Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 września 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SSA Barbara Kurzeja (spr.)
Sędziowie :	SA Jadwiga Galas SA Olga Gornowicz-Owczarek
Protokolant :	Barbara Knop

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2014 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa T. H.

przeciwko J. K., E. W.,E. W.i K. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt I C 201/12

1.  oddala apelację w części odnoszącej się do rozstrzygnięć zawartych w punktach 2, 3 i 4 zaskarżonego wyroku;

2.  odrzuca apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od powoda na rzecz każdej z pozwanych: E. W. i E. W.po 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt V ACa 202/14

UZASADNIENIE

Powód T. H. domagał się zasądzenia od pozwanych E. W.,K. W.,E. W., J. K., K. M., M. K., A. K. (1), M. M., A. K. (2) solidarnie kwoty 662.270,21 zł tytułem zwrotu nakładów poniesionych przezeń na nieruchomość położoną w T. przy ulicy (...).

W uzasadnieniu powyższego żądania powód podał, że w dniu 16 września 1998 r. zawarł związek małżeński z K. W., z którą ustanowił ustrój rozdzielności majątkowej. W październiku 1998 r. dokonał przekształcenia lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w G. na Osiedlu (...) na prawo własnościowe. W tym też czasie wraz z żoną przeprowadził się do budynku mieszkalnego położonego w T. przy ulicy (...), jej domu rodzinnego. Wcześniej właścicielami nieruchomości położonej w T. byli jej rodzice: E. W. i J. W.. J. W. zmarł w dniu 10 stycznia 1993 r., zaś spadek po nim z mocy ustawy nabyli: żona E. W. oraz córki: W. K., E. W. i K. W.. W 2001r. powód umową darowizny przekazał E. W. własnościowe mieszkanie położone w G., zaś E. W. sporządziła testament, mocą którego do spadku powołała córkę K. W.. Powód zamieszkując z rodziną w T. dokonywał na budynek mieszkalny stanowiący własność E. W. i spadkobierców J. W. szeregu nakładów, których rozliczenia domaga się w niniejszym postępowaniu.

W piśmie procesowym z dnia 03 października 2012 r. powód cofnął pozew wobec pozwanej K. W. i postanowieniem z dnia 31 października 2012 r. postępowanie wobec tej pozwanej zostało umorzone.

W piśmie procesowym z dnia 26 kwietnia 2013r. powód cofnął pozew wobec pozwanych A. K. (2), M. M. i A. K. (1).

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2013 r. Sąd Okręgowy umorzył postępowanie wobec wymienionych pozwanych i zasądził od powoda na rzecz pozwanego A. K. (1) kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Zażalenie powoda na powyższe postanowienie zostało oddalone postanowieniem z dnia 19 września 2013r. i powoda obciążono kosztami postępowania zażaleniowego.

W dniu 4 października 2012 r. powód oraz A. W. (pasierb powoda) iK. W., działająca w imieniu małoletniej J. H. (córki powoda), urodzonej w dniu (...) zawarli w formie aktu notarialnego umowę darowizny wierzytelności, przysługującej powodowi wobec właścicieli nieruchomości położonej w T., z tytułu poniesionych na tę nieruchomość nakładów w kwocie 662.270,12 zł. Powód przekazał wymienioną wierzytelność pod tytułem darmym swojemu pasierbowi i córce po połowie z dniem zawarcia umowy wraz z należnościami ubocznymi związanymi z należnością główną.

W piśmie procesowym z dnia 29 kwietnia 2013 r., podpisanym przez powoda oraz A. W. i K. W., powód oraz nabywcy wierzytelności wnieśli o zmianę strony powodowej podtrzymując wcześniejszy wniosek z dnia 27 listopada 2012 r., w którym wyrazili zamiar wstąpienia do procesu w miejsce powoda, uzasadniając ten wniosek faktem zawarcia umowy darowizny wierzytelności z dnia 04 października 2012 r.

W piśmie procesowym z dnia 5 sierpnia 2013 r. małoletnia J. H. reprezentowana przez matkę K. W. oraz A. W. podali, że wystąpili z odrębnym powództwem przeciwko pozwanym o rozliczenie wierzytelności objętej umową darowizny z dnia 4 października 2012 r. i że w związku z powyższym wnoszą o uznanie jakichkolwiek wniosków dotyczących ich osób za wycofane lub niebyłe. Pismo to podpisał także powód T. H..

Dalsze postępowanie toczyło się w związku z tym wyłącznie z powództwa T. H..

W piśmie procesowym z dnia 17 lipca 2013 r. powód rozszerzył żądanie pozwu o nakłady i wydatki w kwocie 29.816,60 zł poniesione przezeń na nieruchomość położoną w T. w okresie od 12 czerwca 2012 r. do 18 lipca 2013 r. Składają się na nie wydatki poniesione w 2012 r. na: zakup opału, wywóz nieczystości i odpadów komunalnych i wody, energii, utrzymanie i konserwację nieruchomości, naprawę poszycia dachowego, mocowań stropowych i kotwienie stodoły, naprawę instalacji wodnej i prace ziemne, a także wydatki poniesione w 2013 r. tytułem podatku od nieruchomości w kwocie, wywóz nieczystości i odpadów komunalnych i wody w kwocie oraz energię.

W okresie od 12 czerwca 2012 r. do 18 lipca 2013 r. na nieruchomości położonej w T. powód zamieszkiwał wraz z byłą żoną K. W., pasierbem i córką i w tym okresie przeprowadzono tam remont stodoły (naprawa poszycia dachowego, mocowań stropowych, kotwienie), nadto dokonano naprawy przewodów kominowych i instalacji wodnej. Powód nie uzgadniał tych remontów z pozwanymi współwłaścicielami nieruchomości.

W piśmie procesowym z dnia 2 grudnia 2013 r. powód ograniczył powództwo o nakłady i wydatki poniesione na nieruchomość do dnia 12 czerwca 2012 r. w kwocie 662.270,21 zł podając, że powyższa należność jest przedmiotem innego postępowania toczącego się z powództwa J. H. i A. W. pod sygnaturą akt I C 215/13.

Pozwani J. K. i K. M. podali, że wyrażają zgodę na ograniczenie żądania pozwu i umorzenie postępowania w tym zakresie. Pełnomocnik pozwanych E. W. i E. W. początkowo wyraził zgodę na ograniczenie żądania pozwu i umorzenie postępowania w tym zakresie wnosząc o zasądzenie od powoda na rzecz reprezentowanych przez siebie pozwanych kosztów procesu lecz na rozprawie w dniu 19 grudnia 2013r.oświadczył, że cofa tę zgodę. Również pozwany M. K. nie wyraził zgody na ograniczenie żądania pozwu.

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 roku Sąd Okręgowy umorzył postępowanie odnośnie do kwoty 692.086,81 złotych w stosunku do pozwanych J. K. i K. M.,

oddalił powództwo w pozostałym zakresie i zasądził od powoda T. H. na rzecz każdego z pozwanych: E. W. i T. H. po 3617 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ustalając, co następuje.

Właścicielami wieczystoksięgowymi nieruchomości położonej w T. przy ulicy (...) byli E. W. i J. W.. J. W. ostatnio stale zamieszkały w T. zmarł w dniu 10 stycznia 1993r., zaś stwierdzenie nabycia spadku po nim nastąpiło z ustawy na rzecz jego żony E. W. oraz córek: W. K., E. W. i K. W., po 1/ 4 części. W 1998 r. zmarła W. K.. Jej ustawowymi spadkobiercami są: mąż J. K. oraz dzieci K. M. i M. K.. K. W., mocą umowy darowizny z dnia 27 września 2012r., przekazała swój udział wynoszący 1/8 części w nieruchomości położonej w T. przy ulicy (...) - po połowie tj. po 1/16 dzieciom: A. W. i J. H.. W związku z powyższym współwłaścicielami nieruchomości położonej w T., obejmującej działki nr (...) i nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) są: E. W. w 10/16 części, W. K. w 2/16 części,E. W. w 2/16 części, J. H. w 1/16 części i A. W. w 1/16 części. Udział W. K. z mocy ustawy przypadł jej mężowi J. K. oraz dzieciom: K. M. i M. K., stąd w spornej nieruchomości ich udziały wynoszą po 1/24 części.

Powód T. H. zawarł związek małżeński z K. W. w dniu 16 września 1998 r. Jeszcze przed zawarciem małżeństwa zawarli oni małżeńską umowę majątkową ustanawiając w ich małżeństwie ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej. W listopadzie 1998 r. powód wraz z żoną K. W., za zgodą pozwanej E. W., zamieszkał na nieruchomości położonej w T. przy ulicy (...). Pozostali współwłaściciele tej nieruchomości nie sprzeciwiali się temu. Pozwana E. W. wskazała w odpowiedzi na pozew, że powód nie uzgadniał żadnych przeróbek ani remontów stanowiących nakłady na nieruchomość z właścicielami nieruchomości i wyprowadzając się z domu pozostawiła go w stanie uporządkowanym i wyremontowanym. Ustalone było w rodzinie, że małżeństwo H. zajmuje dom w T., jednakże nikt nie obiecywał przekazania im własności tej nieruchomości. W dniu 15 listopada 1998 r. pozwana zamieszkała w G. przy ulicy (...), a w dniu 6 czerwca 2001r. zawarła z powodem umowę darowizny tego mieszkania.

Małżeństwo powoda i K. H. zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 29 kwietnia 2013 r., jednakże powód nadal zamieszkuje w przedmiotowym budynku wraz z byłą żoną i dziećmi.

Mając na względzie charakter dochodzonego przez powoda świadczenia podzielnego Sąd Okręgowy uznał zgodę pozwanych J. K. i K. M. na ograniczenie żądania odnośnie kwoty 662.270,21 zł za skuteczną, skoro po stronie pozwanej zachodzi co prawda współuczestnictwo materialne, ale nie ma ono charakteru współuczestnictwa koniecznego i jednolitego i na podstawie art. 355 § 1 w związku z art. 203 § 4 k.p.c. umorzył postępowanie w tej części w stosunku do tych pozwanych.

Powództwo o zapłatę kwoty 662.270, 21 zł, skierowane wobec pozwanych E. W., E. W. i M. K., którzy nie wyrazili zgody na ograniczenie żądania pozwu, Sąd Okręgowy uznał za bezzasadne wobec utraty w tej części przez powoda czynnej legitymacji procesowej przed doręczeniem tym pozwanym odpisu pozwu.

Roszczenie dotyczące należności z okresu od 12 czerwca 2012 r. do 18 lipca 2013 r. uznał natomiast za niewymagalne.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że jeżeli posiadanie nieruchomości opiera się na umowie, na podstawie której właściciel oddał innej osobie swoją nieruchomość w posiadanie godząc się na to, ażeby osoba ta zarządzała jego nieruchomością i korzystała z niej jak z własnej, przy czym zrzeka się wynagrodzenia za korzystanie, przepisy art. 225 i art. 226 k.c. nie mają zastosowania. Jeżeli motywem zawarcia takiej umowy był bliski stosunek rodzinny między właścicielem a posiadaczem, to w wypadku gdy nieruchomość ulega zwrotowi na rzecz właściciela, właściciel nie ma prawa żądania wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości przez czas trwania posiadania, a posiadacz może żądać zwrotu nakładów w granicach bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 i nast. k.c.) w chwili wydania nieruchomości, chyba że umowa stanowi inaczej. Rozliczenie nakładów odbywa się zatem na podstawie art. 408 k.c. co oznacza, że zobowiązany do zwrotu korzyści może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie znalazły pokrycia w użytku, który z nich osiągnął, a zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania. (§ 1 ). Kto czyniąc nakłady wiedział, że korzyść mu się nie należy, ten może żądać zwrotu nakładów tylko o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania (§ 2). Poglądy co do powstania oraz wymagalności roszczenia o zwrot nakładów nie są jednolite. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa stanowisko, że roszczenie o zwrot wszelkich nakładów (koniecznych, użytecznych i zbytkownych) staje się wymagalne dopiero z chwilą wydania rzeczy właścicielowi (nawet przy przyjęciu, że roszczenie o zwrot nakładów powstaje już z chwilą ich dokonania). Dopiero bowiem z chwilą zwrotu właścicielowi rzeczy z nakładami można określić jakie korzyści uzyskał posiadacz z dokonanych nakładów koniecznych oraz na ile inne nakłady zwiększają wartość zwracanej rzeczy. Do chwili zwrotu rzeczy posiadacz korzysta z poczynionych nakładów także koniecznych i ulegają one amortyzacji w jego interesie i z korzyścią dla niego.

Do rozliczenia za okres od 12 czerwca 2012 r. do 18 lipca 2013 r. powód przedstawił m. in. należności za opał, energię elektryczną, wywóz nieczystości i odpadów komunalnych, wodę. Tego rodzaju zobowiązania nie mogą być uznane za nakłady poczynione na nieruchomość skoro zostały dokonane i są związane z zaspokojeniem potrzeb osób w niej zamieszkujących, czyli w tym przypadku samego powoda i jego rodziny. Należności związane z remontem stodoły, instalacji kominowej, instalacji wodnej oraz opłaty z tytułu podatku od nieruchomości należy traktować jako nakłady, tj. wydatki poniesione na rzecz. Większość przedstawionych dokumentów (rachunków) wystawiono na nazwisko żony powoda K. W.. Sąd dał wiarę zeznaniom powoda, że przekazał on byłej żonie lub jej synowi A. W. pieniądze na uregulowanie tych należności, jednakże okoliczność ta nie ma decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Powodowi znany jest stan prawny nieruchomości, lecz mimo tego nie uzgadniał żadnych remontów i przeróbek stanowiących nakłady na nieruchomość z właścicielami tej nieruchomości. Powód wraz z rodziną nadal zamieszkuje w budynku położonym w T. przy ulicy (...), a zatem nadal korzysta z nieruchomości i poczynionych nakładów. Nie może zatem domagać się ich rozliczenia, gdyż zwrotu nakładów koniecznych posiadacz może domagać się o tyle, o ile nie znalazły one pokrycia w użytku, który z nich osiągnął i to nie wcześniej niż chwilą zwrotu właścicielowi rzeczy z nakładami.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Wygrywającym proces współuczestnikom, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c. reprezentowanym przez tego samego pełnomocnika przyznał po połowie zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego pełnomocnika § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Powyższy wyrok zaskarżył powód w całości wnosząc o :

- umorzenie sprawy „ze względu na utratę mandatu procesowego” w związku z utratą praw do wierzytelności objętej powództwem przed „rozpoczęciem faktycznym procesu”,

- zawieszenie wykonalności w zakresie kosztów zasądzonych na rzecz A. K. (1) w kwocie 7200 zł i umorzenie ich jako nienależnych,

- zmianę postanowienia o kosztach zasądzonych na rzecz A. K. (1) z tytułu postępowania zażaleniowego, jako niezasadnych i nienależnych,

- zmianę postanowienia w zakresie kosztów zasądzonych na rzecz pozwanych: E. W. i E. W., jako nienależnych.

W uzasadnieniu apelacji wskazał, że po przeniesieniu wierzytelności aktem notarialnym, co miało miejsce w dniu 4 października 2012 r. ze względów zdrowotnych miał ograniczoną możliwość podejmowania czynności procesowych i dlatego cofnął pozew o zapłatę 662. 270,21 zł już po doręczeniu pozwanym odpisów pozwu. Od momentu utraty legitymacji procesowej podejmowane przez niego czynności nie mogły wywrzeć skutków prawnych, co dotyczy także rozszerzenia powództwa. Nadto z niewiadomych przyczyn Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił również jego wniosków, podpisanych przez jego następców prawnych o zezwolenie na wstąpienie tych osób w jego miejsce do procesu. Nie został również poinformowany przez Sąd o skutkach związanych z cofnięciem pozwu w stosunku do 3 osób, co skutkowało nałożeniem na niego obowiązku zwrotu tym osobom kosztów procesu.

W toku postępowania apelacyjnego zmarł pozwany M. K., w związku z czym postanowieniem z dnia 3 września 2014 r., wydanym na rozprawie apelacyjnej, postępowanie w części dotyczącej tego pozwanego zawieszono na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja podlega odrzuceniu w części orzekającej o umorzeniu postępowania w stosunku do pozwanych J. K. i K. M. (pkt 1 zawartego w wyroku postanowienia) wobec braku interesu prawnego w jego zaskarżeniu w tej części. Przesłanką zaskarżenia orzeczenia w postępowaniu cywilnym jest istnienie interesu prawnego w zaskarżeniu, określanego mianem gravamen, a ten oznacza pokrzywdzenie polegające na niekorzystnej dla strony różnicy między zgłoszonym przez nią żądaniem a sentencją orzeczenia, wynikającej z porównania zakresu żądania i treści rozstrzygnięcia. Stwierdzenie braku interesu prawnego w zaskarżeniu, a więc negatywnej przesłanki dopuszczalności środka zaskarżenia, powoduje bowiem jego odrzucenie (art. 373 w zw. z art. 373 k.p.c.). Apelacja podlega także odrzuceniu - na tej samej podstawie prawnej - w części odnoszącej się do A. K. (1), wobec braku substratu zaskarżenia. Postępowanie w stosunku do tego pozwanego zostało bowiem prawomocnie umorzone postanowieniem z dnia 26 czerwca 2013r. Dotyczy to również zawartego w tym postanowieniu rozstrzygnięcia o kosztach procesu na rzecz A. K. (1) w kwocie 7200 zł oraz kosztów postępowania zażaleniowego zasądzonych prawomocnym postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 września 2013 r.

Nie może być również uznany za uzasadniony zarzut związany z kwestionowaniem przez powoda skuteczności podejmowanych przezeń czynności procesowych, jak i zarzut natury procesowej odnoszący się do odmowy dokonania zmiany podmiotowej w procesie.

Art. 192 pkt 1 k.p.c. nie miał w tym przypadku zastosowania, gdyż o stanie sprawy w toku zawsze decyduje chwila doręczenia, a nie wniesienia pozwu (por. postanowienie SN z dnia 28 maja 1982, IV CZ 80/82, niepubl), zaś przepis art. 196 k.p.c. stosuje się wówczas, gdy powód nie wiedział, że nie jest uprawniony do wytoczenia powództwa, zaś nabywcy wierzytelności, którzy zgłosili przystąpienie do sprawy w charakterze powodów, następnie swoje oświadczenie w tym przedmiocie cofnęły; nadto osoby takie stosownie do § 2 tego artykułu mogą wstąpić na miejsce strony powodowej, która wówczas będzie od udziału w sprawie zwolniona jedynie za zgodą obu stron, której to zgody pozwani nie wyrazili.

Z kolei wynikającą z prawa materialnego przesłankę legitymacji procesowej, tj. uprawnienia do wszczęcia danego postępowania cywilnego należy odróżnić od przesłanek procesowych, do których należy m.in. zdolność procesowa. Stwierdzenie braku tej przesłanki prowadzi do oddalenia powództwa, w związku z czym – wbrew wyrażonego przez skarżącego stanowiska, wszelkie dokonywane przezeń czynności procesowe, pomimo utraty legitymacji czynnej w procesie, były skuteczne.

Również zaskarżone przez powoda rozstrzygnięcie merytoryczne odpowiada prawu (art. 385 k.p.c.).

Jak się przyjmuje w orzecznictwie, osoba legitymująca się tytułem własności do nieruchomości lub jej części nie może nią władać na podstawie innego tytułu prawnego i nie jest dopuszczalne oddanie w najem drugiemu współwłaścicielowi oddanej mu do wyłącznego korzystania rzeczy wspólnej. W orzeczeniu z dnia 23 stycznia 1958 r., 2 CR 804/57(OSN 1959, nr 3, poz. 8, por. również uchwałę SN z dnia 10 maja 2006 r., III CZP 9/06, OSNC 2007/3/37 Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że samo pozostawienie współwłaścicielowi do użytku określonych części nieruchomości przekraczających jego udział właścicielski nie powoduje powstania najmu lub dzierżawy lecz stosunek oparty na współwłasności.

Do sytuacji współwłaściciela korzystającego wyłącznie z nieruchomości wspólnej stosuje się przepisy, które obowiązują każdego współwłaściciela. Przepisy te mieszczą się przede wszystkim w 206 k.c. oraz w art. 618 k.p.c., z których m.in. wynika, że współwłaściciel, który wyłącznie korzysta z całej nieruchomości ma obowiązek rozliczenia się z tego tytułu z pozostałymi współwłaścicielami. W przypadku korzystania z takiej rzeczy przez jednego współwłaściciela za zgodą drugiego rozliczają się oni stosownie do zawartego porozumienia, zaś w przypadku korzystania z całej nieruchomości przez jednego z współwłaścicieli, z wyłączeniem pozostałego, bez uzyskania jego zgody, a więc z naruszeniem art. 206 k.c., do rozliczenia się z nim stosuje się odpowiednio – jak się jednolicie przyjmuje w orzecznictwie – przepisy art. 224 i n. k.c. Współwłaściciel, który posiadał nieruchomość z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli, na tej samej podstawie może z kolei rozliczyć poczynione na nieruchomość nakłady użyteczne i konieczne (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2006 r., III CZP 9/06, OSNC 2007/3/37, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2008 r., III CZP 3/08, OSNC 2009/4/53, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2009 r., V CSK 311/08, niepubl., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2010 r., II CSK 32/10, , niepubl.).

W sprawie niniejszej, to wyłącznie małżonka powoda stała się posiadaczem samoistnym całej nieruchomości; powód zamieszkał bowiem w budynku stanowiącym współwłasność małżonki (jako domownik) oraz pozwanych nieodpłatnie, na czas nieoznaczony. Jeżeli zaś nakładów na rzecz dokonał posiadacz zależny, zwrot nakładów może nastąpić tylko na zasadach określonych treścią stosunku obligacyjnego, czyli odpowiednio do treści umowy stron regulujących ten stosunek lub przepisów mających zastosowanie do tego stosunku ( wyrok SN z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 33/98, OSNC 199,z. 6, poz. 110). Przepisy art. 224 – 230 k.c. oraz art. 405 i n. k.c. nie mogą bowiem stanowić podstawy rozliczenia nakładów poczynionych na nieruchomości w czasie trwania stosunku umownego łączącego posiadacza zależnego z jej właścicielem, gdy kwestię tę samodzielnie i w sposób wyczerpujący regulują przepisy dotyczące stosunku obligacyjnego stanowiącego podstawę prawa posiadacza do żądania zwrotu nakładów. Treść stosunku prawnego łączącego powoda z byłą małżonką oraz obecnie jej następcami prawnymi (dziećmi) spełnia niewątpliwie cechy charakterystyczne dla umowy użyczenia z art. 710 k.c., co oznacza, że rozliczenie nakładów może nastąpić wyłącznie pomiędzy stronami tego stosunku. Art. 713 k.c. stanowi, że biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej, a jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, bez uzyskania zgody użyczającego, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia (art.752 – 757 k.c., por. również uchwałę SN z dnia 20 stycznia 2010 r., sygn. akt III CZP 125/09, niepubl., w której wskazał, iż art. 753 § 2 k.c. w zw. z art. 713 k.c. nie ma zastosowania do rozliczenia nakładów na rzecz użyczoną, poczynionych przez biorącego do używania za zgodą użyczającego), przy czym roszczenia z tego tytułu stają się wymagalne dopiero z chwilą zwrotu rzeczy (art. 719 k.c., por. również wyrok SA w Katowicach z dnia 11 marca 2014 r., I ACa 1124/13, LEX nr 1458900).

Jeśli natomiast, w latach 2012 – 2013, nakłady na nieruchomość, czyniła była małżonka powoda w imieniu własnym lub dzieci z pieniędzy wręczanych jej lub synowi przez powoda z zastrzeżeniem zwrotu, to rozliczenie tych należności winno nastąpić wyłącznie pomiędzy tymi osobami, stosownie do treści zawartego pomiędzy nimi porozumienia.

Nie jest także zasadne powództwo w części obejmującej zwrot podatku uiszczonego na rzecz Urzędu Skarbowego (a nie pozwanych) z tytułu zobowiązania podatkowego. Zapłaty z tego tytułu dokonała małżonka powoda, współwłaścicielka nieruchomości i podstawę tego rodzaju roszczenia w stosunku do pozostałych wspówłaścicieli może stanowić wyłącznie art. 376 § 1 k.c., gdyż obowiązek podatkowy ciąży (solidarnie) na współwłaścicielach nieruchomości. Okoliczność, że pieniądze na ten cel wyłożył powód nie kreuje pomiędzy stronami niniejszego sporu stosunku zobowiązaniowego, skoro świadczył na rzecz małżonki będącej współwłaścicielką nieruchomości.

Brak jest również podstaw do uwzględnienia zawartego w apelacji zażalenia na koszty procesu.

Współuczestnikom procesu reprezentowanym przez tego samego adwokata, w razie wygrania przez nich sprawy, sąd przyznaje zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego adwokata (zob. uchwałę SN z dnia 30 stycznia 2007 r., III CZP 130/06, OSNC 2008, nr 1, poz. 1) i zasadą jest zwrot kosztów w częściach równych stosownie do liczby współuczestników, o ile nie odpowiadają solidarnie lub in solidum – jak w sprawie niniejszej - co do istoty sprawy.

Zgodnie z art. 98 § 3 w związku z art. 99 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach . Stawki opłat za czynności radców prawnych, o których mowa w art. 98 § 3 k.p.c. określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349). W świetle powyższych unormowań nie ulega wątpliwości, że podstawę zasądzenia opłaty stanowią stawki minimalne określone w rozporządzeniu i stawka ta - przewidziana w § 6 pkt 7 - wynosiła w omawianej sprawie 7200 zł.

Zastosowana przez Sąd Okręgowy, ustanowiona w art. 98 § 1 k.p.c., zasada odpowiedzialności za wynik procesu jest podstawową regułą wyznaczającą stronę, ponoszącą obciążenia finansowe wynikające z prowadzenia sporu sądowego. Wyjątki od tej reguły wprowadzone zostały w celu złagodzenia jej bezwzględności w wypadkach, w których jej stosowanie naruszałoby poczucie sprawiedliwości. Powód przegrał sprawę i w związku z tym jest obowiązany zwrócić przeciwnikom poniesione przez nich koszty postępowania apelacyjnego, a w sprawie nie zachodzą okoliczności , które uzasadniałyby możliwość obciążenia go jedynie częścią kosztów albo nieobciążenia jej w ogóle tymi kosztami na podstawie art. 102 k.p.c. Za takim rozstrzygnięciem nie przemawia ani charakter zgłoszonego roszczenia, jak i jego subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego uzasadnia z kolei art. 98, 105 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., stosownie do wyniku procesu, w stawce minimalnej w wysokości 5400 zł (po 2700 zł na rzecz każdego z pozwanych), na podstawie § 6 pkt7 i § 12 ust.1 pkt 2 wymienionego wyżej rozporządzenia. Decydując się na wniesienie apelacji, skarżący powinien był się bowiem liczyć się z konsekwencjami związanymi z niekorzystnym dla siebie rozstrzygnięciem. Rzeczą skarżącego jest ocena zakresu apelacji, jej zasadności i możliwości udowodnienia. Skarżący ponosi zatem ryzyko, że jeżeli nieskutecznie zaskarży wydany wyrok to będzie musiał w tym zakresie ponieść konsekwencje co do kosztów procesu.