Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SO del. Aneta Pieczyrak-Pisulińska

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2021 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Miasta K.

przeciwko Skarbowi Państwa-Wojewodzie (...)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 3 marca 2021 r., sygn. akt I C 170/20

1)  zmienia zaskarżony wyrok

a)  w punkcie 1. w ten sposób, że powództwo oddala;

b)  w punkcie 2. w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz P. Generalnej Skarbu Państwa 10 800 (dziesięć tysięcy osiemset) złotych z tytułu kosztów procesu;

2)  zasądza od powoda na rzecz P. Generalnej Skarbu Państwa 8 100 (osiem tysięcy sto) złotych z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO del. Aneta Pieczyrak-Pisulińska

Sygn. akt I ACa 544/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Katowicach uwzględniając żądanie pozwu zasądził od pozwanego na rzecz Miasta K. 899 261,18 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 czerwca 2019 r. jako zwrot kosztów poniesionych na zaspokojenie roszczeń podmiotu prowadzącego parking, związanych z przechowaniem 92 pojazdów usuniętych z drogi publicznej oraz 55781 złotych kosztów procesu.

W uzasadnieniu sąd powołał następujące, niesporne ustalenia:

Prezydent Miasta wyznaczył zarządzeniami z 2004 r. i 2007 r. jednostki właściwe do usunięcia pojazdu z drogi w przypadkach określonych w art. 130a ust. 1 i 2 ustawy prawo o ruchu drogowym. W okresie od 2004 do 2010 r. Miasto K. zawarło z Przedsiębiorstwem (...) S.A. w K. kolejno 3 umowy, których przedmiotem były usługi parkowania i przechowywania pojazdów usuniętych z terenu miasta na koszt właściciela. Wynagrodzenie za te usługi określane było albo na podstawie uchwały Rady Miejskiej K. z 1.09.2003 r., albo przez samą umowę.

W czasie obowiązywania umów do 3 września 2010 r. powód poniósł koszty przechowywania w łącznej wysokości 899.261,18 złotych 92 szczegółowo opisanych pojazdów, które zostały usunięte z drogi, a następnie orzeczono ich przepadek. Do zapłaty tej kwoty z tytułu zwrotu kosztów związanych z przechowaniem pojazdów w okresie od chwili umieszczenia pojazdów wymienionych w zestawieniu na parkingu strzeżonym do dnia 3 września 2010 r. w terminie 14 dni, powód wezwał pozwanego pismem z 8 maja 2019 r., doręczonym 20 maja 2019 r.

Sąd pierwszej instancji stanął na stanowisku, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości, w oparciu o art. 49 ust. 6 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 38, zwanej dalej „ustawa o dochodach”) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 r., sygn. akt II CSK 195/11, z dnia 20 lutego 2015 r., sygn. akt V CSK 295/14), w myśl którego jednostka samorządu terytorialnego wykonująca zadania zlecone z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami otrzymuje z budżetu państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację tych zadań. Ponieważ zgodnie z ust. 5 i 6 tego przepisu dotacje celowe powinny być przekazywane w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zlecanych zadań, w przypadku niedotrzymania tego warunku jednostce samorządu terytorialnego przysługuje prawo dochodzenia w postępowaniu sądowym należnego świadczenia wraz z odsetkami w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych.

Przywołał również analizę zamian art. 130 a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 1997 Nr 98, poz. 602 ze zm., dalej „p.r.d.”), dokonaną przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 lipca 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. akt V CSK 516/17, w myśl którego pierwotnie w wypadkach wymienionych w ustawie pojazd mógł być usunięty z drogi na koszt właściciela, przez jednostkę wyznaczoną przez starostę i umieszczany na wyznaczonym przez starostę parkingu strzeżonym do czasu uiszczenia przez właściciela pojazdu opłaty za jego usunięcie i parkowanie w wysokości ustalonej przez radę powiatu, co oznaczało że w przypadku odebrania usuniętego pojazdu przez jego właściciela (osobę uprawnioną) koszty przechowania pojazdu ponosiła ta osoba.

W myśl ust. 10 art. 130a usunięty w trybie ustawy pojazd, nieodebrany w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia uznawano za porzucony i przechodził on na rzecz Skarbu Państwa z mocy ustawy. Na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz. U. Nr 134, poz. 1133), a następnie rozporządzenia z dnia 16 października 2007 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz. U. Nr 191, poz. 1377), o przejęciu pojazdu na rzecz Skarbu Państwa orzekał naczelnik właściwego miejscowo urzędu skarbowego (§ 8 ust. 1). Koszty usunięcia i przechowywania pojazdu ponosił właściciel tego pojazdu, zainteresowany jego odebraniem lub w przypadku jego nieodebrania po upływie 6 miesięcy od dnia usunięcia – Skarb Państwa na podstawie decyzji naczelnika właściwego urzędu skarbowego przyznającej przechowawcy zwrot kosztów przechowania pojazdu, wydanej na podstawie art. 102 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Na podstawie orzecznictwa administracyjnego (uchwała NSA z 29 listopada 2010 r., I OPS 1/10) przyjmowano także, że w sytuacji gdy właściciel usuniętego pojazdu nie odebrał pojazdu, jednostce wyznaczonej do prowadzenia parkingu może być przyznane wynagrodzenie za cały okres wykonywania dozoru nad pojazdem oraz zwrot kosztów związanych z jego wykonywaniem na podstawie art. 102 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w związku z § 3 pkt 1 lit. c rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 50, poz. 449), co uzasadniano tym, że podmiot prowadzący parking lub usuwający pojazd nie może być pozbawiony wynagrodzenia za 6 miesięcy tylko z tego względu, że pojazd nie został odebrany przez właściciela, a skoro czynności te wiążą się z zapewnieniem porządku i bezpieczeństwa w ruchu drogowym, czyli zadaniem publicznoprawnym finansowe następstwa tych działań powinien ponosić Skarb Państwa.

Regulacja ta uległa zmianie, w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 3 czerwca 2008 r. (P 4/06), stwierdzającego że art. 130a ust. 10 p.r.d. w zakresie, w jakim dopuszcza odjęcie prawa własności pojazdu bez prawomocnego orzeczenia sądu, jest niezgodny z art. 46, art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, że art. 130a ust. 11 pkt 3 p.r.d. jest niezgodny z art. 64 ust. 3 Konstytucji, a § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów jest niezgodny z art. 130a ust. 11 pkt 3 p.r.d. oraz z art. 92 ust. 1 i art. 46 Konstytucji. Przepisy te moc obowiązującą miały utracić z upływem dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw, co miało miejsce 11 czerwca 2008 r. Stan prawny ustawodawca dostosował do treści tego wyroku dopiero z dniem 4 września 2010 r., uchwalając ustawę z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 1018). Zgodnie z nowym brzmieniem art. 130a ust. 10 p.r.d., starosta w stosunku do pojazdu usuniętego z drogi, w przypadkach określonych w ust. 1 lub 2 art. 130a p.r.d., występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie jego przepadku na rzecz powiatu, jeżeli prawidłowo powiadomiony właściciel lub osoba uprawniona nie odebrała pojazdu w terminie 3 miesięcy od dnia jego usunięcia. Koszty związane z usuwaniem, przechowywaniem, oszacowaniem, sprzedażą lub zniszczeniem pojazdu powstałe od momentu wydania dyspozycji jego usunięcia do zakończenia postępowania ponosi osoba będąca właścicielem tego pojazdu w dniu wydania dyspozycji usunięcia pojazdu, a decyzję o zapłacie tych kosztów wydaje starosta. Ostatecznie Sąd Najwyższy uznał, że koszty przechowywania nieodebranych pojazdów także wówczas, gdy termin 6-miesięczny od dnia ich usunięcia, upłynął przed dniem 11 czerwca 2009 r. ponosi Skarb Państwa.

Opierając się o te wywody sąd pierwszej instancji uznał, że Skarb Państwa ponosi koszty przechowywania nieodebranych pojazdów także wówczas, gdy termin 6-miesięczny od dnia ich usunięcia rozpoczął się, ale nie upłynął przed dniem 4 września 2010 r., ponieważ usuwanie pojazdów oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla pojazdów usuniętych stało się zadaniem własnym powiatu dopiero od dnia 21 sierpnia 2011 r. i dopiero od tej daty, starosta realizuje te zadania przy pomocy powiatowych jednostek organizacyjnych lub powierza ich wykonywanie zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych oraz ponosi koszty ich realizacji.

Odnosząc się do argumentacji pozwanego dotyczącej tego, że koszty usuwania i przechowywania pojazdów powinny zostać ustalone indywidualnie dla każdego przypadku w stosownym postępowaniu administracyjnym, przeprowadzonym na podstawie art. 102 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1427; zwanej dalej u.p.e.a.), zgodnie z którym organ egzekucyjny przyznaje, na wniosek dozorcy złożony w terminie miesiąca od dnia ustania dozoru, zwrot koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór, sąd powołując się na orzecznictwo SN (uchwała z 19.06.2007 r., sygn. III CZP 47/07 oraz NSA uchwała z 29.11.2010 r., sygn. I OPS 1/10) podkreślił, że z istoty regulacji dotyczącej usuwania pojazdów z drogi i dalszego postępowania z tymi pojazdami wynika, że jest realizacją zadania publicznego o charakterze administracyjnym, a ponieważ art. 130a p.r.d. nie zawierał regulacji ponoszenia przez organy władzy publicznej kosztów zleconego innym podmiotom usuwania pojazdów z drogi i ich przechowywania, a w szczególności sposobu rozliczenia pomiędzy organem władzy a jednostką wyznaczoną przez starostę do usuwania pojazdów i prowadzenia parkingu strzeżonego, należy przyjąć że zwrot przechowawcy kosztów przechowania następuje na podstawie opartej na art. 102 § 2 u.p.e.a. decyzji naczelnika właściwego urzędu skarbowego jako organu uprawnionego do orzeczenia przejęcia pojazdu przez Skarb Państwa, co miało miejsce w okresie do dnia 11 czerwca 2009 r. Podkreślił, że wobec braku w art. 130a p.d.g. w okresie „luki prawnej” tj. od dnia 11 czerwca 2009 r. do dnia 3 września 2010 r. szczególnej regulacji wskazującej starostę jako organ egzekucyjny uprawniony do ustalenia polegających zwrotowi przechowawcy kosztów przechowania należało uznać, że to naczelnik właściwego urzędu skarbowego – pomimo, że od dnia 11 czerwca 2009 r. przestał być uprawniony do orzekania przejęcia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa – władny był do wydania postanowienia opartego na art. 102 § 2 u.p.e.a. Z tego względu wydanie postanowienia określającego zwrot kosztów poniesionych przez przechowawcę w związku z przechowaniem w okresie objętym żądaniem pozwu tj. do dnia 3 września 2010 r. należało do naczelnika właściwego urzędu skarbowego, a nie starosty, jak zarzucał pozwany. Zaniechanie wydania stosownych orzeczeń przez naczelnika urzędu skarbowego nie mogło – w ocenie Sądu Okręgowego – negatywnie oddziaływać na powoda, który pokrył koszty przechowania pojazdów, zwłaszcza że nie było sporne, że przechowawcy wypłacono należności wynikające z przedstawionych faktur.

Dalej sąd wskazał, że pozwany nie zdołał wykazać przy aby należności wypłacone przechowawcom wynikające z faktur nie odpowiadały umowom ani aby wynagrodzenie określone w tych umowach lub w uchwale 1 września 2003 r. było wygórowanie i nie odpowiadało realiom rynkowym, ograniczając się jedynie do twierdzenia, że należności te nie zostały ustalone w sposób celowy, oszczędny i rzetelny, które to twierdzenia oparł na nietrafnej interpretacji przepisów.

Nie podzielił także sąd zarzutu przedawnienia, gdyż roszczenie powoda ulega przedawnieniu z upływem podstawowego terminu określonego w przepisie art. 118 k.c., zaś początkiem jego biegu jest data wydatkowania środków przez powoda.

Jako podstawę orzeczenia o odsetkach ustawowych za opóźnienie powołał art. 481 § 1 i 2 zd. 1 w zw. z art. 455 k.c., zasądzając je od dnia 4 czerwca 2019 r. zgodnie z żądaniem pozwu, co było uzasadnione terminem zapłaty określonym w wezwaniu.

Natomiast o kosztach postępowania, na które złożyły się 10.800 złotych kosztów zastępstwa procesowego powoda (§ 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265), 44.964 złotych opłaty od pozwu (art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 755 ze. zm.) i 17 złotych opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej Dz. U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1154), orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 k.p.c.).

Wyrok ten w całości zaskarżył pozwany zarzucając:

- naruszenie art. 49ust. 1 i 6 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w zw. z art. 102 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zw. z § 3 pkt 1 lit. c rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z dnia 28 lutego 2011 r., oraz § 3 pkt 1 lit. c rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z 23 kwietnia 2002 r., przez:

-

błędne przyjęcie, że dla ustalenia wysokości kosztów usuwania i przechowywania pojazdów podlegających refundacji decydujące znaczenie należy przypisać postanowieniom umowy zawartej z dozorcą w zakresie dotyczącym tych kosztów,

-

przez zasądzenie spornej kwoty pomimo niewykazania przez powoda dochodzonego roszczenia za pośrednictwem stosownych postanowień ustalających koszty usuwania i przechowywania pojazdów wydanych w następstwie postępowań administracyjnych;

- naruszenie § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z dnia 28 lutego 2011 r., przez błędną wykładnię i przyjęcie, że strona powodowa nie jest organem egzekucyjnym kompetentnym do ustalenia kosztów usuwania i przechowywania pojazdów w trybie art. 102 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;

- naruszenie art. 6 k.c., przez błędne przyjęcie, że to na pozwanym spoczywał obowiązek wyjaśnienia okoliczności związanych z prawidłowym ustaleniem kosztów usuwania i przechowywania pojazdów, gdy tymczasem z uwagi na brak przeprowadzenia właściwego postępowania administracyjnego ustalającego powyższe koszty to powoda obciążał ciężar wykazania faktu, że wypłata środków publicznych nastąpiła w sposób rzetelny, celowy oraz oszczędny i w związku z tym negatywne skutki niewykazania powyższych okoliczności obciążać powinny powoda i na tej podstawie domagał się zmiany zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Powód domagał się oddalenia apelacji ze stosownym orzeczeniem o kosztach tego etapu postępowania na swoją rzecz.

Apelacja okazała się zasadna i musiała odnieść skutek w postaci zmiany zaskarżonego wyroku, polegającej na oddaleniu powództwa.

Na tym etapie postępowania nie była już sporna zasada odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa za zapłatę należności dozorcy pojazdów usuniętych z drogi w trybie art. 130a p.r.d., którą pozwany kwestionował jeszcze w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, natomiast kwestią sporną pozostawało ustalenie jej wysokości, co miało wpływ na możliwość żądania przez powoda zapłaty stosownej kwoty jako dotacji na ten cel.

Zmiany ustawy prawo o ruchu drogowym w zakresie odjęcia prawa własności usuniętego pojazdu i związane z tym zmiany w regulacji ponoszenia kosztów przechowania pojazdów, w sytuacji gdy osoba uprawniona tego pojazdu nie odebrała, szczegółowo przedstawił sąd pierwszej instancji. Należy jednak podkreślić, co akcentował także skarżący w swoim środku odwoławczym, że skoro usuwanie pojazdów z drogi jest zadaniem publicznym realizowanym przez jednostki wyznaczone przez organy administracji publicznej (poprzednio starostę w ramach zadań zleconych, a po zmianie bezpośrednio starostę), to jak wynika z orzecznictwa administracyjnego, w szczególności uchwały NSA z 29.11.2010 r., I OSP 1/10, jednostki te także wykonują zadania z zakresu administracji publicznej i łączy je z organem administracji stosunek prawny o charakterze administracyjnym, ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym dotyczącymi ustalenia wynagrodzenia w drodze decyzji administracyjnej, z możliwością jej zaskarżenia do sądu administracyjnego.

Przypomnieć też trzeba, że obowiązek poniesienia kosztów przechowania usuniętych z drogi pojazdów ustawodawca nałożył wyraźnie na Skarb Państwa dopiero w ustawie zmieniającej p.r.d. z dnia 22 lipca 2010 r., gdzie w art. 13 wskazano, że Skarb Państwa ponosi koszty przechowywania pojazdów, które powstały po upływie terminu, o którym mowa w art. 130a ust. 10 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym, do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, wobec pojazdów których 6-miesięczny termin od dnia ich usunięcia upłynął w okresie od dnia 11 czerwca 2009 r. do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Jest przy tym znamienne, że ustawodawca nie określił w jaki sposób, ewentualnie jaki podmiot (statio fisci) miałby realizować obowiązki Skarbu Państwa z niego wynikające. Ponieważ z art. 11 ustawy zmieniającej wynika, że pojazdy, wobec których rozpoczął się, ale trwa nadal termin mający skutkować ich przepadkiem, w efekcie tego przepadku stają się własnością powiatu, a z art. 12, że postępowania w sprawie przejęcia pojazdów nie odebranych przez osoby uprawnione w całości przechodzą do właściwości starostów, oznacza to że podmiotem obowiązanym do wypłaty wynagrodzenia za przechowywanie wszystkich pojazdów jest starosta, z tym że może on wystąpić do właściwego statio fisci Skarbu Państwa z roszczeniem regresowym, a w razie konieczności do sądu powszechnego z powództwem o zapłatę wskazanych kosztów.

Powstaje za tym pytanie w jaki sposób powinny zostać ustalone koszty należne przechowawcy. Zasadą, i to zarówno w poprzednim, jak i obecnie obowiązującym brzemieniu p.r.d., jest poniesienie kosztów usunięcia pojazdu z drogi przez właściciela. Istnieje jednak jeszcze kwestia rozliczeń z podmiotami realizującymi usługi w zakresie usuwania pojazdów, w sytuacji gdy właściciel pojazdu go nie odbierze. Przed rokiem 2010 przyjmowano, że jednostki te nie mogły ubiegać się o rozpoznanie ich żądań w oparciu o przepisy dotyczące obciążania kosztami właścicieli (dysponentów) pojazdów, co spowodowało że Naczelny Sąd Administracyjny uchwałą z dnia 29 listopada 2010 r. sygn. akt I OSP 1/10, wskazał że takiej jednostce może być przyznane wynagrodzenie za cały okres wykonywania dozoru nad pojazdem oraz zwrot kosztów związanych z wykonywaniem dozoru, w tym kosztów usunięcia pojazdu z drogi, na podstawie art. 102 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze. zm.) w związku z § 3 pkt 1 lit. c rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 50, poz. 449). Organem egzekucyjnym w takiej sytuacji był naczelnik urzędu skarbowego (§ 4 ust. 1 pkt 3). Obecnie na podstawie ustawy zmieniającej p.r.d. z dnia 22 lipca 2010 r. zmieniono art. 174 wskazując, że Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, rozciągnąć stosowanie w całości lub w części przepisów działu II rozdziału 6 u.p.e.a. w zakresie przechowywania, oszacowania i sprzedaży zajętych ruchomości na określone ruchomości, które stały się własnością "Skarbu Państwa albo powiatu" (a nie jak dotychczas - tylko Skarbu Państwa). Na tej podstawie Rada Ministrów wydała rozporządzenie z 2011 r., w którym wyraźnie zaznaczono, że przepisy u.p.e.a. (w tym także art. 102 § 2 u.p.e.a.) mogą być stosowane także względem ruchomości, które stały się własnością powiatu na podstawie m.in. objęcia w posiadanie rzeczy niczyjej (§ 3 pkt 1 lit. c rozporządzenia z 2011). Organem egzekucyjnym na potrzeby stosowania działu II rozdziału 6 u.p.e.a. w zakresie: (...) likwidacji ruchomości, które zostały przejęte na rzecz powiatu na podstawie przepisów ustawy 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze. zm. stał się starosta (§ 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia).

Zgodnie z regulacją z art. 102 § 2 u.p.e.a organ egzekucyjny przyzna, na żądanie dozorcy, zwrot koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór, przy czym zgodnie z art. 64 b § 1 u.p.e.a., wydatkami egzekucyjnymi są koszty faktycznie poniesione przez organ egzekucyjny w związku z prowadzeniem egzekucji, a w szczególności na opłacenie (...) przewozu, załadowania, rozładowania, przechowania, utrzymania i dozoru zwierząt oraz ruchomości odebranych albo usuniętych z opróżnionych budynków, lokali i pomieszczeń, co oznacza że organ egzekucyjny uprawniony jest tylko i wyłącznie do przyznania dozorcy usprawiedliwionych kwot, a nie do zapłaty należności określonych w umowie stosowanych dla rozliczenia z właścicielem pojazdu.

Sąd Apelacyjny, odmiennie niż sąd pierwszej instancji stoi na stanowisku, że w takim wypadku jak niniejszy, gdy pojazdy na skutek orzeczenia przepadku przeszły na własność powiatu, o wynagrodzeniu dozorcy winien orzekać jako organ starosta, a nie naczelnik urzędu skarbowego, gdyż wynika to bezpośrednio z powoływanego już wyżej rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z 28 lutego 2011 r. Ponieważ decyzje takie nie zostały wydane, a tym samym nie ustalono należnego przechowawcy wynagrodzenia, strona powodowa nie wykazała w jakiej wysokości powinien ponieść je Skarb Państwa, a zatem nie sprostała obowiązkowi z art. 6 k.c., co uzasadniało oddalenie powództwa.

Gdyby nawet podzielić pogląd strony powodowej, że wynagrodzenie winien ustalić naczelnik urzędu skarbowego, które nie jest zasadne, o czym niżej, to i tak wówczas powód był zobowiązany odesłać dozorcę na drogę postępowania administracyjnego, wskazując tego naczelnika, a nie wypłacać należność obliczoną według zasad obowiązujących właściciela pojazdu, dla którego miały mieć charakter represyjny.

Odnosząc się do natomiast argumentu powoda użytego w odpowiedzi na apelację, jakoby w powoływanym rozporządzeniu ustawodawca ograniczył uprawnienia starosty jedynie do kwestii likwidacji ruchomości przejętych na rzecz powiatu, co nie obejmuje orzekania o kosztach ich przechowywania, podzielić go nie sposób, ponieważ stanowisko takie pozostaje w sprzeczności z praktyką sądów administracyjnych, które w wielu orzeczeniach odnosiły się do decyzji starosty i nie kwestionowały jego kompetencji w tym zakresie (n.p. wyrok NSA dnia 8 stycznia 2019 r., I OSK 1697/18, dnia 8 marca 2016 r., I OSK 1653/14, WSA w Gdańsku z dnia 10 czerwca 2021 r., III SA/Gd 63/21, WSA w Poznaniu z dnia 12 stycznia 2017 r., IV SA/Po 527/16).

Nie można również zgodzić się z tezą powoda, że skoro rozporządzenie zostało wydane dopiero w roku 2011, nie może być stosowane do wcześniejszych zdarzeń. Wprawdzie rację ma powód, że ustawodawca nie przewidział żadnych przepisów przejściowych w tym względzie, jednakże w regulacjach dotyczących postępowania zasadą jest stosowanie nowego unormowania od chwili jego wejścia w życie, bez względu na to czy zdarzenie, którego ma dotyczyć decyzja miało miejsce po wejściu regulacji w życie, czy wcześniej. Nie jest zresztą niczym niespotykanym, że na skutek zmiany kompetencji o danej sprawie orzeka inny organ niż poprzednio, czego najdobitniejszym przykładem jest stwierdzenie nieważności decyzji organu, który przestał istnieć lub zmienił usytuowanie.

Z tych wszystkich względów, ponieważ apelacja okazała się uzasadniona, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zaskarżony wyrok podlegał zmianie polegającej na oddaleniu powództwa i zasądzeniu od powoda na rzecz instytucjonalnego zastępcy pozwanego kosztów zastępstwa procesowego, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 k.p.c.), w wysokości wynikającej z art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 7 i 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U poz. 1800 ze zm.).

SSO Aneta Pieczyrak-Pisulińska