Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

POSTANOWIENIE

Dnia 21 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach, Wydział V Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Stojek

Sędziowie: SA Olga Gornowicz – Owczarek (spr.)

SA Iwona Wilk

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2013 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku H. M.

z udziałem Z. K.

w przedmiocie protestu dotyczącego referendum przeprowadzonego w dniu 6 stycznia 2013 r. na terenie Gminy Ś.

na skutek zażalenia wnioskodawcy

na postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 1 lutego 2013 r., sygn. II Ns 12/13

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt V ACz 258/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy pozostawił protest wyborczy wnioskodawcy bez dalszego biegu uznając, iż protest złożony został po upływie ustawowego terminu określonego w art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym. Wyniki referendum podano bowiem do wiadomości publicznej w dniu 10 stycznia 2013 r. poprzez ogłoszenie w (...), natomiast protest do Sądu wpłynął dopiero w dniu 18 stycznia 2013 r., a zatem dzień po upływie ustawowego siedmiodniowego terminu. Jednocześnie podkreślone zostało, że powyższy termin liczyć należało z uwzględnieniem dnia faktycznego wpływu protestu, nie zaś dnia jego nadania
w urzędzie pocztowym. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym
w sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy. Stosownie zaś do art. 9 ust. 1 Kodeksu wyborczego, ilekroć
w kodeksie jest mowa o upływie terminu do wniesienia skargi, odwołania lub innego dokumentu do sądu, organu wyborczego, urzędu gminy, konsula albo kapitana statku, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu, w urzędzie gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku. Tak więc do protestu wyborczego, jako innego dokumentu w rozumieniu powyższego przepisu, nie znajdowała zastosowania reguła z art. 165 k.p.c., zgodnie z którą oddanie pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada
2012 r. – Prawo pocztowe jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Stąd też protest, jako spóźniony, pozostawić należało bez biegu.

W zażaleniu na powyższe postanowienie wnioskodawca wnosił o jego uchylenie
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Podniósł zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 9 Kodeksu wyborczego
i w rezultacie błędne przyjęcie, iż w odniesieniu do protestu wyborczego nie znajdowała zastosowanie regulacja art. 165 k.p.c. Wskazał, iż przed wejściem w życie Kodeksu wyborczego, przepisy ustawy o referendum lokalnym zawierały odesłanie do przepisów ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, która z kolei w art. 60 przewidywała odpowiednie stosowanie do postępowania wywołanego wniesieniem protestu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, a zatem również art. 165 k.p.c. Zaznaczone zostało przy tym, że na gruncie przepisów Ordynacji obowiązywał analogiczny w swej treści do art. 9 Kodeksu wyborczego art. 205, co do którego Państwowa Komisja Wyborcza wyraziła zapatrywanie, iż sposób liczenia terminu w nim określony nie odnosi się do protestów wyborczych. Niezależnie od powyższego wskazane zostało, iż rozpoznanie protestu należało do sądu powszechnego orzekającego
w postępowaniu cywilnym w trybie nieprocesowym, w którym, z mocy art. 13 § 2 k.p.c., znajduje odpowiednie zastosowanie art. 165 k.p.c.

W odpowiedzi na zażalenie uczestnik wnosił o jego oddalenie. Wskazał,
iż interpretacja Państwowej Komisji Wyborczej, na którą powoływał się skarżący, dotyczyła
art. 205 Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw w jego brzmieniu sprzed nowelizacji, tj. w czasie, gdy w artykule tym była mowa wyłączenie
o skargach i odwołaniach. Z dniem 1 maja 2004 r. przepis ten został jednak znowelizowany poprzez wskazanie, iż określa on termin do złożenia również innych dokumentów niż w nim wprost wymienione. Za dokument taki uznać należało więc w szczególności protest wyborczy. Stąd też w świetle art. 9 Kodeksu wyborczego, mającego analogiczne brzmienie do art. 205 Ordynacji i znajdującego zastosowanie do referendum lokalnego z mocy art. 1
ust. 2 ustawy o referendum lokalnym uznać należało, iż przy ocenie zachowania termin do wniesienia protestu brać należy pod uwagę datę jego faktycznego wpływu do sądu. Jednocześnie podkreślone zostało, iż przepisy Kodeksu wyborczego stanowią lex specialis
w stosunku do Kodeksu postępowania cywilnego, a zatem przepisy procedury cywilnej,
w tym art. 165 k.p.c., nie znajdują zastosowania do postępowania wywołanego protestem
w zakresie, w jakim jest ono uregulowane odmiennie

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podzielić należało stanowisko Sądu Okręgowego odnośnie braku możliwości zastosowania regulacji art. 165 k.p.c. do protestu z art. 66 ustawy o referendum lokalnym Słusznie wskazane zostało w odpowiedzi na zażalenie, iż interpretacja Państwowej Komisji Wyborczej, na którą powoływał się skarżący, dotycząca art. 205 ustawy ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (obecnie uchylonej) odnosiła się do brzmienia tego przepisu sprzed jego nowelizacji. Ustawą z dnia 20 kwietnia
2004 r. o zmianie ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2004, Nr 102, poz. 1055) rozszerzono bowiem zakres zastosowania normy wyrażonej w tym artykule również na „inne dokumenty” nie wymienione w nim wprost. Treść powyższego przepisu została powtórzona w Kodeksie wyborczym (art. 9), do którego odpowiedniego zastosowania odsyła obecnie ustawa
o referendum lokalnym w art. 1 ust. 2. Sam natomiast zwrot „inny dokument”, w ocenie Sądu Apelacyjnego, jest na tyle szeroki, iż mieści w zakresie swego literalnego brzmienia również dokument jakim jest protest wyborczy.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę, iż ustawodawca regulując materię badania ważności wyborów, wyraźnie kieruje się zasadą szybkości postępowania, wprowadzając ściśle określone i stosunkowo krótkie, dostosowane do rodzaju wyborów, terminy rozpoznawania protestów, a także ich wnoszenia. Podkreślenia wymaga również, iż norma art. 9 Kodeksu wyborczego ma charakter ogólnej reguły, od której czynione są odstępstwa
w przepisach szczegółowych. Wskazać trzeba tu art. 241 Kodeksu wyborczego znajdujący zastosowanie do wyborów do Sejmu, Senatu oraz Parlamentu Europejskiego, czy też art. 321 Kodeksu wyborczego znajdujący zastosowanie w przypadku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Powołane przepisy wyraźnie przewidują, że określone w nich terminy do wniesienia protestu są dochowane, jeżeli w tych terminach protest zostanie nadany w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe. Na podobne uregulowanie, pomimo tożsamości aktu prawodawczego, ustawodawca nie zdecydował się w odniesieniu do wyborów do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego (art. 392 Kodeksu wyborczego). Zasadnym jest więc wniosek, iż powyższe zróżnicowanie nie ma jedynie charakteru przypadkowego,
a zamierzeniem ustawodawcy było, aby w stosunku do wyborów samorządowych znajdowała zastosowanie ogólna norma z art. 9 Kodeksu wyborczego przewidująca ocenę dochowania terminów do złożenia protestu podług daty jego faktycznego wpływu do Sądu, co uzasadnione jest względem na zapewnienie szybkości i sprawności postępowaniu, przy jednoczesnym braku istotnych ograniczeń praktycznych do wniesienia protestu bezpośrednio do sądu, istniejących w przypadku wyborów ogólnokrajowych i składania protestów do Sądu Najwyższego.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego wskazane wyżej okoliczności przemawiają więc na rzecz przyjęcia, iż w odniesieniu do protestu wyborczego w przypadku referendum lokalnego, swym zasięgiem wykazującego podobieństwa do wyborów samorządowych, znajduje odpowiednie zastosowanie art. 9 Kodeksu wyborczego. Zważywszy zaś, iż przepis ten reguluje kwestię oceny dochowania terminów do wnoszenie pism na potrzeby szeroko rozumianej procedury wyborczej, a ustawodawca zawarł w Kodeksie wyborczym unormowania analogiczne do art. 165 k.p.c., nie odnosząc ich jednak do wyborów szczebla lokalnego, uznać należało, iż art. 9 Kodeksu wyborczego, pomimo rozpoznawania protestu
w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym, stanowi lex sepcialis w stosunku do art. 165 k.p.c., wyłączając jego zastosowanie w niniejszej sprawie.

Stąd też podzielając stanowisko Sądu Okręgowego, iż protest skarżącego, który wpłynął do Sądu dzień po upływie terminu określonego w art. 66 ustawy o referendum lokalnym, był spóźniony, Sąd Apelacyjny oddalił zażalenie, jako bezzasadne na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.