zł (k.37 -124). W piśmie datowanym na 29 grudnia 2016r. (...) SA potwierdził, że zapłata ceny za zbyte wierzytelności nastąpiła w dniu 21 grudnia 2016r. (k.125).

Pismem z 10 stycznia 2017r. (...) SA zawiadomił pozwaną Spółkę, że umową z 19 grudnia 2016r. dokonał przelewu wierzytelności z umowy nr (...) na rzecz powoda. Oświadczył także, że na dzień 21 grudnia 2016 r. zadłużenie pozwanej wynosiło 135.473,51zł, w tym kapitał – 114.980zł, odsetki – 20.493,51zł (k.129)

Na wniosek (...) SA komornik sądowy postanowieniami z 16 lutego 2017 r. umorzył postępowania egzekucyjne prowadzone przeciwko pozwanej Spółce i pozwanym wspólnikom Spółki w oparciu o bankowe tytuły egzekucyjne (k.35-26, 28v i 31).

Pismem z 4 września 2017r. powód poinformował pozwaną Spółkę, a pismami z 14 września 2017r. pozostałych pozwanych, że nabył od (...) SA wierzytelność wynikającą z umowy nr (...) z 25 kwietnia 2013r. i zaproponował ustalenie dogodnych warunków spłaty zadłużenia w kwocie 141.052,40 zł (k.128).

(...) SA w piśmie z 19 lutego 2018r., kierowanym do powoda, potwierdził, że 19 grudnia 2016r. zawarł umowę sprzedaży wierzytelności z powodem, na mocy której zbył na rzecz powoda wierzytelność wynikającą z umowy nr (...) kredytu obrotowego (...) z 19 kwietnia 2011 r. (zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012 r. oraz umową ugody z 6 maja 2013 r.) wobec pozwanej Spółki. Oświadczył też, że zadłużenie z tytułu tej umowy zostało z dniem 25 kwietnia 2013r. przeniesione na rachunek kredytowy (...) SA o numerze (...) (k.23).

16 marca 2018r. powód wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej nr (...) (...), w którym stwierdził, że 19 grudnia 2016r. nabył od (...) SA wierzytelność wobec pozwanej Spółki i pozostałych pozwanych wynikającą z umowy rachunku bankowego nr (...) w wysokości 145.374,39 zł, w tym 114.980 zł należności głównej i 30.394,39 zł odsetek (k.22).

Poddając powyższe ustalenia ocenie prawnej, Sąd Okręgowy:

Wyjaśnił, że wprawdzie zgodnie z art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, jednakże powód nie wykazał, aby nabyta przez niego od (...) SA w tym trybie wierzytelność na mocy umowy z 19 grudnia 2016r. stanowiła wierzytelność, której istnienie i wysokość dowodził, ponieważ treść umowy przelewu wierzytelności, a w szczególności jej załącznika nr 1, zawierającego listę wierzytelności objętych cesją, wskazuje, że przedmiotem cesji nie była wierzytelność wynikająca z umowy kredytu nr (...) z 19 kwietnia 2011r., zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012r., a następnie umową ugody z 6 maja 2013r. oraz kolejną umową ugody z 27 marca 2014r., lecz wierzytelność wobec pozwanej Spółki, wynikająca z innej umowy - nr (...) z 25 kwietnia 2013r. Przyjął, że nie można uznać, że przeniesiona na powoda wierzytelność jest tożsama z wierzytelnością wynikającą z umowy kredytu, która została złożona do akt sprawy na tej tylko podstawie, że wskazana w liście wierzytelności kwota zaległego kapitału (114.980 zł) jest tożsama z kwotą wskazaną jako zaległy kapitał w piśmie (...) SA z 8 lipca 2015r. stanowiącym wypowiedzenie warunków spłaty kredytu, ponieważ pismo 8 lipca 2015r. jest jedynie jednostronnym oświadczeniem wierzyciela, niepotwierdzonym przez dłużnika, a więc stanowi dowód jedynie tego, że wierzyciel złożył oświadczenie o danej treści (art. 245 k.p.c.). Ponadto, pismo to nie zawiera innych elementów opisujących wierzytelność będącą przedmiotem cesji, które wskazywałyby na tożsamość tej wierzytelności z wierzytelnością wynikającą z umowy kredytu z 19 kwietnia 2011r. zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012r., a następnie objętej umową ugody z 6 maja 2013r. oraz kolejną umową ugody z 27 marca 2014r. Podkreślił, że także treść: umowy stanowiącej podstawę istnienia wierzytelności, tj. umowy kredytu z 19 kwietnia 2011r., aneksu nr (...) do tej umowy z 19 kwietnia 2012 r., ugody z 6 maja 2013 r. i ugody z 27 marca 2014 r., nie pozwalają na ustalenie, że wynikająca z nich wierzytelność została objęta umową przelewu.

Zaznaczył, że powód profesjonalnie zajmuje się nabywaniem wierzytelności, a więc należy oczekiwać od niego staranności przy dokonywaniu czynności prawnych. Określenie zatem w umowie cesji będącej jej przedmiotem wierzytelności bez powołania się na jej źródło, tj. umowę o kredyt nr (...) z 19 kwietnia 2011r. zmienioną aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012r., a następnie umową ugody z 6 maja 2013r. oraz kolejną umową ugody z 27 marca 2014r., lecz z powołaniem się na umowę nr (...) z 25 kwietnia 2013r., nie może prowadzić do wniosku, że powód chciał objąć cesją wierzytelność wynikającą z tego pierwszego źródła. Zaznaczył, że prawa powoda do wierzytelności dochodzonej pozwem nie wykazuje wystawiony przez powoda w dniu 16 marca 2018r. wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej nr (...) (...), w którym powód stwierdził, że 19 grudnia 2016r. nabył od (...) SA wierzytelność wobec pozwanej Spółki wynikającą z umowy rachunku bankowego nr (...) w wysokości 145.374,39zł, w tym 114.980zł należności głównej i 30.394,39zł odsetek. Dokument ten nie ma bowiem w postępowaniu cywilnym mocy dokumentu urzędowego (art. 194 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi), co zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. stanowiłoby dowód tego, co zostało w nim zaświadczone.

Odnosząc się dodatkowo do roszczenia skierowanego do A. K. i T. K. stwierdził, że umowa cesji z 19 grudnia 2016r. w ogóle nie obejmowała wierzytelności wobec tych pozwanych oraz, że nie można zgodzić się z powodem, że skoro w załączniku nr 1 – liście wierzytelności wymieniono pozwaną Spółkę, to przelew ten obejmuje także wierzytelność wobec T. K. i A. K.. Przelew wierzytelności powinien bowiem precyzyjnie (w sposób jednoznaczny) określać, które wierzytelności są jego przedmiotem. Zauważył, że pozwani T. K. i A. K. mieli zabezpieczyć spłatę kredytu jako poręczyciele wekslowi, zatem dochodząc od nich zapłaty powód powinien wykazać, że stał się ich wierzycielem w drodze indosu wekslowego (zaś powód nie przedstawił dokumentu weksla i deklaracji wekslowej, z których wynikałoby zobowiązanie wekslowe T. K. i A. K.). Oznacza to, że odpowiedzialność T. K. i A. K. mogłaby być oceniana jedynie w ramach odpowiedzialności wspólników spółki jawnej za zobowiązania spółki. Podstawę tej odpowiedzialności stanowiłyby regulacje art. 22 § 2 i art. 31 § 1 i 2 k.s.h., stanowiące, że każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, przy czym wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika), co jednak nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 16 października 2011r., I CSK 788/10, Lex nr 1101645; Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 18 grudnia 2008 r., IACa 726/08, Lex nr 508532). Do tego niezbędne byłoby jednak wykazanie odpowiedzialności pozwanej Spółki jawnej, a tej nie udowodniono.

Podsumowując, wobec braku wykazania przez powoda legitymacji do dochodzenia wobec pozwanych zapłaty wierzytelności z tytułu umowy kredytu nr (...) z 19 kwietnia 2011r. zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012 r., a następnie umową ugody z 6 maja 2013r. oraz kolejną umową ugody z 27 marca 2014r. uznał powództwo za bezzasadne i na tej postawie je oddalił. Na podstawie art. 98 § 1 i 3, art. 109 § 2 k.p.c. obciążył powoda, jako stronę przegrywającą kosztami procesu, zasądzając od niego na rzecz pozwanych 5.400 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, która to kwota odpowiadała stawce minimalnej określonej w §2 pkt 6 w zw. z §15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800; z późn. zm.).

Apelację od wyroku wniósł powód, domagając się jego zmiany przez zasądzenie od pozwanej Spółki i pozwanych jej wspólników solidarnie 146 675,40zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu, a także kosztów procesu za obie instancje. Alternatywnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Apelację oparł o zarzuty naruszenia przepisów postępowa, tj. art. 233§ 1 k.p.c. przez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i:

- przyjęcie, że powód nie wykazał skuteczności nabycia wierzytelności od pierwotnego wierzyciela, gdyż w załączniku nr 1 do umowy przelewu wierzytelności wskazano na nr (...) i datę 25 kwietnia 2013r., podczas gdy dochodzona wierzytelność wynikała z umowy nr (...) z 19 kwietnia 2011r. i brak jest elementów, które wskazywałyby na tożsamość tych wierzytelności, mimo że w oświadczeniu z 19 lutego 2018r. pierwotny wierzyciel - (...) SA wprost wskazał, że zadłużenie z tytułu umowy o kredyt nr (...) z 19 kwietnia 2011r. z dniem 25 kwietnia 2013r. zostało przeniesione na rachunek kredytowy nr (...), a więc jest to ta sama wierzytelność, która została scedowana na powoda w dniu 19 grudnia 2016r.;

- uznanie, że zgromadzone w sprawie dowody nie pozwalają na ustalenie tożsamości wierzytelności objętej cesją wierzytelności z wierzytelnością wynikającą z umowy o kredyt z 19 kwietnia 2011r., zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012 r., a następnie umową ugody z 6 maja 2013r. oraz kolejną umową ugody z 27 marca 2014r. i odmówienie w tym zakresie mocy dowodowej dokumentom pochodzącym od pierwotnego wierzyciela i powoda, które choć prywatne powinny być oceniane w kontekście wszelkich dowodów i okoliczności sprawy, w tym też faktu posiadania przez powoda dokumentacji oraz danych pozwanych, co jednoznacznie wskazuje na skuteczne nabycie przez powoda dochodzonej pozwem wierzytelności;

- uznanie, że umowa cesji wierzytelności z 19 grudnia 2016r. nie obejmuje wierzytelności wobec pozwanych (...) Spółki jawnej – (...) i T. K., podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności posiadanej i przedłożonej przez powoda dokumentacji, w tym dokumentacji kredytowej, bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z 25 października 2013r. zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności, dokumentacji egzekucyjnej oraz danych osobowych tych osób wynika wniosek odmienny, że odpowiadają oni za zadłużenie pozwanej Spółki, której są wspólnikami, jako dłużnicy solidarni na podstawie art. 22§2 k.s.h. i art. 31§ 1 i 2 k.s.h.

Zarzucił również Sądowi Okręgowemu:

- naruszenie art. 231 k.p.c. przez przyjęcie, że powód nie wykazał faktu nabycia wierzytelności wobec pozwanych od (...) SA, mimo posiadania przez powoda i przedłożenia dokumentacji w sprawie oraz danych osobowych pozwanych; a także przez przyjęcie, że powód nie wykazał odpowiedzialności A. K. i T. K. na tej podstawie, że nie zostali oni wymienieni w wykazie nabytych w drodze cesji wierzytelności, podczas gdy odpowiadają oni jako dłużnicy solidarni razem z pozwaną Spółką - na podstawie art. 22§2 k.s.h. i art. 31§ 1 i 2 k.s.h., a odpowiedzialność Spółki została wykazana przedłożonymi dokumentami;

- naruszenie art. 328§2 k.p.c. przez niedostateczne wyjaśnienie motywów, którymi się kierował pomijając treść oświadczenia (...) SA z 19 lutego 2018r. oraz wynikające z niego okoliczności, mimo że dowód z tego dokumentu został przeprowadzony.

Nadto, zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 509 k.c. przez jego błędną wykładnię i uznanie, że do skutecznego przelewu wierzytelności konieczne jest dokładne wskazanie w umowie cesji wszelkich danych wierzytelności, podczas gdy wystarczające jest takie jej oznaczenie, które pozwala na identyfikację z jakiego stosunku pochodzi.

Wniósł o uzupełnienie postępowania dowodowego przez przeprowadzenie dowodów z dokumentów - trzech pism (...) z 16 sierpnia 2013r. - wezwań do zapłaty, w celu potwierdzenia tożsamości wierzytelności wynikającej z umowy oznaczonej nr (...) oraz oznaczonej nr (...).

Pozwani A. K. i T. K., działając w imieniu pozwanej, w piśmie datowanym na 9 stycznia 2020r. wnieśli o oddalenie apelacji oraz o nieuwzględnienie zgłoszonych w niej wniosków dowodowych jako spóźnionych. Wywodzili, że Sąd Okręgowy trafnie stwierdził brak tożsamości wierzytelności z umowy oznaczonej nr (...) z 19 kwietnia 2011r. i wierzytelności z umowy oznaczonej nr (...) z 27 marca 2014r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne stanowiące podstawę rozstrzygnięcia wynikają z przedłożonych przez powoda dokumentów prywatnych, których treść jest jednoznaczna, nie była i nie jest na etapie postępowania apelacyjnego kwestionowana przez żadną ze stron. Sporną pozostaje jedynie ocena treści tych dokumentów w aspekcie ustalenia, czy powód nabył od (...) SA w drodze cesji wierzytelność wobec pozwanej Spółki z tytułu umowy o kredyt z 19 kwietnia 2011r. nr (...).

Przychylając się do wniosku powoda o uzupełnienie postępowania dowodowego, Sąd Apelacyjny ustalił, że pismami datowanym na 16 sierpnia 2013r. (...) SA wezwał odrębnie każdego z pozwanych do zapłaty zaległości z tytułu umowy nr (...) ( (...)) w kwocie 148 432,15zł, w tym 140 440,67zł z tytułu kapitału; 7 836,48zł z tytułu odsetek i 155zł z tytułu prowizji i opłat. Przeprowadzenie dowodu z tychże dokumentów nie spowodowało zwłoki w procesowaniu w sprawie, można też uznać, że potrzeba powołania się na ich treść w postępowaniu apelacyjnym wynikła z nie podzielenia przez Sąd Okręgowy stanowiska powoda, że złożone do akt dokumenty są wystarczające dla uwzględnienia jego twierdzeń. Niemniej i bez treści tychże pism Sąd Apelacyjny nie podzielił konstatacji Sądu Okręgowego, że powód nie wykazał, że nabył od (...) SA wierzytelność wobec pozwanej Spółki wynikającą z umowy o kredyt nr (...) z 19 kwietnia 2011r.

Dla wykazania skuteczności umowy przelewu wierzytelności, stosownie do art. 511 k.c. niezbędne jest bowiem jedynie "stwierdzenie" przelewu wierzytelności pismem. Przepis ten nie wymaga zawarcia umowy przelewu w formie pisemnej. Czym innym jest dokonanie czynności prawnej w formie pisemnej, a czym innym "stwierdzenie" pismem, że określona czynność została dokonana. "Stwierdzenie pismem" nie odnosi się do formy czynności prawnej, a jedynie do istnienia pisma stwierdzającego, że umowa przelewu została przez strony zawarta. Oznacza to, że brak przedłożenia przez powoda umowy cesji, która oznaczałaby wierzytelność będącą jej przedmiotem numerem wskazanym w umowie o kredyt (nr (...)) i datą zawarcia tej umowy (19 kwietnia 2011r.) nie stanowi wystarczającej podstawy do przyjęcia, że umowa cesji takiej wierzytelności nie została skutecznie zawarta. Wymóg zawarcia umowy przelewu wierzytelności w formie pisemnej nie został też zastrzeżony w umowie o kredyt, aneksie nr (...) do tej umowy, ani w żadnej z ugód.

Powód przedłożył oświadczenie (...) SA z 19 lutego 2018r., z którego wynikało, że 19 grudnia 2016r. Bank ten scedował na powoda wierzytelność wobec pozwanej Spółki wynikającą z umowy nr (...) kredytu obrotowego (...), postawionego do dyspozycji jako kredyt w rachunku bieżącym (...) z 19 kwietnia 2011r., zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012r. oraz umową ugody z 6 maja 2013r. W oświadczeniu tym wyjaśniono, że wymagalne zadłużenie z tytułu przedmiotowej umowy zostało z dniem 25 kwietnia 2013r. przeniesione na rachunek kredytowy, któremu w systemie informatycznym (...) SA został nadany nr (...) oraz wskazano, że oświadczenie to wydaje w celu potwierdzenia przysługującego powodowi prawa własności wierzytelności opisanej powyżej na potrzeby skutecznego wykonanie przez powoda uprawnień z tej wierzytelności i jej zabezpieczeń (k.23). Tej treści oświadczenie stanowiło pisemne stwierdzenie przelewu wierzytelności w rozumieniu art. 511 k.c., a jednocześnie w powiązaniu z treścią wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej nr (...) (...) wystawionego przez powoda stanowiło sprostowanie niedokładności w oznaczeniu wierzytelności wobec pozwanej Spółki, którą powód nabył od (...) SA.

Do kwestii zmiany oznaczenia umowy o kredyt i nadania jej nowego numeru odnosił się już § 3 pkt. 7 ugody z 27 marca 2014r., którą (...) SA zawarł z pozwaną Spółką reprezentowaną przez oboje wspólników - A. K. i T. K.. Uzgodniono w nim, że na potrzeby spłaty wierzytelności objętej ugodą Bank otworzył rachunek nr (...) (k.25). Także w piśmie datowanym na 8 lipca 2015r., które (...) SA skierował do pozwanej Spółki, a które zostało doręczone także pozwanym A. K. i T. K. znalazło się oświadczenie Banku, że wypowiada warunki spłaty zobowiązań wynikających z umowy kredytu nr (...) z 19 kwietnia 2011r. ze zmianami, określone w umowie ugody z 27 marca 2014r. Również w piśmie datowanym na 10 styczna 2017r. (...) SA zawiadomił pozwaną Spółkę o cesji wierzytelności z umowy nr (...). Dokumenty te wykazywały, że zarówno pozwana Spółka, jak i jej wspólnicy A. K. i T. K. mieli świadomość tego, że umowa kredytu nr (...) od 25 kwietnia 2013r. oznaczana była przez (...) SA także numerem (...). W zestawieniu z tymi dokumentami treść umowy przelewu wierzytelności także nie sprzeciwiała się wnioskowi, że powód nabył w drodze cesji wierzytelność wobec pozwanej z umowy kredytu nr (...) z 19 kwietnia 2011r., zmienionej aneksem nr (...) z 19 kwietnia 2012r. oraz umową ugody z 6 maja 2013r., której to umowie w dniu 25 kwietnia 2013r. (...), za aprobatą pozwanych nadał numer (...).

Powyższe konkluzje legły u podstaw przyjęcia przez Sąd Apelacyjny, że powód wykazał, iż nabył w drodze cesji opisaną w pozwie wierzytelność wobec pozwanej Spółki. Pozwani kwestionowali wysokość swych zobowiązań z tytułu tej wierzytelności, niemniej w umowie ugody z 8 lipca 2015r. potwierdzili, że dług pozwanej Spółki wynosi 121 263,25zł, w tym 114.980zł z tytułu niespłaconego kapitału kredytu (ugodę podpisali A. K. i T. K. w imieniu pozwanej Spółki oraz w imieniu własnym, jako poręczyciele wekslowi). Pozostałą część uznanego długu stanowiły skapitalizowane odsetki bez wskazania sposobu ich wyliczenia, prowizje i opłaty. Żądaniem pozwu powód objął wskazaną w umowie cesji kwotę 146.675,40zł, na którą składały się sumy 114.980zł z tytułu niespłaconego kapitału; 20.493,51zł z tytułu odsetek naliczonych przez pierwotnego wierzyciela (bez wskazania sposobu ich wyliczenia) i 11.201,89zł z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych przez powoda od kapitału od dnia cesji wierzytelności do dnia poprzedzającego złożenie pozwu. Jako, że dług z umowy kredytu jest długiem oddawczym, ciężar wykazania, że został spłacony obciążał pozwanych. Pozwani nie wykazali, aby po zawarciu ugody wpłacili na rzecz pierwotnego wierzyciela, bądź powoda jakiekolwiek sumy, które obniżyłyby saldo niespłaconego kapitału kredytu poniżej kwoty 114.980zł. Żądanie zasądzenia tej kwoty było zatem zasadne – znajdowało podstawę w regulacji art. 509 § 1 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 Prawa bankowego i postanowieniami umowy o kredyt z 19 kwietnia 2011r. Jako, że mimo zarzutów pozwanych powód nie wykazał w jaki sposób: od jakich kwot, za jaki okres czasu i w jakiej wysokości naliczone zostały pozwanej Spółce odsetki w dochodzonej pozwem kwocie 20.493,51zł, co uniemożliwiało identyfikację roszczenia (w tym ustalenie w jakiej części powód dochodzi odsetek objętych ugodą), a także ocenę prawidłowości i zasadności naliczenia tych odsetek - roszczenie o zapłatę tej kwoty nie mogło zostać uznane za uprawnione i wykazane. Natomiast roszczenie o zapłatę skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie od niespłaconego kapitału, tj. od 114.980zł za okres od dnia przelewu wierzytelności, tj. od 19 grudnia 2016r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu, tj. do 20 maja 2018r. w wysokości 11.201,89zł było uprawnione - w świetle regulacji art. 481§1 k.c.; a roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych od dnia wniesienia pozwu, tj. od 21 maja 2018r. tych odsetek i niespłaconego kapitału, a zatem od kwoty 126 181,89zł (114.980+11.201,89zł) - w regulacji art. 482 k.c.

Podsumowując powód wykazał zasadność żądania zapłaty od pozwanej Spółki 126 181,89zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 21 maja 2018r. W takim też zakresie powództwo należało uwzględnić wobec pozwanych (...) Spółki – (...) i T. K., a to w oparciu o art. 22§2 k.s.h., zgodnie z którym każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami i w oparciu o art. 31 § 1. k.s.h. stanowiący, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny – w oparciu o art. 386§1 k.p.c. – zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanej Spółki i obu pozwanych Wspólników na rzecz powoda solidarnie 126 181,89zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 21 maja 2018r. do dnia zapłaty, zastrzegając pozwanym A. K. i T. K. prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie ich odpowiedzialności do czasu stwierdzenia bezskuteczności egzekucji wobec pozwanej Spółki, a w dalej idącym zakresie powództwo oddalił, jako niewykazane. Rozstrzygnięcie to implikowało przyjęcie, że powód utrzymał się ze swym roszczeniem w 86%, w konsekwencji czego – stosownie do art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. w zw. z art. 108§1 k.p.c. w takim też stosunku pozwani powinni zostać obciążeni kosztami procesu. Jako, że pozwani w postępowaniu przed Sądem Okręgowym nie ponieśli żadnych kosztów, a powód poniósł opłatę sądową od pozwu - 7.334zł, koszt wynagrodzenia pełnomocnika w stawce minimalnej określonej w § 2 pkt. 6 rozporządzenia z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych - 5.400zł i opłatę skarbową od pełnomocnictwa, łącznie 12.751zł, Sąd Apelacyjny zmieniając zaskarżony wyrok zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 10.966zł z tytułu zwrotu kosztów procesu, także zastrzegając pozwanym prawo do powoływania się w toku egzekucji tych kosztów na czasowe ograniczenie odpowiedzialności, tj. do czasu stwierdzenia bezskuteczności egzekucji wobec pozwanej Spółki. Nadto, na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z 26 maja 1982r. Prawo o adwokaturze w zw. z §8 pkt. 6 i §4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu przyznał reprezentującemu pozwanych Wspólników od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej 4.428zł, w tym 828 zł podatku od towarów i usług, z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu.

W dalej idącym zakresie - w oparciu o art. 385 k.p.c. - Sąd oddalił apelację, jako bezzasadną. Ważąc na ostateczny wynik sporu, implikujący przyjęcie, że powód utrzymał się ze swym roszczeniem także w postępowaniu apelacyjnym w 86% - na podstawie do art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. w zw. z art. 108§1 k.p.c. w takim też stosunku obciążył pozwanych kosztami procesu. Jako, że pozwani w postępowaniu apelacyjnym nie ponieśli żadnych kosztów, a powód poniósł opłatę sądową od apelacji - 7.334zł i koszt wynagrodzenia pełnomocnika w stawce minimalnej określonej w § 2 pkt. 6 w zw. z 10 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – 4.050zł, łącznie 11.384zł, Sąd Apelacyjny zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 9.790 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu, zastrzegając pozwanym prawo do powoływania się w toku egzekucji tych kosztów na czasowe ograniczenie odpowiedzialności, tj. do czasu stwierdzenia bezskuteczności egzekucji wobec pozwanej Spółki.

SSA Ewa Jastrzębska SSA Roman Sugier SSA Joanna Naczyńska